What do you think?
Rate this book
Histoire des croyances et des idées religieuses #1
Historia de las creencias y las ideas religiosas I: De la Edad de Piedra a los Misterios de Eleusis
Éste es el primero de los tres volúmenes que componen Historia de las creencias y las ideas religiosas de Mircea Eliade y que suponen, en su conjunto, una de las más importantes creaciones culturales de nuestro siglo.
La erudición, la fuerza intelectual y la capacidad para la síntesis de su autor dan como resultado una visión de las creencias religiosas que, según su propia fórmula, arroja simultáneamente luz sobre «la unidad fundamental de los fenómenos religiosos y la inabarcable variedad de sus expresiones».
Este tomo conduce al lector desde las primeras manifestaciones mágico-religiosas de los hombres y las mujeres prehistóricos hasta la difusión del culto a Dionisos, pasando por las religiones de Mesopotamia y del antiguo Egipto, la de Israel, la de los indoeuropeos, las de la India antes de Buda, la griega y la iraní.
La erudición, la fuerza intelectual y la capacidad para la síntesis de su autor dan como resultado una visión de las creencias religiosas que, según su propia fórmula, arroja simultáneamente luz sobre «la unidad fundamental de los fenómenos religiosos y la inabarcable variedad de sus expresiones».
Este tomo conduce al lector desde las primeras manifestaciones mágico-religiosas de los hombres y las mujeres prehistóricos hasta la difusión del culto a Dionisos, pasando por las religiones de Mesopotamia y del antiguo Egipto, la de Israel, la de los indoeuropeos, las de la India antes de Buda, la griega y la iraní.
664 pages, Paperback
First published January 1, 1975
929 people are currently reading
10702 people want to read
About the author
Mircea Eliade
557 books2,692 followersRomanian-born historian of religion, fiction writer, philosopher, professor at the University of Chicago, and one of the pre-eminent interpreters of world religion in the last century. Eliade was an intensely prolific author of fiction and non-fiction alike, publishing over 1,300 pieces over 60 years. He earned international fame with LE MYTHE DE L'ÉTERNAL RETOUR (1949, The Myth of the Eternal Return), an interpretation of religious symbols and imagery. Eliade was much interested in the world of the unconscious. The central theme in his novels was erotic love.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 109 reviews
May 23, 2020
بعدا در جایی دیگر، درباره روش متفاوت کار الياده در این کتاب توضیح خواهم داد.
فصل اول: پارینه سنگي
الياده ابتدا وجه تمایز و انسان ساز انسان های اولیه را که موجب شکل دادن دنیای ذهنی شان شد، بر می شمارد: سر پا ايستادن، ساخت و استفاده از ابزار، رام کردن آتش، و شکارچی شدن.
سپس وی به کمبود مدارک راجع به محتواي اعتقادات و مناسک انسان نخستین می پردازد، و اینکه ابزارهای بدست آمده از آن دوران (فارغ از نیت تکنولوژيک شان)، چیزی راجع به احساسات، رویاها و اندیشه ی سازنده یا صاحبشان نمی گويند.
تنها راهی که برای ما می ماند، این است که با احتیاط به مقایسه شباهت های قوم شناختی اقوام ابتدایی شکارچی-گردآورنده ی معاصر و انسان شکارچی پارینه سنگی بپردازيم.
از همین نظر، در ادامه راجع به شباهت استخوان های خرس یافت شده در غارها و "رقص خرس ها"، گورها و مراسم تدفین(باور احتمالی به دنیای دیگر)، تندیس های زنانه و غارنگاره ها می خوانیم.
بعضی محققین، غارنگاره ها را مربوط به مراسم شکار و ادیان شکارگري و خداوند حیوانات وحشی دانسته اند.
اما دیگران، آن ها را به آیین تشرف و آیین شمنی نسبت می دهند.
لروی گورهان این نقوش را نمادپردازي های جنسیتی دانسته است.
اما مارشاک با اشاره به سنت خطوط مارپیچ در هنر پارینه سنگی، بیش تر بر کارکرد آیینی آن ها تأکید دارد و الگوهای آن ها، بازنمایی تغییرات فصول و اهله قمر بود.
فصل دوم: کشف کشاورزی
با پایان عصر یخبندان و عقب نشینی یخچال ها، و جانوران شکاری به شمال اروپا مهاجرت می کنند. با کاهش شکار، انسان ها در سواحل دریاچه ها مستقر می شوند و فرهنگ های "میانه سنگی" را پدید می آورند. آثار این فرهنگ ها، ضعیف تر و پست تر از دوران باشکوه پارینه سنگی فوقانی بود.
اما در جنوب غرب آسیا، دوره ای محوری آغاز شد.
فرهنگ شکارگري به مرور کمرنگ تر شده و به لایه های زیرین فرهنگی منتقل شد.
تبعات انقلاب نوسنگی و آغاز کشاورزی، موجب تغییراتی بنیادین در ساختار اعتقادات و آیین های انسان شد، حاصلخیزی و راز خلقت جنبه ای زنانه یافت و زمان دوری(چرخه ای) فعال گردید.
چنان اعتقادات و اساطیر و آیین های کشاورزی عمیق بودند، که حتی با وجود نظارت سختگیرانه دو دین یکتاپرستی مسیحیت و اسلام، امروزه هنوز به حیات خود ادامه می دهند.
در پايان، نویسنده مختصرا به ابداع آهنگری، و جنبه های مقدس و جنسی آن می پردازد.
فصل سوم: بین النهرين
در بین النهرین بر روی آثار فرهنگ نوسنگی "عبيد"، تمدن سومر پایه گذاری می شود. به تدریج اقوام صحرا گرد سامی در شهرهای سومری نفوذ کرده و فرهنگ "اکدی" را بوجود آوردند.
بعدها تمدن بابل بر روی پایه های این دو فرهنگ بنا گردید.
در این فصل ابتدا از تثلیث مقدس، کیهان زایی و پیدایش انسان در اساطیر سومری گفته می شود و سپس تقابل خائوس و نظم کائنات در جشن سال نو و ازدواج مقدس.
به مرور با نفوذ ساميان، شهر-معبدهای سومري به دولت-شهرها و سپس به کشوری شاهنشاهی تبدیل می شوند.
الياده در ادامه به مقایسه و تغييرات اسطوره های کیهان زايي، اينانا و دموزی، سیل بزرگ و گيلگمش، در میان سومریان، اکديان و بابلی ها می پردازد.
بوجود آمدن اندیشه بدبینانه و پوچگرايانه نسبت به ذات آدمی و سرنوشت او (بدلیل ترس دائمی از هجوم اقوام صحرا گرد و وحشی)، جنبه الوهي یافتن نهاد پادشاهی، رواج روش های پيشگويی، و گره خوردن تقدیر آدمی در دستان خدایان، از محصولات این فرهنگ های بین النهريني بودند.
فصل چهار: مصر باستان
فرهنگ های نوسنگی معمولی مصری، در تماس با تمدن سومر، دگرگونی عظیمی را متحمل شدند.
در اسطوره های مصری، در "زمان نخستین"، دو لحظه تعیین کننده وجود دارد: کیهان زايی و ظهور فرعون.
بنابر کهن ترین روایت، پتاح کیهان را با ذهن و کلامش (یادآور کيهان زایی یهوه) را می آفریند و خدایان را پدید می آورد.
سپس با پدیدار شدن نظم کيهاني، سلطنت "رع"، خدای خورشید آغاز می شود تا نظم اجتماعی را برقرار سازد. این سلطنت بعد از وی به پسرش، نخستین فرعون می رسد.
بنابراین اگر در بین النهرین، پادشاه نماینده ی خداست، فرعون در مصر، تجسم و خود خداست.
فرعون وظیفه داشت با تکرار و بازتولید پیروزی رع و آفرینش اوليه، آشوب ازلی را از بين ببرد.
اما کم کم اسطوره آلترناتیو "اوزيريس" و خدای رستاخيزکننده پررنگ تر شده، مرگ تقدیس می گردد و فرعون تجسم آن می شود.
سرانجام در نقطه ی اوج اندیشه دینی مصری، الهیات پرستش رع و اوزيريس با موفقیت صورت می گیرد.
فصل پنجم: تمدن خرسنگي، دره سند و جزیره کرت
فرهنگ خرسنگی غرب اروپا، تمدن پيشاآريايي دره سند و تمدن کرت، همگی فرهنگ هایی نوسنگی و مبتنی بر کشاورزی بودند. ویژگی دین های آن ها، اعتقاد به ايزدبانوان باروری و مرگ، اعتقاد به زنده شدن مردگان، تقدس سنگ و ستون ها و برگزاری آیین تشرف بودند.
اما با ورود مهاجر-مهاجمان هندواروپايی و تحمیل حلقه خدايانشان، ادیان و فرهنگ های تلفیقی در این مکان ها پديدار شده و رواج پیدا کرد.
اما اعتقادات اصیل جوامع میزبان، در فرهنگ های مردمی "عامه" (دین عامه در مقابل دین نخبگان) و فرهنگ های حاشیه ای به حیات خود ادامه دادند، تا جایی که هنوز می توان رد آن ها را در جوامع روستایی پیدا کرد.
فصل ششم: هیتی ها و کنعانیان
آناتولی از هزاره هفتم ق م تا ابتدای مسیحیت شاهد همسان سازی و التقاط دینی حیرت آوری بود. اقوام هندواروپایی (هیتی ها) بر میزبانان شان، "هاتی ها" فائق می آیند، سپس خود تحت تأثیر بابلی ها قرار می گیرند. بعدها و در دوران تأسیس امپراطوری، فرهنگ "هوری ها"ی ساکن سوریه را جذب می کنند. بنابراین در مجمع خدایانشان، الوهیت های سومری و اکدی و هوری و آناتولی یافت می شوند.
در اسطوره های هیتی، برای اولین بار شاهد نابودی آفرینش توسط آفرینندگانش هستیم. در این اساطیر، نسل های مختلف خدایان یکی پس از دیگری بر ضد همدیگر قیام می کنند و خود فرمانروا می شوند (این بن مایه از طریق آن ها به اساطیر یونانی نفوذ کرد).
در عصر مفرغ کهن، شاهد اولین جوامع کشاورز سامی هستند. این جوامعِ اوگاریت (که عهد عتیق کنعانیان صداشان می زند)، به تناوب مورد هجوم اقوام کوچنشین نیمه وحشی ای مانند آموری ها و عبرانیان قرار می گیرند. در اساطیر اوگاریت، شاهد یک گذار از دینی به دین دیگر هستیم:
اِل، پدر خدایان، تبدیل به خدایی خرفت و ضعیف و "خنثی" شده است و توسط بعل (خدایی اصالتا بین النهرینیِ کشاورزی) اخته می شود. بعل با یام خدای آب ها را شکست می دهد اما در برابر خدای مرگ(موت) مغلوب می شود. جهان در معرض نابودی و خشکی قرار می گیرد. آنات، موت را کشته و تکه تکه می کند.
هفت سال بعد دوباره هر سه خدایان زنده می شوند و به نبرد با هم می پردازند. اما بازگشت اسطوره ای و آیینی، نمایانگر چرخه ادواری مسلط بر جوامع کشاورزی، و ترس آن ها از خشکسالی های طولانی ست.
فصل هفتم: آغاز یهودیت
الياده با بیان اینکه دین بنی اسرائیل، دین کتاب مقدس است و باوجود اذعان به اصلاحات و بازنگری های چندباره ی عهد عتیق، از سفر آفرینش تا کتاب داوران را یک به یک مرور می کند، و تلاش می کند تا مشابهت های مضامین و تصاویر ارائه شده با ادیان همسایگان بین النهريني، مصري و هیتی و اقوام عرب پيشااسلامي را مشخص کند.
اگرچه دین یهود هیچ اسطوره ای ابداع نکرد، اما با گزینش بسیاری از عناصر اساطيری دیگر اقوام و نقد و بازتفسير آن ها، اسطوره ای جدید می آفریند.
عهد عتیق با کيهانزايي و آفرینش انسان شروع می شود، اما خیلی زود با پیش کشیدن داستان ابراهیم و عهد یهوه با وی، به روابط خدا با قوم برگزیده اش، عبريان می پردازد و آنرا به"تاریخ مقدس" تبدیل می کند.
عبريان کوچگرد و شبان پس از ورود به کنعان و یکجانشین شدن، يهوه را با "ال"، خدای خنثای آن ها در می آمیزد و به ضدیت با بعل، خدای کشاورزي آن ها می پردازد. آن ها با وجود این ضديت، به مرور بسیاری از اعتقادات و آیین های کنعانيان را می پذیرند: برپایی معابد و قربانگاه ها، سلسله مراتب خادمین معابد .
اما انبیا بنی اسرائیل همواره با طرد بسیاری از عناصر فرهنگ کنعانی و ستیز با کاهنين، خواستار بازگشت به ناب ترین اعتقادات یهوه پرستان کوچگرد می شوند.
فصل هشتم: ايزدان ودایی
هندواروپاييان ۲۳۰۰ تا ۱۹۰۰ ق م، ایران، هند، یونان و آسیای صغیر تا اروپا را در نوردیدند، و اقوام مختلف را یک به یک تحت سلطه خود درآوردند.
این اقوام که هنوز بر سر موطن اصلی شان اختلاف هست، مردمانی کوچ نشین و شبان، پدرسالار و جنگجو بودند.
محققان با مطالعه تطبیقی واژگان دینی و نشانه های آریایی های سرتاسر جهان، به ساختارهای دینی و اعتقادات اجداد مشترک آن ها پی ببرند.
آرياييان نفوذ کرده در هند، دست به ویرانی تمدن دره سند زدند. روایت اسطوره ای این واقعه تاریخی را می توان در سرودهای "ودا"یی که بعدها بوجود آمدند، مشاهده کرد.
مهاجمین به مرور با مردم بومی وارد همزیستی می شوند. وداها، مدارکي مختصر از زندگی این آرياييان ودایی ارائه می دهند. در مجمع مردانه خدایان آن ها، می توان رد الهه اعظم پيشاآرياييان دره سند را مشاهده کرد.
اسطوره های ودایی غالبا میراثی از دوران ماقبل تاریخ می باشند؛ اما خلاقیت و نبوغ هندی این اسطوره ها را بسط داده، تبیین و منظم کرد.
الياده خدایان ودایی را برمی شمارد:
دائوس(خدای مشترک هندواروپاييان، که در هند به خدایی خنثی تبدیل می شود، ایندرا(بزرگترین خدای وداها، خدای صانع و زاینده)، اگنی(خدای آتش قربانی)، سوما(خداي نوشابه بی مرگ، سوما). شیوا و ويشنو هم از خدایانی هستند که بعدها، در اوپانيشادها جایگاهی والا بدست می آورند.
فصل نهم: هند پیش از ظهور بودا
در این فصل نیز در ادامه فصل پیش، به دین ودایی می پردازد.
الیاده در این فصل، به ریخت شناسی مراسم و مناسک ودايی را ترسیم کرده و می کوشد تا به نمادها و معانی پشت سرشان را دست پیدا کند.
مراسمی مانند قربانی(قربانی اسب و انسان)، مراسم تشرف رازآموزان، تقدیس پادشاه، همگی طرح مشابهی را دنبال می کنند؛ قربانی کننده و قربانی هر دوشان می گیرند و از دوباره متولد می گردند، و اینگونه چرخه ی گیتی را تکرار و احیا می کنند.
اما این در دوران براهمناهاست که مضمون قربانی شدن موجود اوليه(پوروشا) و آفریده شدن گیتی از بدن وي، اهميتي دوچندان پیدا کرده و حتی خدایان نیز با قربانی کردن است که جاودانه می شوند.
اما کم کم ریاضت کشی به مثابه ی قربانی درونی، جای مراسم قربانی را می گیرد. قوه ی خلاقه ی ریاضت، در نهایت باعث جاودانگی می شود.
این امر موجب به رسمیت شناخته شدن ریاضت کشی های مرتاضان و برهمنان جنگل نشین می شود، و کم کم راه را برای انطباق تمرینات يوگايي با مراسم ودایی می گشايد(در اوپانیشادها).
سرانجام در اوپانیشادهای متأخرتر، این کسب معرفت و تفکر و مراقبه درباره آتمن است که موجب پیوند آن با برهمن و جاودانگی می شود.
