What do you think?
Rate this book
Levenskunst - Filosofische essays over leven en dood
Wijsheid. Inzicht. Inspiratie. Wie daarnaar op zoek is in de Romeinse literatuur komt snel uit bij de filosoof Seneca. Als geen andere antieke auteur richt Seneca zich op de belangrijkste vragen die mensen zich stellen. Hoe moet ik leven? Wat moet ik doen om gelukkig te worden? En hoe kan ik op een waardige manier sterven? In vijf wijsgerige essays gaat Seneca op zulke kwesties in. Zo bestrijdt hij de gangbare visie dat het leven "te kort' is, en geeft hij adviezen om innerlijke rust en onafhankelijkheid te bereiken. Ook schrijft hij uitvoerig over de goede dood.
De eerder apart verschenen essays zijn hier gebundeld als Levenskunst. Als bonus is een nieuwe vertaling opgenomen van Seneca's onvolledig bewaarde "Leven in de luwte' (De otio).
De eerder apart verschenen essays zijn hier gebundeld als Levenskunst. Als bonus is een nieuwe vertaling opgenomen van Seneca's onvolledig bewaarde "Leven in de luwte' (De otio).
- GenresPhilosophyNonfiction
304 pages, Hardcover
Published January 1, 2018
43 people are currently reading
187 people want to read
About the author
Seneca
2,702 books3,853 followersLucius Annaeus Seneca (often known simply as Seneca or Seneca the Younger); ca. 4 BC – 65 AD) was a Roman Stoic philosopher, statesman, and dramatist of the Silver Age of Latin literature. He was tutor and later advisor to emperor Nero, who later forced him to commit suicide for alleged complicity in the Pisonian conspiracy to have him assassinated.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 18 of 18 reviews
January 15, 2023
Op pakkende wijze beschrijft Seneca hoe men moet leven. Het eerste essay van de reeks (De lengte van het leven) sprak mij het meest aan. Anders dan vaak wordt gezegd, is het leven niet kort; het leven is alleen kort voor wie fout leeft. "Het leven is, wanneer je ermee kunt omgaan, lang. (...) Wij leven maar een klein deel van ons leven. En de rest? Dat is geen leven, maar tijd. (...) Denk dus vooral niet dat iemand lang heeft geleefd als je grijze haren of rimpels ziet. Hij heeft niet lang geleefd, maar lang bestaan."
Maar ook de andere verzamelde essays - over innerlijke rust, onkwetsbaarheid, leven in de luwte (i.t.t. een actief leven in bijv. politiek), geluk en de dood - bevatten een mooie schets van het gedachtegoed van de Stoa, zoals ook in het toegevoegde nawoord wordt uitgelicht: leef bewust, beperk jouw verlangens, concentreer je op waar je in goed bent, laat je niet leiden door wat anderen vinden, bereid je voor op tegenslag en zorg ervoor dat je innerlijk altijd onafhankelijk bent. Dan leef je gelukkig en is het levensgeluk door niets of niemand te verbreken.
Maar ook de andere verzamelde essays - over innerlijke rust, onkwetsbaarheid, leven in de luwte (i.t.t. een actief leven in bijv. politiek), geluk en de dood - bevatten een mooie schets van het gedachtegoed van de Stoa, zoals ook in het toegevoegde nawoord wordt uitgelicht: leef bewust, beperk jouw verlangens, concentreer je op waar je in goed bent, laat je niet leiden door wat anderen vinden, bereid je voor op tegenslag en zorg ervoor dat je innerlijk altijd onafhankelijk bent. Dan leef je gelukkig en is het levensgeluk door niets of niemand te verbreken.
August 3, 2022
dingen om over na te denken
November 21, 2021
Ongelooflijk dat deze gedachten zoveel jaren geleden zijn opgeschreven. De stijl van brieven spreekt mij niet zo aan, waardoor ik de essays aanvankelijk naast me neer wilde leggen. Toch blij dat ik het niet heb gedaan. Altijd goed om een reminder te krijgen over hoe te leven, want vraag jezelf af: in hoeverre ‘leef je echt’?
