What do you think?
Rate this book
Perché scrivere?: Saggi, conversazioni e altri scritti 1960-2013
Trentuno libri, di cui ventisette opere di narrativa. Quando Philip Roth si è dedicato alla nonfiction è stato per festeggiare compleanni, accettare premi, rispondere a interviste o provocazioni, reinventare la storia. E offrire il suo sguardo sul mondo e sul presente. La prima parte di "Perché scrivere?", con saggi da "Leggere me stesso e altri", si apre con lo scenario immaginato di "Ho sempre voluto che ammiraste il mio digiuno" e prosegue con discorsi e interviste sul suo lavoro. Queste pagine spaziano, per genere e temi, da un ipotetico Kafka insegnante del giovane Roth alle riflessioni sulla comunità ebraica, dai bilanci letterari con Joyce Carol Oates alle conversazioni - e relative smentite - sulla natura autobiografica di Portnoy o Zuckerman. La seconda sezione propone una nuova versione di "Chiacchiere di bottega", una serie di dialoghi con interlocutori come Appelfeld, Levi e Kundera, e di saggi su Malamud e Bellow. Roth si rivela qui un intervistatore appassionato, attento lettore dell'opera dei suoi colleghi e amici. La terza parte, "Spiegazioni", comprende brani inediti di un Roth approdato alla saggezza lucida e ironica della maturità: come "Errata corrige", una lettera aperta a Wikipedia in cui segnala gli errori commessi dall'enciclopedia online nelle pagine che lo riguardano e "Sugo o salsa", che svela la verità - o una delle sue declinazioni - su alcuni suoi famosi incipit. A completare il volume, due interviste rilasciate dopo aver abbandonato la scrittura: guardando commosso al passato, Roth ricorda con emozione i successi di una carriera letteraria che di fatto coincide con la sua vita.
464 pages, Hardcover
First published September 1, 2017
58 people are currently reading
1014 people want to read
About the author
Philip Roth
237 books7,303 followersPhilip Milton Roth was an American novelist and short-story writer. Roth's fiction—often set in his birthplace of Newark, New Jersey—is known for its intensely autobiographical character, for philosophically and formally blurring the distinction between reality and fiction, for its "sensual, ingenious style" and for its provocative explorations of American identity. He first gained attention with the 1959 short story collection Goodbye, Columbus, which won the U.S. National Book Award for Fiction. Ten years later, he published the bestseller Portnoy's Complaint. Nathan Zuckerman, Roth's literary alter ego, narrates several of his books. A fictionalized Philip Roth narrates some of his others, such as the alternate history The Plot Against America.
Roth was one of the most honored American writers of his generation. He received the National Book Critics Circle award for The Counterlife, the PEN/Faulkner Award for Operation Shylock, The Human Stain, and Everyman, a second National Book Award for Sabbath's Theater, and the Pulitzer Prize for American Pastoral. In 2005, the Library of America began publishing his complete works, making him the second author so anthologized while still living, after Eudora Welty. Harold Bloom named him one of the four greatest American novelists of his day, along with Cormac McCarthy, Thomas Pynchon, and Don DeLillo. In 2001, Roth received the inaugural Franz Kafka Prize in Prague.
Roth was one of the most honored American writers of his generation. He received the National Book Critics Circle award for The Counterlife, the PEN/Faulkner Award for Operation Shylock, The Human Stain, and Everyman, a second National Book Award for Sabbath's Theater, and the Pulitzer Prize for American Pastoral. In 2005, the Library of America began publishing his complete works, making him the second author so anthologized while still living, after Eudora Welty. Harold Bloom named him one of the four greatest American novelists of his day, along with Cormac McCarthy, Thomas Pynchon, and Don DeLillo. In 2001, Roth received the inaugural Franz Kafka Prize in Prague.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 40 reviews
May 14, 2025
Cartea lui Philip Roth a apărut în noiembrie 2018. Am tot amînat să scriu despre ea, iar acum mi se pare cam tîrziu. Alții mai rapizi și mai harnici mi-au luat-o înainte, au prezentat-o în amănunt. Cititorii au ascultat cuvîntul lor înțelept și au luat cu asalt librăriile.
Ca să nu fiu, totuși, complet zadarnic, voi transcrie cîteva fraze cu privire la ce înseamnă a fi „scriitor profesionist”, scriitor adevărat, nu „writer at writer”, cum anunță unii dintre prietenii mei pe FB. Și cum voi anunța și eu cît de curînd. Deci, ce presupune - pentru Philip Roth - a lua scrisul în serios? Iată:
● A lucra zilnic, de la nouă dimineaţa la cinci după-amiaza (p.235).
● „O carte îmi ia doi ani, dacă am noroc. Opt ore pe zi, şapte zile pe săptămînă, trei sute şaizeci şi cinci de zile pe an. Trebuie să stai singur într-o cameră, doar cu un copac la fereastră cu care poţi vorbi” (p.203).
● „Nu am de fapt nici un fel de viaţă publică. Nu consider asta un sacrificiu, fiindcă nu mi-am dorit-o vreodată. Scrisul într-o încăpere, de unul singur, este, practic, toată viaţa mea” (pp.170-171).
● Și tot Philip Roth (care scria la un pupitru și se foia prin cameră, cînd nu găsea cuvîntul cel mai potrivit): „Pentru fiecare propoziție am mers prin odaie o leghe și ceva. Alții fac alergări prin parc, eu am scris”.
În sfîrșit, transcriu răspunsul prozatorului la întrebarea „Ce înseamnă a trăi?”:
„Arta e tot viaţă. Singurătatea e viaţă, meditaţia e viaţă, prefăcătoria e viaţă, prezumţia e viaţă, contemplarea e viaţă, limbajul e viaţă. E mai puţină viaţă în a învîrti propoziţii decît în a fabrica automobile? E mai puţină viaţă în a citi romanul Spre far decît în a mulge vacile? Izolarea unei cariere literare – izolarea care implică mult mai multe decît să stai singur într-o încăpere în cea mai mare parte a stării de veghe – are la fel de multă legătură cu viaţa ca acumularea de senzaţii...” (p.200).
Ca să nu fiu, totuși, complet zadarnic, voi transcrie cîteva fraze cu privire la ce înseamnă a fi „scriitor profesionist”, scriitor adevărat, nu „writer at writer”, cum anunță unii dintre prietenii mei pe FB. Și cum voi anunța și eu cît de curînd. Deci, ce presupune - pentru Philip Roth - a lua scrisul în serios? Iată:
● A lucra zilnic, de la nouă dimineaţa la cinci după-amiaza (p.235).
● „O carte îmi ia doi ani, dacă am noroc. Opt ore pe zi, şapte zile pe săptămînă, trei sute şaizeci şi cinci de zile pe an. Trebuie să stai singur într-o cameră, doar cu un copac la fereastră cu care poţi vorbi” (p.203).
● „Nu am de fapt nici un fel de viaţă publică. Nu consider asta un sacrificiu, fiindcă nu mi-am dorit-o vreodată. Scrisul într-o încăpere, de unul singur, este, practic, toată viaţa mea” (pp.170-171).
● Și tot Philip Roth (care scria la un pupitru și se foia prin cameră, cînd nu găsea cuvîntul cel mai potrivit): „Pentru fiecare propoziție am mers prin odaie o leghe și ceva. Alții fac alergări prin parc, eu am scris”.
În sfîrșit, transcriu răspunsul prozatorului la întrebarea „Ce înseamnă a trăi?”:
„Arta e tot viaţă. Singurătatea e viaţă, meditaţia e viaţă, prefăcătoria e viaţă, prezumţia e viaţă, contemplarea e viaţă, limbajul e viaţă. E mai puţină viaţă în a învîrti propoziţii decît în a fabrica automobile? E mai puţină viaţă în a citi romanul Spre far decît în a mulge vacile? Izolarea unei cariere literare – izolarea care implică mult mai multe decît să stai singur într-o încăpere în cea mai mare parte a stării de veghe – are la fel de multă legătură cu viaţa ca acumularea de senzaţii...” (p.200).
January 4, 2022
Saggi, interviste, lettere, interventi vari inerenti la scrittura, il processo creativo, l'essere scrittori con tutto ciò che ne consegue. In questo libro non si coglie solo la complessa bellezza di quest'arte e del mestiere che la concretizza, ma anche tutta la grandezza di quest'autore, forgiato da mille battaglie con la pagina bianca.
October 24, 2020
Utile e interessante raccolta di articoli, interviste a Roth, e di Roth ad altri, tra i quali spiccano Appelfield, Primo Levi e Mary McCarthy. Il mio preferito però rimane il Ritratto di Bernard Malamud, così sincero nei rapporti amichevoli da commuovere. Estenuanti le continue spiegazioni che Roth dovette dare per tutta la sua vita, nel tentativo di spiegare che i pensieri dei suoi personaggi non sono i pensieri di Philip Roth. Un discorso vecchio secoli che ancora oggi miete vittime in tutto il mondo. Ma è possibile che ancora si associno i personaggi agli autori? A quanto leggo in giro, sì. Ed è triste. Trovo triste anche un altro problema dell'arte tutta : la sovrainterpretazione. Abitudine questa che Roth, come tanti, ha subito sulla sua pelle, e che purtroppo è tratto comune sia del letterato che dell'illetterato.
Forse seguendo in parte i principi del rasoio di Occam, oltre a capire meglio un autore, godremmo di più della sua lettura.
Forse seguendo in parte i principi del rasoio di Occam, oltre a capire meglio un autore, godremmo di più della sua lettura.
November 5, 2018
L'ultimo regalo di Philip Roth, prezioso, è una raccolta di saggi, conversazioni e altri scritti che, datata 2017, arriva da noi a pochi mesi dalla sua scomparsa. Va precisato, per la verità, che una parte – circa un terzo – del corposo volume era già a disposizione del lettore italiano: “Chiacchiere di bottega” dal 2004 e “«Ho sempre voluto che ammiraste il mio digiuno» ovvero, guardando Kafka” dal 2011; ma c'è molto altro in questo “Perché scrivere?”: soprattutto c'è lui, Roth, che ricorda, commenta, confuta, chiarisce, si confessa, e ancora una volta – l'ultima?! – c'è vero godimento per chi legge. Cinque stelle... alla carriera!
August 13, 2019
Se avete letto abbastanza Roth e lo avete apprezzato, leggete anche questa raccolta: forse non illuminante, ma ricca di spunti per comprendere il percorso letterario e umano dell'Autore.
Con cautela, però: vi verrà voglia di rileggere Roth.
Spoiler: alla fine non vince il Nobel, ma non gli pesa -_-"
Con cautela, però: vi verrà voglia di rileggere Roth.