بنابراين ویژگی بارز آیین ودایی این بود که ظرفیت بالایی در یکسان سازی، جذب و انطباق سطوح مختلفی از تجارب بشری(روانی، آیینی، سمبولیک، عرفانی) دارد.
فصل دهم: زئوس و دین یونانی
زئوس یکی از خدایان آسمان هندواروپايي ست؛ اما او برعکس آنها آفرينده ی گیتی نیست. زئوس به تبعیت از خدایان هيتی، در نتیجه چند نسل جدال خدایان، با کنار گذاشته شدن و خنثی شدن اورانوس و کرونوس، بر تخت پادشاهی خدایان می رسد.
زئوس با ازدواج با الهه های متعدد یونانی، ادیان باستانی آن منطقه را در خود جذب می کند.
الياده در ادامه به اسطوره پرومتئوس می پردازد؛ خلقت انسان، قربانی کردن برای خدايان، رنجش زئوس، دزدیدن آتش، اسیر شدن پرومتئوس، آفريدن پاندورا.
دين یونانی بشدت نسبت به سرنوشت آدمی، بدبین است. دنیا سراسر رنج است، و زندگی پس از مرگ، هولناک و خفت بار است.
بنابراین در زندگی یونانی، می بایست از زمان حال، جوانی و لذائذ بهره برد. در نتیجه، ضیافت ها و رقص ها و بازی ها همیشه پاس داشته می شد و تقدیسی دینی یافته بود.
دیگر ویژگی این دین، این بود که علیرغم تاکید بر فاصله و جدایی الوهیت و بشر از یکدیگر، کمال جسم انسانی را مناسبت ترین قالب برای بازنمایی خدایان می دانستند.
فصل يازدهم: خدایان و قهرمانان یونانی
در ادامه فصل قبل، در این فصل نیز می خوانیم که اقوام مهاجر هندواروپايی همراه با خود، خدایان شان را نيز به یونان می آورند.
همچنین خدایان همسايگانی مانند هتی و مينوسی نیز به یونان نفوذ می کنند.
در نتیجه کم کم بسیاری از این خدایان، جای خدایان و الهه های پيشاهلنی را می گیرند. رد پای این جایگزینی تدریجی را می توان در قتل ها و ازدواج های خدایان در اساطیر یونانی مشاهده کرد.
در این فصل، الياده تلاش می کند تا منشأ و خاستگاه خدایان و الهه های مهم تر یونان مانند پوزايدون، هرمس، هرا، آفروديت و ... را براساس شواهد موجود را مشخص کند.
با این وجود، او خود اذعان دارد که مهم از ردگیری ردپای این خدایان و اديانشان در دیگر فرهنگ ها، این است که ببینیم یونانیان چگونه این خدایان و عناصر دینی متنوع و گاها متناقض را بازتفسیر کرده و دوباره به کار گرفتند.
الياده در این فصل (مانند فصول پیشین) سعی می کند تا توجه خواننده را به این سطح از تجربه دینی جلب کند.
در نیمه دوم فصل، الياده به قهرمانان کلاسیک یونانی می پردازد و معتقد است که جایگاه آن ها در اساطیر یونان، از اهمیتی دینی برخوردار شده است.
قهرمانان یونانی در وضعیتی بینابین خدایان و انسان ها قرار دارند، و حتی در عصر "خاستگاه ها" زندگی کرده و گویی الگوی نمونه نخستین انسان ها هستند.
در واقع بعد از دوران قهرمانان است که قوانین اجتماعی در یونان شکل گرفته و بطور سفت و سختی رعایت می شوند.
فصل دوازدهم: آیین الئوسی
فصل سيزدهم: زرتشت
برای الياده که به بنيان های ادیان می پردازد، مطالعه دین مزداپرستی چالشی بزرگ است. سه چهارم اوستا از بین رفته و بخش زیادی از اوستاي کنونی، خشک و يکنواخت است...بقیه آثار زرتشتی نيز متأخرتر و تفسیری اند.
آنچه برای الياده می ماند، گاتاها یا سرودهای منسوب به زرتشت است (بعنوان کهن ترین متن زرتشتی).
ابتدا الياده می کوشد با استفاده از گاتاها و منابع دیگر، زندگی و اعتقادات زرتشت را بازسازی کند. وی در قبیله از شبانان یکجانشین متولد شد که هنوز فرهنگ و دین هندواروپاييان اولیه را حفظ کرده بودند.
اما وی اصلاحاتی جدید را وارد دین سنتی می کند و دست به تبلیغ مزداپرستی می زند.
به نظر الياده، مفهوم منجی گرایانه و آخرت شناسی، از مفاهیم بدیع و بنیادین مزداپرستی ست.
زمان اسطوره ای در ایران، به زماني خطی بدل می شود. بدین ترتيب که با فرارسیدن آخر جهان، سوشيانت ظهور می کند، اهورامزدا با قربانی کردن برای ايزدان تیر و مهر، بر دیوان فائق می آید. و جهان آماده ی نوسازی و احيا ("فرشکرد") می شود.
گرچه تا زمان فرارسیدن فرشکرد، مزداپرستان هر ساله به هنگام بهار، با برپایی نوروز، الگویی از رستاخیز و نوسازی آینده ی کيهان را بازسازی می کنند.
فصل چهاردهم: انبیاء یهود
با مسح شائول به عنوان پادشاه یهود، دوران داوران به پایان می رسد.
نهاد پادشاهی که نهادی بیگانه برای یهود بود، اکنون ارزشگذاری رسمی می یابد و بعنوان ادامه عهد یهوه تفسیر می شود. پادشاهی، تصویری ست زمینی از ملکوت خداوند.
به مرور بسیاری از عناصر دینی همسایگان (از جمله کنعانيان)، به درون دین یهود نفوذ می کند. مثلا معبد اورشلیم و پرستش یهوه در قالب گوساله زرین در پادشاهی شمالی.
پيشگويان(رائیان) دوران کوچگردي یهود، به تدریج جای خود را به انبیاء می دهند. ایلیا و الیشع مثال هایی از اين گذار بوده و پیش از نهاد سنتی نبوت ظهور می کنند.
در کنار این پيشگويان دوره گرد، انبیا درباری و ساکن معابد سلطنتی نیز وجود داشتند که در عهد عتیق، "انبیا دروغین" خوانده می شوند.
مهم تر از آن ها، انبیای بزرگ کتاب مقدسی، از عاموس نبی تا اشعياي ثانی هستند. آن ها دارای رسالتی مستقیم از سوی یهوه هستند.
انبیا بشدت بر التقاط پرستش بعل-يهوه، عناصر کنعانی در دين يهود و تظاهرهای دینی می تازند و خواستار بازگشت به ایمان واقعی و درستکاری می شوند.
آنها ویرانی و عذاب قریبی را برای قوم یهود پیشگویی می کنند. سرانجام با تهاجم آشوریان و تبعید بزرگان یهود به بابل، این پیشگویی های انبیاء درباره خشم يهوه بر قومش به وقوع می پیوندد.
برای اولین بار در تاریخ ادیان، اتفاقاتی تاریخی به اراده و خشم خدایان(در اینجا یهوه) نسبت داده می شود، و تاریخ واجد ارزشی دینی می شود.
فصل پانزدهم(آخر): ديونيزوس
ديونيزوس به کلی با دیگر خدایان و ايزدبانوان یونانی فرق دارد. او، این فرزند زئوس، تنها جاودانه ای ست که مادری ميرنده دارد، و نیز فقط اوست که در اساطیر یونان از مرگش سخن رانده شده است.
اگرچه او برای یونانیان شناخته شده بود، اما در عین حال خدایی بیگانه دانسته می شد و تا مدت ها پیروان او در یونان مورد آزار و اذیت قرار می گرفتند.
ديونيزوس هر ساله چندین بار ظهور می کرد و پیروانش به برپایی جشن های عمومی و کارناوال در طبیعت می پرداختند. این جشن ها شکلی جنون آمیز و خلسه آلود پیدا می کردند.
جنون یا "مانيا"یی که خدایان عواملش بودند، در یونان امری شناخته شده بود. اما ديونيزوس و آیین وی، این جنون را از بحرانی روانی به منزله تجربه ای دینی ارزشگذاری کردند.
در آیین و جشن های عنان گسیخته ی ديونيزوسی، به وضوح می توان ردپای میراثی کهن و ماقبل تاریخی را مشاهده کرد: نقاب های جانورشکل، خام خواری گوشت، جنون و شور و خلسه.
در ادامه، الياده با روایت اسطوره ی ديونيزوس، می کوشد تا مراسم او را با آیین های تشرف مرتبط کند؛
خاکسترمالی کردن پیروان وی در مراسمات، تکه تکه شدن و جوشاندن بدن ديونيزوس در دیگ و...
همچنین الياده از خصلت های رازآموزی آیین ديونيزوس و ارتباط آن با آیین اسرار اورفه ای می گوید.
فصل اول: پارینه سنگي
الياده ابتدا وجه تمایز و انسان ساز انسان های اولیه را که موجب شکل دادن دنیای ذهنی شان شد، بر می شمارد: سر پا ايستادن، ساخت و استفاده از ابزار، رام کردن آتش، و شکارچی شدن.
سپس وی به کمبود مدارک راجع به محتواي اعتقادات و مناسک انسان نخستین می پردازد، و اینکه ابزارهای بدست آمده از آن دوران (فارغ از نیت تکنولوژيک شان)، چیزی راجع به احساسات، رویاها و اندیشه ی سازنده یا صاحبشان نمی گويند.
تنها راهی که برای ما می ماند، این است که با احتیاط به مقایسه شباهت های قوم شناختی اقوام ابتدایی شکارچی-گردآورنده ی معاصر و انسان شکارچی پارینه سنگی بپردازيم.
از همین نظر، در ادامه راجع به شباهت استخوان های خرس یافت شده در غارها و "رقص خرس ها"، گورها و مراسم تدفین(باور احتمالی به دنیای دیگر)، تندیس های زنانه و غارنگاره ها می خوانیم.
بعضی محققین، غارنگاره ها را مربوط به مراسم شکار و ادیان شکارگري و خداوند حیوانات وحشی دانسته اند.
اما دیگران، آن ها را به آیین تشرف و آیین شمنی نسبت می دهند.
لروی گورهان این نقوش را نمادپردازي های جنسیتی دانسته است.
اما مارشاک با اشاره به سنت خطوط مارپیچ در هنر پارینه سنگی، بیش تر بر کارکرد آیینی آن ها تأکید دارد و الگوهای آن ها، بازنمایی تغییرات فصول و اهله قمر بود.
فصل دوم: کشف کشاورزی
با پایان عصر یخبندان و عقب نشینی یخچال ها، و جانوران شکاری به شمال اروپا مهاجرت می کنند. با کاهش شکار، انسان ها در سواحل دریاچه ها مستقر می شوند و فرهنگ های "میانه سنگی" را پدید می آورند. آثار این فرهنگ ها، ضعیف تر و پست تر از دوران باشکوه پارینه سنگی فوقانی بود.
اما در جنوب غرب آسیا، دوره ای محوری آغاز شد.
فرهنگ شکارگري به مرور کمرنگ تر شده و به لایه های زیرین فرهنگی منتقل شد.
تبعات انقلاب نوسنگی و آغاز کشاورزی، موجب تغییراتی بنیادین در ساختار اعتقادات و آیین های انسان شد، حاصلخیزی و راز خلقت جنبه ای زنانه یافت و زمان دوری(چرخه ای) فعال گردید.
چنان اعتقادات و اساطیر و آیین های کشاورزی عمیق بودند، که حتی با وجود نظارت سختگیرانه دو دین یکتاپرستی مسیحیت و اسلام، امروزه هنوز به حیات خود ادامه می دهند.
در پايان، نویسنده مختصرا به ابداع آهنگری، و جنبه های مقدس و جنسی آن می پردازد.
فصل سوم: بین النهرين
در بین النهرین بر روی آثار فرهنگ نوسنگی "عبيد"، تمدن سومر پایه گذاری می شود. به تدریج اقوام صحرا گرد سامی در شهرهای سومری نفوذ کرده و فرهنگ "اکدی" را بوجود آوردند.
بعدها تمدن بابل بر روی پایه های این دو فرهنگ بنا گردید.
در این فصل ابتدا از تثلیث مقدس، کیهان زایی و پیدایش انسان در اساطیر سومری گفته می شود و سپس تقابل خائوس و نظم کائنات در جشن سال نو و ازدواج مقدس.
به مرور با نفوذ ساميان، شهر-معبدهای سومري به دولت-شهرها و سپس به کشوری شاهنشاهی تبدیل می شوند.
الياده در ادامه به مقایسه و تغييرات اسطوره های کیهان زايي، اينانا و دموزی، سیل بزرگ و گيلگمش، در میان سومریان، اکديان و بابلی ها می پردازد.
بوجود آمدن اندیشه بدبینانه و پوچگرايانه نسبت به ذات آدمی و سرنوشت او (بدلیل ترس دائمی از هجوم اقوام صحرا گرد و وحشی)، جنبه الوهي یافتن نهاد پادشاهی، رواج روش های پيشگويی، و گره خوردن تقدیر آدمی در دستان خدایان، از محصولات این فرهنگ های بین النهريني بودند.
فصل چهار: مصر باستان
فرهنگ های نوسنگی معمولی مصری، در تماس با تمدن سومر، دگرگونی عظیمی را متحمل شدند.
در اسطوره های مصری، در "زمان نخستین"، دو لحظه تعیین کننده وجود دارد: کیهان زايی و ظهور فرعون.
بنابر کهن ترین روایت، پتاح کیهان را با ذهن و کلامش (یادآور کيهان زایی یهوه) را می آفریند و خدایان را پدید می آورد.
سپس با پدیدار شدن نظم کيهاني، سلطنت "رع"، خدای خورشید آغاز می شود تا نظم اجتماعی را برقرار سازد. این سلطنت بعد از وی به پسرش، نخستین فرعون می رسد.
بنابراین اگر در بین النهرین، پادشاه نماینده ی خداست، فرعون در مصر، تجسم و خود خداست.
فرعون وظیفه داشت با تکرار و بازتولید پیروزی رع و آفرینش اوليه، آشوب ازلی را از بين ببرد.
اما کم کم اسطوره آلترناتیو "اوزيريس" و خدای رستاخيزکننده پررنگ تر شده، مرگ تقدیس می گردد و فرعون تجسم آن می شود.
سرانجام در نقطه ی اوج اندیشه دینی مصری، الهیات پرستش رع و اوزيريس با موفقیت صورت می گیرد.
فصل پنجم: تمدن خرسنگي، دره سند و جزیره کرت
فرهنگ خرسنگی غرب اروپا، تمدن پيشاآريايي دره سند و تمدن کرت، همگی فرهنگ هایی نوسنگی و مبتنی بر کشاورزی بودند. ویژگی دین های آن ها، اعتقاد به ايزدبانوان باروری و مرگ، اعتقاد به زنده شدن مردگان، تقدس سنگ و ستون ها و برگزاری آیین تشرف بودند.
اما با ورود مهاجر-مهاجمان هندواروپايی و تحمیل حلقه خدايانشان، ادیان و فرهنگ های تلفیقی در این مکان ها پديدار شده و رواج پیدا کرد.
اما اعتقادات اصیل جوامع میزبان، در فرهنگ های مردمی "عامه" (دین عامه در مقابل دین نخبگان) و فرهنگ های حاشیه ای به حیات خود ادامه دادند، تا جایی که هنوز می توان رد آن ها را در جوامع روستایی پیدا کرد.
فصل ششم: هیتی ها و کنعانیان
آناتولی از هزاره هفتم ق م تا ابتدای مسیحیت شاهد همسان سازی و التقاط دینی حیرت آوری بود. اقوام هندواروپایی (هیتی ها) بر میزبانان شان، "هاتی ها" فائق می آیند، سپس خود تحت تأثیر بابلی ها قرار می گیرند. بعدها و در دوران تأسیس امپراطوری، فرهنگ "هوری ها"ی ساکن سوریه را جذب می کنند. بنابراین در مجمع خدایانشان، الوهیت های سومری و اکدی و هوری و آناتولی یافت می شوند.