March 4, 2025
Seneca weet mij helemaal te overtuigen van de waarde van het Stoïcijnse gedachtengoed. Wow.
May 26, 2025
Geweldig. Relevant voor iedereen en alle tijden.
August 3, 2025
Zware, maar nodige kost
October 29, 2023
Veel minder inspirerend dan de toch in veel opzichten vergelijkbare opinies van Marcus Aurelius. Dat komt denk ik doordat ze zijn opgeschreven door iemand die zo duidelijk de rest van de wereld als dom en minderwaardig beschouwt. Als Seneca wordt aangevallen omdat hij zijn eigen leer niet in praktijk brengt, verdedigt hij zich door te zeggen dat hij alleen maar formuleert waar hij naar toe wil en niet pretendeert zelf de deugdzame wijze te zijn die hij zou willen zijn. Maar op andere momenten blijkt wel dat hij het erg met zichzelf getroffen heeft.
Een ander minpunt is dat de deugd bij Seneca voornamelijk bestaat in het het cultiveren van de eigen ziel. Maar wat heeft de wereld daaraan? Je zou denken dat deugd eerder iets te maken heeft met hoe je omgaat met je medemensen. Bij Seneca gaat het vooral om het je niet hechten aan alle wereldlijke goed, inclusief familieleden. Dat zou voor onkwetsbaarheid zorgen. Maar is het realistisch? Belangrijker, is het wenselijk?
Het is wel waar dat het zichzelf wijden aan de publieke zaak op veel plaatsen als een waardevolle invulling van het leven wordt beschreven. Maar de deugd bestaat toch in het verwerven van die emotionele onkwetsbaarheid.
Interessant zijn de fragmenten die de vertaler Hunink bij elkaar geplaatst heeft onder de noemer 'De goede dood'. Integraal onderdeel van Seneca's denken is dat de dood niet iets slechts is. We gaan allemaal dood; van belang is niet hoe lang we leven, maar hoe we sterven. We zijn er bovendien voor onze geboorte ook niet geweest; waarom zou het dan erg zijn dat we er na onze dood niet meer zijn? Dat betekent dat we in wezen altijd onkwetsbaar zijn en nooit reden hebben tot klagen: in elke omstandigheid hebben we de mogelijkheid uit het leven te stappen. Seneca geeft sterke voorbeelden hoe slaven en wilde-dierenvechters het heft in eigen hand hebben genomen. We zouden altijd bereid moeten zijn het leven op een waardige manier te verlaten. 'Wat geldt voor een toneelstuk, geldt ook voor het leven: het gaat er niet om hoe lang het duurt, maar hoe goed de opvoering is. Het maakt niets uit op welk punt je stopt. Stop waar je wilt, zorg alleen voor een goede slotscène.'
Een vertaling naar hedendaags Nederlands: Hunink gebruikt woorden als schorriemorrie, lobbygroep en 'community'. De tekst lijkt op veel plaatsen veel moderner dan ik had verwacht.
Een ander minpunt is dat de deugd bij Seneca voornamelijk bestaat in het het cultiveren van de eigen ziel. Maar wat heeft de wereld daaraan? Je zou denken dat deugd eerder iets te maken heeft met hoe je omgaat met je medemensen. Bij Seneca gaat het vooral om het je niet hechten aan alle wereldlijke goed, inclusief familieleden. Dat zou voor onkwetsbaarheid zorgen. Maar is het realistisch? Belangrijker, is het wenselijk?
Het is wel waar dat het zichzelf wijden aan de publieke zaak op veel plaatsen als een waardevolle invulling van het leven wordt beschreven. Maar de deugd bestaat toch in het verwerven van die emotionele onkwetsbaarheid.