Spoiler: alla fine non vince il Nobel, ma non gli pesa -_-"
Lei ha vinto praticamente tutti i premi, tranne uno. E non è un segreto che il suo nome salti sempre fuori quando si parla del Nobel per la letteratura - come ci si sente a essere un eterno candidato? Le pesa, o liquida la cosa con una risata?
Se Lamento di Portnoy si fosse intitolato L'orgasmo sotto il capitalismo rapace, allora forse mi sarei guadagnato il favore dell'Accademia svedese.
January 19, 2019
"Tutti hanno «idee» per romanzi; la metropolitana è piena di persone che si reggono alle maniglie rigirandosi per la testa idee per romanzi che non riusciranno mai a scrivere. Spesso anch'io sono uno di loro." (p. 71)
"Io leggo narrativa per liberarmi dalla mia prospettiva angusta e terribilmente noiosa sulla vita, e per lasciarmi tentare dall'identificarmi con un punto di vista narrativo a tutto tondo che non è il mio. E scrivo per lo stesso motivo." (p. 138)
"Il problema del dolore è che quando lo provi non ti sembra simbolico, tranne forse ai professori di letteratura." (pp. 148, 149)
"Uno scrittore ha bisogno dei suoi veleni, perché spesso l'antidoto al veleno è un libro." (p. 174)
"Io leggo narrativa per liberarmi dalla mia prospettiva angusta e terribilmente noiosa sulla vita, e per lasciarmi tentare dall'identificarmi con un punto di vista narrativo a tutto tondo che non è il mio. E scrivo per lo stesso motivo." (p. 138)
"Il problema del dolore è che quando lo provi non ti sembra simbolico, tranne forse ai professori di letteratura." (pp. 148, 149)
"Uno scrittore ha bisogno dei suoi veleni, perché spesso l'antidoto al veleno è un libro." (p. 174)
May 5, 2021
In een van de laatste interviews die Philip Roth gaf, in 2012 aan The New York Times, wist hij twee dingen zeker: hij zou nooit meer schrijven en als hij dat onverhoopt toch zou doen, zou hij niet meer zijn oude niveau halen.
‘Ik weet dat ik niet meer zo goed schrijf als vroeger. Ik heb niet meer het uithoudingsvermogen om de frustratie te overwinnen. Schrijven is frustrerend, elke dag weer, om maar te zwijgen van vernederend. Het is net als met honkbal: twee van de drie pogingen mislukken. Ik heb geen zin meer in dagen dat ik vijf pagina's schrijf en ze dan moet weggooien. Ik kan het niet meer opbrengen.’
Het heeft algauw iets aanstellerigs en ook ijdels als auteurs zonder enige ironie spreken over het harde, eindeloze werk dat schrijven voor hen betekent. Zulke statements doen altijd denken aan de romantiek: het bijna goddelijke ‘creëren’ dat beslist altijd serieus genomen moet worden en neerkomt op door-en-door zwoegen, op eindeloos geploeter, op lijden omwille van de kunst.
Maar als het bovenstaande citaat bij iemand past, is het wel bij Philip Roth (1933-2018). Hij kon weliswaar uitermate lichte, komische fictie schrijven – Our Gang is een satire over Richard Nixon, en laten we niet vergeten dat fragmenten van Portnoy’s Complaint ook bijzonder grappig zijn – maar nam zijn onderwerpen, zijn werk altijd volledig serieus. Sterker nog, vrijwel zijn gehele leven legde hij zich obsessief toe op schrijven (iets waar overigens meerdere vrouwen in zijn leven moeite mee hadden), tot hij in volle ernst concludeerde: nee, ik heb niets meer te zeggen. Helaas, ik ben stilistisch niet meer zo lenig en thematisch niet meer zo gedreven als voorheen, kortom, ik kan het niet meer opbrengen.
Belangrijk punt: dit is niet alle non-fictie van Roth. Tot mijn spijt, voeg ik daar vlug aan toe: Roth lijkt me bij uitstek iemand wiens oeuvre zich ervoor leent om volledig te worden uitgegeven. Hij heeft de afgelopen decennia laten zien hoe makkelijk zijn werk, ook als het een beschouwende aard heeft, intact blijft en herlezen kan worden, en bovendien: hoe zijn de keuzes gemaakt voor deze selectie? Vreemd dat die niet worden toegelicht. Waarom staan er bijvoorbeeld meerdere door andere afgenomen interviews met Roth in, rekende hij die zelf tot zijn non-fictie? Ja, veel van de antwoorden ondersteunen wat hij verder zoal uiteenzet, maar toch: is dat niet een beetje vreemd, een beetje goedkoop?
Een andere vraag die bij me opkwam: waarom is het eerste deel van het verzameld werk, het eerder los uitgegeven Lectuur van mijzelf en anderen, ingekort ten opzichte van het losse boek? En waarom wekt de bundel desondanks de indruk van een volledig overzicht? Dat gebeurt niet alleen door de ondertitel en het verschijningsmoment, zo aan het einde van het leven, er wordt op de achterflap zelfs gesproken van het ‘complete’ verzameld werk en de opmaak, met vele voetnoten en toelichtingen, versterkt die indruk van een goed gedocumenteerd, allesomvattend overzichtswerk.
Vreemd dat men er dan niet werkelijk voor heeft gekozen Waarom schrijven? een echt volledig overzicht te laten zijn van al Roths non-fictie, zeker ook omdat het nu al niet het soort bundel is dat je koopt om in één keer integraal te lezen. Dit is juist een typisch boek om jarenlang beetje bij beetje op terug te vallen. Bladerend, knikkend, strepend. En ter ondersteuning bij wat Roth zoal aan fictie schreef.
Dat is een ander aspect dat opvalt aan Waarom schrijven?: de mate waarin deze verzameling essays, interviews en beschouwingen direct te linken valt aan de romans van Roth. Eigenlijk is de titel misleidend, want die vraag wordt amper behandeld. Schrijven lijkt het beginpunt van Roths beschouwingen te zijn geweet, het belangrijkste uit zijn leven – iets wat nooit ter discussie stond en dat diende als groot, overkoepelend doel. De vragen die in deze essays aan de orde komen zijn daar weliswaar aan gerelateerd maar gaan stuk voor stuk verder: hoe te schrijven, tegen welke prijs te schrijven, onder welke voorwaarden te schrijven, waarover te schrijven, en ook: hoe te lezen.
Veel van deze non-fictie vindt, zoals Roth zelf stelt in zijn voorwoord, ‘voornamelijk haar aanleiding in een provocatie’ – en ja, in een aanzienlijk gedeelte van het boek is Roth bezig zichzelf te verdedigen tegen mensen die hem verwijten maken (doorgaans over zijn Joodse personages) en te verklaren voor degenen die er gewoon niets van hebben begrepen.
Daardoor krijgt Waarom schrijven? ook van tijd tot tijd iets kleins, althans: beschouwingen over de wereld of duidingen van de tijdsgeest zitten er niet tussen, Roth schrijft in zijn dichte, ernstige alinea’s voornamelijk over Roth zelf, oneerbiedig gezegd zijn deze stukken soms bijna verklarende of verdedigende aanhangsels van zijn fictie. Anderzijds: uiteindelijk gaan de beste essays vrijwel altijd om degene die ze schrijft, en Roths permanente ernst heeft iets verslavends, vooral omdat hij ook als hij kritisch is elke rancune of hooghartigheid ontstijgt. Dit is het verzameld werk van iemand die schrijven het belangrijkste vond wat er was en die dat koste kost wil verdedigen, steeds gebruikmakend van zijn grote retorische kwaliteit en zijn oprechte verontwaardiging.
Dit komt goed naar voren in het voortreffelijke essay Schrijven over joden, oorspronkelijk in 1963 gepubliceerd en het resultaat van kanttekeningen die bij Roths vroege werk werden gemaakt. Heel overtuigend ontleedt hij die verwijten en maakt ze zo onschadelijk. Het gaat hierbij vooral over een verhaal getiteld ‘Epstein’, afkomstig uit de verhalenbundel Vaarwel, Columbus (1959). In Epstein volgen we een Joodse, overspelige man. Over dit personage kwamen, voornamelijk vanuit Joodse hoek, veel kritische opmerkingen – men verweet Roth ongevoeligheid over de Joodse voorgeschiedenis, de Holocaust was nota bene nog vers, en was het niet wat cru om zo’n suf, weinig sprankelend beeld van de Joodse man te bevestigen? Roth:
‘Het verhaal over Lou Epstein staat of valt niet met hoeveel ik van de overlevering afweet, maar met hoeveel ik weet en begrijp van Lou Epstein. Waar de geschiedenis van het joodse volk zich in plaats en tijd uitstrekt tot de man die ik Epstein noemde, daar moet mijn kennis volledig zijn.’
Een andere passage, reagerend op een ontzette brief die hij over datzelfde verhaal heeft ontvangen (‘ik citeer uit zijn brief zonder zijn toestemming.’): ‘De eerste vraag: ‘Is het denkbaar dat een man van middelbare leeftijd de zaak verwaarloost en de hele dag bij een vrouw van middelbare leeftijd doorbrengt?’ Het antwoord is ja.
Vervolgens vraagt hij: ‘Is het een joods trekje?’ Ik neem aan dat hij op overspel doelt en niet schertsend op het verwaarlozen van de zaak. Het antwoord is: ‘Wie heeft dat gezegd?’ Anna Karenina pleegt overspel met Wronski, met veel rampzaligere gevolgen dan die welke Epstein teweegbrengt. Wie peinst erover te vragen: ‘Is het een Russisch trekje’?’
Uit andere essays vallen meer, veel meer van zulke smakelijke citaten te geven, waarin Roth een zeldzame combinatie van scherpzinnigheid, overtuigingskracht en ook humor aan de dag legt (die bijstelling over waarop de man doelt is een voorbeeld van Rothiaanse humor, het soort waarbij je niet bulderlacht maar gniffelt, al is het maar omdat je al lezende zo sterk het idee krijgt dat hij dat zelf nooit doet). En niet alleen qua toon en scherpte liggen de essays in elkaars verlengde – zeker in het begin van Roths schrijverschap en dus in het begin van dit verzameld werk ging het veel over het jodendom en hoe daarover te schrijven – maar ook wat betreft de strekking. Roth pleit voor de fictie, steeds weer en steeds met verve; hij gaat in op de vaak karakterologische – en niet sociologische of maatschappelijke – interesse die hem heeft aangezet tot het schrijven van een roman, de kracht van fictie, regelmatig ook over de schrijvers die hij bewondert, soms verkapt en op de achtergrond, soms expliciet en uitgebreid.
Kafka is de naam die het meeste valt. Als voorbeeld, als onmiskenbaar tragische figuur, als romancier die deed wat in essentie elke fictieschrijver zou moeten doen: een eigen universum maken, niet willen spreken voor een grote groep of een bevolkingslaag, maar vanuit zijn hoofdpersonages, uit hun claustrofobische gedachtewerelden – en zo slaagde Kafka erin een heel nieuw soort vervreemding in fictie aan te brengen, die door Roth interessant wordt samengevat, geduid en tevens verbonden met de rest van Kafka’s leven.