در اسطوره های هیتی، برای اولین بار شاهد نابودی آفرینش توسط آفرینندگانش هستیم. در این اساطیر، نسل های مختلف خدایان یکی پس از دیگری بر ضد همدیگر قیام می کنند و خود فرمانروا می شوند (این بن مایه از طریق آن ها به اساطیر یونانی نفوذ کرد).
در عصر مفرغ کهن، شاهد اولین جوامع کشاورز سامی هستند. این جوامعِ اوگاریت (که عهد عتیق کنعانیان صداشان می زند)، به تناوب مورد هجوم اقوام کوچنشین نیمه وحشی ای مانند آموری ها و عبرانیان قرار می گیرند. در اساطیر اوگاریت، شاهد یک گذار از دینی به دین دیگر هستیم:
اِل، پدر خدایان، تبدیل به خدایی خرفت و ضعیف و "خنثی" شده است و توسط بعل (خدایی اصالتا بین النهرینیِ کشاورزی) اخته می شود. بعل با یام خدای آب ها را شکست می دهد اما در برابر خدای مرگ(موت) مغلوب می شود. جهان در معرض نابودی و خشکی قرار می گیرد. آنات، موت را کشته و تکه تکه می کند.
هفت سال بعد دوباره هر سه خدایان زنده می شوند و به نبرد با هم می پردازند. اما بازگشت اسطوره ای و آیینی، نمایانگر چرخه ادواری مسلط بر جوامع کشاورزی، و ترس آن ها از خشکسالی های طولانی ست.
فصل هفتم: آغاز یهودیت
الياده با بیان اینکه دین بنی اسرائیل، دین کتاب مقدس است و باوجود اذعان به اصلاحات و بازنگری های چندباره ی عهد عتیق، از سفر آفرینش تا کتاب داوران را یک به یک مرور می کند، و تلاش می کند تا مشابهت های مضامین و تصاویر ارائه شده با ادیان همسایگان بین النهريني، مصري و هیتی و اقوام عرب پيشااسلامي را مشخص کند.
اگرچه دین یهود هیچ اسطوره ای ابداع نکرد، اما با گزینش بسیاری از عناصر اساطيری دیگر اقوام و نقد و بازتفسير آن ها، اسطوره ای جدید می آفریند.
عهد عتیق با کيهانزايي و آفرینش انسان شروع می شود، اما خیلی زود با پیش کشیدن داستان ابراهیم و عهد یهوه با وی، به روابط خدا با قوم برگزیده اش، عبريان می پردازد و آنرا به"تاریخ مقدس" تبدیل می کند.
عبريان کوچگرد و شبان پس از ورود به کنعان و یکجانشین شدن، يهوه را با "ال"، خدای خنثای آن ها در می آمیزد و به ضدیت با بعل، خدای کشاورزي آن ها می پردازد. آن ها با وجود این ضديت، به مرور بسیاری از اعتقادات و آیین های کنعانيان را می پذیرند: برپایی معابد و قربانگاه ها، سلسله مراتب خادمین معابد .
اما انبیا بنی اسرائیل همواره با طرد بسیاری از عناصر فرهنگ کنعانی و ستیز با کاهنين، خواستار بازگشت به ناب ترین اعتقادات یهوه پرستان کوچگرد می شوند.
فصل هشتم: ايزدان ودایی
هندواروپاييان ۲۳۰۰ تا ۱۹۰۰ ق م، ایران، هند، یونان و آسیای صغیر تا اروپا را در نوردیدند، و اقوام مختلف را یک به یک تحت سلطه خود درآوردند.
این اقوام که هنوز بر سر موطن اصلی شان اختلاف هست، مردمانی کوچ نشین و شبان، پدرسالار و جنگجو بودند.
محققان با مطالعه تطبیقی واژگان دینی و نشانه های آریایی های سرتاسر جهان، به ساختارهای دینی و اعتقادات اجداد مشترک آن ها پی ببرند.
آرياييان نفوذ کرده در هند، دست به ویرانی تمدن دره سند زدند. روایت اسطوره ای این واقعه تاریخی را می توان در سرودهای "ودا"یی که بعدها بوجود آمدند، مشاهده کرد.
مهاجمین به مرور با مردم بومی وارد همزیستی می شوند. وداها، مدارکي مختصر از زندگی این آرياييان ودایی ارائه می دهند. در مجمع مردانه خدایان آن ها، می توان رد الهه اعظم پيشاآرياييان دره سند را مشاهده کرد.
اسطوره های ودایی غالبا میراثی از دوران ماقبل تاریخ می باشند؛ اما خلاقیت و نبوغ هندی این اسطوره ها را بسط داده، تبیین و منظم کرد.
الياده خدایان ودایی را برمی شمارد:
دائوس(خدای مشترک هندواروپاييان، که در هند به خدایی خنثی تبدیل می شود، ایندرا(بزرگترین خدای وداها، خدای صانع و زاینده)، اگنی(خدای آتش قربانی)، سوما(خداي نوشابه بی مرگ، سوما). شیوا و ويشنو هم از خدایانی هستند که بعدها، در اوپانيشادها جایگاهی والا بدست می آورند.
فصل نهم: هند پیش از ظهور بودا
در این فصل نیز در ادامه فصل پیش، به دین ودایی می پردازد.
الیاده در این فصل، به ریخت شناسی مراسم و مناسک ودايی را ترسیم کرده و می کوشد تا به نمادها و معانی پشت سرشان را دست پیدا کند.
مراسمی مانند قربانی(قربانی اسب و انسان)، مراسم تشرف رازآموزان، تقدیس پادشاه، همگی طرح مشابهی را دنبال می کنند؛ قربانی کننده و قربانی هر دوشان می گیرند و از دوباره متولد می گردند، و اینگونه چرخه ی گیتی را تکرار و احیا می کنند.
اما این در دوران براهمناهاست که مضمون قربانی شدن موجود اوليه(پوروشا) و آفریده شدن گیتی از بدن وي، اهميتي دوچندان پیدا کرده و حتی خدایان نیز با قربانی کردن است که جاودانه می شوند.
اما کم کم ریاضت کشی به مثابه ی قربانی درونی، جای مراسم قربانی را می گیرد. قوه ی خلاقه ی ریاضت، در نهایت باعث جاودانگی می شود.
این امر موجب به رسمیت شناخته شدن ریاضت کشی های مرتاضان و برهمنان جنگل نشین می شود، و کم کم راه را برای انطباق تمرینات يوگايي با مراسم ودایی می گشايد(در اوپانیشادها).
سرانجام در اوپانیشادهای متأخرتر، این کسب معرفت و تفکر و مراقبه درباره آتمن است که موجب پیوند آن با برهمن و جاودانگی می شود.
بنابراين ویژگی بارز آیین ودایی این بود که ظرفیت بالایی در یکسان سازی، جذب و انطباق سطوح مختلفی از تجارب بشری(روانی، آیینی، سمبولیک، عرفانی) دارد.
فصل دهم: زئوس و دین یونانی
زئوس یکی از خدایان آسمان هندواروپايي ست؛ اما او برعکس آنها آفرينده ی گیتی نیست. زئوس به تبعیت از خدایان هيتی، در نتیجه چند نسل جدال خدایان، با کنار گذاشته شدن و خنثی شدن اورانوس و کرونوس، بر تخت پادشاهی خدایان می رسد.
زئوس با ازدواج با الهه های متعدد یونانی، ادیان باستانی آن منطقه را در خود جذب می کند.
الياده در ادامه به اسطوره پرومتئوس می پردازد؛ خلقت انسان، قربانی کردن برای خدايان، رنجش زئوس، دزدیدن آتش، اسیر شدن پرومتئوس، آفريدن پاندورا.
دين یونانی بشدت نسبت به سرنوشت آدمی، بدبین است. دنیا سراسر رنج است، و زندگی پس از مرگ، هولناک و خفت بار است.
بنابراین در زندگی یونانی، می بایست از زمان حال، جوانی و لذائذ بهره برد. در نتیجه، ضیافت ها و رقص ها و بازی ها همیشه پاس داشته می شد و تقدیسی دینی یافته بود.
دیگر ویژگی این دین، این بود که علیرغم تاکید بر فاصله و جدایی الوهیت و بشر از یکدیگر، کمال جسم انسانی را مناسبت ترین قالب برای بازنمایی خدایان می دانستند.
فصل يازدهم: خدایان و قهرمانان یونانی
در ادامه فصل قبل، در این فصل نیز می خوانیم که اقوام مهاجر هندواروپايی همراه با خود، خدایان شان را نيز به یونان می آورند.
همچنین خدایان همسايگانی مانند هتی و مينوسی نیز به یونان نفوذ می کنند.
در نتیجه کم کم بسیاری از این خدایان، جای خدایان و الهه های پيشاهلنی را می گیرند. رد پای این جایگزینی تدریجی را می توان در قتل ها و ازدواج های خدایان در اساطیر یونانی مشاهده کرد.
در این فصل، الياده تلاش می کند تا منشأ و خاستگاه خدایان و الهه های مهم تر یونان مانند پوزايدون، هرمس، هرا، آفروديت و ... را براساس شواهد موجود را مشخص کند.
با این وجود، او خود اذعان دارد که مهم از ردگیری ردپای این خدایان و اديانشان در دیگر فرهنگ ها، این است که ببینیم یونانیان چگونه این خدایان و عناصر دینی متنوع و گاها متناقض را بازتفسیر کرده و دوباره به کار گرفتند.
الياده در این فصل (مانند فصول پیشین) سعی می کند تا توجه خواننده را به این سطح از تجربه دینی جلب کند.
در نیمه دوم فصل، الياده به قهرمانان کلاسیک یونانی می پردازد و معتقد است که جایگاه آن ها در اساطیر یونان، از اهمیتی دینی برخوردار شده است.
قهرمانان یونانی در وضعیتی بینابین خدایان و انسان ها قرار دارند، و حتی در عصر "خاستگاه ها" زندگی کرده و گویی الگوی نمونه نخستین انسان ها هستند.
در واقع بعد از دوران قهرمانان است که قوانین اجتماعی در یونان شکل گرفته و بطور سفت و سختی رعایت می شوند.
فصل دوازدهم: آیین الئوسی
فصل سيزدهم: زرتشت
برای الياده که به بنيان های ادیان می پردازد، مطالعه دین مزداپرستی چالشی بزرگ است. سه چهارم اوستا از بین رفته و بخش زیادی از اوستاي کنونی، خشک و يکنواخت است...بقیه آثار زرتشتی نيز متأخرتر و تفسیری اند.
آنچه برای الياده می ماند، گاتاها یا سرودهای منسوب به زرتشت است (بعنوان کهن ترین متن زرتشتی).
ابتدا الياده می کوشد با استفاده از گاتاها و منابع دیگر، زندگی و اعتقادات زرتشت را بازسازی کند. وی در قبیله از شبانان یکجانشین متولد شد که هنوز فرهنگ و دین هندواروپاييان اولیه را حفظ کرده بودند.
اما وی اصلاحاتی جدید را وارد دین سنتی می کند و دست به تبلیغ مزداپرستی می زند.
به نظر الياده، مفهوم منجی گرایانه و آخرت شناسی، از مفاهیم بدیع و بنیادین مزداپرستی ست.
زمان اسطوره ای در ایران، به زماني خطی بدل می شود. بدین ترتيب که با فرارسیدن آخر جهان، سوشيانت ظهور می کند، اهورامزدا با قربانی کردن برای ايزدان تیر و مهر، بر دیوان فائق می آید. و جهان آماده ی نوسازی و احيا ("فرشکرد") می شود.
گرچه تا زمان فرارسیدن فرشکرد، مزداپرستان هر ساله به هنگام بهار، با برپایی نوروز، الگویی از رستاخیز و نوسازی آینده ی کيهان را بازسازی می کنند.
فصل چهاردهم: انبیاء یهود
با مسح شائول به عنوان پادشاه یهود، دوران داوران به پایان می رسد.
نهاد پادشاهی که نهادی بیگانه برای یهود بود، اکنون ارزشگذاری رسمی می یابد و بعنوان ادامه عهد یهوه تفسیر می شود. پادشاهی، تصویری ست زمینی از ملکوت خداوند.
به مرور بسیاری از عناصر دینی همسایگان (از جمله کنعانيان)، به درون دین یهود نفوذ می کند. مثلا معبد اورشلیم و پرستش یهوه در قالب گوساله زرین در پادشاهی شمالی.
پيشگويان(رائیان) دوران کوچگردي یهود، به تدریج جای خود را به انبیاء می دهند. ایلیا و الیشع مثال هایی از اين گذار بوده و پیش از نهاد سنتی نبوت ظهور می کنند.
در کنار این پيشگويان دوره گرد، انبیا درباری و ساکن معابد سلطنتی نیز وجود داشتند که در عهد عتیق، "انبیا دروغین" خوانده می شوند.
مهم تر از آن ها، انبیای بزرگ کتاب مقدسی، از عاموس نبی تا اشعياي ثانی هستند. آن ها دارای رسالتی مستقیم از سوی یهوه هستند.
انبیا بشدت بر التقاط پرستش بعل-يهوه، عناصر کنعانی در دين يهود و تظاهرهای دینی می تازند و خواستار بازگشت به ایمان واقعی و درستکاری می شوند.
آنها ویرانی و عذاب قریبی را برای قوم یهود پیشگویی می کنند. سرانجام با تهاجم آشوریان و تبعید بزرگان یهود به بابل، این پیشگویی های انبیاء درباره خشم يهوه بر قومش به وقوع می پیوندد.
برای اولین بار در تاریخ ادیان، اتفاقاتی تاریخی به اراده و خشم خدایان(در اینجا یهوه) نسبت داده می شود، و تاریخ واجد ارزشی دینی می شود.
فصل پانزدهم(آخر): ديونيزوس
ديونيزوس به کلی با دیگر خدایان و ايزدبانوان یونانی فرق دارد. او، این فرزند زئوس، تنها جاودانه ای ست که مادری ميرنده دارد، و نیز فقط اوست که در اساطیر یونان از مرگش سخن رانده شده است.
اگرچه او برای یونانیان شناخته شده بود، اما در عین حال خدایی بیگانه دانسته می شد و تا مدت ها پیروان او در یونان مورد آزار و اذیت قرار می گرفتند.
ديونيزوس هر ساله چندین بار ظهور می کرد و پیروانش به برپایی جشن های عمومی و کارناوال در طبیعت می پرداختند. این جشن ها شکلی جنون آمیز و خلسه آلود پیدا می کردند.
جنون یا "مانيا"یی که خدایان عواملش بودند، در یونان امری شناخته شده بود. اما ديونيزوس و آیین وی، این جنون را از بحرانی روانی به منزله تجربه ای دینی ارزشگذاری کردند.
در آیین و جشن های عنان گسیخته ی ديونيزوسی، به وضوح می توان ردپای میراثی کهن و ماقبل تاریخی را مشاهده کرد: نقاب های جانورشکل، خام خواری گوشت، جنون و شور و خلسه.
در ادامه، الياده با روایت اسطوره ی ديونيزوس، می کوشد تا مراسم او را با آیین های تشرف مرتبط کند؛
خاکسترمالی کردن پیروان وی در مراسمات، تکه تکه شدن و جوشاندن بدن ديونيزوس در دیگ و...
همچنین الياده از خصلت های رازآموزی آیین ديونيزوس و ارتباط آن با آیین اسرار اورفه ای می گوید.
October 31, 2017
Autodenunț: Este singura carte pe care am furat-o. Nu la figurat, ci la propriu. Patronul pentru care lucram cândva depozitase mormane de cărți direct pe mochetă, cele mai multe tipărite in anii '70-80, într-o cameră aflată în construcție, neîncălzită și cu pereți neizolați prin care se infiltra umezeala. Intram în acea cameră când îmi suna telefonul mobil și fie aveam nevoie să vorbesc în liniște cu un client, fie era o conversație privată. Mi-a sărit în ochi coperta galbenă a acestei cărți și o răsfoiam în fiecare zi, până când mi-am luat inima în dinți și am ascuns-o într-un dosar. Aș fi putut să i-o cer și poate că nu m-ar fi refuzat, dar nu voiam să risc, deoarece demisionasem și eram în perioada de preaviz.