Interessant zijn de fragmenten die de vertaler Hunink bij elkaar geplaatst heeft onder de noemer 'De goede dood'. Integraal onderdeel van Seneca's denken is dat de dood niet iets slechts is. We gaan allemaal dood; van belang is niet hoe lang we leven, maar hoe we sterven. We zijn er bovendien voor onze geboorte ook niet geweest; waarom zou het dan erg zijn dat we er na onze dood niet meer zijn? Dat betekent dat we in wezen altijd onkwetsbaar zijn en nooit reden hebben tot klagen: in elke omstandigheid hebben we de mogelijkheid uit het leven te stappen. Seneca geeft sterke voorbeelden hoe slaven en wilde-dierenvechters het heft in eigen hand hebben genomen. We zouden altijd bereid moeten zijn het leven op een waardige manier te verlaten. 'Wat geldt voor een toneelstuk, geldt ook voor het leven: het gaat er niet om hoe lang het duurt, maar hoe goed de opvoering is. Het maakt niets uit op welk punt je stopt. Stop waar je wilt, zorg alleen voor een goede slotscène.'
Een vertaling naar hedendaags Nederlands: Hunink gebruikt woorden als schorriemorrie, lobbygroep en 'community'. De tekst lijkt op veel plaatsen veel moderner dan ik had verwacht.
November 23, 2023
In de betoverende wereld van Seneca's "Levenskunst" waagde ik mij, waar mijn 'ziek zijn' diende als een krachtig enzym om de diepere betekenissen van zijn woorden te absorberen. Een dans tussen mijn gedachten en Seneca's filosofische melodie begon, waarbij elke pagina een nieuwe toon toevoegde aan deze poëtische compositie.
De essays onthulden inzichten over geluk en de vergankelijkheid van onze tijd. De thema's van onthechting, paraat zijn voor de dood en omgang met rijkdom vormden een weelderig web van inspiratie, elke gedachte als een penseelstreek die kleur gaf aan het canvas van het leven.
De essays, hoewel op zichzelf staand als solo's, dansten harmonieus samen als een wervelende choreografie. Samengevoegd creëerden ze een symfonie die de diepgang van Seneca's ideeën op een betoverende manier illustreerde.
Aan het einde van deze filosofische reis, waren de woorden van vertaler Vincent als de laatste noten die de lucht vulden, de betekenis verrijkte en een hedendaagse toon toevoegde.
Toch, te midden van deze poëtische pracht, ontwaarde ik scherpe randen. Het vergelijken van vrouwen met beesten en de verheerlijking van de wijze waren kanttekeningen die het hart van de lezer onzacht bekrasten.
Desondanks blijft "Levenskunst" een betoverende melodie die, als een balsem voor de ziel, hedendaagse lezers kan omarmen en begeleiden. Een aanrader voor elke zoekende ziel, om te dwalen in de poëzie van Seneca's wijsheid.
De essays onthulden inzichten over geluk en de vergankelijkheid van onze tijd. De thema's van onthechting, paraat zijn voor de dood en omgang met rijkdom vormden een weelderig web van inspiratie, elke gedachte als een penseelstreek die kleur gaf aan het canvas van het leven.
De essays, hoewel op zichzelf staand als solo's, dansten harmonieus samen als een wervelende choreografie. Samengevoegd creëerden ze een symfonie die de diepgang van Seneca's ideeën op een betoverende manier illustreerde.
Aan het einde van deze filosofische reis, waren de woorden van vertaler Vincent als de laatste noten die de lucht vulden, de betekenis verrijkte en een hedendaagse toon toevoegde.
Toch, te midden van deze poëtische pracht, ontwaarde ik scherpe randen. Het vergelijken van vrouwen met beesten en de verheerlijking van de wijze waren kanttekeningen die het hart van de lezer onzacht bekrasten.
Desondanks blijft "Levenskunst" een betoverende melodie die, als een balsem voor de ziel, hedendaagse lezers kan omarmen en begeleiden. Een aanrader voor elke zoekende ziel, om te dwalen in de poëzie van Seneca's wijsheid.
June 24, 2020
Het stoïcisme blijft me boeien. Na ‘Het zakboekje van Epictetus’ nu dit boek van/over Seneca. Zeer praktische uiteenzettingen in vijf essays. Eigenlijk ook bijzonder toepasbaar op de huidige tijd. Zo zijn bijvoorbeeld de stukken over ‘innerlijke rust’, ‘doelloze drukte’ en ‘leven in de luwte’ zonder moeite te plakken op actuele psychologische en maatschappelijke uitdagingen van de moderne tijd. Ook beschrijft hij erg mooi waarom moeder natuur ons nieuwsgierig heeft gemaakt. Om
toeschouwer te zijn van haar prachtige show. Ze wil bewonderd worden. Al met al, zeer boeiend en leerzaam.
toeschouwer te zijn van haar prachtige show. Ze wil bewonderd worden. Al met al, zeer boeiend en leerzaam.