Maar er komen meer schrijvers aan de orde, ook sommigen met een veel minder uitgesproken signatuur dan Kafka; Waarom schrijven? is opgebouwd uit drie delen, Lectuur van mijzelf en anderen, Over het vak en Toelichting, en hiervan verscheen niet alleen het eerste maar ook het tweede eerder al in druk. Over het vak bestaat uit gesprekken die Roth voerde met en bij collega-auteurs: Primo Levi in Turijn, Aharon Appelfeld in Jeruzalem, Milan Kundera in zowel Londen als Colorado.
Iedereen vertelt uitgebreid over wat het schrijven voor hem of haar inhoudt, er ontstaan boeiende gesprekken over hoe fictie kan worden ingezet om aan eigen penibele levensomstandigheden te ontkomen, wat de grenzen van taal zijn – de soms kleine wereld van Roths eerdere essays wordt in deze stukken eindelijk breder, in bepaald opzicht ook wereldser, en Roth bezit het prettige vermogen tot bewonderen.
En toch: dit waren stuk voor stuk de fragmenten van Waarom schrijven? die ik het snelst weer vergat. Mogelijk doordat ik ze al had gelezen in die genoemde losse uitgave (Over het vak, 2001). Of door de vrij strikte, soms schoolse opbouw van deze gesprekken – met een uitleggerige inleiding over de bezochte auteur en daarna om en om citaten. Maar mijn vermoeden is dat het vooral te maken heeft met het volgende: in deze gesprekken draait het in essentie toch, onvermijdelijk, vooral om degenen die door Roth bezocht worden. Hun werk. Hun leefomstandigheden.
Terwijl Waarom schrijven? juist bij uitstek een overzichtsboek is om in Roths geest af te dalen en je helemaal op hem toe te leggen. Zonder camouflage van fictie of personages, zonder tussenlagen: meer dan welk ander boek bieden deze ruim vijfhonderd pagina’s de mogelijkheid om zijn beweegredenen te volgen en zijn schrijversloopbaan op een zeldzaam reflectief, intelligent niveau te volgen.
Op die momenten, in de stukken dat hij zijn eigen beweegredenen zonder ijdelheid ontleedt en afweegt, is de essayist Roth op zijn best. Het schrijven van Amerikaanse fictie is nog zo’n bruisend stuk, waarin hij – retorisch alweer zo sterk – de schrijversverbeelding afzet tegen de waanzinnige, vaak onvoorstelbare werkelijkheid van de Amerikaanse samenleving: er gebeuren voortdurend dingen die in fictie niet voor mogelijk worden gehouden of binnen een romancontext zouden worden afgedaan als ongeloofwaardig, is dat niet vreemd? Moeten we romans dan wel zo met een werkelijkheidscriterium beoordelen, valt er niet iets anders van de fictieschrijver te verwachten? Zulke beschouwingen, zeker als het eigen werk de aanleiding vormt, kunnen algauw hoogdravend, particulier of normatief worden, maar om die drie valkuilen schrijft Roth behendig heen – ik kan me niet voorstellen dat iemand dit werk hoofdschuddend zal lezen of niet overtuigd zal raken door Roths standpunten, zijn voorliefde voor fictie, het belang dat hij eraan hecht.
Ook prettig: niet al deze non-fictie gaat over Roth zelf of over schrijven. Amerika speelt onvermijdelijk een belangrijke rol, en gelukkig verdwijnt Roths analytische karakter enigszins naar de achtergrond omwille van meer persoonlijk, warmbloedig essays, zeker tegen het einde van de bundel. Er is bijvoorbeeld een bijzondere, meelevende ode aan zijn vader – een figuur die Roth-lezers al zullen kennen van het prachtige, non-fictieboek Patrimonium, dat overigens ook niet in deze bundel is opgenomen – evenals een stuk over Robert Lowenstein, die een jonge Roth als middelbare schoolleraar bijzonder inspireerde en, jawel, deels ook in een van Roths romans belandde (I Married a Communist, 1998).
Zo valt er veel meer te noemen: tientallen treffende passages over wat literatuur mag en moet zijn, wat interessant is en waarom. Waarom schrijven? is een boek waarover je niet snel uitgepraat of uitgeschreven raakt. Al lezende kun je ook fraai meegroeien met Roths schrijverschap door dit werk chronologisch te lezen: eerst is hij een bijna rebelse auteur die zich, half noodgedwongen en half door eigen keuze, vooral bezighoudt met het jodendom en (semi-autobiografische) joodse personages, vervolgens groeit zijn interesse naar collega’s van over de grens, ten slotte denkt hij op een meer afstandelijke, nog reflectievere deel over zijn schrijverschap. En veel van de essays, uit alle delen van Waarom schrijven?, vallen ook nog eens te verbinden met Roths fictiewerk. Ja dit is het soort overzichtswerk dat als basis kan dienen van hele collegereeksen. (Goh, wat had ik graag een vak gevolgd over Philip Roth, elke week een van zijn romans bespreken, ondersteund door steeds minstens één stuk uit Waarom schrijven? en een ander secundair werk.)
Dit alles betekent echter niet dat dit een bundel is waarin aldoor hetzelfde hoge niveau wordt gehaald. Misschien valt dat ook niet te verwachten van vijfhonderd pagina’s non-fictie, misschien is het wat flauw en ook een tikkeltje betweterig om iemand van Roths kaliber postuum te bekritiseren, maar toch: naarmate ik me meer en meer verdiepte in dit strakke, strikt logische, toonvaste en decennia overspannende brein, drong de conclusie zich op dat Roths kwaliteiten toch echt meer tot zijn recht komen bij fictie. Dat hij daar pas helemaal excelleerde en zich ook duidelijk nog een slag vrijer voelde. In deze stukken legt Roth wel uit waarom hij op een bepaalde manier te werk gaat, wat hem in een schrijver of onderwerp aantrekt, maar het heeft ook allemaal iets keurigs– ik zou niemand aanraden dit te lezen zonder zijn fictie te kennen, die maakt Waarom schrijven? beduidend interessanter en in die zin heeft dit overzichtswerk, hoe monumentaal en stevig ook, toch vooral een ondersteunend karakter.
Mogelijk wordt dit nog wel het beste geïllustreerd door het sublieme openingsessay, geheel gewijd aan Kafka. ‘Ik wilde steeds dat u mijn hongeren bewonderde’ – of kijken naar Kafka bestaat uit twee delen. In het eerste zet Roth puntig en toch levendig de levensloop van Kafka uiteen, het tragische einde daarvan toen hij juist enig geluk leek te hebben gevonden (in 1924) en zijn sociale stroefheid eindelijk enigszins leek te overwinnen. In het tweede deel komt Roth pas echt los: wervelend en scenisch schetst hij in slechts twaalf pagina’s een mogelijke levensloop van Kafka als die niet was overleden. Je kunt dit uit 1973 stammende essay dan ook lezen als voorstudie op die werken. Je kunt het ook zien als volwaardig, bijzonder levendig essay, dat onderstreept hoe goed de fictieschrijver Roth toch was. En misschien ook wel wat verder hier en daar in deze bundel ontbreekt.
‘Ik weet dat ik niet meer zo goed schrijf als vroeger. Ik heb niet meer het uithoudingsvermogen om de frustratie te overwinnen. Schrijven is frustrerend, elke dag weer, om maar te zwijgen van vernederend. Het is net als met honkbal: twee van de drie pogingen mislukken. Ik heb geen zin meer in dagen dat ik vijf pagina's schrijf en ze dan moet weggooien. Ik kan het niet meer opbrengen.’
Het heeft algauw iets aanstellerigs en ook ijdels als auteurs zonder enige ironie spreken over het harde, eindeloze werk dat schrijven voor hen betekent. Zulke statements doen altijd denken aan de romantiek: het bijna goddelijke ‘creëren’ dat beslist altijd serieus genomen moet worden en neerkomt op door-en-door zwoegen, op eindeloos geploeter, op lijden omwille van de kunst.
Maar als het bovenstaande citaat bij iemand past, is het wel bij Philip Roth (1933-2018). Hij kon weliswaar uitermate lichte, komische fictie schrijven – Our Gang is een satire over Richard Nixon, en laten we niet vergeten dat fragmenten van Portnoy’s Complaint ook bijzonder grappig zijn – maar nam zijn onderwerpen, zijn werk altijd volledig serieus. Sterker nog, vrijwel zijn gehele leven legde hij zich obsessief toe op schrijven (iets waar overigens meerdere vrouwen in zijn leven moeite mee hadden), tot hij in volle ernst concludeerde: nee, ik heb niets meer te zeggen. Helaas, ik ben stilistisch niet meer zo lenig en thematisch niet meer zo gedreven als voorheen, kortom, ik kan het niet meer opbrengen.
Belangrijk punt: dit is niet alle non-fictie van Roth. Tot mijn spijt, voeg ik daar vlug aan toe: Roth lijkt me bij uitstek iemand wiens oeuvre zich ervoor leent om volledig te worden uitgegeven. Hij heeft de afgelopen decennia laten zien hoe makkelijk zijn werk, ook als het een beschouwende aard heeft, intact blijft en herlezen kan worden, en bovendien: hoe zijn de keuzes gemaakt voor deze selectie? Vreemd dat die niet worden toegelicht. Waarom staan er bijvoorbeeld meerdere door andere afgenomen interviews met Roth in, rekende hij die zelf tot zijn non-fictie? Ja, veel van de antwoorden ondersteunen wat hij verder zoal uiteenzet, maar toch: is dat niet een beetje vreemd, een beetje goedkoop?
Een andere vraag die bij me opkwam: waarom is het eerste deel van het verzameld werk, het eerder los uitgegeven Lectuur van mijzelf en anderen, ingekort ten opzichte van het losse boek? En waarom wekt de bundel desondanks de indruk van een volledig overzicht? Dat gebeurt niet alleen door de ondertitel en het verschijningsmoment, zo aan het einde van het leven, er wordt op de achterflap zelfs gesproken van het ‘complete’ verzameld werk en de opmaak, met vele voetnoten en toelichtingen, versterkt die indruk van een goed gedocumenteerd, allesomvattend overzichtswerk.
Vreemd dat men er dan niet werkelijk voor heeft gekozen Waarom schrijven? een echt volledig overzicht te laten zijn van al Roths non-fictie, zeker ook omdat het nu al niet het soort bundel is dat je koopt om in één keer integraal te lezen. Dit is juist een typisch boek om jarenlang beetje bij beetje op terug te vallen. Bladerend, knikkend, strepend. En ter ondersteuning bij wat Roth zoal aan fictie schreef.