Și acum miroase a mucegai din cauza umezelii în care a stat, dar pentru mine lucrul ăsta o face mai valoroasă. Până să-l citesc pe Eliade-istoricul-religiilor îl citisem pe Eliade-romancierul și îmi plăcuse. Despre lucrările sale științifice auzisem că sunt mai degrabă speculative decât temeinic documentate. Insă cel puțin primul volum din "Istoria credintelor și ideilor religioase" mi se pare fundamentat pe o cercetare foarte amănunțită, cu referințe temporale, cu argumente convingătoare, iar concluziile pe care le trage Eliade pe baza lor sunt logice. Poate unele nu sunt incontestabile, dar ce poate fi incontestabil într-un domeniu atât de subiectiv ca istoria religiilor?
Cartea mi-a fost extrem de utilă în documentarea pentru lucrarea de disertație și nu regret o clipă că am furat-o. Regret doar faptul că nu i-am găsit și celelalte trei volume! :)
Și acum miroase a mucegai din cauza umezelii în care a stat, dar pentru mine lucrul ăsta o face mai valoroasă. Până să-l citesc pe Eliade-istoricul-religiilor îl citisem pe Eliade-romancierul și îmi plăcuse. Despre lucrările sale științifice auzisem că sunt mai degrabă speculative decât temeinic documentate. Insă cel puțin primul volum din "Istoria credintelor și ideilor religioase" mi se pare fundamentat pe o cercetare foarte amănunțită, cu referințe temporale, cu argumente convingătoare, iar concluziile pe care le trage Eliade pe baza lor sunt logice. Poate unele nu sunt incontestabile, dar ce poate fi incontestabil într-un domeniu atât de subiectiv ca istoria religiilor?
Cartea mi-a fost extrem de utilă în documentarea pentru lucrarea de disertație și nu regret o clipă că am furat-o. Regret doar faptul că nu i-am găsit și celelalte trei volume! :)
December 5, 2021
3.75
میرچا الیاده اسطوره شناس و دین پژوه رومانیایی و نویسنده ی اثر سه جلدی تاریخ اندیشه های دینی، ما را با ذهن انسان در دوران های مختلف تاریخ آشنا می کند. او در جلد اول این کتاب از عصر پارینه سنگی آغاز میکند و سپس به کشاورزی و نو سنگی می رسد. با ادیان بین النهرینی و هندواروپایی آشنایت می کند و سپس به خدایان یونان می پردازد و از آیین های اسرار الئوسی می گوید. البته سری هم به زرتشت و یهودیت هم میزند.
به اعتقاد میرچا الیاده هر امر قدسی با اهمیت است چرا که تجسمی از هستی و معنا و حقیقت اند. ذهن انسان بدون ایمان چگونه می توانست عمل کند و به آگاهی برسد؟ بشر در جریان آشفتگی های بی معنای جهان به دنبال معنی و مفهوم و دلیلی می گشت، چرا که زیستنش در معرض خطر بود. انسان به بیهودگی زیستنش آگاه بود و به دنبال دلیلی برای بی هدفی جهان می گشت. پس تمام اعمال انسانی دارای ارزش شدند. از خوراک و زندگی جنسی گرفته تا مرگ و تولد.
اسطوره ها و جادو سر برآورند و به آیین های دینی تبدیل شدند.
کتاب حقایق جالبی را برای همه آشکار می کند. گرچه گاها برای خواننده حوصله سر بر و سنگین می آید اما خواندنش واجب است آن هم برای کسانی که ادعای مطالعه و تفکر دارند اما از تعصب وافر خود لذت می برند.
و نکته ی دیگری که خیلی به چشم من آمد این است که نویسنده ترتیب و توالی را رعایت نکرده و بر حسب تاریخ جلو نیامده و فصل های کتاب آشفته است. در رابطه با ترجمه همیشه این سوال مطرح است که کدام نشر ترجمه اش بهتر است؟ در حال حاضر که جلد دوم را با نشر پارسه دارم ادامه می دهم و با مقایسه با جلد اول که از نشر نیلوفر است به طور قاطع ترجمه ی نشر پارسه را پیشنهاد می کنم که آقای بهزاد سالکی ترجمه کرده چرا که او هم به مانند نویسنده عمر خود را در این حیطه گذرانده و سوادش در ترجمه ی خوبش کاملا مشهود است.
میرچا الیاده اسطوره شناس و دین پژوه رومانیایی و نویسنده ی اثر سه جلدی تاریخ اندیشه های دینی، ما را با ذهن انسان در دوران های مختلف تاریخ آشنا می کند. او در جلد اول این کتاب از عصر پارینه سنگی آغاز میکند و سپس به کشاورزی و نو سنگی می رسد. با ادیان بین النهرینی و هندواروپایی آشنایت می کند و سپس به خدایان یونان می پردازد و از آیین های اسرار الئوسی می گوید. البته سری هم به زرتشت و یهودیت هم میزند.
به اعتقاد میرچا الیاده هر امر قدسی با اهمیت است چرا که تجسمی از هستی و معنا و حقیقت اند. ذهن انسان بدون ایمان چگونه می توانست عمل کند و به آگاهی برسد؟ بشر در جریان آشفتگی های بی معنای جهان به دنبال معنی و مفهوم و دلیلی می گشت، چرا که زیستنش در معرض خطر بود. انسان به بیهودگی زیستنش آگاه بود و به دنبال دلیلی برای بی هدفی جهان می گشت. پس تمام اعمال انسانی دارای ارزش شدند. از خوراک و زندگی جنسی گرفته تا مرگ و تولد.
اسطوره ها و جادو سر برآورند و به آیین های دینی تبدیل شدند.
کتاب حقایق جالبی را برای همه آشکار می کند. گرچه گاها برای خواننده حوصله سر بر و سنگین می آید اما خواندنش واجب است آن هم برای کسانی که ادعای مطالعه و تفکر دارند اما از تعصب وافر خود لذت می برند.
و نکته ی دیگری که خیلی به چشم من آمد این است که نویسنده ترتیب و توالی را رعایت نکرده و بر حسب تاریخ جلو نیامده و فصل های کتاب آشفته است. در رابطه با ترجمه همیشه این سوال مطرح است که کدام نشر ترجمه اش بهتر است؟ در حال حاضر که جلد دوم را با نشر پارسه دارم ادامه می دهم و با مقایسه با جلد اول که از نشر نیلوفر است به طور قاطع ترجمه ی نشر پارسه را پیشنهاد می کنم که آقای بهزاد سالکی ترجمه کرده چرا که او هم به مانند نویسنده عمر خود را در این حیطه گذرانده و سوادش در ترجمه ی خوبش کاملا مشهود است.
September 18, 2014
In volume I of “A History of Religious Ideas”, Mircea Eliade opens on page 5 with explanation of a ritual of “mystical solidarity” from the Stone Age, that I have not read anywhere else.
In this ritual hunter-gatherers see the blood of the prey as similar in every respect to their blood; and by killing the prey they identify themselves with their prey for two reasons. They seek redemption for the sin of killing their prey, and they identify with their prey to maintain their unique system of survival for both hunter and prey. This ritual – altered, revalorised and camouflaged – is still within our modern society.
This paragraph shed a different light on the many kinds of charity that captains of industry perform in the later part of their life.
This first volume continues with an abundance of religious developments of mankind in the Indo-European society until the Dionysiac festivals.
A must read to get an overview of the religious ideas with one remark: ideas unknown to me are covered in depth, but religious ideas that I have studied before, are described more superficial; but this remark says more about me as a reader than about the content of the book.
Highly recommended.
In this ritual hunter-gatherers see the blood of the prey as similar in every respect to their blood; and by killing the prey they identify themselves with their prey for two reasons. They seek redemption for the sin of killing their prey, and they identify with their prey to maintain their unique system of survival for both hunter and prey. This ritual – altered, revalorised and camouflaged – is still within our modern society.
This paragraph shed a different light on the many kinds of charity that captains of industry perform in the later part of their life.
This first volume continues with an abundance of religious developments of mankind in the Indo-European society until the Dionysiac festivals.
A must read to get an overview of the religious ideas with one remark: ideas unknown to me are covered in depth, but religious ideas that I have studied before, are described more superficial; but this remark says more about me as a reader than about the content of the book.
Highly recommended.
January 28, 2025
Romanian review: Cred că adjectivul care se potrivește cel mai bine acestui volum este ,,fascinant". Religiile și credințele religioase au jucat un rol atât de important în evoluția istoriei, încât este greu să citești într-un mod dezinteresat despre felul în care au evoluat.
Unul dintre cele mai interesante aspecte din carte este reprezentat de ideile asemănătoare pe care le întâlnim în numeroase religii. Mă refer la idei și mituri de genul: distrugerea lumii la sfârșitul anului și reclădirea ei odată cu Anul Nou, o zeitate care ucide un monstru și creează lumea din rămășițele sale, mitul potopului, un zeu suprem ucis de un fiu care îl înlocuiește etc.
Este foarte clar că, de-a lungul timpului, multe culturi s-au inspirat una de la alta, iar anumite idei s-au răspândit. Dar mă fascinează posibilitatea ca unele mituri să fi luat naștere în mod natural, fără un schimb între civilizații diferite. Adică, conceptul unui zeu al agriculturii sau fertilității care moare și învie periodic este o explicație pentru succesiunea anotimpurilor la care puteau ajunge oameni din colțuri îndepărtate ale planetei fără să intre în contact. Este o idee perfect logică pentru o lume arhaică în care toate fenomenele naturale sunt explicate prin existența unei zeități.
Este fascinant și modul în care ideile religioase sunt influențate de evoluția istoriei. Cel mai semnificativ exemplu este reprezentat de schimbările aduse de Revoluția agricolă. Vânătorul-culegător își construise zei ai vânătorii sau ai animalelor, însă odată cu Revoluția agricolă au apărut și zei ai fertilității.
În altă ordine de idei, modul artifical în care pare că au luat naștere multe religii— prin sintetizarea unor elemente preluate din religii mai vechi— este cu siguranță un aspect care nu poate să nu îți stârnească scepticismul, indiferent cât de credincios ești.
În mod evident, pe Mircea Eliade îl interesează doar să prezinte o istorie cât mai detaliată a felului în care au evoluat credințele și ideile religioase. El face asta într-un mod complet detașat și pertinent și nu m-a lăsat nicio secundă cu impresia că ar încerca să convingă pe cineva că vreuna dintre religii este adevărată sau, din contră, că nu există niciun Dumnezeu. Faptul că, citind acest volum (este adevărat că mai sunt încă trei), nu știu nimic despre credințele personale ale lui Eliade este probabil cel mai bun lucru pe care îl pot spune despre o carte de non-ficțiune care se vrea a fi nepărtinitoare.
Pe parcursul lecturii, mă întrebam cum este posibil ca atât de mulți oameni să aibă o certitudine atât de puternică în privința adevărului religiei pe care o practică. Apoi, m-am gândit că, și dacă ar citi volumele lui Eliade, pentru mulți oameni nu ar face nicio diferență. Această ultimă propoziție nu este îndreptată împotriva religiei, ci împotriva fanatismului. Oricum, continuând, majoritatea oamenilor nici măcar nu au citit cartea sfântă a religiei a cărei adepți se consideră. Cea mai mare parte dintre oamenii care cred cu tărie în existența uneia sau a mai multor divinități și-au format convingerea aceasta în urma educației primite în copilărie sau în urma experienței personale. Prin asta mă refer la senzația că evenimentele din viața lor au sens, că lucrurile se leagă și totul se potrivește prea bine ca să nu existe un creator.
Sunt curios ce părere avea Eliade privind aceste ultime idei, dar mă îndoiesc că voi găsi un răspuns în această serie. Presupun că ar trebui să explic și de ce nu i-am dat volumului a cincea stea. Există un punct, în special când Eliade vorbește despre religia indo-europenilor, în care sunt introduse atât de multe denumiri și concepte, încât m-am simțit pierdut pentru multe pagini. În mod evident, nu este vina autorului că nu sunt eu familiar cu unele idei, dar eu notez și experiența lecturii care, pentru mine, a fost de patru stele.
English review: I think the adjective that best suits this volume is “fascinating.” Religions and religious beliefs have played such an important role in the evolution of history that it’s hard to read about their development in a detached manner.
One of the most interesting aspects of the book is the similar ideas we find across numerous religions. I’m referring to concepts and myths such as: the destruction of the world at the end of the year and its reconstruction with the New Year, a deity killing a monster and creating the world from its remains, the myth of the flood, a supreme god killed by a son who replaces him, and so on.
It’s very clear that, over time, many cultures have drawn inspiration from one another, and certain ideas have spread. But what fascinates me is the possibility that some myths may have arisen naturally, without any exchange between different civilizations. For instance, the concept of an agricultural or fertility god who dies and resurrects cyclically as an explanation for the changing seasons could easily have been reached by people in distant corners of the planet without coming into contact. It’s a perfectly logical idea for an archaic world where all natural phenomena were explained through the existence of deities.
It is also fascinating how religious ideas are influenced by the evolution of history. The most significant example is the changes brought about by the Agricultural Revolution. The hunter-gatherer had created gods of hunting or animals, but with the Agricultural Revolution came the emergence of fertility gods.
On another note, the artificial way many religions seem to have emerged—by synthesizing elements borrowed from older religions—is undoubtedly an aspect that sparks skepticism, regardless of how devout you might be.
Clearly, Mircea Eliade is solely interested in presenting a detailed history of how religious beliefs and ideas have evolved. He does this in a completely detached and objective manner, and at no point did I feel he was trying to convince anyone that any particular religion is true or, on the contrary, that there is no God. The fact that, after reading this volume (granted, there are still three more), I have no idea about Eliade’s personal beliefs is probably the best thing I can say about a non-fiction book that aims to be impartial.
While reading, I often wondered how so many people can have such strong certainty about the truth of the religion they practice. Then I thought that, even if they were to read Eliade’s volumes, it probably wouldn’t make any difference for many of them. This last statement isn’t directed against religion but rather against fanaticism. Either way, moving on, the majority of people haven’t even read the holy book of the religion they consider themselves followers of. Most people who firmly believe in the existence of one or more deities have formed this conviction either through the education they received as children or through personal experience. By this, I mean the feeling that the events in their lives make sense, that everything is connected, and that things fit together too well for there not to be a creator.
I’m curious what Eliade thought about these last ideas, but I doubt I’ll find an answer in this series.
I suppose I should also explain why I didn’t give the volume a fifth star. There’s a point, particularly when Eliade discusses the religion of the Indo-Europeans, where so many names and concepts are introduced that I felt lost for several pages. Obviously, it’s not the author’s fault that I’m unfamiliar with certain ideas, but I also consider the reading experience, which, for me, was four stars.
Unul dintre cele mai interesante aspecte din carte este reprezentat de ideile asemănătoare pe care le întâlnim în numeroase religii. Mă refer la idei și mituri de genul: distrugerea lumii la sfârșitul anului și reclădirea ei odată cu Anul Nou, o zeitate care ucide un monstru și creează lumea din rămășițele sale, mitul potopului, un zeu suprem ucis de un fiu care îl înlocuiește etc.
Este foarte clar că, de-a lungul timpului, multe culturi s-au inspirat una de la alta, iar anumite idei s-au răspândit. Dar mă fascinează posibilitatea ca unele mituri să fi luat naștere în mod natural, fără un schimb între civilizații diferite. Adică, conceptul unui zeu al agriculturii sau fertilității care moare și învie periodic este o explicație pentru succesiunea anotimpurilor la care puteau ajunge oameni din colțuri îndepărtate ale planetei fără să intre în contact. Este o idee perfect logică pentru o lume arhaică în care toate fenomenele naturale sunt explicate prin existența unei zeități.
Este fascinant și modul în care ideile religioase sunt influențate de evoluția istoriei. Cel mai semnificativ exemplu este reprezentat de schimbările aduse de Revoluția agricolă. Vânătorul-culegător își construise zei ai vânătorii sau ai animalelor, însă odată cu Revoluția agricolă au apărut și zei ai fertilității.
În altă ordine de idei, modul artifical în care pare că au luat naștere multe religii— prin sintetizarea unor elemente preluate din religii mai vechi— este cu siguranță un aspect care nu poate să nu îți stârnească scepticismul, indiferent cât de credincios ești.
