We staan nooit op onszelf. De zeer brede invalshoek in Wereldgeschiedenis van Vlaanderen toont hoe sterk invloeden van buitenaf persoonlijke en collectieve ervaringen hebben bepaald. In ruim negentig hoofdstukken wordt die geschiedenis zo verhalend mogelijk benaderd en wordt het debat gevoed met nieuwe, kritische inzichten. Wat betekent identiteit, natievorming, herkomst of geschiedenis vandaag? Wereldgeschiedenis van Vlaanderen schetst een divers en rijkgeschakeerd beeld. De gelaagdheid en meerstemmigheid van dit boek zijn het resultaat van de collectieve inspanning van een groep eminente historici, essayisten en schrijvers. De auteurs herkauwen de grote feiten niet, maar gaan op zoek naar een andere, concretere benadering van geschiedenis.
Wereldgeschiedenis van Vlaanderen laat zien hoe we in onze contreien zijn omgegaan met positieve en negatieve omstandigheden, met verandering in het algemeen. Onze geschiedenis heeft zich niet afgespeeld op een afgelegen eiland, integendeel. Gedegen onderzoek, weinig bekende historische inzichten en vertelplezier maken van Wereldgeschiedenis van Vlaanderen een uniek, meeslepend en spraakmakend boek.
Marnix Beyen is historicus aan de Universiteit Antwerpen. Zijn onderzoek betreft onder meer de historische en literaire voorstellingen van natiestaten en de relatie tussen burgers en politici in de 19e en 20e eeuw. Daarnaast publiceert hij regelmatig en doceert vakken zoals Geschiedenis van de politieke cultuur, Theorie van de historische kennis, Politiek en instellingen van de Nieuwste tijd, Academisch schrijven en Inleiding tot de historiografie. Hij is lid van de redactie van het "Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis" en "Getuigen: Tussen Geschiedenis en Herinnering".
This is a book in Dutch, but because there also is a French translation, l'Histoire mondiale de la Flandre, I offer a review in English :)
World history is popular these days, at least since World or Global History became very trendy in the slipstream of the debate on economic and political globalization. And with a delay, this also translates into numerous publications in which a country rewrites its history from that global perspective. Shortly after each other, a World History of France, Italy, the Netherlands, Germany and now also Flanders was published, Flanders being the semi-autonomous region within Belgium I happen to live in.
The aim of the initiators of this collection is absolutely commendable: “It is clear that Flemish history never took place on an island, that it cannot be understood on and in itself. Influencing and being influenced by surrounding and more remote areas strongly characterizes the history of the Flemish regions. This mutual influence, this entanglement of the region "Flanders" with the world is the central focus of this book”. Entanglement indeed is an apt concept since it also illustrates the complexity of the 21st century world.
Only, is that bold objective also achieved in this book? If you read the 81 contributions, it turns out that it was not so easy. To begin with, Flanders has only been a political reality for not more than half a century, after the constitutional step Belgium took in 1970 into the direction of a federal system. Flanders is the fruit of a process that more or less started in the course of the 19th century, as a typical product of the Romantic movement. And the pursuit of autonomy only really gained momentum under the influence of the German military occupations in both world wars (it was part of the German war politics). In other words: before the 20th century, the notion of "Flanders" simply did not exist, or was roughly limited to a small county in what are now 2 provinces in the west of Belgium.
You can notice that the authors of this compilation have struggled with that issue too, and for pragmatic reasons have simply sidestepped it. In fact, the title of this book should more accurately be "World history of the region that is called Flanders since 1970" and that is obviously not very attractive. On top of that, even that rule has been bended a little. And so, remarkably, a contribution is included on the resistance of the Germanic tribe of Nervians against the Roman general Julius Caesar, in 57 BC, a tribe Caesar ironically classified within the "Belgae", and that most historians situate in the Walloon part of what is now Belgium. Agreed, there may be no way around it, because also the borders of France, the Netherlands and certainly Germany have always been flexible and the present ones only go back a few centuries (and in the case of Germany only a few decades). So pragmatism rules this book.
But then the observation remains that, certainly for contributions on topics from the 19th century onward, not the Flemish, but the Belgian context appears to be relevant. How else could it be? And so, this collection contains articles where the notion of Flanders or Flemish is barely touched upon: "the introduction of hypnosis in Belgium", or "The Belgian refugee policy in 1938", and so on. Several contributions also focus exclusively on Brussels issues (the closing article, for example); Brussels formally still is the capital of Flanders, but very few Flemish people will dare to call that city Flemish. Again, it appears that the compilers have gone for pragmatics to circumvent that conceptual issue.
