What do you think?
Rate this book
Zuivering
Gidéon Rottier intervient quand les autres capitulent. Incendie ? Suicide ? Et c’est ce bègue solitaire qu’on appelle pour nettoyer... Sa vie change lorsque son patron engage Youssef, un demandeur d’asile syrien. Une amitié née bientôt alors qu’autour d’eux, les attentats terroristes se multiplient. Et un faisceau de tragédies se prépare...
Auteur de plus de soixante livres (romans, essais, théâtre, poésie...) Tom Lanoye, est l’enfant terrible de la littérature belge. Il est l’un des auteurs les plus primés en Belgique et aux Pays-Bas.
« Par ses œuvres, cet excentrique à la langue bien pendue fait rire en tapant là où ça fait mal. » - Le Monde des livres
« Il y a du Portnoy et son complexe dans l’air, sauf que Lanoye est sans complexe. » - Télérama
« Tom Lanoye, le Stromae de la littérature. » - La Libre Belgique
360 pages, Paperback
Published September 1, 2018
21 people are currently reading
544 people want to read
About the author
Tom Lanoye
103 books422 followersTom Lanoye in de Nederlandstalige Wikipedia
Tom Lanoye in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
Tom Lanoye bij "Schrijversgewijs"
Tom Lanoye (his name is pronounced the French way: /lanwa/) was born August 27, 1958 in the Belgian city Sint Niklaas. He is a novelist, poet, columnist, screenwriter and playwright. His literary work has been published and/or performed in over fifteen languages. Lanoye lives and works in Antwerp (Belgium) and Cape Town (South Africa).
Lanoye is not only a writer, but also an entrepreneur. As the youngest son of a butcher, he self-published his first work. In his own words, 'Just like all the punk bands did in those days: out of dissatisfaction with the existing structures, and to learn the trade from the inside out'.
Lanoye started out as an enfant terrible, but has become one of the most widely read and critically acclaimed authors in his language area. A writer that devotes himself to all forms of text and writing (for books, newspapers, periodicals and printed matter as well as for plays, cabaret and vocal performances) and makes regular appearances at all the major European theatre festivals.
Tom Lanoye in the English Wikipedia
Tom Lanoye in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
Tom Lanoye bij "Schrijversgewijs"
Tom Lanoye (his name is pronounced the French way: /lanwa/) was born August 27, 1958 in the Belgian city Sint Niklaas. He is a novelist, poet, columnist, screenwriter and playwright. His literary work has been published and/or performed in over fifteen languages. Lanoye lives and works in Antwerp (Belgium) and Cape Town (South Africa).
Lanoye is not only a writer, but also an entrepreneur. As the youngest son of a butcher, he self-published his first work. In his own words, 'Just like all the punk bands did in those days: out of dissatisfaction with the existing structures, and to learn the trade from the inside out'.
Lanoye started out as an enfant terrible, but has become one of the most widely read and critically acclaimed authors in his language area. A writer that devotes himself to all forms of text and writing (for books, newspapers, periodicals and printed matter as well as for plays, cabaret and vocal performances) and makes regular appearances at all the major European theatre festivals.
Tom Lanoye in the English Wikipedia
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 97 reviews
January 9, 2018
SCHOONHEID HOORT TOE TE SLAAN ZOALS EEN SLUIPSCHUTTER IN EEN BURGEROORLOG. ONVERWACHTS EN ONHERSTELBAAR.
Dat Tom Lanoye een mening heeft weten we al lang. En hij verkondigt die graag en luid (en met een onnavolgbaar Waas accent). Lang geleden, samen met Brusselmans, een mooie jonge god. Provocerend, polemisch, gezworen vijand van Bart De Wever. Hyperactief als columnist, poëet, performer, theatermaker. Succesvol ondernemer: zijn nv. L.A.N.O.Y.E. floreert. We zouden bijna vergeten dat Lanoye ook een schitterende romanschrijver is. Was het niet Claus die hem tot zijn literaire zoon bombardeerde? Zijn werk werd vertaald in vijftien talen; zes van zijn boeken werden verfilmd. En ook hier staan zo’n vijftien titels van Lanoye op de planken.
Toch is het met enige scepsis dat ik aan ‘Zuivering’ ben begonnen. De op de actualiteit geënte thematiek (de immigratiegolf, de terreuraanslagen,…) doet vrezen voor pamflettair proza, en laat ik nu net dààr geen zin in hebben.