În mod evident, pe Mircea Eliade îl interesează doar să prezinte o istorie cât mai detaliată a felului în care au evoluat credințele și ideile religioase. El face asta într-un mod complet detașat și pertinent și nu m-a lăsat nicio secundă cu impresia că ar încerca să convingă pe cineva că vreuna dintre religii este adevărată sau, din contră, că nu există niciun Dumnezeu. Faptul că, citind acest volum (este adevărat că mai sunt încă trei), nu știu nimic despre credințele personale ale lui Eliade este probabil cel mai bun lucru pe care îl pot spune despre o carte de non-ficțiune care se vrea a fi nepărtinitoare.
Pe parcursul lecturii, mă întrebam cum este posibil ca atât de mulți oameni să aibă o certitudine atât de puternică în privința adevărului religiei pe care o practică. Apoi, m-am gândit că, și dacă ar citi volumele lui Eliade, pentru mulți oameni nu ar face nicio diferență. Această ultimă propoziție nu este îndreptată împotriva religiei, ci împotriva fanatismului. Oricum, continuând, majoritatea oamenilor nici măcar nu au citit cartea sfântă a religiei a cărei adepți se consideră. Cea mai mare parte dintre oamenii care cred cu tărie în existența uneia sau a mai multor divinități și-au format convingerea aceasta în urma educației primite în copilărie sau în urma experienței personale. Prin asta mă refer la senzația că evenimentele din viața lor au sens, că lucrurile se leagă și totul se potrivește prea bine ca să nu existe un creator.
Sunt curios ce părere avea Eliade privind aceste ultime idei, dar mă îndoiesc că voi găsi un răspuns în această serie. Presupun că ar trebui să explic și de ce nu i-am dat volumului a cincea stea. Există un punct, în special când Eliade vorbește despre religia indo-europenilor, în care sunt introduse atât de multe denumiri și concepte, încât m-am simțit pierdut pentru multe pagini. În mod evident, nu este vina autorului că nu sunt eu familiar cu unele idei, dar eu notez și experiența lecturii care, pentru mine, a fost de patru stele.
English review: I think the adjective that best suits this volume is “fascinating.” Religions and religious beliefs have played such an important role in the evolution of history that it’s hard to read about their development in a detached manner.
One of the most interesting aspects of the book is the similar ideas we find across numerous religions. I’m referring to concepts and myths such as: the destruction of the world at the end of the year and its reconstruction with the New Year, a deity killing a monster and creating the world from its remains, the myth of the flood, a supreme god killed by a son who replaces him, and so on.
It’s very clear that, over time, many cultures have drawn inspiration from one another, and certain ideas have spread. But what fascinates me is the possibility that some myths may have arisen naturally, without any exchange between different civilizations. For instance, the concept of an agricultural or fertility god who dies and resurrects cyclically as an explanation for the changing seasons could easily have been reached by people in distant corners of the planet without coming into contact. It’s a perfectly logical idea for an archaic world where all natural phenomena were explained through the existence of deities.
It is also fascinating how religious ideas are influenced by the evolution of history. The most significant example is the changes brought about by the Agricultural Revolution. The hunter-gatherer had created gods of hunting or animals, but with the Agricultural Revolution came the emergence of fertility gods.
On another note, the artificial way many religions seem to have emerged—by synthesizing elements borrowed from older religions—is undoubtedly an aspect that sparks skepticism, regardless of how devout you might be.
Clearly, Mircea Eliade is solely interested in presenting a detailed history of how religious beliefs and ideas have evolved. He does this in a completely detached and objective manner, and at no point did I feel he was trying to convince anyone that any particular religion is true or, on the contrary, that there is no God. The fact that, after reading this volume (granted, there are still three more), I have no idea about Eliade’s personal beliefs is probably the best thing I can say about a non-fiction book that aims to be impartial.
While reading, I often wondered how so many people can have such strong certainty about the truth of the religion they practice. Then I thought that, even if they were to read Eliade’s volumes, it probably wouldn’t make any difference for many of them. This last statement isn’t directed against religion but rather against fanaticism. Either way, moving on, the majority of people haven’t even read the holy book of the religion they consider themselves followers of. Most people who firmly believe in the existence of one or more deities have formed this conviction either through the education they received as children or through personal experience. By this, I mean the feeling that the events in their lives make sense, that everything is connected, and that things fit together too well for there not to be a creator.
I’m curious what Eliade thought about these last ideas, but I doubt I’ll find an answer in this series.
I suppose I should also explain why I didn’t give the volume a fifth star. There’s a point, particularly when Eliade discusses the religion of the Indo-Europeans, where so many names and concepts are introduced that I felt lost for several pages. Obviously, it’s not the author’s fault that I’m unfamiliar with certain ideas, but I also consider the reading experience, which, for me, was four stars.
September 24, 2015
Eliade's fabulous three-volume history of religions is essential reading for any serious scholar of comparative religions. His range of knowledge and research is enormous. This collection has been my frequent companion for lo these many years.
February 8, 2008
Eliade is THE seminal thinker of the 20th century on comparative religions. This is his master reference. Anyone serious about comparative religions should not be without this three volume work.
April 8, 2021
Duhovnost i istorija ne idu zajedno, čak bih rekao da su dve suprostavljene sile. Tu gde počinje istorija, još konkretnije pravolinijski tok vremena, prestaje otvorenost neba i zemlje.
Duhovnik ubrzo otkriva da istorija nije toliko učiteljica, koliko mučiteljica života, a da su istorijske civilizacije ništa do civilizacije smrti - one koje metodično popisuju beskrajni niz umrlih, pogubljenih, ubijenih, a i ti svi popisivači su ništa do smrtnici zarobljeni u linearnom vremenu koji čekaju da i njihov kobni i konačni čas dođe.
Samim tim ni knjiga o istoriji religijskih ideja - a što nije baš najsrećniji naziv, jer omašuje distinkciju koju je podvukao Bela Hamnvaš, između religije i baštine - ne može niti sme biti neki vrhunski izvor znanja o tim idejama - jer je uvek bila, pa čak i danas u pozno istorijsko doba, jeste primarna ostala metafizička spoznaja.
No, bez obzira na to, svakako je čitanje ovih knjiga divno iskustvo. Zaista sam se sa prvim stranama osećao kao da krećem na jedno veliko, epsko putovanje! Mirča piše akademskim, a opet razumljivim i pitkim jezikom. Ne stidi se da, posebno na kraju poglavlja, da neki svoj sud o konkretnoj temi, pa čak i taj sud bio površan i, pa, sud istoričara, a ne filozofa, a kamoli istinskog čuvara i ponovnog donosioca svetih znanja.
Duhovnik ubrzo otkriva da istorija nije toliko učiteljica, koliko mučiteljica života, a da su istorijske civilizacije ništa do civilizacije smrti - one koje metodično popisuju beskrajni niz umrlih, pogubljenih, ubijenih, a i ti svi popisivači su ništa do smrtnici zarobljeni u linearnom vremenu koji čekaju da i njihov kobni i konačni čas dođe.
Samim tim ni knjiga o istoriji religijskih ideja - a što nije baš najsrećniji naziv, jer omašuje distinkciju koju je podvukao Bela Hamnvaš, između religije i baštine - ne može niti sme biti neki vrhunski izvor znanja o tim idejama - jer je uvek bila, pa čak i danas u pozno istorijsko doba, jeste primarna ostala metafizička spoznaja.
No, bez obzira na to, svakako je čitanje ovih knjiga divno iskustvo. Zaista sam se sa prvim stranama osećao kao da krećem na jedno veliko, epsko putovanje! Mirča piše akademskim, a opet razumljivim i pitkim jezikom. Ne stidi se da, posebno na kraju poglavlja, da neki svoj sud o konkretnoj temi, pa čak i taj sud bio površan i, pa, sud istoričara, a ne filozofa, a kamoli istinskog čuvara i ponovnog donosioca svetih znanja.
November 6, 2018
This is my the beginning of my attempt to read Jordan Peterson’s list of 15 books he considers central to his intellectual development, as posted on his website. I recently discovered Jordan Peterson through a recommended Youtube video after watching Jonathan Haidt’s TED talk on the moral divide between liberals and conservatives. I had heard of Jordan Peterson before in the form of a book recommendation for Maps of Meaning, but at the time, my naive religiosity made me think reading such a book would likely turn me into an atheist. My Mormonism was a closed system that didn’t allow for any outside inputs. I like to think my faith is a little more stable now, and that I can deal with real intellectual challenges.
In fact, Peterson puts a trigger warning when he introduces these twelve books. He states:
These are the most terrifying books I have encountered. In the lecture I included with this post, I discuss the suffering inextricably associated with life, attributing some of it to tragedy, the consequence of human limitation, and the remainder to evil, the conscious and malevolent attempt to worsen Being. I suggest that human beings can tolerate tragedy– even triumph over it, if they are guided by truth– but that evil is far more insidious, subtle and damaging force.
Peterson takes a very conservative view of human nature: in one of the first videos I watched by him, he comments how it’s a miracle that all these students were assembled in this classroom and weren’t actively tearing each other from limb to limb. Humans should be mostly defined by their limitations, and not by “limitless potential.” Pulling up one of my favorite books here in Jerry Z. Muller’s Conservatism: Anthology of Social and Political Thought from David Hume to the Present:
Conservatives typically contend that human moral imperfection leads men to act badly when they act upon uncontrolled impulses, and that they require the restraints and constraints imposed by institutions as a limit upon subjective impulse. Conservatives thus are skeptical of attempts at “liberation”: they maintain that liberals over-value freedom and autonomy, and that liberals fail to consider the social conditions that make autonomous individuals possible and freedom desirable.
I chose to read this book first, as I am very much interested in religious ideas and religious history. I also thought that the three follows sounded like a challenge, and I was in the mood for one.
Eliade’s History of Religious Ideas is an expansive work, if the three volumes didn’t tip you off.The first volume doesn’t even get you to 0 AD. The first 50 pages or so haven’t even gotten to historical religion, dealing with prehistoric evidence of religion and ritual. When we enter history, we read about ancient Egypt, Canaan, India, Greece, Iran, and Israel. The book is very dense reading, introducing religious vocabulary at an extraordinary rate. It can be very difficult to absorb it all (and sometimes to stay awake). I particularly struggled with the chapters on the Vedic gods and India, because it was most foreign to me. On the other side of the coin, the chapters on the Greek religion and Israel were the easiest, as I already some a working knowledge.
Skepticism when historic record is sparse
When it comes to reconstructing the religion of prehistoric man, I lean towards skepticism. Eliade sometimes ran on with a lot of “it is probable”s and sometimes it sounded a little hand-wavey. In fact, Eliade seems to lean exactly in the opposite direction. He states:
Certain scholars have preferred to say nothing about the ideas and beliefs of Paleanthropians, instead of reconstructing them by the help of comparisons with the hunting civilizations. This radical methodological position is not without its dangers. To leave an immense part of the history of the human mind a blank runs the risk of encouraging the idea that during all those millennia the activity of the mind was confined to the preservation and transmission of technology. Such an opinion is not only erroneous, it is fatal to a knowledge of man.
I am fine with developing theories, as long as they are recognized as theories. I feel that for the most part, Eliade doesn’t overstate the evidence, often acknowledging a lack of consensus in the field, and offering alternate theories.
As an aside, I lean more towards Chesterton’s approach towards prehistoric man as outlined in his book Everlasting Man. It isn’t as scholarly as Eliade’s approach persay, but I think it keeps things in perspective:
Science is weak about these prehistoric things in a way that has hardly been noticed. The science whose modern marvels we all admire succeeds by incessantly adding to its data. In all practical inventions, in most natural discoveries, it can always increase evidence by experiment. But it cannot experiment in making men; or even in watching to see what the first men make. An inventor can advance step by step in the construction of an aeroplane, even if he is only experimenting with sticks and scraps of metal in his own back-yard. But he cannot watch the Missing Link evolving in his own back-yard. If he has made a mistake in his calculations, the aeroplane will correct it by crashing to the ground. But if he has made a mistake about the arboreal habitat of his ancestor, he cannot see his arboreal ancestor falling off the tree. He cannot keep a cave-man like a cat in the back-yard and watch him to see whether he does really practice cannibalism or carry off his mate on the principles of marriage by capture. He cannot keep a tribe of primitive men like a pack of hounds and notice how far they are influenced by the herd instinct. If he sees a particular bird behave in a particular way, he can get other birds and see if they behave in that way; but if he finds a skull, or the scrap of a skull, in the hollow of a hill, he cannot multiply it into a vision of the valley of dry bones. In dealing with a past that has almost entirely perished, he can only go by evidence and not by experiment. And there is hardly enough evidence to be even evidential. Thus while most science moves in a sort of curve, being constantly corrected by new evidence, this science flies off into space in a straight line uncorrected by anything. But the habit of forming conclusions, as they can really be formed in more fruitful fields, is so fixed in the scientific mind that it cannot resist talking like this. It talks about the idea suggested by one scrap of bone as if it were something like the aeroplane which is constructed at last out of whole scrapheaps of scraps of metal. The trouble with the professor of the prehistoric is that he cannot scrap his scrap. The marvellous and triumphant aeroplane is made out of a hundred mistakes. The student of origins can only make one mistake and stick to it.
Comparative religion and religious syncretism
Perhaps what makes this a “dangerous” book to Peterson to the point where he would warn his readers, is that it challenges traditionally held beliefs. One such idea is the idea of religious syncretism, that religious truth wasn’t revealed in one glorious moment to man, and that it accrued over time, often from different traditions. The idea of the resurrection wasn’t built in to Judaism or Christianity, but originated from the Zoroastrians. Israelites weren’t always monotheists. If you think in this way, it could potentially crush your paradigm of religion.
As a Mormon, I will admit to such fears– hence my apprehension at initially reading Peterson’s book. But I also feel that Mormonism has some built-in wiggle room that other traditions may lack. For instance, Mormonism’s concepts of cycles of dispensations and apostasies. Mormons quite literally believe that religion was indeed revealed to man in one glorious moment, starting with Adam. Adam was taught the gospel of Jesus Christ, was baptized, thousands of years before Christ was born. Any historical shadows or resemblances to Christianity are a result of this fact. To quote one of our sacred texts, the book of Abraham, Pharaoh is one example of a separate religious tradition preserving the form of ur-Christianity:
Pharaoh, being a righteous man, established his kingdom and judged his people wisely and justly all his days, seeking earnestly to imitate that order established by the fathers in the first generations in the days of the first patriarchal reign of Adam, and also of Noah, his father, who blessed him with the blessings of the earth, and with the blessings of wisdom, but cursed him as pertaining to his priesthood.
Hugh Nibley, the great Mormon scholar of comparative religion, used these resemblances to great effect, and some would say he sometimes went over the top. I read his book Temple and Cosmos, where he pretty much reconstructs the Latter-Day Saint temple ceremony through the use of ancient texts from the Near East. Hugh Nibley said:
Latter-day Saints believe that their temple ordinances are as old as the human race and represent a primordial revealed religion that has passed through alternate phases of apostasy and restoration which have left the world littered with the scattered fragments of the original structure, some more and some less recognizable, but all badly damaged and out of proper context…
I remember when I was serving as a missionary in Germany when we were teaching a Muslim student, my companion made the argument that Muhammed was likely a true prophet, but he either fell or later his followers succumbed to apostasy (and if you go back far enough on lds.org, you can find Hugh Nibley comparing Mormonism to Islam right in the Church’s publication, the Ensign!)
Perhaps less known to mainstream Mormons is the idea that Joseph Smith himself was a religious syncretizer. We like to think he got all his revelataions directly from God, but that wasn’t exactly what he himself claimed. He was eclectic. I particularly like this passage from Terryl Givens’ Wrestling with the Angel:
Joseph Smith said late in his ministry, “If the Presbyterians have any truth, embrace that. If the Baptists and Methodists have truth, embrace that too. Get all the good in the world if you want to come out a pure Mormon.” Elsewhere, he called it “the first and fundamental principle of our holy religion” to be free “to embrace all, and every item of truth, without limitation or without being circumscribed or prohibited by the creeds or superstitious notions of men, or by the dominations of one another.” Smith was always pushing in the direction of expansive addition rather than contracting reduction: “we don’t ask any people to throw away any good they have got we only ask them to Come & get more.”
