Ο ελεύθερος χρόνος μέτρο του πλούτου

by Γιώργος Ρούσης

Βιώνουμε τον παραλογισμό, οι παραγωγικές δυνάμεις να είναι πιο αναπτυγμένες από ποτέ και η κατάσταση της συντριπτικής πλειονότητας των ανθρώπων να χειροτερεύει. Και αυτό ισχύει όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά για ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο.

Μια από τις πιο κραυγαλέες πτυχές αυτού του παραλογισμού συνίσταται στο ότι, αντί ο χρόνος που κερδίζεται με την αυτοματοποίηση να έχει ως επακόλουθο την απαλλαγή των ανθρώπων από τον βραχνά της καταναγκαστικής δουλειάς, αυτός να παίρνει τη μορφή της ανεργίας, ενώ παράλληλα να εντείνεται η εκμετάλλευση όσων συνεχίζουν να εργάζονται.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κυρίαρχη τάξη των κεφαλαιοκρατών, μπροστά στη νέα πραγματικότητα, όχι μόνον δεν αυτοκαταργείται οικειοθελώς, όπως σε τελευταία ανάλυση διατείνονται ορισμένοι (λόγου χάρη ο Negri), αλλά για να διατηρήσει την ιδιωτική ιδιοκτησία της στα σύγχρονα μέσα παραγωγής και την εξουσία της, οξύνει ακόμη παραπέρα τις αντιθέσεις του συστήματος, με κύριο θύμα τους εργαζόμενους.

Και όλα αυτά, ενώ σήμερα με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνικής είναι δυνατόν, με προϋπόθεση την ανατροπή του καπιταλισμού, ο ελεύθερος χρόνος να γίνει κυρίαρχος και να είναι αυτός και όχι ο βαθμός εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο το μέτρο του πλούτου.

Προς αυτήν την κατεύθυνση υποστηρίζεται ότι στο πλαίσιο ενός επαναστατικού πολέμου θέσεων, η δραστική μείωση του χρόνου εργασίας -δίχως μείωση των απολαβών και εντατικοποίηση της εργασίας-, και όχι η διατήρησή του, πρέπει να αποτελέσει άμεση αγωνιστική διεκδίκηση για το λαϊκό κίνημα και τους φορείς του, ένα οχυρό προς άμεση κατάληψη.

200 pages, Paperback

First published November 14, 2017

About the author

Ο Γιώργος Ρούσης (γεν. 1948 στην Κέρκυρα) είναι ομότιμος καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου στο διδακτικό προσωπικό του οποίου ανήκει από το 1980. Έχει επίσης διδάξει στο ΕΚΠΑ, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στο Πανεπιστήμιο Μπένα Κνουν του Αλγερίου.

Είναι γνωστός διανοητής της κομμουνιστικής Αριστεράς με τις θεωρητικές του αναζητήσεις να περιστρέφονται κυρίως στα ζητήματα του κράτους και της χειραφέτησης του ανθρώπου, θέματα τα οποία και προσεγγίζει από μαρξιστική σκοπιά. Έχει συγγράψει πολλά άρθρα σε περιοδικά και εφημερίδες καθώς και αρκετά βιβλία.