Dat is een ander aspect dat opvalt aan Waarom schrijven?: de mate waarin deze verzameling essays, interviews en beschouwingen direct te linken valt aan de romans van Roth. Eigenlijk is de titel misleidend, want die vraag wordt amper behandeld. Schrijven lijkt het beginpunt van Roths beschouwingen te zijn geweet, het belangrijkste uit zijn leven – iets wat nooit ter discussie stond en dat diende als groot, overkoepelend doel. De vragen die in deze essays aan de orde komen zijn daar weliswaar aan gerelateerd maar gaan stuk voor stuk verder: hoe te schrijven, tegen welke prijs te schrijven, onder welke voorwaarden te schrijven, waarover te schrijven, en ook: hoe te lezen.
Veel van deze non-fictie vindt, zoals Roth zelf stelt in zijn voorwoord, ‘voornamelijk haar aanleiding in een provocatie’ – en ja, in een aanzienlijk gedeelte van het boek is Roth bezig zichzelf te verdedigen tegen mensen die hem verwijten maken (doorgaans over zijn Joodse personages) en te verklaren voor degenen die er gewoon niets van hebben begrepen.
Daardoor krijgt Waarom schrijven? ook van tijd tot tijd iets kleins, althans: beschouwingen over de wereld of duidingen van de tijdsgeest zitten er niet tussen, Roth schrijft in zijn dichte, ernstige alinea’s voornamelijk over Roth zelf, oneerbiedig gezegd zijn deze stukken soms bijna verklarende of verdedigende aanhangsels van zijn fictie. Anderzijds: uiteindelijk gaan de beste essays vrijwel altijd om degene die ze schrijft, en Roths permanente ernst heeft iets verslavends, vooral omdat hij ook als hij kritisch is elke rancune of hooghartigheid ontstijgt. Dit is het verzameld werk van iemand die schrijven het belangrijkste vond wat er was en die dat koste kost wil verdedigen, steeds gebruikmakend van zijn grote retorische kwaliteit en zijn oprechte verontwaardiging.
Dit komt goed naar voren in het voortreffelijke essay Schrijven over joden, oorspronkelijk in 1963 gepubliceerd en het resultaat van kanttekeningen die bij Roths vroege werk werden gemaakt. Heel overtuigend ontleedt hij die verwijten en maakt ze zo onschadelijk. Het gaat hierbij vooral over een verhaal getiteld ‘Epstein’, afkomstig uit de verhalenbundel Vaarwel, Columbus (1959). In Epstein volgen we een Joodse, overspelige man. Over dit personage kwamen, voornamelijk vanuit Joodse hoek, veel kritische opmerkingen – men verweet Roth ongevoeligheid over de Joodse voorgeschiedenis, de Holocaust was nota bene nog vers, en was het niet wat cru om zo’n suf, weinig sprankelend beeld van de Joodse man te bevestigen? Roth:
‘Het verhaal over Lou Epstein staat of valt niet met hoeveel ik van de overlevering afweet, maar met hoeveel ik weet en begrijp van Lou Epstein. Waar de geschiedenis van het joodse volk zich in plaats en tijd uitstrekt tot de man die ik Epstein noemde, daar moet mijn kennis volledig zijn.’
Een andere passage, reagerend op een ontzette brief die hij over datzelfde verhaal heeft ontvangen (‘ik citeer uit zijn brief zonder zijn toestemming.’): ‘De eerste vraag: ‘Is het denkbaar dat een man van middelbare leeftijd de zaak verwaarloost en de hele dag bij een vrouw van middelbare leeftijd doorbrengt?’ Het antwoord is ja.
Vervolgens vraagt hij: ‘Is het een joods trekje?’ Ik neem aan dat hij op overspel doelt en niet schertsend op het verwaarlozen van de zaak. Het antwoord is: ‘Wie heeft dat gezegd?’ Anna Karenina pleegt overspel met Wronski, met veel rampzaligere gevolgen dan die welke Epstein teweegbrengt. Wie peinst erover te vragen: ‘Is het een Russisch trekje’?’
Uit andere essays vallen meer, veel meer van zulke smakelijke citaten te geven, waarin Roth een zeldzame combinatie van scherpzinnigheid, overtuigingskracht en ook humor aan de dag legt (die bijstelling over waarop de man doelt is een voorbeeld van Rothiaanse humor, het soort waarbij je niet bulderlacht maar gniffelt, al is het maar omdat je al lezende zo sterk het idee krijgt dat hij dat zelf nooit doet). En niet alleen qua toon en scherpte liggen de essays in elkaars verlengde – zeker in het begin van Roths schrijverschap en dus in het begin van dit verzameld werk ging het veel over het jodendom en hoe daarover te schrijven – maar ook wat betreft de strekking. Roth pleit voor de fictie, steeds weer en steeds met verve; hij gaat in op de vaak karakterologische – en niet sociologische of maatschappelijke – interesse die hem heeft aangezet tot het schrijven van een roman, de kracht van fictie, regelmatig ook over de schrijvers die hij bewondert, soms verkapt en op de achtergrond, soms expliciet en uitgebreid.
Kafka is de naam die het meeste valt. Als voorbeeld, als onmiskenbaar tragische figuur, als romancier die deed wat in essentie elke fictieschrijver zou moeten doen: een eigen universum maken, niet willen spreken voor een grote groep of een bevolkingslaag, maar vanuit zijn hoofdpersonages, uit hun claustrofobische gedachtewerelden – en zo slaagde Kafka erin een heel nieuw soort vervreemding in fictie aan te brengen, die door Roth interessant wordt samengevat, geduid en tevens verbonden met de rest van Kafka’s leven.
Maar er komen meer schrijvers aan de orde, ook sommigen met een veel minder uitgesproken signatuur dan Kafka; Waarom schrijven? is opgebouwd uit drie delen, Lectuur van mijzelf en anderen, Over het vak en Toelichting, en hiervan verscheen niet alleen het eerste maar ook het tweede eerder al in druk. Over het vak bestaat uit gesprekken die Roth voerde met en bij collega-auteurs: Primo Levi in Turijn, Aharon Appelfeld in Jeruzalem, Milan Kundera in zowel Londen als Colorado.
Iedereen vertelt uitgebreid over wat het schrijven voor hem of haar inhoudt, er ontstaan boeiende gesprekken over hoe fictie kan worden ingezet om aan eigen penibele levensomstandigheden te ontkomen, wat de grenzen van taal zijn – de soms kleine wereld van Roths eerdere essays wordt in deze stukken eindelijk breder, in bepaald opzicht ook wereldser, en Roth bezit het prettige vermogen tot bewonderen.
En toch: dit waren stuk voor stuk de fragmenten van Waarom schrijven? die ik het snelst weer vergat. Mogelijk doordat ik ze al had gelezen in die genoemde losse uitgave (Over het vak, 2001). Of door de vrij strikte, soms schoolse opbouw van deze gesprekken – met een uitleggerige inleiding over de bezochte auteur en daarna om en om citaten. Maar mijn vermoeden is dat het vooral te maken heeft met het volgende: in deze gesprekken draait het in essentie toch, onvermijdelijk, vooral om degenen die door Roth bezocht worden. Hun werk. Hun leefomstandigheden.
Terwijl Waarom schrijven? juist bij uitstek een overzichtsboek is om in Roths geest af te dalen en je helemaal op hem toe te leggen. Zonder camouflage van fictie of personages, zonder tussenlagen: meer dan welk ander boek bieden deze ruim vijfhonderd pagina’s de mogelijkheid om zijn beweegredenen te volgen en zijn schrijversloopbaan op een zeldzaam reflectief, intelligent niveau te volgen.
Op die momenten, in de stukken dat hij zijn eigen beweegredenen zonder ijdelheid ontleedt en afweegt, is de essayist Roth op zijn best. Het schrijven van Amerikaanse fictie is nog zo’n bruisend stuk, waarin hij – retorisch alweer zo sterk – de schrijversverbeelding afzet tegen de waanzinnige, vaak onvoorstelbare werkelijkheid van de Amerikaanse samenleving: er gebeuren voortdurend dingen die in fictie niet voor mogelijk worden gehouden of binnen een romancontext zouden worden afgedaan als ongeloofwaardig, is dat niet vreemd? Moeten we romans dan wel zo met een werkelijkheidscriterium beoordelen, valt er niet iets anders van de fictieschrijver te verwachten? Zulke beschouwingen, zeker als het eigen werk de aanleiding vormt, kunnen algauw hoogdravend, particulier of normatief worden, maar om die drie valkuilen schrijft Roth behendig heen – ik kan me niet voorstellen dat iemand dit werk hoofdschuddend zal lezen of niet overtuigd zal raken door Roths standpunten, zijn voorliefde voor fictie, het belang dat hij eraan hecht.
Ook prettig: niet al deze non-fictie gaat over Roth zelf of over schrijven. Amerika speelt onvermijdelijk een belangrijke rol, en gelukkig verdwijnt Roths analytische karakter enigszins naar de achtergrond omwille van meer persoonlijk, warmbloedig essays, zeker tegen het einde van de bundel. Er is bijvoorbeeld een bijzondere, meelevende ode aan zijn vader – een figuur die Roth-lezers al zullen kennen van het prachtige, non-fictieboek Patrimonium, dat overigens ook niet in deze bundel is opgenomen – evenals een stuk over Robert Lowenstein, die een jonge Roth als middelbare schoolleraar bijzonder inspireerde en, jawel, deels ook in een van Roths romans belandde (I Married a Communist, 1998).
Zo valt er veel meer te noemen: tientallen treffende passages over wat literatuur mag en moet zijn, wat interessant is en waarom. Waarom schrijven? is een boek waarover je niet snel uitgepraat of uitgeschreven raakt. Al lezende kun je ook fraai meegroeien met Roths schrijverschap door dit werk chronologisch te lezen: eerst is hij een bijna rebelse auteur die zich, half noodgedwongen en half door eigen keuze, vooral bezighoudt met het jodendom en (semi-autobiografische) joodse personages, vervolgens groeit zijn interesse naar collega’s van over de grens, ten slotte denkt hij op een meer afstandelijke, nog reflectievere deel over zijn schrijverschap. En veel van de essays, uit alle delen van Waarom schrijven?, vallen ook nog eens te verbinden met Roths fictiewerk. Ja dit is het soort overzichtswerk dat als basis kan dienen van hele collegereeksen. (Goh, wat had ik graag een vak gevolgd over Philip Roth, elke week een van zijn romans bespreken, ondersteund door steeds minstens één stuk uit Waarom schrijven? en een ander secundair werk.)