This catalog of his liberal statements on religious truth suggests that Smith’s prophetic practice was neither the unstudied and erratic plagiarism of his caricaturists nor always the epiphany-driven receipt of “vertical revelation” imputed to him by his devoted followers. Many modern Mormons imagine a relatively linear process of doctrinal development in the church’s early years, with Smith revealing each new doctrine to the church in orderly sequence. Smith, however, viewed himself as both revelator and inspired synthesist, pulling truths not only from heaven but also from his culture, his background, and his contemporaries, as we shall see. It’s not that Smith’s attempt to reconstitute a perfect theology happened to be impaired by his humanity; his vision of prophets as flawed and fallible vessels, and of restoration as an untidy and imperfect process involving many sources, varying degrees of inspiration, and stops and starts, was itself a theological proposition with him. God’s authorship of the work of restoration was only evident if the vehicle of that restoration was conspicuously flawed like himself. In a revelation as much about striking self-disclosure as God-disclosure, he wrote of the Lord saying to him that “unto this end have I raised you up, that I might show forth my wisdom through the weak things of the earth.” 87 On another occasion he insisted, “A Prophet is not always a Prophet, only when he is acting as such.” Smith believed himself to be an oracle of God, subject to moments of heavenly encounter and the pure flow of inspiration. But he also was insatiably eclectic in his borrowings and adaptations, with an adventuresome mind, prone to speculation and fully comfortable with the trial and error of intellectual effort.
I left reading the book feeling much more informed on the history of many other religious traditions, and wanting to read even more. I want to find a more in-depth book on Zoroastrianism, especially from the perspective of a believer. I may put off reading the second volume for a while, because it is such dense stuff! But I look forward to hearing Eliad’s thoughts on Christianity proper.
In fact, Peterson puts a trigger warning when he introduces these twelve books. He states:
These are the most terrifying books I have encountered. In the lecture I included with this post, I discuss the suffering inextricably associated with life, attributing some of it to tragedy, the consequence of human limitation, and the remainder to evil, the conscious and malevolent attempt to worsen Being. I suggest that human beings can tolerate tragedy– even triumph over it, if they are guided by truth– but that evil is far more insidious, subtle and damaging force.
Peterson takes a very conservative view of human nature: in one of the first videos I watched by him, he comments how it’s a miracle that all these students were assembled in this classroom and weren’t actively tearing each other from limb to limb. Humans should be mostly defined by their limitations, and not by “limitless potential.” Pulling up one of my favorite books here in Jerry Z. Muller’s Conservatism: Anthology of Social and Political Thought from David Hume to the Present:
Conservatives typically contend that human moral imperfection leads men to act badly when they act upon uncontrolled impulses, and that they require the restraints and constraints imposed by institutions as a limit upon subjective impulse. Conservatives thus are skeptical of attempts at “liberation”: they maintain that liberals over-value freedom and autonomy, and that liberals fail to consider the social conditions that make autonomous individuals possible and freedom desirable.
I chose to read this book first, as I am very much interested in religious ideas and religious history. I also thought that the three follows sounded like a challenge, and I was in the mood for one.
Eliade’s History of Religious Ideas is an expansive work, if the three volumes didn’t tip you off.The first volume doesn’t even get you to 0 AD. The first 50 pages or so haven’t even gotten to historical religion, dealing with prehistoric evidence of religion and ritual. When we enter history, we read about ancient Egypt, Canaan, India, Greece, Iran, and Israel. The book is very dense reading, introducing religious vocabulary at an extraordinary rate. It can be very difficult to absorb it all (and sometimes to stay awake). I particularly struggled with the chapters on the Vedic gods and India, because it was most foreign to me. On the other side of the coin, the chapters on the Greek religion and Israel were the easiest, as I already some a working knowledge.
Skepticism when historic record is sparse
When it comes to reconstructing the religion of prehistoric man, I lean towards skepticism. Eliade sometimes ran on with a lot of “it is probable”s and sometimes it sounded a little hand-wavey. In fact, Eliade seems to lean exactly in the opposite direction. He states:
Certain scholars have preferred to say nothing about the ideas and beliefs of Paleanthropians, instead of reconstructing them by the help of comparisons with the hunting civilizations. This radical methodological position is not without its dangers. To leave an immense part of the history of the human mind a blank runs the risk of encouraging the idea that during all those millennia the activity of the mind was confined to the preservation and transmission of technology. Such an opinion is not only erroneous, it is fatal to a knowledge of man.
I am fine with developing theories, as long as they are recognized as theories. I feel that for the most part, Eliade doesn’t overstate the evidence, often acknowledging a lack of consensus in the field, and offering alternate theories.
As an aside, I lean more towards Chesterton’s approach towards prehistoric man as outlined in his book Everlasting Man. It isn’t as scholarly as Eliade’s approach persay, but I think it keeps things in perspective:
Science is weak about these prehistoric things in a way that has hardly been noticed. The science whose modern marvels we all admire succeeds by incessantly adding to its data. In all practical inventions, in most natural discoveries, it can always increase evidence by experiment. But it cannot experiment in making men; or even in watching to see what the first men make. An inventor can advance step by step in the construction of an aeroplane, even if he is only experimenting with sticks and scraps of metal in his own back-yard. But he cannot watch the Missing Link evolving in his own back-yard. If he has made a mistake in his calculations, the aeroplane will correct it by crashing to the ground. But if he has made a mistake about the arboreal habitat of his ancestor, he cannot see his arboreal ancestor falling off the tree. He cannot keep a cave-man like a cat in the back-yard and watch him to see whether he does really practice cannibalism or carry off his mate on the principles of marriage by capture. He cannot keep a tribe of primitive men like a pack of hounds and notice how far they are influenced by the herd instinct. If he sees a particular bird behave in a particular way, he can get other birds and see if they behave in that way; but if he finds a skull, or the scrap of a skull, in the hollow of a hill, he cannot multiply it into a vision of the valley of dry bones. In dealing with a past that has almost entirely perished, he can only go by evidence and not by experiment. And there is hardly enough evidence to be even evidential. Thus while most science moves in a sort of curve, being constantly corrected by new evidence, this science flies off into space in a straight line uncorrected by anything. But the habit of forming conclusions, as they can really be formed in more fruitful fields, is so fixed in the scientific mind that it cannot resist talking like this. It talks about the idea suggested by one scrap of bone as if it were something like the aeroplane which is constructed at last out of whole scrapheaps of scraps of metal. The trouble with the professor of the prehistoric is that he cannot scrap his scrap. The marvellous and triumphant aeroplane is made out of a hundred mistakes. The student of origins can only make one mistake and stick to it.
Comparative religion and religious syncretism
Perhaps what makes this a “dangerous” book to Peterson to the point where he would warn his readers, is that it challenges traditionally held beliefs. One such idea is the idea of religious syncretism, that religious truth wasn’t revealed in one glorious moment to man, and that it accrued over time, often from different traditions. The idea of the resurrection wasn’t built in to Judaism or Christianity, but originated from the Zoroastrians. Israelites weren’t always monotheists. If you think in this way, it could potentially crush your paradigm of religion.
As a Mormon, I will admit to such fears– hence my apprehension at initially reading Peterson’s book. But I also feel that Mormonism has some built-in wiggle room that other traditions may lack. For instance, Mormonism’s concepts of cycles of dispensations and apostasies. Mormons quite literally believe that religion was indeed revealed to man in one glorious moment, starting with Adam. Adam was taught the gospel of Jesus Christ, was baptized, thousands of years before Christ was born. Any historical shadows or resemblances to Christianity are a result of this fact. To quote one of our sacred texts, the book of Abraham, Pharaoh is one example of a separate religious tradition preserving the form of ur-Christianity:
Pharaoh, being a righteous man, established his kingdom and judged his people wisely and justly all his days, seeking earnestly to imitate that order established by the fathers in the first generations in the days of the first patriarchal reign of Adam, and also of Noah, his father, who blessed him with the blessings of the earth, and with the blessings of wisdom, but cursed him as pertaining to his priesthood.
Hugh Nibley, the great Mormon scholar of comparative religion, used these resemblances to great effect, and some would say he sometimes went over the top. I read his book Temple and Cosmos, where he pretty much reconstructs the Latter-Day Saint temple ceremony through the use of ancient texts from the Near East. Hugh Nibley said:
Latter-day Saints believe that their temple ordinances are as old as the human race and represent a primordial revealed religion that has passed through alternate phases of apostasy and restoration which have left the world littered with the scattered fragments of the original structure, some more and some less recognizable, but all badly damaged and out of proper context…
I remember when I was serving as a missionary in Germany when we were teaching a Muslim student, my companion made the argument that Muhammed was likely a true prophet, but he either fell or later his followers succumbed to apostasy (and if you go back far enough on lds.org, you can find Hugh Nibley comparing Mormonism to Islam right in the Church’s publication, the Ensign!)
Perhaps less known to mainstream Mormons is the idea that Joseph Smith himself was a religious syncretizer. We like to think he got all his revelataions directly from God, but that wasn’t exactly what he himself claimed. He was eclectic. I particularly like this passage from Terryl Givens’ Wrestling with the Angel:
Joseph Smith said late in his ministry, “If the Presbyterians have any truth, embrace that. If the Baptists and Methodists have truth, embrace that too. Get all the good in the world if you want to come out a pure Mormon.” Elsewhere, he called it “the first and fundamental principle of our holy religion” to be free “to embrace all, and every item of truth, without limitation or without being circumscribed or prohibited by the creeds or superstitious notions of men, or by the dominations of one another.” Smith was always pushing in the direction of expansive addition rather than contracting reduction: “we don’t ask any people to throw away any good they have got we only ask them to Come & get more.”
This catalog of his liberal statements on religious truth suggests that Smith’s prophetic practice was neither the unstudied and erratic plagiarism of his caricaturists nor always the epiphany-driven receipt of “vertical revelation” imputed to him by his devoted followers. Many modern Mormons imagine a relatively linear process of doctrinal development in the church’s early years, with Smith revealing each new doctrine to the church in orderly sequence. Smith, however, viewed himself as both revelator and inspired synthesist, pulling truths not only from heaven but also from his culture, his background, and his contemporaries, as we shall see. It’s not that Smith’s attempt to reconstitute a perfect theology happened to be impaired by his humanity; his vision of prophets as flawed and fallible vessels, and of restoration as an untidy and imperfect process involving many sources, varying degrees of inspiration, and stops and starts, was itself a theological proposition with him. God’s authorship of the work of restoration was only evident if the vehicle of that restoration was conspicuously flawed like himself. In a revelation as much about striking self-disclosure as God-disclosure, he wrote of the Lord saying to him that “unto this end have I raised you up, that I might show forth my wisdom through the weak things of the earth.” 87 On another occasion he insisted, “A Prophet is not always a Prophet, only when he is acting as such.” Smith believed himself to be an oracle of God, subject to moments of heavenly encounter and the pure flow of inspiration. But he also was insatiably eclectic in his borrowings and adaptations, with an adventuresome mind, prone to speculation and fully comfortable with the trial and error of intellectual effort.
I left reading the book feeling much more informed on the history of many other religious traditions, and wanting to read even more. I want to find a more in-depth book on Zoroastrianism, especially from the perspective of a believer. I may put off reading the second volume for a while, because it is such dense stuff! But I look forward to hearing Eliad’s thoughts on Christianity proper.
October 24, 2022
Uno de los grandes historiadores de las religiones del mundo fue el profesor rumano Mircea Eliade. Prácticamente toda la historiografía escrita en el Siglo XX sobre estudios religiosos antiguos se basa en su larga obra e impresionantes investigaciones; no hay ninguna religión en el mundo sobre la cual él no haya escrito, investigado o publicado. Dentro de su vasto catálogo de ensayos y libros divulgados, se encuentra la que fuese su ópera magna: .“Historia de las creencias y de las ideas religiosas”, planeada para ser publicada en 4 tomos y que sólo llegó hasta el tercero antes que su trabajo quedase suspendido por su encuentro con la muerte en 1986.
En este primer volumen subtitulado “De la Edad de Piedra a los Misterios de Eleusis”, el profesor Eliade pretendía no sólo esbozar un recuento histórico desde las religiones primitivas hasta la aparición de Zaratustra, sino también realizar un estudio fenomenológico de las estructuras permanentes y universales de las primeras manifestaciones religiosas del ser humano donde se abordan pilares fundamentales que vienen a ser comunes a casi todas las religiones del mundo: El océano primordial, el caos acuático, la oscuridad primigenia, la batalla de dioses menores por la supremacía celestial y el derrocamiento de los dioses originarios, las serpientes y dragones como enemigos de un dios / héroe, los cultos solares, los megalitos funerarios, la tierra madre, los árboles cósmicos, los ritos agrarios, el huevo cosmogónico, por citar sólo algunos ejemplos de los muchos que se encuentran en este maravilloso tratado. De igual manera, Eliade logra exponer la forma como esas creencias y mitos originales fueron evolucionando y transformándose en virtud de los movimientos migratorios humanos, y en especial por las conquistas de guerra (claro ejemplo el judaísmo primitivo luego del cautiverio en Babilonia).
En este volumen podrán encontrarse las primeras manifestaciones mágico religiosas y las revoluciones del mesolítico y neolítico, las religiones mesopotámicas, las ideas religiosas del Antiguo Egipto y las crisis políticas y religiosas incluyendo la reforma monoteísta de Akhenatón, las religiones hititas y cananeas, el judaísmo primitivo hasta la segunda destrucción del Templo y el cautiverio en Babilonia, las religiones de la India desde el Rigveda y la evolución del pensamiento cósmico a través de los Upanishads, hasta antes de la aparición del Budismo, la religión griega, el mazdeísmo y la revolución de Zaratustra rematando de manera magistral con los ritos dionisiacos.
A pesar de haber sido escrito hace 45 años y que varias tesis planteadas por Eliade han sido rebatidas o ampliadas a lo largo de los años por académicos posteriores; es innegable la maestría del rumano a la hora de exponer una historia de las religiones tan amplia y accesible como esta. Imprescindible para entender la relación del ser humano con el misterio de lo sagrado, los ritos y la historia espiritual que caminaba a la par del avance de la civilización humana. Un texto del cual bebieron innegablemente autores contemporáneos como Karen Armstrong, Reza Aslan o Yuval Noah Harari.
En este primer volumen subtitulado “De la Edad de Piedra a los Misterios de Eleusis”, el profesor Eliade pretendía no sólo esbozar un recuento histórico desde las religiones primitivas hasta la aparición de Zaratustra, sino también realizar un estudio fenomenológico de las estructuras permanentes y universales de las primeras manifestaciones religiosas del ser humano donde se abordan pilares fundamentales que vienen a ser comunes a casi todas las religiones del mundo: El océano primordial, el caos acuático, la oscuridad primigenia, la batalla de dioses menores por la supremacía celestial y el derrocamiento de los dioses originarios, las serpientes y dragones como enemigos de un dios / héroe, los cultos solares, los megalitos funerarios, la tierra madre, los árboles cósmicos, los ritos agrarios, el huevo cosmogónico, por citar sólo algunos ejemplos de los muchos que se encuentran en este maravilloso tratado. De igual manera, Eliade logra exponer la forma como esas creencias y mitos originales fueron evolucionando y transformándose en virtud de los movimientos migratorios humanos, y en especial por las conquistas de guerra (claro ejemplo el judaísmo primitivo luego del cautiverio en Babilonia).
En este volumen podrán encontrarse las primeras manifestaciones mágico religiosas y las revoluciones del mesolítico y neolítico, las religiones mesopotámicas, las ideas religiosas del Antiguo Egipto y las crisis políticas y religiosas incluyendo la reforma monoteísta de Akhenatón, las religiones hititas y cananeas, el judaísmo primitivo hasta la segunda destrucción del Templo y el cautiverio en Babilonia, las religiones de la India desde el Rigveda y la evolución del pensamiento cósmico a través de los Upanishads, hasta antes de la aparición del Budismo, la religión griega, el mazdeísmo y la revolución de Zaratustra rematando de manera magistral con los ritos dionisiacos.
A pesar de haber sido escrito hace 45 años y que varias tesis planteadas por Eliade han sido rebatidas o ampliadas a lo largo de los años por académicos posteriores; es innegable la maestría del rumano a la hora de exponer una historia de las religiones tan amplia y accesible como esta. Imprescindible para entender la relación del ser humano con el misterio de lo sagrado, los ritos y la historia espiritual que caminaba a la par del avance de la civilización humana. Un texto del cual bebieron innegablemente autores contemporáneos como Karen Armstrong, Reza Aslan o Yuval Noah Harari.