May 14, 2021
I didn't always agree with Seneca's way of seeing things, but it is certainly refreshing. And it is really interesting that he doesn't shy away from big theme's like dying. Some passages in the book are a bit of a chore to read and some parts are absolutely brilliant, but overall is pleasant to read. It gives you a lot to think about.
February 27, 2023
Een, naar mijn mening, degelijke inleiding waarin enkele ideeën van de stoa overlopen worden. In het nawoord worden de essays nog eens beknopt overlopen, wat handig kan zijn voor diegenen die al eens onoplettend lezen.
March 20, 2021
Seneca followed by some Camus is an amazing combo
October 19, 2022
Een mooie uitgaven en gewoon leuk om te lezen.
November 29, 2024
ultra sigma
(fijn boek)
(fijn boek)
March 23, 2021
Seneca’s essays over leven en dood zijn tijdloos omdat ze troosten en energie geven. Omdat ze inspireren en tot denken zetten. Omdat ze richting geven en rust brengen.
De leer van de Stoicijnen, alhoewel klein in aantal, is als een cadeau dat maar blijft geven.
En Seneca is als Sinterklaas.
De leer van de Stoicijnen, alhoewel klein in aantal, is als een cadeau dat maar blijft geven.
En Seneca is als Sinterklaas.
December 9, 2023
Prachtige vertaling weer van Vincent Hunink, waar de gedachten van Seneca goed in over gebracht worden.
February 26, 2025
Seneca's ‘Brieven aan Lucilius’ worden over het algemeen beschouwd als Seneca’s meesterwerk. Dit doet echter absoluut geen afbreuk aan Seneca’s andere 12 moreel-filosofische essays, welke een geweldige, onderbelichte bron van wijsheid zijn. Een mooie selectie hiervan is in het boek opgenomen.
De essay ‘Over de lengte van het leven’ is vandaag de dag nog bijzonder actueel en forceert de lezer om kritisch te kijken naar de indeling van onze eigen tijd en activiteiten: "... tijd verspillen jullie alsof de voorraad op pijl, overvloedig is. Terwijl de dag die jullie aan iets of iemand geven intussen misschien wel de laatste is. Al jullie angsten zijn die van stervelingen, jullie verlangens die van onsterfelijken!" Het is in feite een essay over tijdsmanagement, bijna 2000 jaar geleden geschreven door een tijdsgenoot van Jezus! De opvolgende essay leert ons om innerlijke rust te bewerkstelligen, en de essay ‘Het ware geluk’ legt de essentie bloot van waarachtig gelukkig zijn, wat het verschil is tussen geluk en genot, en de kritieke rol die de deugd hierin speelt.
Een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in het Stoïcisme en praktische wijsheden.
De essay ‘Over de lengte van het leven’ is vandaag de dag nog bijzonder actueel en forceert de lezer om kritisch te kijken naar de indeling van onze eigen tijd en activiteiten: "... tijd verspillen jullie alsof de voorraad op pijl, overvloedig is. Terwijl de dag die jullie aan iets of iemand geven intussen misschien wel de laatste is. Al jullie angsten zijn die van stervelingen, jullie verlangens die van onsterfelijken!" Het is in feite een essay over tijdsmanagement, bijna 2000 jaar geleden geschreven door een tijdsgenoot van Jezus! De opvolgende essay leert ons om innerlijke rust te bewerkstelligen, en de essay ‘Het ware geluk’ legt de essentie bloot van waarachtig gelukkig zijn, wat het verschil is tussen geluk en genot, en de kritieke rol die de deugd hierin speelt.
Een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in het Stoïcisme en praktische wijsheden.
July 23, 2019
Tijdloze traktaten over levensgeluk, deugd, innerlijke rust, onafhankelijkheid en de goede dood.
Displaying 1 - 18 of 18 reviews