Dit alles betekent echter niet dat dit een bundel is waarin aldoor hetzelfde hoge niveau wordt gehaald. Misschien valt dat ook niet te verwachten van vijfhonderd pagina’s non-fictie, misschien is het wat flauw en ook een tikkeltje betweterig om iemand van Roths kaliber postuum te bekritiseren, maar toch: naarmate ik me meer en meer verdiepte in dit strakke, strikt logische, toonvaste en decennia overspannende brein, drong de conclusie zich op dat Roths kwaliteiten toch echt meer tot zijn recht komen bij fictie. Dat hij daar pas helemaal excelleerde en zich ook duidelijk nog een slag vrijer voelde. In deze stukken legt Roth wel uit waarom hij op een bepaalde manier te werk gaat, wat hem in een schrijver of onderwerp aantrekt, maar het heeft ook allemaal iets keurigs– ik zou niemand aanraden dit te lezen zonder zijn fictie te kennen, die maakt Waarom schrijven? beduidend interessanter en in die zin heeft dit overzichtswerk, hoe monumentaal en stevig ook, toch vooral een ondersteunend karakter.
Mogelijk wordt dit nog wel het beste geïllustreerd door het sublieme openingsessay, geheel gewijd aan Kafka. ‘Ik wilde steeds dat u mijn hongeren bewonderde’ – of kijken naar Kafka bestaat uit twee delen. In het eerste zet Roth puntig en toch levendig de levensloop van Kafka uiteen, het tragische einde daarvan toen hij juist enig geluk leek te hebben gevonden (in 1924) en zijn sociale stroefheid eindelijk enigszins leek te overwinnen. In het tweede deel komt Roth pas echt los: wervelend en scenisch schetst hij in slechts twaalf pagina’s een mogelijke levensloop van Kafka als die niet was overleden. Je kunt dit uit 1973 stammende essay dan ook lezen als voorstudie op die werken. Je kunt het ook zien als volwaardig, bijzonder levendig essay, dat onderstreept hoe goed de fictieschrijver Roth toch was. En misschien ook wel wat verder hier en daar in deze bundel ontbreekt.
August 25, 2020
Questo libro contiene 37 saggi, interviste e discorsi di Philip Roth, prolifico e importante autore americano che ha prodotto la bellezza di 31 libri. Il libro è diviso in tre parti: nella prima parte dal titolo Perché scrivere? contiene discorsi e interviste al suo lavoro di scrittore; la seconda parte contiene una nuova versione di Chiacchiere di bottega, una serie di dialoghi con interlocutori come Appelfeld, Levi e Kundera, e di saggi su Malamud e Bellow; nella terza parte, Spiegazioni, comprende brani inediti di un Roth approdato alla saggezza lucida e ironica della maturità.
Un'opera straordinaria per approfondire il pensiero di Philip Roth, e sicuramente mi ha portato, questa lettura, a decidermi finalmente a leggere le sue opere, che fino ad oggi avevo solo procrastinato.
Un'opera straordinaria per approfondire il pensiero di Philip Roth, e sicuramente mi ha portato, questa lettura, a decidermi finalmente a leggere le sue opere, che fino ad oggi avevo solo procrastinato.
November 21, 2018
Questo libro è stato definito, a ragione, l'eredità di Philip Roth, definizione che calza a pennello ai testi riuniti in questo volume (saggi, interviste, discorsi, lettere) in cui lo scrittore parla direttamente della sua idea di letteratura, del suo lavoro, della sua passione. E così troviamo Roth che intervista gli scrittori da lui amati, suoi colleghi ma ancor prima amici stimati, professionisti portati a esempio di una letteratura di valore quali, tra gli altri, Primo Levi, Milan Kundera, Isaac Bashevis Singer, Malamud e Saul Bellow.
L'autore, poi, parla dei suoi libri, della sua maniacale ricerca di perfezione stilistica che lo ha portato a consumarsi dopo ben 31 volumi editi, del suo rigoroso metodo di lavoro che lo costringeva a intraprendere una vera e propria lotta con le parole per addomesticarle e modellarle alle sue esigenze estetiche e sintattiche.
"Mattina dopo mattina, per cinquant'anni, mi sono trovato davanti alla pagina successiva indifeso e impreparato. Scrivere per me è stata una lotta per la sopravvivenza. A salvarmi la vita è stata l'ostinazione, non il talento."
Stupisce la scarsa fantasia di alcuni suoi intervistatori, passano i decenni ma i quesiti che gli vengono posti girano sempre attorno alle accuse di antisemitismo e misoginia, al terremoto causato dall'uscita del romanzo "Lamento di Portnoy". Non furono evidentemente sufficienti le prime spiegazioni con cui Roth si difese se ancora nel 2014 ( "Intervista con lo << Svenska Dagbladet >> ) ricorrono le medesime questioni e lo scrittore, pazientemente e intelligentemente, ammette quanto tutte queste polemiche lo abbiamo condizionato, nel lavoro e nella vita, al punto da farlo vacillare alla domanda "Riscriveresti quel libro?". L' autore ha inoltre dovuto costantemente specificare che i suoi romanzi non sono lo specchio della sua vita, non autobiografia quindi ma narrazione, vita sì, ma quella dei personaggi da lui immaginati, aggiungendo che le opinioni che ha messo loro in bocca non coincidono con le sue che vanno invece scovate tra le righe della trama, disseppellite dalle situazioni orchestrate, dedotte dallo snocciolarsi dei fatti, estrapolate dalle cornici che soffocano o liberano i personaggi.
"Chiunque cerchi di rintracciare il pensiero dello scrittore nelle parole e nei pensieri dei suoi personaggi sta cercando nel posto sbagliato. Andare a caccia delle 'idee' di uno scrittore significa far violenza alla ricchezza e alla molteplicità che sono il tratto distintivo del romanzo. Le idee del romanziere non stanno nelle opinioni espresse dai suoi personaggi, o nelle loro introspezioni, ma nella situazione che ha inventato per loro, nella giustapposizione dei diversi personaggi e nelle ramificazioni dell'insieme che essi compongono."
Godendo della sua scrittura chiara, schietta, solida e perspicace il lettore ha la conferma, dopo averlo già constatato attraverso le sue narrazioni di immaginazione, di trovarsi al cospetto di un uomo di enorme talento e di instancabile dedizione alla letteratura, di uno tra i più grandi scrittori del '900.
L'autore, poi, parla dei suoi libri, della sua maniacale ricerca di perfezione stilistica che lo ha portato a consumarsi dopo ben 31 volumi editi, del suo rigoroso metodo di lavoro che lo costringeva a intraprendere una vera e propria lotta con le parole per addomesticarle e modellarle alle sue esigenze estetiche e sintattiche.
"Mattina dopo mattina, per cinquant'anni, mi sono trovato davanti alla pagina successiva indifeso e impreparato. Scrivere per me è stata una lotta per la sopravvivenza. A salvarmi la vita è stata l'ostinazione, non il talento."
Stupisce la scarsa fantasia di alcuni suoi intervistatori, passano i decenni ma i quesiti che gli vengono posti girano sempre attorno alle accuse di antisemitismo e misoginia, al terremoto causato dall'uscita del romanzo "Lamento di Portnoy". Non furono evidentemente sufficienti le prime spiegazioni con cui Roth si difese se ancora nel 2014 ( "Intervista con lo << Svenska Dagbladet >> ) ricorrono le medesime questioni e lo scrittore, pazientemente e intelligentemente, ammette quanto tutte queste polemiche lo abbiamo condizionato, nel lavoro e nella vita, al punto da farlo vacillare alla domanda "Riscriveresti quel libro?". L' autore ha inoltre dovuto costantemente specificare che i suoi romanzi non sono lo specchio della sua vita, non autobiografia quindi ma narrazione, vita sì, ma quella dei personaggi da lui immaginati, aggiungendo che le opinioni che ha messo loro in bocca non coincidono con le sue che vanno invece scovate tra le righe della trama, disseppellite dalle situazioni orchestrate, dedotte dallo snocciolarsi dei fatti, estrapolate dalle cornici che soffocano o liberano i personaggi.
"Chiunque cerchi di rintracciare il pensiero dello scrittore nelle parole e nei pensieri dei suoi personaggi sta cercando nel posto sbagliato. Andare a caccia delle 'idee' di uno scrittore significa far violenza alla ricchezza e alla molteplicità che sono il tratto distintivo del romanzo. Le idee del romanziere non stanno nelle opinioni espresse dai suoi personaggi, o nelle loro introspezioni, ma nella situazione che ha inventato per loro, nella giustapposizione dei diversi personaggi e nelle ramificazioni dell'insieme che essi compongono."
Godendo della sua scrittura chiara, schietta, solida e perspicace il lettore ha la conferma, dopo averlo già constatato attraverso le sue narrazioni di immaginazione, di trovarsi al cospetto di un uomo di enorme talento e di instancabile dedizione alla letteratura, di uno tra i più grandi scrittori del '900.
March 26, 2019
"Perché scrivere" è una raccolta di saggi, conversazioni, pensieri e riflessioni di Philip Roth sul mondo della letteratura, gli scrittori e anche la genesi dei suoi libri.
Un Philip Roth a 360° come non lo abbiamo mai visto, che si racconta, attraverso la produzione dei suoi saggi, romanzi, ma anche i dialoghi con i grandi della letteratura: da Primo Levi a Singer ad altri.
"Eccomi qui", come dice lo stesso Roth, è un invito a spiegarsi, raccontarsi tramite le opere, i romanzi che i suoi lettori hanno imparato ad amare e leggere in questi anni.
Diviso in tre parti, racconta degli incontri appassionati con grandi scrittori sino alle conversazioni sulla comunità ebraica, oltre ai dialoghi con autori come Kundera e altri, di cui si rivela un attento conoscitore e osservatore ponendo le giuste domande relative alle opere di ognuno.
Un compendio di saggi, racconti, interviste in cui guarda commosso al suo passato di scrittore, ma anche e soprattutto uomo con il solito stile che lo ha reso unico nel mondo.
Un Philip Roth a 360° come non lo abbiamo mai visto, che si racconta, attraverso la produzione dei suoi saggi, romanzi, ma anche i dialoghi con i grandi della letteratura: da Primo Levi a Singer ad altri.
"Eccomi qui", come dice lo stesso Roth, è un invito a spiegarsi, raccontarsi tramite le opere, i romanzi che i suoi lettori hanno imparato ad amare e leggere in questi anni.
Diviso in tre parti, racconta degli incontri appassionati con grandi scrittori sino alle conversazioni sulla comunità ebraica, oltre ai dialoghi con autori come Kundera e altri, di cui si rivela un attento conoscitore e osservatore ponendo le giuste domande relative alle opere di ognuno.
Un compendio di saggi, racconti, interviste in cui guarda commosso al suo passato di scrittore, ma anche e soprattutto uomo con il solito stile che lo ha reso unico nel mondo.