June 2, 2021
I actually started and got halfway through this tome last year, but, as it is a heavy read, I put it on hold til yesterday. Picking it up again now, I immediately recognized just how good it is, and, with a burst of inspiration, plowed through the rest in a couple of sittings.
Eliade manages to simultaneously write with breadth and meticulous detail, two qualities that takes a non fiction book and makes it into a pageturner. That, in combination with his enormous vocabulary and his continous coinage of new terminology, turns hard work into pleasure for the reader. However, I would advice against attempting this if one lacks a decent amount of contextual knowledge already, as it is pretty dense still.
Scholars have critiqued his approach on empirical grounds, which simply is a ridiculous objection to this paradigmatic work. Eliade manages to integrate across a very broad range of ideas, while doing the scholarly virtuous thing and providing sources for all his claims. For those interested in the development and evolution of religious thought and behaviour, this is essential reading. One feels, quite literally, an expansion of the mind while reading, as you start to recognize just how brilliant of an angle Eliade chose. In addition to being a work of history, it does a better job on being philosophy of religion than the philosophy department does.
I will probably need to rest and regain some energy before starting on the 2nd volume tho, but I do look forward to it. Mircea Eliade is a truly integral thinker and the translation is wonderfully done.
Eliade manages to simultaneously write with breadth and meticulous detail, two qualities that takes a non fiction book and makes it into a pageturner. That, in combination with his enormous vocabulary and his continous coinage of new terminology, turns hard work into pleasure for the reader. However, I would advice against attempting this if one lacks a decent amount of contextual knowledge already, as it is pretty dense still.
Scholars have critiqued his approach on empirical grounds, which simply is a ridiculous objection to this paradigmatic work. Eliade manages to integrate across a very broad range of ideas, while doing the scholarly virtuous thing and providing sources for all his claims. For those interested in the development and evolution of religious thought and behaviour, this is essential reading. One feels, quite literally, an expansion of the mind while reading, as you start to recognize just how brilliant of an angle Eliade chose. In addition to being a work of history, it does a better job on being philosophy of religion than the philosophy department does.
I will probably need to rest and regain some energy before starting on the 2nd volume tho, but I do look forward to it. Mircea Eliade is a truly integral thinker and the translation is wonderfully done.
March 1, 2023
Maravilhoso!
A capacidade de síntese do autor é impressionante. Conseguiu abordar de maneira simples, clara, gostosa de ler, desde a pré história até a grécia clássica e exílio Judeu na Babilônia.
Também fornece ao leitor as contradições, discussões e teorias de diversos outros estudiosos e historiadores da religião.
Algumas coisas me chamaram bastante atenção como as diferenças de crenças e religiões em consequência do tipo de sociedade, se agrária ou caçadora. A simbiose e conflito entre elas nas diferentes regiões, o desenvolvimento do monoteismo e a progressão das ideias Religiosas. Quero ler os outros 2 volumes.
A capacidade de síntese do autor é impressionante. Conseguiu abordar de maneira simples, clara, gostosa de ler, desde a pré história até a grécia clássica e exílio Judeu na Babilônia.
Também fornece ao leitor as contradições, discussões e teorias de diversos outros estudiosos e historiadores da religião.
Algumas coisas me chamaram bastante atenção como as diferenças de crenças e religiões em consequência do tipo de sociedade, se agrária ou caçadora. A simbiose e conflito entre elas nas diferentes regiões, o desenvolvimento do monoteismo e a progressão das ideias Religiosas. Quero ler os outros 2 volumes.
March 18, 2021
https://ouo.io/ziqDEy
يُعدّ ميرشيا إلياده واحداً من المبرّزين في كتابة التاريخ الحديث للأديان. وهو من الباحثين القلائل المواظبين على دراسة الأساطير. وقد ساهم في وضع علوم الأديان المقارنة، مبيناً علاقة تقارب بين مختلف الثقافات، والأوضاع الاجتماعية والتاريخية والنفسية. وأفضى تكوينه الفلسفي والتاريخي إلى دراسة ال��ساطير والأحلام والرؤى والتصوف.
اشتهر الباحث الروماني الأصل ميرشيا إلياده بواحد من أهم الكتب التي درست تاريخ الأديان والمعتقدات الروحية والتي وضعت في القرن العشرين “تاريخ المعتقدات والأفكار الدينية”.
أهم المواضيع التي تطرق لها في سلسلته : الدين المقارن والأساطير واكتشاف النماذج البدئية النفسية، والمقدس وعلاقته بالإنسان، هنا إذا قلنا مقدس لا بد على الفور أن نضيف بالتالي أسطورة، حتى وإن كنا نعرف أن اهتمام إلياده بالأساطير كان ضمن اهتمامه بتاريخ الأديان والمقدس، لا العكس. هذه الأعمال تحدث ثورة في الطريقة التي نرى بها الدين. يرينا إلياده، مع نظرة عالمية تاريخية للدين، ويبين لنا حقيقية الإنسان الديني كما يقول. كما يتناول إلياده البنيات الأولية ذات الترسبات الميثولوجية التي ارتكزت عليها الأديان القديمة، ولم تُستثنَ منها الأديان التوحيدية الأحدث ظهوراً، والتي استصلحت الاقتصاد الروحي، وعملت على إعطائه بُعداً مسكونياً عالمياً.
ميرشيا إلياده تميّز بثقافته الموسوعية، وتفرّد بميوله نحو تاريخ الأديان الشرقية القديمة، وعُرف بنزعته الإنسانية، وإشادته بالثقافات البشرية النشيطة والحية، والإيمان بقدرة الديانات على خلق الاطمئنان في نفوس المؤمنين بها والذين ترعرعوا في أحضانها. وما تتميز به منهجيته هي عكوفه على تحليل العلاقة بين الرموز وتجلياتها الدينية. إذ الرموز عنده ليست علامات تعسفية معلقة في الفراغ، ولا هرطقات صبيانية يتصف بها عادة «المنطق» البدائي. فالديني بدائياً كان أم متمدناً، يفكر، كما يرى إلياده، بواسطة الرموز. والرموز مهما تكن طبيعتها أو مستواها هي دائماً متماسكة متعاضدة، حتى في أقصى حالات تدهورها. فلا نكتشف مثلاً العلاقة بين الطوفان، والمعمودية، وإراقة الخمر، والتطهّر بالماء، والرؤى الأخروية إلاّ في ضوء رمزية أوسع هي الرمزية المائية.
رغم حجمها والمواضيع المتطرقة لها فالسلسلة تبقى رائعة وسهلة القراءة، وتم كتابته بطريقة ودية ويكشف المبادئ العالمية للدين في تاريخ البشرية، ولا بد لكل مهتم بموضوع تاريخ الأديان حول العالم أن يقرأها.
للأسف لم أجد أي لقاء لإلياده مترجم للعربية، لكن وجدت لقاء تم إذاعته على قناة فرنسية يتحدث فيه عن إعادة اكتشاف المقدس.
https://youtu.be/S6W9se3oKJ0
يُعدّ ميرشيا إلياده واحداً من المبرّزين في كتابة التاريخ الحديث للأديان. وهو من الباحثين القلائل المواظبين على دراسة الأساطير. وقد ساهم في وضع علوم الأديان المقارنة، مبيناً علاقة تقارب بين مختلف الثقافات، والأوضاع الاجتماعية والتاريخية والنفسية. وأفضى تكوينه الفلسفي والتاريخي إلى دراسة ال��ساطير والأحلام والرؤى والتصوف.
اشتهر الباحث الروماني الأصل ميرشيا إلياده بواحد من أهم الكتب التي درست تاريخ الأديان والمعتقدات الروحية والتي وضعت في القرن العشرين “تاريخ المعتقدات والأفكار الدينية”.
أهم المواضيع التي تطرق لها في سلسلته : الدين المقارن والأساطير واكتشاف النماذج البدئية النفسية، والمقدس وعلاقته بالإنسان، هنا إذا قلنا مقدس لا بد على الفور أن نضيف بالتالي أسطورة، حتى وإن كنا نعرف أن اهتمام إلياده بالأساطير كان ضمن اهتمامه بتاريخ الأديان والمقدس، لا العكس. هذه الأعمال تحدث ثورة في الطريقة التي نرى بها الدين. يرينا إلياده، مع نظرة عالمية تاريخية للدين، ويبين لنا حقيقية الإنسان الديني كما يقول. كما يتناول إلياده البنيات الأولية ذات الترسبات الميثولوجية التي ارتكزت عليها الأديان القديمة، ولم تُستثنَ منها الأديان التوحيدية الأحدث ظهوراً، والتي استصلحت الاقتصاد الروحي، وعملت على إعطائه بُعداً مسكونياً عالمياً.
ميرشيا إلياده تميّز بثقافته الموسوعية، وتفرّد بميوله نحو تاريخ الأديان الشرقية القديمة، وعُرف بنزعته الإنسانية، وإشادته بالثقافات البشرية النشيطة والحية، والإيمان بقدرة الديانات على خلق الاطمئنان في نفوس المؤمنين بها والذين ترعرعوا في أحضانها. وما تتميز به منهجيته هي عكوفه على تحليل العلاقة بين الرموز وتجلياتها الدينية. إذ الرموز عنده ليست علامات تعسفية معلقة في الفراغ، ولا هرطقات صبيانية يتصف بها عادة «المنطق» البدائي. فالديني بدائياً كان أم متمدناً، يفكر، كما يرى إلياده، بواسطة الرموز. والرموز مهما تكن طبيعتها أو مستواها هي دائماً متماسكة متعاضدة، حتى في أقصى حالات تدهورها. فلا نكتشف مثلاً العلاقة بين الطوفان، والمعمودية، وإراقة الخمر، والتطهّر بالماء، والرؤى الأخروية إلاّ في ضوء رمزية أوسع هي الرمزية المائية.
رغم حجمها والمواضيع المتطرقة لها فالسلسلة تبقى رائعة وسهلة القراءة، وتم كتابته بطريقة ودية ويكشف المبادئ العالمية للدين في تاريخ البشرية، ولا بد لكل مهتم بموضوع تاريخ الأديان حول العالم أن يقرأها.
للأسف لم أجد أي لقاء لإلياده مترجم للعربية، لكن وجدت لقاء تم إذاعته على قناة فرنسية يتحدث فيه عن إعادة اكتشاف المقدس.
https://youtu.be/S6W9se3oKJ0
October 17, 2013
Taş devrinden Eleusis Mysterialarına kadarki döneme ilişkin birebir arkeolojik kazılardan edinen bilgilerden yola çıkarak o dönemlerin yaşam şartları ve koşullarını,inanışları ve efsaneleri gayet akıcı ve öğretici şekilde açıklamıştır.
Tarım'ın keşfi ile birlikte o zamana dek hayatın özünü ve kutsallığını kemik ve kan temsil ederken,artık bu değerleri sperm ve kan canlandıracaktır.Kadınlar bitkilerin evcilleştirilmesinde belirleyici rol oynadıkları için,ekili tarlaların sahibi olurlar ve buda onların toplumsal konumunu yükseltip,anayer gibi özgül kurumlar yaratır,yani koca eşinin evinde oturmak zorunda kalır.Toprağın bereketi kadın doğurganlığıyla uyumludur;dolayısıyla mahsülün bolluğundan kadın sorumlu olur;çünkü yaratımın "sırrını"onlar bilmektedir.
Sargonun imparatorluğu yüzyıl sonra,yukarı dicle bölgesinde göçebe hayatı süren "barbar"Gutilerin saldırıları sonucunda yıkıldı.O anda sonra Mezopotamya tarihi kendini yineler gibidir:"Sümer-Akkad'ın siyasi birliği,dışarıdan gelen"barbarlar"tarafından yok edilir;dışarıdan gelenlerde iç isyanlarla devrilir."
Endonezya mitine göre:Başlangıçta gök yere çok yakınken,Tanrı,ilk çifte aramağanlarını bir ipe bağlayarak gönderiyordu.Bir gün onlara bir taş gönderdi,ama saşıran ve bu armağanı yakışıksız bulan atalarımız onu reddettiler.Bir süre sonra Tanrı ipi yeniden aşağı sallandırdı;bu kez ucunda bir muz vardı ve bu armağan hemen kabul edildi.O zaman atalar yaratıcının sesini duydular:Madem ki muzu seçtiniz,hayatınız da bu meyvenin ömrü gibi olacak.Eğer taşı saçseydiniz,taşın varoluşu gibi değişmez ve ölümsüz bir hayatınız olacaktı...
Zerdüşt'e göre: Herkes yeryüzünde yaptığı tercihe göre yargılanacaktır.Doğrular cennete,"ŞarkEvi"ne kabul edilecekler,günahkarlar ise "sonsuza dek Kötülük Evinin Konukları" olarak kalacaklardır.Öteki dünyaya giden yol Cinvat Köprüsünden geçer ve doğrularla,kötülür orada şeçilip ayrılır."
Tarım'ın keşfi ile birlikte o zamana dek hayatın özünü ve kutsallığını kemik ve kan temsil ederken,artık bu değerleri sperm ve kan canlandıracaktır.Kadınlar bitkilerin evcilleştirilmesinde belirleyici rol oynadıkları için,ekili tarlaların sahibi olurlar ve buda onların toplumsal konumunu yükseltip,anayer gibi özgül kurumlar yaratır,yani koca eşinin evinde oturmak zorunda kalır.Toprağın bereketi kadın doğurganlığıyla uyumludur;dolayısıyla mahsülün bolluğundan kadın sorumlu olur;çünkü yaratımın "sırrını"onlar bilmektedir.
Sargonun imparatorluğu yüzyıl sonra,yukarı dicle bölgesinde göçebe hayatı süren "barbar"Gutilerin saldırıları sonucunda yıkıldı.O anda sonra Mezopotamya tarihi kendini yineler gibidir:"Sümer-Akkad'ın siyasi birliği,dışarıdan gelen"barbarlar"tarafından yok edilir;dışarıdan gelenlerde iç isyanlarla devrilir."
Endonezya mitine göre:Başlangıçta gök yere çok yakınken,Tanrı,ilk çifte aramağanlarını bir ipe bağlayarak gönderiyordu.Bir gün onlara bir taş gönderdi,ama saşıran ve bu armağanı yakışıksız bulan atalarımız onu reddettiler.Bir süre sonra Tanrı ipi yeniden aşağı sallandırdı;bu kez ucunda bir muz vardı ve bu armağan hemen kabul edildi.O zaman atalar yaratıcının sesini duydular:Madem ki muzu seçtiniz,hayatınız da bu meyvenin ömrü gibi olacak.Eğer taşı saçseydiniz,taşın varoluşu gibi değişmez ve ölümsüz bir hayatınız olacaktı...
Zerdüşt'e göre: Herkes yeryüzünde yaptığı tercihe göre yargılanacaktır.Doğrular cennete,"ŞarkEvi"ne kabul edilecekler,günahkarlar ise "sonsuza dek Kötülük Evinin Konukları" olarak kalacaklardır.Öteki dünyaya giden yol Cinvat Köprüsünden geçer ve doğrularla,kötülür orada şeçilip ayrılır."
October 20, 2024
E foarte greu, dacă nu imposibil, de citit cartea asta. Fiind un volum de interes în primul rînd academic, nu ai cum să o citești pur și simplu, ci doar să o studiezi și să o folosești ca referință.
Documentația e vastă, abilitatea de sinteză a lui Eliade, impresionantă și conținutul, atît cît l-am pătruns la o primă lectură, fascinant.
Din punctul meu de vedere, mi-a fost mai ușor să urmăresc partea primitivă, a epocii de piatră. De îndată ce culturile și civilizațiile s-au complicat, ritualurile și panteonul s-au diversificat, așa că lucrarea devine enciclopedică. Multe referințe de prim rang, un efort realmente impresionant, dar, cum spuneam, voi reveni la ea și la celelalte volume cînd voi intenționa un studiu, fiindcă închei cum am început: nu cred că poți pur și simplu să citești volumele astea. Și spun acest lucru cu cea mai mare admirație posibilă.
Documentația e vastă, abilitatea de sinteză a lui Eliade, impresionantă și conținutul, atît cît l-am pătruns la o primă lectură, fascinant.