But still, regularly there are contributions where there is hardly any "entanglement" with neighboring regions or countries: the launch of the newspaper "De Standaard" in 1918, for example, or the start of Cardinal Cardijn's Young Christian Workers movement. To be fair, I must admit that the international entanglement certainly is addressed in a number of other contributions. And let me also admit that I have gained new knowledge and insights from many contributions. In the end, this collection certainly offers an interesting collection of historical knowledge, but it is conceptually rather problematic. (rating 2.5 stars)
Obviously, this is an interesting and sometimes even amusing collection of articles on the history of what today is "Flanders", a semi-autonomous region within Belgium. The authors did not opt for classic topics, but rather for lesser known events or aspects, often with an anecdotal character, but always embedded in a broader context. The intention was to highlight the entanglement of Flanders with the (surrounding) world, at various points in history. In some contributions this works very well, but others, curiously enough, retain a narrow-Flemish focus. And conceptually there are some issues, and that makes sense, because the Flemish territory of today is very different from that of two centuries ago, and there is also the inevitable Belgian context and the tricky Brussels issue. You notice that the compilers of this collection have simply bypassed those issues and have gone for pragmatics. That certainly makes for interesting reading material, but the notion of "World history of Flanders" seems to me a bit megalomaniac. More on that in my History account on Goodreads: https://www.goodreads.com/review/show...
De titel lijkt ontstaan vanuit de grootspraak van kleine jongens met veel fantasie, een beetje zoals een ouderwets wetenschapsboekje dat belooft “Alles over de Ruimte” te gaan onthullen, of een schalkse televisiequiz die boudweg beweert op zoek te gaan “De Slimste Mens ter Wereld”.
Een beetje speels, maar ook een beetje ernstig. Dit dikke geschiedenisboek biedt leuke en soms verrassende snapshots uit de geschiedenis van Vlaanderen. Wat Vlaanderen precies is, laten de samenstellers van het boek open en dat siert hen. Het begrip ‘Vlaanderen’ is doorheen de geschiedenis op heel diverse manieren ingevuld. Dat is ook nu nog het geval. Identiteit is geen rotsblok, maar een rivier.
Langs die rivier wandelen we in dit boek. Jaartallen fungeren als oriëntatiepunten. Sommige liggen voor de hand (de Beeldenstorm of de onafhankelijkheid van Congo, bijvoorbeeld), andere fungeren eerder als kapstok om een bepaald onderwerp een plaats te geven. Bij elk jaartal belicht een expert een relevante gebeurtenis of thema in een doorgaans erg vlot geschreven artikeltje. Dat geeft deze geschiedenis een goede vaart.
Wereldgeschiedenis van Vlaanderen is een aangenaam boek om enkele uren in te grasduinen. Het is leuk door het brede spectrum van onderwerpen (van wereldoorlog tot bier) en er zitten zeker enkele wetenschappelijke of journalistieke pareltjes bij. Waarschijnlijk heeft iedere lezer zo zijn/haar favorieten, afhankelijk van zijn/haar interesses en achtergrond.
Het is unfair om er een bijdrage uit te halen, maar ik doe het toch: lees zeker 1998, waarin Bart Brinckman de veranderde manier waarop we omgaan met asielzoekers belicht. Goede geschiedenis gaat altijd ook over vandaag.
Tot slot toch even vitten, want ik vind het jammer dat het splitsingsteken niet werkte op de kaft en de titelbladzijde waardoor de ‘wereldgeschiedenis’ er foutief gespeld wordt. Misschien is dit de bijdrage van de hippe uitgever die zichzelf trouwens stiekem heeft laten opnemen in het rijtje van auteurs en samenstellers van dit boek?
"Wereldgeschiedenis van Vlaanderen": dat klinkt op het eerste zicht òf pompeus òf ironisch, afhankelijk van de neiging van de lezer. Maar het gaat eigenlijk om een reeks kleine capita selecta van momenten uit de geschiedenis waar de wereld Vlaanderen binnendrong (bijvoorbeeld de Kerstening van onze gebieden) of die momenten waarop Vlaanderen iets aan de wereld te vertellen had (bijvoorbeeld het grote succes van Vlaams textiel). Elk stukje krijgt een jaartal mee (het eerste 200, het laatste 2017) en concentreert zich in een paar bladzijden op een beslissend moment of het begin van een trend. Er zit wel eens een veldslag, of klassieke grote politiek tussen, maar het gaat toch vooral om sociale, economische en culturele verschuivingen waarbij telkens de verhouding tussen Vlaanderen en de wereld daarbuiten de rode draad blijft.