December 20, 2018
Se amate Philip Roth, non solo come scrittore dallo stile inconfondibile, come scrittore americano inconfondibile, se lo amate come pensatore, questo è il libro che fa per voi. Interviste, discorsi, scambi epistolari, critica letteraria, tutto il Roth-pensiero in 400 pagine bellissme.
December 18, 2018
Para fans una verdadera declicia
Read
October 6, 2025Nella parte iniziale di questo questo volume ci sono interviste a Roth abbastanza ripetitive, perché sono quasi tutte incentrate su Lamento di Portnoy e sulle accuse di @nti$emitismo rivolte all'autore.
La secondo parte riprende per intero la precedente pubblicazione "Chiacchiere di bottega" con interviste di Roth ad altri i portanti scrittori quali Primo Levi, Edna O'Brien, Milan Kundera, più qualche approfondimento sulle opere degli autori più cari a Philip: Bellow e Malamud.
Nella parte finale ci sono discorsi tenuti durante cerimonie e premiazioni, la spiegazione della genesi di alcune delle sue opere tipo Complotto contro l'america o Ho sposato un comunista, qualche puntualizzazione e considerazioni di un Roth a fine carriera.
Libro per veri fan.
La secondo parte riprende per intero la precedente pubblicazione "Chiacchiere di bottega" con interviste di Roth ad altri i portanti scrittori quali Primo Levi, Edna O'Brien, Milan Kundera, più qualche approfondimento sulle opere degli autori più cari a Philip: Bellow e Malamud.
Nella parte finale ci sono discorsi tenuti durante cerimonie e premiazioni, la spiegazione della genesi di alcune delle sue opere tipo Complotto contro l'america o Ho sposato un comunista, qualche puntualizzazione e considerazioni di un Roth a fine carriera.
Libro per veri fan.
February 2, 2023
Es un libro largo que reúne textos dispersos a lo largo de cinco décadas: entrevistas, conferencias, cartas, artículos. Como suele suceder con estas recopilaciones, hay joyas recobradas y material misceláneo más bien superfluo. Entre las joyas está el genial ensayo sobre la obra de Kafka, complementado por un cuento sobre la presencia (literal) de Kafka en casa de los Roth en New Jersey. En la miscelánea hay, sobre todo, muchos textos sobre cuestiones judías que Roth insiste, sin embargo, en rechazar para su identificación literaria (¿acaso Hemingway se presentaba como un escritor católico americano?, pregunta con razón). Para un lector compulsivo de Roth, este libro ofrece todo tipo de detalles significativos sobre la construcción de su obra. Para alguién interesado en la creación literaria de manera más general, hay reflexiones de fondo y lecciones magistrales sobre el oficio, pero hay que buscarlas con paciencia.
June 1, 2019
Philip Roth en estado puro. Resulta interesante comprobar las formas de construir las historias de Roth. Aunque, por supuesto, es mucho más interesante leer las novelas de Roth. Creo que todo lo que dice se puede entresacar de la lectura de sus novelas, lo cual quiere decir que Roth tiene muy claro sus objetivos y la forma de comunicarlos es genial.
Eso sí, no recomiendo a nadie que lea estos artículos si antes no ha leído TODAS las novelas de Roth, que es lo que hay que hacer.
Eso sí, no recomiendo a nadie que lea estos artículos si antes no ha leído TODAS las novelas de Roth, que es lo que hay que hacer.
March 7, 2021
Americanul meu favorit. Dublul meu. Atâta am de spus.
Cartea asta este pentru admiratorii necondiționați ai lui Roth și pentru cei interesați de bucătăria scrisului lui Roth. Roth văzut de Roth însuși. Nu “interpretat” de paraziții recenzenți în căutarea unui strop de strălucire pe seama lui. Nici răstălmăcit de feministele indignate că fierbe copilul în mămăligă, în timp ce ele ies la proteste cu sânii dezveliți.
Cartea asta este pentru admiratorii necondiționați ai lui Roth și pentru cei interesați de bucătăria scrisului lui Roth. Roth văzut de Roth însuși. Nu “interpretat” de paraziții recenzenți în căutarea unui strop de strălucire pe seama lui. Nici răstălmăcit de feministele indignate că fierbe copilul în mămăligă, în timp ce ele ies la proteste cu sânii dezveliți.
August 16, 2018
Simply essential writing from Roth. Covers his entire career, from essays to interviews to speeches. Teaching a Major Studies course about him this fall and selections from this book will serve to help my students understand his early works and the impetus behind much of the American Trilogy.
Here, even in nonfiction, his sentences are superb.
Here, even in nonfiction, his sentences are superb.
September 5, 2018
Guess I was hoping for more rumination on the wider world, not just himself, his work, and matters of craft. How many ways can Philip Roth explain that he is not Portnoy and/or a self-hating Jew? I don't know, but trust me, they're all here.
January 14, 2019
He did the best he could with what he had. Can any of us hope to do better?
March 17, 2022
Leituras de 2022
Por que escrever? - Conversas e ensaios sobre literatura - 1960-2013 [2017]
Orig. Why Write?
Philip Roth (🇺🇸, 1933-2018)
Companhia das Letras, 2022, 568p
Trad. Jorio Dauster
_____________________________
“Escrever para mim não é uma coisa natural, que eu simplesmente vou fazendo, como um peixe nada ou um pássaro voa. É algo feito sob uma espécie de provocação, uma urgência especial. É a transformação, mediante uma personificação complexa, de uma urgência pessoal num ato público (nós dois sentidos da palavra “ato”)” (Posição Kindle 2612/34%).
.
“A única leitura que chega perto da ideal é a que faz o próprio escritor. Todas as demais são um pouco surpreendentes, para usar minha palavra, ou ‘equivocadas’, para usar sua expressão, o que não significa que a leitura seja superficial ou burra, e sim que foi determinada por formação, ideologia, sensibilidade e outros fatores que caracterizam o leitor” (Posição Kindle 2993/39%).
.
Às vésperas de 19 de março de 2022, data em que, se vivo, Philip Roth completaria 89 anos de idade, encerro a deleitosa leitura de “Por que escrever?”, densa coletânea de ensaios e entrevistas do grande autor norte-americano, desaparecido em maio de 2018.
.
Os textos reunidos neste volume abarcam o período que vai de 1960, onde encontramos um Roth jovem, mas já famoso e consagrado, e vai até 2013, um ano após o romancista ter anunciado sua aposentaria, mas deixando um legado literário que inegavelmente compõe o melhor da literatura do século XX. Sua pirâmide literária, iniciada com a publicação da coletâneas contos “Adeus, Columbus”, de 1959, e findada com “Nêmesis”, de 2010, é um primor das letras, composto por cerca de 31 livros com os quais o autor ganhou fama, dinheiro e reconhecimento, assim como também problemas.
.
Roth produziu livros que abordam temas sensíveis, repletos de tabus, ligados à condição judaica, à decrepitude física e sexual e a finitude da vida do homem. Seus romances são povoados de figuras masculinas problemáticas, claudicantes, constantemente bombardeados pela obrigação de serem perfeitos, bem sucedidos, potentes sexualmente. Não por isso, Roth é considerado por muitos como misógino, já que a figura feminina é posta quase sempre secundariamente. À exceção de Lucy Nelson, de “Quando ela era boa”, todos os livros de Roth têm como personagens principais masculinos.
.
O que muita gente não sabe (ou por ignorância ou por leviandade) é que no universo rothiano o homem nunca se dá bem. Ele vive mal, numa crise constante, tem medo de morrer, vê as marcas indeléveis do tempo destruindo seu ideal de sonho perfeito, sua virilidade sendo consumida pelo câncer, pela impotência e pela incontinência urinária, seus ideais despedaçados pela incerteza resultante da implosão dos dilemas sociais e políticos nos quais os livros são ambientados. São, na verdade, uma feroz crítica ao chamado sonho americano, que vendia a esperança do sucesso certo e, por isso, buscavam retirar as camadas de pintura que metamorfoseavam de belo o mais feio lado do ideário americano.
.
Com tantas oposições, Roth passou mais de meio século se defendendo das acusações de anti-semitismo, misoginia e libertinagem. Mediante entrevistas e ensaios, buscou desmistificar os diversos e falsos simbolismos atribuídos erroneamente a sua obra, desfeito tantas pechas a si atribuídas, provando que, na verdade, ele só quis produzir, enquanto a saúde e o vigor não lhe faltassem, boa literatura. E que literatura produziu, não?
.
Apesar de suspeito, não posso mitigar o imenso entusiasmo que tenho sempre que leio Roth ou converso sobre seus livros (na verdade sinto falta de mais contato com interlocutores com quem possa conversar sobre os seus livros…). Isso porque, após me ter imposto a solitária e deleitosa — mas não fácil! — tarefa de ler cerca de 21 livros de Philip Roth, em ordem cronológica de publicação, posso reiterar com conhecimento de causa que Philip Roth é parte da curta lista de grandes nomes da literatura de todos os tempos. Os quase sete meses em que fui lendo todos esses livros mais que me convenceram que um autor americano possa ter produzido uma prosa envolvente, inteligente, de um estofo que você facilmente encontra num Garcia Márquez, num Vargas Llosa, num Jorge Amado, num Machado de Assis, num John Updike, num Saul Bellow, num Bernard Mallamud, num Javier Marías, só para citar os escritores modernos.
.
No texto não-ficcional de Roth o leitor se depara com o rosto por trás da máscara, aquele que concebeu um Michey Sabbat, um Alexander Portnoy, um David Kepesh, um Sueco Levov, um Coleman Silk, um Ira Ringold e um Nathan Zuckerman, o escritor-observador, o fantasma que se recolhe para falar dos seus alvos jamais atingidos, idealizados como sendo homens a cujos adjetivos o próprio Zuckerman nunca terá. E Roth tem muito de Zuckerman mas Zuckerman tem muito mais de Roth, pois o autor, ao contrário do que a gente pensa, nem sempre se vê compelido a se dar às suas páginas para que todo o resto funcione.
.
“Por que escrever?” é justamente para trazer esta e outras respostas sobre o seu processo de escrita, as influências extrínsecas e a motivação reacionária que servem de combustível para o ato de escrever, de “lutar com a palavra”, no dizer do próprio Roth. Ele conta um pouco de suas amizades com outros escritores, de como tomou partido a favor dos escritores dissidentes de Praga, da sua busca por mais facetas de Kafka, das confusões que o cacetearam por meio século de atividade literária, das inspirações para escrever, sempre entremeando suas impressões do mundo à sua volta, comprimido no estreito universo da Newark de sua infância. Enfim, é leitura obrigatória para se aprofundar na literatura de Philip Roth, um passo a mais no conhecimento da vida e obra desse escritor que tanto fez e deixou no mundo literário, laureando-o com diversos prêmios (exceção do Nobel) e uma existência certamente dicotômica, pelo menos para as vozes algozes que duramente o criticaram. Ainda bem que, a despeito destes, a história provou estarem errados.