Din punctul meu de vedere, mi-a fost mai ușor să urmăresc partea primitivă, a epocii de piatră. De îndată ce culturile și civilizațiile s-au complicat, ritualurile și panteonul s-au diversificat, așa că lucrarea devine enciclopedică. Multe referințe de prim rang, un efort realmente impresionant, dar, cum spuneam, voi reveni la ea și la celelalte volume cînd voi intenționa un studiu, fiindcă închei cum am început: nu cred că poți pur și simplu să citești volumele astea. Și spun acest lucru cu cea mai mare admirație posibilă.
March 28, 2023
بگذارید ریویویی ننویسم
محتوا بسیار تامل برانگیز است و برای من در راستای همان فلسفه خواندن است.
برخی فصول حوصلهسربرند و برخی جذاب. همین است دیگر، کتاب مفصلی است و ناگزیر.
چند نکته جالب مثلا
به لغتشناسی و ریشه های یونانی-لاتین-انگلیسی آشنایی پایه ای دارم،حداقل به اندازه ای که با فهمیدن یکی دو کلمه خوشحال شوم، اما در مورد سانسکریت و پهلوی و این چیزها که متعلق به سنت غنی خودمان است! اصلا ایده ای ندارم
هندواروپایی که این همه شنیده میشه، ازین قراره که آریایی ها پاشدن از روسیه موسیه مهاجرت کردن، یسری اینوری یسری اونوری، و حالا در بررسی ها میشه لغات و سنت هایی با ریشه مشترک بین مردمان ساکن هند و ساکن اروپا در قرن های جلوتر تشخیص داد
آیین های تشرف بسیار جذاب است، و نمونه های مستور امروزی اش هم بر ادم پدیدار میشود و واو. متون مقدس بنیادین را باید بخوانم
شباهت و الگوهای مشترک در آیین های ساکنین مناطق مختلف بسیار جالب است. و امتدادش تا خیلی جلوتر ها در تاریخ
در مورد ترجمه، این جلد را با مانی صالحی خواندم و بعنوان مخاطب ناآشنا مشکلی نداشتم. اما جلد دو را با سالکی میخوانم، میگویند بهتر است.
در آخر بگذارید نفرت عمیقم را از زرتشت، این لیدر محبوب بومی اعلام کنم، با آن آموزه های عفونی و مسری اش که ثابت کرده هنر نزد ایرانیان است و بس. مبدا ثنویت انگاری و خیر و شر همینجا بوده، کجا دنبالش می گشتیم؟
بگذارید بیش ازین ریویویی ننویسم
فاتحه ای نثار روح الیاده کنیم
محتوا بسیار تامل برانگیز است و برای من در راستای همان فلسفه خواندن است.
برخی فصول حوصلهسربرند و برخی جذاب. همین است دیگر، کتاب مفصلی است و ناگزیر.
چند نکته جالب مثلا
به لغتشناسی و ریشه های یونانی-لاتین-انگلیسی آشنایی پایه ای دارم،حداقل به اندازه ای که با فهمیدن یکی دو کلمه خوشحال شوم، اما در مورد سانسکریت و پهلوی و این چیزها که متعلق به سنت غنی خودمان است! اصلا ایده ای ندارم
هندواروپایی که این همه شنیده میشه، ازین قراره که آریایی ها پاشدن از روسیه موسیه مهاجرت کردن، یسری اینوری یسری اونوری، و حالا در بررسی ها میشه لغات و سنت هایی با ریشه مشترک بین مردمان ساکن هند و ساکن اروپا در قرن های جلوتر تشخیص داد
آیین های تشرف بسیار جذاب است، و نمونه های مستور امروزی اش هم بر ادم پدیدار میشود و واو. متون مقدس بنیادین را باید بخوانم
شباهت و الگوهای مشترک در آیین های ساکنین مناطق مختلف بسیار جالب است. و امتدادش تا خیلی جلوتر ها در تاریخ
در مورد ترجمه، این جلد را با مانی صالحی خواندم و بعنوان مخاطب ناآشنا مشکلی نداشتم. اما جلد دو را با سالکی میخوانم، میگویند بهتر است.
در آخر بگذارید نفرت عمیقم را از زرتشت، این لیدر محبوب بومی اعلام کنم، با آن آموزه های عفونی و مسری اش که ثابت کرده هنر نزد ایرانیان است و بس. مبدا ثنویت انگاری و خیر و شر همینجا بوده، کجا دنبالش می گشتیم؟
بگذارید بیش ازین ریویویی ننویسم
فاتحه ای نثار روح الیاده کنیم
April 1, 2015
Si existe interés en alguna persona sobre elcomienzo de las religiones en la prehistoria, Mircea Eliade nos lleva de la mano, complementando la las teorías con los descubrimientos arqueológicos.La domesticación del fuego, el descubrimiento de la agricultura, la teología egipcia, religiones de los Hititas,Iisraelís, Cananeos,Indios, Griegos y persas en sus ideas más tempranas.
April 25, 2021
Después de un tiempo largo de lectura, pude acabar este primer libro se la historia de las creencias y las ideas religiosas. Y es que, aunque es un libro muy interesante, no es precisamente un libro fácil, en cuestión de que hay tanta información que te obliga a ir leyendo con atención. Desde la prehistoria hasta los misterios dionisiacos, pasando por la idea de la religión a través de las grandes culturas del pasado y sus dioses, este es un libro que da un panorama extenso sobre el tema y también sobre como estas ideas religiosas han ido evolucionado a través del tiempo, muy ligadas al mismo desarrollo de la civilización humana. En otras palabras, los dioses de la humanidad cazadora, no son los mismos dioses de la humanidad agrícola o de los que han formado nuevas ciudades.
El libro nos deja en claro que la naturaleza religiosa de nuestra especie, no se trata de un estadio para brincar a una "racionalización científica" sino que la religión es un elemento inseparable de nuestra especie, porque es es la manifestación de nuestro instinto de trascendencia. El humano sabe de forma instintiva o inspiracional, que todo el orden manifestado en nuestro mundo fenoménico, es parte de una realidad más grande que es invisible, pero está presente.
Alguien dijo que los dioses son espejos de nosotros mismos, y es muy acertado, pero es porque nosotros mismos somos parte de una divinidad más grande, somos resultado y manifestación de esta supraconsciencia. Esto último no es una conclusión del libro, sino una conclusión mía al finalizar su lectura.
Este libro de Mircea Eliade es también, el impulsor para buscar literatura sobre el tema, y al final viene una extensa bibliografía crítica que ya no leí (recomiendo leerla cada vez que acabes un tema, pues viene información de interés), pero que va a servir a todos aquellos que busquen profundizar más. Y no es que yo no quiera, sino que muchos de los libros ahí mencionados, pues nomás no están en español o, incluso en inglés, son difíciles de encontrar.
Sin embargo esta obra es excepcional y muy necesaria para entender el fenómeno de lo religioso y no estar ahí de ignorante disminuyendo una manifestación humana tan importante como la religión.
El libro nos deja en claro que la naturaleza religiosa de nuestra especie, no se trata de un estadio para brincar a una "racionalización científica" sino que la religión es un elemento inseparable de nuestra especie, porque es es la manifestación de nuestro instinto de trascendencia. El humano sabe de forma instintiva o inspiracional, que todo el orden manifestado en nuestro mundo fenoménico, es parte de una realidad más grande que es invisible, pero está presente.
Alguien dijo que los dioses son espejos de nosotros mismos, y es muy acertado, pero es porque nosotros mismos somos parte de una divinidad más grande, somos resultado y manifestación de esta supraconsciencia. Esto último no es una conclusión del libro, sino una conclusión mía al finalizar su lectura.
Este libro de Mircea Eliade es también, el impulsor para buscar literatura sobre el tema, y al final viene una extensa bibliografía crítica que ya no leí (recomiendo leerla cada vez que acabes un tema, pues viene información de interés), pero que va a servir a todos aquellos que busquen profundizar más. Y no es que yo no quiera, sino que muchos de los libros ahí mencionados, pues nomás no están en español o, incluso en inglés, son difíciles de encontrar.
Sin embargo esta obra es excepcional y muy necesaria para entender el fenómeno de lo religioso y no estar ahí de ignorante disminuyendo una manifestación humana tan importante como la religión.
May 7, 2021
first book i read of Eliade, looking forward to read the rest.
As a point of departure, Mircea considers that cosmogonies, belief systems are reflections of existential circumstances. e.g the agricultural revolution was paralleled by a spiritual revolution where ideas of death and rebirth inspired by the cycles of nature became prominent.
the book mostly studies the religions of the bronze age empires. the book makes evident that these religions in different time periods shared a common blueprint in their creation stories, the nature of the gods and their ordeals. they underwent a lot of metamorphosis from one culture to the other but the core remained the same.
the main reason why i wanted to read the book was to see his insights about the neolithic belief systems and rituals. i wished he were still alive so he could update it under the light of current archeological finds such as Gobekli Tepe.
As a point of departure, Mircea considers that cosmogonies, belief systems are reflections of existential circumstances. e.g the agricultural revolution was paralleled by a spiritual revolution where ideas of death and rebirth inspired by the cycles of nature became prominent.
the book mostly studies the religions of the bronze age empires. the book makes evident that these religions in different time periods shared a common blueprint in their creation stories, the nature of the gods and their ordeals. they underwent a lot of metamorphosis from one culture to the other but the core remained the same.
the main reason why i wanted to read the book was to see his insights about the neolithic belief systems and rituals. i wished he were still alive so he could update it under the light of current archeological finds such as Gobekli Tepe.
April 18, 2020
Un tratat complex, amplu si detaliat asupra originilor religiilor de pe intreg mapamondul. Avand in vedere ca "actiunea" incepe de la epoca de piatra, pentru mine a fost mai greu de digerat, nefiind pasionata de aceasta etapa a istoriei. Dar treptat trece la istoria Babilonului, regatului ebraic, Egiptului si a Greciei unde m-a captivat. Prezinta detalii importante care te fac sa intelegi asemanarile dintre credintele lumii.
June 13, 2008
Make sure you have a really good dictionary on hand, but other than that this book is a really wonderful resource.
Want to read
September 20, 2015لغة أكاديمية صعبة ومعقدة تهتم بأقل التفاصيل فتهمل المعنى الأساسى، و ترجمة مزرية تكاد لا تفهم أى شيء.
قرأت 150 صفحة ثم توقفت لم أخرج منها إلى بالصداع والكثير من الملل وعليها خيبة الأمل.
قرأت 150 صفحة ثم توقفت لم أخرج منها إلى بالصداع والكثير من الملل وعليها خيبة الأمل.
September 14, 2023
گفتن حرفی درباره چند هزار سال تاریخ ادیان، سخت تر از تصور و توان من هست ولی چیزی که به ذهنم میرسد این که چقدر ملتها به پرستش یک معبود علاقه داشتند. از باد و آب گرفته تا جادو و گاو.
آیینهای مشترکی به ادیان وارد شدن مثل قربانی کردن، تابو ها و قدیسها که به اشکال مختلف، هنوز هم در ادیان امروزی حضور دارند اما عجیب این که مذهب، وام گرفته از آیین هست و نه بر عکس. مثالاش هم اینهایی که اشاره کردم!
آیینهای مشترکی به ادیان وارد شدن مثل قربانی کردن، تابو ها و قدیسها که به اشکال مختلف، هنوز هم در ادیان امروزی حضور دارند اما عجیب این که مذهب، وام گرفته از آیین هست و نه بر عکس. مثالاش هم اینهایی که اشاره کردم!
November 24, 2025
الیاده بر خلاف کاپلستون،دورانت، کمبل یا راسل تنها به گردآوری اطلاعات بسنده می کند. بنابراین فصل اسطوره های یونانی که منابع فراوان است جذابیت دارد و فصول اقوام باستانی پیش از عصر یخبندان به دلیل کمبود منابع خشک و بی مزه است. با اغماض می توان گفت با وجود هوش مصنوعی میرچا الیاده به زودی فراموش خواهد شد.
Read
March 2, 2020عالی عالی
June 28, 2020
So, Eliade presents just about as encyclopedic a knowledge as any man who ever lived of the history of religion. His attitudes are somewhat dated, he insists on seeing ethnic groups as single entities which can have a collective “genius” somehow defined by their whole society. He is never overtly offensive, but once one begins lumping together ethnic groups based on perceived shared characteristics, one always comes within easy spitting distance of bigotry. That aside, he is amazingly adept at seeing connections between the roles of apparently distinct mythological entities from widely separated times and places. He never so much as says that there are certain ideas and concepts that we hold in common by nature of our common humanity, but his ability to notice the similar functions and patterns of similar concepts strongly implies that we, as humans, conceive of gods, heroes and myths that confirm to a somewhat consistent conceptualization of the universe.
The only disappointment is the lack of discussion of religions in the Americas, Australia, China, Japan, Polynesia, Southeast Asia and Sub-Saharan Africa. I am not certain if some or all of these regions are touched upon in the other volumes. It seems unlikely that Eliade could discuss that quantity of information in the same detail as he discusses the religions he did survey in this book. I do not even know if he had the same level of expertise in those religions as he did in the web of religions from Europe, the Western Asia, Siberia, the Indian Sub-Continent and the Iranian Plateau. I strongly suspect that the religions he chose were chosen because of how strongly intertwined the religions and cultures of Western Eurasia and Northern Africa became from the ancient era until the early modern period. Still, it would be interesting to see what Eliade made of Aztec religion, Shintoism or some of the other things neglected in this work.
The only disappointment is the lack of discussion of religions in the Americas, Australia, China, Japan, Polynesia, Southeast Asia and Sub-Saharan Africa. I am not certain if some or all of these regions are touched upon in the other volumes. It seems unlikely that Eliade could discuss that quantity of information in the same detail as he discusses the religions he did survey in this book. I do not even know if he had the same level of expertise in those religions as he did in the web of religions from Europe, the Western Asia, Siberia, the Indian Sub-Continent and the Iranian Plateau. I strongly suspect that the religions he chose were chosen because of how strongly intertwined the religions and cultures of Western Eurasia and Northern Africa became from the ancient era until the early modern period. Still, it would be interesting to see what Eliade made of Aztec religion, Shintoism or some of the other things neglected in this work.
September 10, 2018
Despite his reductionism -such as "Adam was a hermaphrodite"-, Mircea Eliade can be very systematic and this is helpful when studying religious systems one is not familiar with, such as that of Hinduism or Zoroastrianism.
I've heard this kind of stuff helps agnostics to realize there is an inner logic to religion, but to stay just here, for me, is kind of stepping on a thresold and never entering.
It could be a good beginning so as long as it doesn't lead to a rationalization such as "there are similar myths and ideas everywhere, I just worship one god less than you" that are commonly heard in the mouths of New Atheists.
I've heard this kind of stuff helps agnostics to realize there is an inner logic to religion, but to stay just here, for me, is kind of stepping on a thresold and never entering.
It could be a good beginning so as long as it doesn't lead to a rationalization such as "there are similar myths and ideas everywhere, I just worship one god less than you" that are commonly heard in the mouths of New Atheists.
February 24, 2021
I was always fascinated by the way Eliade writes his mind and this book amazed me as well. Ever since I’ve discovered him, through the mysterious “ Domnisoara Christina”, I wished that I could read, at least one time, every single one of his novels.
I confess, reading this book takes a lot of time and , at first, is not easy to understand, but if you are at least a little interested in this subject, I advise you to save this book for future reading.
Gradually, everything will become clearer and clearer.
I confess, reading this book takes a lot of time and , at first, is not easy to understand, but if you are at least a little interested in this subject, I advise you to save this book for future reading.
Gradually, everything will become clearer and clearer.
March 2, 2020
کتابی دوست داشتنی، گاهی حوصله سر بر، گاهی عجیب! من دوست دارم همه چیز را از اولش بخوانم، مثلا روانکاوی از فروید، فلسفه از جلد اول گاتری و البته برای آشنایی با تاریخ اندیشه به طور کلی، نگاه دینی میرچا الیاده به اسطوره و اندیشه زیباست. نگاه های متفاوتی به اسطوره شده. می توانید کتاب اسطوره از نشر ماهی را بخوانید. کوتاه و کم حجم است.
July 31, 2007
This is an unit of the spiritual history of the whole humanity...Actualy, it is a complex course of History of Religions...
Compulsory!
Compulsory!
Displaying 1 - 30 of 109 reviews