De stukjes zijn makkelijk apart te lezen, het is absoluut geen boek waarin je de draad kan verliezen: gewoon een selectie hapklare stukjes vaderlandse geschiedenis. wanneer men ze toch in één keer leest is de bonus natuurlijk wel een verfrissing van de chronologie van de verschillende perioden van de geschiedenis in onze contreien.
Het boek is een internationaal format: er bestaat een gelijkaardig boek over de geschiedenis van Frankrijk, en intussen misschien ook in andere landen.
Het is geschreven voor een breed publiek en dus erg toegankelijk. Soms wordt het wel wat betuttelend wanneer de suggestie over welke lessen we te leren hebben voor onze eigen tijd er iets te dik opgesmeerd wordt. Ook wordt ons erg duidelijk uitgelegd dat dit boek, ondanks zijn titel, helemaal niets vandoen heeft met Vlaams nationalisme, wel integendeel! Beetje verkrampt soms.
Een uitstekend boek dat er op een bevattelijke manier in slaagt de grote Westerse geschiedenis te plaatsen in het perspectief van onze contreien, met een bijzondere aandacht voor de beleving ervan door haar inwoners.
Hoewel er voortdurend naar gerefereerd wordt, blijven de grote omslagpunten of de verhalen van de machthebbers op de achtergrond. In betrekkelijk korte essays wordt de tijdsgeest gecapteerd door telkens een minder vertrouwde gebeurtenis te belichten.
Het boek is in hoofdzaak geschreven door academici, waardoor het stevig onderbouwd is door - zo veel als mogelijk recent - wetenschappelijk onderzoek. Er wordt vaak getracht terugkoppeling te maken naar hedendaagse tendensen, wat soms bij de haren is getrokken.
Het valt op dat de auteurs ver weg willen blijven van de geromantiseerde verhalen die in functie van de Vlaamse ontvoogding tot ons collectief geheugen zijn gaan behoren, maar die hierdoor inderdaad de band met de realiteit verloren zullen hebben. De auteurs nemen hierin vaak zo'n uitdrukkelijk standpunt in dat neutraliteit soms verlaten lijkt, zeker als niet langer academici maar journalisten aan het woord komen. Wat rest blijft een bijzonder interessant, feitelijk verhaal dat de lezer faciliteert om zijn eigen besluiten te trekken.
Niet de Guldensporenslag van 1302, maar de slag van 1306 heeft de ‘Wereldgeschiedenis van Vlaanderen’ gehaald. Het is een heel bijzonder boek. Gekocht begin 2019 en gedurende 14 maanden als een aperitiefje van genoten. Met 81 verhalen over gebeurtenissen en mensen die Vlaanderen mee vormden of op de wereldkaart zetten. 72 historici, schrijvers en journalisten maakten hun selectie. Verrassende feiten en straffe verhalen uit ons verleden, op onbekende helden en onze positie in de wereld. Ook al ben je weinig met geschiedenis bezig, dit boek moet je zeker gelezen hebben.
Niet alles is even interessant of goed geschreven, maar in tegenstelling tot wat sommige andere commentaren deden vermoeden is het helemaal niet pretentieus van opzet. Het geeft een bewust subjectieve selectie van verhalen rond de geschiedenis van Vlaanderen in een brede context. Dat is best wel verfrissend en je leert ook één en ander bij dat niet in de gebruikelijke geschiedenissen verschijnt. Het boek is vooral geschikt om af en toe een verhaal uit te pikken. Niet echt geschikt als naslagwerk.
Het boek is een alternatieve blik op de vele geschiedkundige gebeurtenissen en ijkpunt in Vlaanderen. Het boek voelt eerder als een opeenstapeling van feitjes en verhaaltjes aan, maar velen daarvan zijn uitermate goed opgesteld en hebben in heel aantal gevallen nog steeds een relevantie voor de Vlaamse maatschappij van vandaag.
Begin ging erg vlot. Vooral in het midden zaten een aantal stukken die me veel moeite hebben gekost. Later ging het weer vlotter, waarschijnlijk ook omdat ik mezelf toestemming had gegeven om zo nodig een stukje niet uit te lezen. Mijn hoop om een beter beeld van de Vlaamse geschiedenis te krijgen is maar gedeeltelijk geslaagd. Op een aantal plekken werden namen, termen of situaties als bekend gebruikt, die ik niet kende, mogelijk omdat mijn geschiedenis onderwijs in Nederland plaatsvond.