Por que escrever? - Conversas e ensaios sobre literatura - 1960-2013 [2017]
Orig. Why Write?
Philip Roth (🇺🇸, 1933-2018)
Companhia das Letras, 2022, 568p
Trad. Jorio Dauster
_____________________________
“Escrever para mim não é uma coisa natural, que eu simplesmente vou fazendo, como um peixe nada ou um pássaro voa. É algo feito sob uma espécie de provocação, uma urgência especial. É a transformação, mediante uma personificação complexa, de uma urgência pessoal num ato público (nós dois sentidos da palavra “ato”)” (Posição Kindle 2612/34%).
.
“A única leitura que chega perto da ideal é a que faz o próprio escritor. Todas as demais são um pouco surpreendentes, para usar minha palavra, ou ‘equivocadas’, para usar sua expressão, o que não significa que a leitura seja superficial ou burra, e sim que foi determinada por formação, ideologia, sensibilidade e outros fatores que caracterizam o leitor” (Posição Kindle 2993/39%).
.
Às vésperas de 19 de março de 2022, data em que, se vivo, Philip Roth completaria 89 anos de idade, encerro a deleitosa leitura de “Por que escrever?”, densa coletânea de ensaios e entrevistas do grande autor norte-americano, desaparecido em maio de 2018.
.
Os textos reunidos neste volume abarcam o período que vai de 1960, onde encontramos um Roth jovem, mas já famoso e consagrado, e vai até 2013, um ano após o romancista ter anunciado sua aposentaria, mas deixando um legado literário que inegavelmente compõe o melhor da literatura do século XX. Sua pirâmide literária, iniciada com a publicação da coletâneas contos “Adeus, Columbus”, de 1959, e findada com “Nêmesis”, de 2010, é um primor das letras, composto por cerca de 31 livros com os quais o autor ganhou fama, dinheiro e reconhecimento, assim como também problemas.
.
Roth produziu livros que abordam temas sensíveis, repletos de tabus, ligados à condição judaica, à decrepitude física e sexual e a finitude da vida do homem. Seus romances são povoados de figuras masculinas problemáticas, claudicantes, constantemente bombardeados pela obrigação de serem perfeitos, bem sucedidos, potentes sexualmente. Não por isso, Roth é considerado por muitos como misógino, já que a figura feminina é posta quase sempre secundariamente. À exceção de Lucy Nelson, de “Quando ela era boa”, todos os livros de Roth têm como personagens principais masculinos.
.
O que muita gente não sabe (ou por ignorância ou por leviandade) é que no universo rothiano o homem nunca se dá bem. Ele vive mal, numa crise constante, tem medo de morrer, vê as marcas indeléveis do tempo destruindo seu ideal de sonho perfeito, sua virilidade sendo consumida pelo câncer, pela impotência e pela incontinência urinária, seus ideais despedaçados pela incerteza resultante da implosão dos dilemas sociais e políticos nos quais os livros são ambientados. São, na verdade, uma feroz crítica ao chamado sonho americano, que vendia a esperança do sucesso certo e, por isso, buscavam retirar as camadas de pintura que metamorfoseavam de belo o mais feio lado do ideário americano.
.
Com tantas oposições, Roth passou mais de meio século se defendendo das acusações de anti-semitismo, misoginia e libertinagem. Mediante entrevistas e ensaios, buscou desmistificar os diversos e falsos simbolismos atribuídos erroneamente a sua obra, desfeito tantas pechas a si atribuídas, provando que, na verdade, ele só quis produzir, enquanto a saúde e o vigor não lhe faltassem, boa literatura. E que literatura produziu, não?
.
Apesar de suspeito, não posso mitigar o imenso entusiasmo que tenho sempre que leio Roth ou converso sobre seus livros (na verdade sinto falta de mais contato com interlocutores com quem possa conversar sobre os seus livros…). Isso porque, após me ter imposto a solitária e deleitosa — mas não fácil! — tarefa de ler cerca de 21 livros de Philip Roth, em ordem cronológica de publicação, posso reiterar com conhecimento de causa que Philip Roth é parte da curta lista de grandes nomes da literatura de todos os tempos. Os quase sete meses em que fui lendo todos esses livros mais que me convenceram que um autor americano possa ter produzido uma prosa envolvente, inteligente, de um estofo que você facilmente encontra num Garcia Márquez, num Vargas Llosa, num Jorge Amado, num Machado de Assis, num John Updike, num Saul Bellow, num Bernard Mallamud, num Javier Marías, só para citar os escritores modernos.
.
No texto não-ficcional de Roth o leitor se depara com o rosto por trás da máscara, aquele que concebeu um Michey Sabbat, um Alexander Portnoy, um David Kepesh, um Sueco Levov, um Coleman Silk, um Ira Ringold e um Nathan Zuckerman, o escritor-observador, o fantasma que se recolhe para falar dos seus alvos jamais atingidos, idealizados como sendo homens a cujos adjetivos o próprio Zuckerman nunca terá. E Roth tem muito de Zuckerman mas Zuckerman tem muito mais de Roth, pois o autor, ao contrário do que a gente pensa, nem sempre se vê compelido a se dar às suas páginas para que todo o resto funcione.
.
“Por que escrever?” é justamente para trazer esta e outras respostas sobre o seu processo de escrita, as influências extrínsecas e a motivação reacionária que servem de combustível para o ato de escrever, de “lutar com a palavra”, no dizer do próprio Roth. Ele conta um pouco de suas amizades com outros escritores, de como tomou partido a favor dos escritores dissidentes de Praga, da sua busca por mais facetas de Kafka, das confusões que o cacetearam por meio século de atividade literária, das inspirações para escrever, sempre entremeando suas impressões do mundo à sua volta, comprimido no estreito universo da Newark de sua infância. Enfim, é leitura obrigatória para se aprofundar na literatura de Philip Roth, um passo a mais no conhecimento da vida e obra desse escritor que tanto fez e deixou no mundo literário, laureando-o com diversos prêmios (exceção do Nobel) e uma existência certamente dicotômica, pelo menos para as vozes algozes que duramente o criticaram. Ainda bem que, a despeito destes, a história provou estarem errados.
February 1, 2022
Aspettando di leggere la biografia di Philip Roth, leggo questa sua raccolta di interviste e riflessioni sulla scrittura. C'è un po' della sua vita, della sua storia, del suo amore per la letteratura e per il suo Paese. "Eccomi qui" dice egli stesso nella prefazione "senza i travestimenti, le invenzioni e gli artifici del romanzo. Eccomi qui, privo degli stratagemmi e spogliato delle maschere che mi hanno consentito quel tanto di libertà nell'immaginazione che sono riuscito ad avere come scrittore di narrativa."
December 7, 2017
Een verzameling essays, reviews, toespraken, gesprekken met andere schrijvers etc. van een van de beste schrijvers van de afgelopen eeuw. Roth is nu 84 en schrijft geen romans meer. Maar ook dit boek is weer net zo lezenswaard als al zijn romans. Heldere taal, human en vaak verrassend. echt de moeite waard!
September 20, 2023
Grazie a Dio, caro Philip, potrò rileggere per tutta la vita i tuoi trentun libri.
October 23, 2025
This is a literary feast of insights from a writer, glorified and vilified in equal measure, who plumbed the depths of the one safe literary subject area – himself, and who retired and had a brief period to look back on his 31 books and say, in Joe Louis’s words, “I did the best with what I had.”
This book is divided into sections of Roth’s essays; interviews of the author; interviews by Roth of other literary writers and those from Czechoslovakia living under Iron Curtain censorship (Primo Levi, Aaron Apelfeld, Ivan Klima, Milan Kundera, Vaclav Havel, Ira Bashevis Singer et al, and a cameo by Edna O’Brien who battled another kind of censorship for being a female Irish writer writing in England); dissections of the works of prominent Jewish writers such as Bernard Malamud and Saul Bellow; and celebratory speeches in his later years when the awards and plaudits began to pile up.
Roth battled twin nemeses during his writing career: being labelled an an-Semite, even though he was Jewish, and being called “the misogynist writer who masturbates” (post-Portnoy). His counter argument was that misogyny was not dissimilar to anti-Semitism, and he eschewed both. He chose to portray Jews with their “warts and all” and to plumb human sexuality because it was the life force that drove motivation and action. He says that the only time his preoccupation with sex saved him was when the Czech police came calling as to why this Yankee was visiting their country every year and hanging out with dissident writers, and his believable answer given was, “I come for the girls.”
There are interesting pearls of wisdom that drop from him and the other writers whom he interviews. Here are some of Roth’s:
a. Is Language in the service of narrative or literary regression in the service of ego? – the latter comment was made in direct reference to Saul Bellow’s and Harry Golden’s pompous prose that did not reveal characters but only flaunted the author’s verbosity.
b. Fiction is not written to affirm the principles and beliefs that everyone holds. It should allow us to explore alternate sensibilities.
c. The novelist reaches regions of feeling and consciousness that cannot be reached by an oratory of self-congratulation and self-pity.
d. In free societies, everything goes and nothing matters; in repressive societies (Eastern Bloc), nothing goes and everything matters.
e. Popular media has usurped and trivialized the scrutinizing function of books.
His life, despite his fame was one of solitude. After the notoriety of Portnoy’s Complaint, Roth fled New York to live in the country where his routine was to write for eight hours a day, seven days a week, take walks at the end of the afternoon, read at night, and teach writing for one semester a year. To start a new book, he would write a hundred pages before redeeming a solitary paragraph with enough meat to commence the book. He took 2-3 years to finish a manuscript and after that he hated the book. He does not hold stock in structure, form, and symbol, and forbids his students from using those words in class.
Despite his deep commitment to writing, he does not believe a writer can change anyone except himself.
When asked why his generation of literary writers were successful, his answer is,” There was no writing school, no political agenda, no single national character, and because writers don’t mean a goddamn thing to nine-tenths of the population.”
He certainly was a bold writer who stretched the edges of literary tolerance and got away with it.
This book is divided into sections of Roth’s essays; interviews of the author; interviews by Roth of other literary writers and those from Czechoslovakia living under Iron Curtain censorship (Primo Levi, Aaron Apelfeld, Ivan Klima, Milan Kundera, Vaclav Havel, Ira Bashevis Singer et al, and a cameo by Edna O’Brien who battled another kind of censorship for being a female Irish writer writing in England); dissections of the works of prominent Jewish writers such as Bernard Malamud and Saul Bellow; and celebratory speeches in his later years when the awards and plaudits began to pile up.
Roth battled twin nemeses during his writing career: being labelled an an-Semite, even though he was Jewish, and being called “the misogynist writer who masturbates” (post-Portnoy). His counter argument was that misogyny was not dissimilar to anti-Semitism, and he eschewed both. He chose to portray Jews with their “warts and all” and to plumb human sexuality because it was the life force that drove motivation and action. He says that the only time his preoccupation with sex saved him was when the Czech police came calling as to why this Yankee was visiting their country every year and hanging out with dissident writers, and his believable answer given was, “I come for the girls.”
There are interesting pearls of wisdom that drop from him and the other writers whom he interviews. Here are some of Roth’s:
a. Is Language in the service of narrative or literary regression in the service of ego? – the latter comment was made in direct reference to Saul Bellow’s and Harry Golden’s pompous prose that did not reveal characters but only flaunted the author’s verbosity.
b. Fiction is not written to affirm the principles and beliefs that everyone holds. It should allow us to explore alternate sensibilities.
c. The novelist reaches regions of feeling and consciousness that cannot be reached by an oratory of self-congratulation and self-pity.
d. In free societies, everything goes and nothing matters; in repressive societies (Eastern Bloc), nothing goes and everything matters.
e. Popular media has usurped and trivialized the scrutinizing function of books.
His life, despite his fame was one of solitude. After the notoriety of Portnoy’s Complaint, Roth fled New York to live in the country where his routine was to write for eight hours a day, seven days a week, take walks at the end of the afternoon, read at night, and teach writing for one semester a year. To start a new book, he would write a hundred pages before redeeming a solitary paragraph with enough meat to commence the book. He took 2-3 years to finish a manuscript and after that he hated the book. He does not hold stock in structure, form, and symbol, and forbids his students from using those words in class.
Despite his deep commitment to writing, he does not believe a writer can change anyone except himself.
When asked why his generation of literary writers were successful, his answer is,” There was no writing school, no political agenda, no single national character, and because writers don’t mean a goddamn thing to nine-tenths of the population.”
He certainly was a bold writer who stretched the edges of literary tolerance and got away with it.
June 18, 2025
Philip Roth ha affrontato la questione del "perché scrivere" con la lucidità e l'ironia che caratterizzano tutta la sua opera. Per Roth, la scrittura nasce da una necessità quasi fisiologica, da un impulso irrefrenabile che precede qualsiasi giustificazione razionale o sociale.
Nella sua concezione, lo scrittore scrive innanzitutto per dare forma al caos dell'esperienza, per trasformare il vissuto - spesso contraddittorio e doloroso - in qualcosa di comprensibile attraverso l'arte narrativa. Roth vedeva nella scrittura un modo per "vendicarsi" della realtà, di riorganizzarla secondo le proprie regole estetiche e morali.
Un elemento centrale del suo pensiero è l'idea che la scrittura sia un atto di resistenza contro l'oblio e la morte. Scrivere significa lasciare una traccia, costruire qualcosa che sopravviva al proprio autore. Ma Roth era troppo scettico per fermarsi a questa dimensione eroica: riconosceva anche gli aspetti più prosaici e narcisistici della vocazione letteraria.
Per lui, lo scrittore è mosso da una forma particolare di curiosità ossessiva verso la condizione umana, specialmente nei suoi aspetti più grotteschi e contraddittori. La scrittura diventa così uno strumento di indagine spietata, un modo per smascherare le ipocrisie e le autoillusioni, a cominciare dalle proprie.
Roth insisteva molto sul fatto che scrivere è prima di tutto un lavoro artigianale, fatto di disciplina quotidiana e di revisioni infinite. Dietro l'apparente spontaneità dei suoi romanzi c'era un lavoro metodico e ossessivo sulla lingua e sulla struttura narrativa.
La sua risposta al "perché scrivere" è dunque complessa: si scrive per necessità interiore, per curiosità intellettuale, per vanità, per paura della morte, per il piacere del linguaggio, ma soprattutto perché non si può fare altrimenti.
Nella sua concezione, lo scrittore scrive innanzitutto per dare forma al caos dell'esperienza, per trasformare il vissuto - spesso contraddittorio e doloroso - in qualcosa di comprensibile attraverso l'arte narrativa. Roth vedeva nella scrittura un modo per "vendicarsi" della realtà, di riorganizzarla secondo le proprie regole estetiche e morali.
Un elemento centrale del suo pensiero è l'idea che la scrittura sia un atto di resistenza contro l'oblio e la morte. Scrivere significa lasciare una traccia, costruire qualcosa che sopravviva al proprio autore. Ma Roth era troppo scettico per fermarsi a questa dimensione eroica: riconosceva anche gli aspetti più prosaici e narcisistici della vocazione letteraria.
Per lui, lo scrittore è mosso da una forma particolare di curiosità ossessiva verso la condizione umana, specialmente nei suoi aspetti più grotteschi e contraddittori. La scrittura diventa così uno strumento di indagine spietata, un modo per smascherare le ipocrisie e le autoillusioni, a cominciare dalle proprie.
Roth insisteva molto sul fatto che scrivere è prima di tutto un lavoro artigianale, fatto di disciplina quotidiana e di revisioni infinite. Dietro l'apparente spontaneità dei suoi romanzi c'era un lavoro metodico e ossessivo sulla lingua e sulla struttura narrativa.
La sua risposta al "perché scrivere" è dunque complessa: si scrive per necessità interiore, per curiosità intellettuale, per vanità, per paura della morte, per il piacere del linguaggio, ma soprattutto perché non si può fare altrimenti.
April 13, 2020
Publié par The Library of America, Why Write est un recueil d'entrevues, de conférences, d'analyses littéraires d'auteurs contemporains et autres écrits non fictionnels de Philip Roth.
Depuis le début des années 90, j'ai suivi la production romanesque de cet auteur avec beaucoup d'intérêt. Philip Roth règne au panthéon des auteurs que j'admire. Parmi les livres qui sont gravés de façon indélébile dans ma mémoire se trouvent The Human Stain et The Plot Against America. Roth est Juif, démocrate, un brin misogyne. C'est à force de travail et de discipline qu'il réussi une production de 31 romans en cinquante ans. Très concerné par la reconnaissance des auteurs juifs de sa génération - bien qu'il rejette avec véhémence l'épithète "d'auteur juif américain" et réclame le titre d'auteur américain parce qu'il vit et écrit en anglais - il analyse avec rigueur l'écriture de Saul Bellow et de Bernard Malamud à qui il voue une admiration sans borne et propose la retranscription de rencontres avec Primo Levi, Isaac Bashevis Singer et Aharon Applelfeld. Il partage aussi des entrevues réalisées pour des revues littéraires comme Svenska Dagbladet de Suède ou Le nouvel observateur de France et des rencontres avec Milan Kundera, Edna O'Brien et quelques autres.
Why Write est une rétrospective de récits qui abordent les engagements profonds de Roth pour des causes politiques et humanitaires. Une sélection d'écrits qui permettent une meilleure lecture de son oeuvre romanesque.
Depuis le début des années 90, j'ai suivi la production romanesque de cet auteur avec beaucoup d'intérêt. Philip Roth règne au panthéon des auteurs que j'admire. Parmi les livres qui sont gravés de façon indélébile dans ma mémoire se trouvent The Human Stain et The Plot Against America. Roth est Juif, démocrate, un brin misogyne. C'est à force de travail et de discipline qu'il réussi une production de 31 romans en cinquante ans. Très concerné par la reconnaissance des auteurs juifs de sa génération - bien qu'il rejette avec véhémence l'épithète "d'auteur juif américain" et réclame le titre d'auteur américain parce qu'il vit et écrit en anglais - il analyse avec rigueur l'écriture de Saul Bellow et de Bernard Malamud à qui il voue une admiration sans borne et propose la retranscription de rencontres avec Primo Levi, Isaac Bashevis Singer et Aharon Applelfeld. Il partage aussi des entrevues réalisées pour des revues littéraires comme Svenska Dagbladet de Suède ou Le nouvel observateur de France et des rencontres avec Milan Kundera, Edna O'Brien et quelques autres.
Why Write est une rétrospective de récits qui abordent les engagements profonds de Roth pour des causes politiques et humanitaires. Une sélection d'écrits qui permettent une meilleure lecture de son oeuvre romanesque.
January 2, 2021
"Lo peor de todo es que aquí nada es objeto de mi odio. ¡Qué alivio es no tener agravios culturales, no verte obligado a tomar posiciones y tener opiniones y contar todo lo que está mal! Qué dicha... Mas para el escritor eso no es ninguna ventaja. Aquí nada me vuelve loco, y un escrito necesita volverse loco porque eso le ayuda a ver. Un escritor necesita sus venenos. El antídoto de sus venenos suele ser un libro".
Una correcta antología de escritos y opiniones de Roth, que van configurando la declaración de principios del autor ante sus libros, sus posturas, sus puntos de vista y las críticas recibidas por algunos controversiales títulos, como El Mal de Portnoy, que es uno de los más citados en el libro.
Para quien no ha leído nada de Roth, el libro, aunque grande, puede servir como una buena puerta de entrada para conocer sus libros.
Una correcta antología de escritos y opiniones de Roth, que van configurando la declaración de principios del autor ante sus libros, sus posturas, sus puntos de vista y las críticas recibidas por algunos controversiales títulos, como El Mal de Portnoy, que es uno de los más citados en el libro.
Para quien no ha leído nada de Roth, el libro, aunque grande, puede servir como una buena puerta de entrada para conocer sus libros.
May 11, 2021
Il libro è diviso in 3 parti. La prima è quella che ho trovato decisamente più noiosa perchè il tema trattato non mi interessa (ebraismo). La seconda parte in cui intervista/parla di altri scrittori è quella che ho trovato più interessante (illuminante l'intervista con Levi in cui c'è da una parte Roth cervellotico e multilivello e dall'altra Levi, semplice e diretto!). L'unica parte che può dare qualche spunto di riflessione sullo scrivere secondo me è la terza.
Dopo questo libro però devo leggere Lamento di Portnoy....il libro sicuramente più citato.
Dopo questo libro però devo leggere Lamento di Portnoy....il libro sicuramente più citato.
February 23, 2019
La scelta di inserire “Chiacchiere di bottega”, un libro già pubblicato, in questo non l’ho ben compresa: è una parte che stona con il resto perché sono saggi e interviste di Roth su altri autori ebrei.
Io ho comprato questo libro per capire cosa Roth pensasse dei suoi libri, cosa lo avesse animato nello scriverli, quali erano i suoi “trucchi”...
Purtroppo di questo non ho trovato molto ma ho trovato molto altro che non mi aspettavo. E va bene così!
Io ho comprato questo libro per capire cosa Roth pensasse dei suoi libri, cosa lo avesse animato nello scriverli, quali erano i suoi “trucchi”...
Purtroppo di questo non ho trovato molto ma ho trovato molto altro che non mi aspettavo. E va bene così!
Displaying 1 - 30 of 40 reviews