Die vrees is - gelukkig – ongegrond. ‘Zuivering’ leest als de memoires van Gideon Rottier. Gideon stottert en slist, is een einzelgänger en eeuwige underdog. De kost verdient hij als werknemer bij Extreme Cleansing, een bedrijf dat zich specialiseert in de schoonmaak van gebouwen na drama’s allerhande: zelfmoorden, branden, waterschade, extreme gevallen van hoarding. Hij sluit vriendschap met Youssef, kersvers werknemer bij Extreme Cleansing en vluchteling uit Syrië, en laat hem - collega underdog – bij hem inwonen.
Het verhaal kantelt op het ogenblik dat Youssef het leven redt van Gideon bij het ontruimen van een kraakpand: als wederdienst stemt Gideon ermee in ook Youssefs familie (vrouw, dochter, zoon) bij hem te laten intrekken. De aanvankelijke dankbaarheid evolueert al snel naar territoriumgevechten; Gideon voelt zich meer en meer een vreemde in zijn eigen “palazzo”. Een reeks terreuraanslagen (ook hierbij wordt een beroep gedaan op de expertise van Extreme Cleansing) veroorzaakt een golf van angst, wantrouwen en geweld in alle richtingen. Youssef verlaat zijn gezin en gastheer, op zoek naar veiliger oorden (of niet?). Het vertrek van de vaderfiguur leidt tot de complete ontwrichting van het gezin. De moeder weet met haar verdriet geen blijf (en gaat aan de pillen en de wodka), de dochter gooit zich op het geloof, en de zoon radicaliseert (of toch niet?). Gideons begrijpelijke wantrouwen krijgt paranoïde trekken. Dat het verhaal slecht eindigt (voor sommigen) is geen spoiler: al bij het begin van het verhaal wordt die afloop door Gideon zélf aangekondigd.
Lanoye speelt meesterlijk met clichés en vooroordelen, en voert de lezer moeiteloos en in hoog tempo mee in een verhaal dat culmineert in een behoorlijk hallucinante apotheose. Maar vooral – en dat is het aantrekkelijke van dit boek – doet Lanoye dit met een taalvirtuositeit die doet duizelen. Een mix van wilde verbeelding, zwarte humor, heerlijk barokke zinsconstructies. En al blijven veel vragen onbeantwoord (zoals in het echte leven, toch?), de spanningsboog is perfect.
Een grootse Lanoye, een absolute aanrader!
Dat Tom Lanoye een mening heeft weten we al lang. En hij verkondigt die graag en luid (en met een onnavolgbaar Waas accent). Lang geleden, samen met Brusselmans, een mooie jonge god. Provocerend, polemisch, gezworen vijand van Bart De Wever. Hyperactief als columnist, poëet, performer, theatermaker. Succesvol ondernemer: zijn nv. L.A.N.O.Y.E. floreert. We zouden bijna vergeten dat Lanoye ook een schitterende romanschrijver is. Was het niet Claus die hem tot zijn literaire zoon bombardeerde? Zijn werk werd vertaald in vijftien talen; zes van zijn boeken werden verfilmd. En ook hier staan zo’n vijftien titels van Lanoye op de planken.
Toch is het met enige scepsis dat ik aan ‘Zuivering’ ben begonnen. De op de actualiteit geënte thematiek (de immigratiegolf, de terreuraanslagen,…) doet vrezen voor pamflettair proza, en laat ik nu net dààr geen zin in hebben.
Die vrees is - gelukkig – ongegrond. ‘Zuivering’ leest als de memoires van Gideon Rottier. Gideon stottert en slist, is een einzelgänger en eeuwige underdog. De kost verdient hij als werknemer bij Extreme Cleansing, een bedrijf dat zich specialiseert in de schoonmaak van gebouwen na drama’s allerhande: zelfmoorden, branden, waterschade, extreme gevallen van hoarding. Hij sluit vriendschap met Youssef, kersvers werknemer bij Extreme Cleansing en vluchteling uit Syrië, en laat hem - collega underdog – bij hem inwonen.
Het verhaal kantelt op het ogenblik dat Youssef het leven redt van Gideon bij het ontruimen van een kraakpand: als wederdienst stemt Gideon ermee in ook Youssefs familie (vrouw, dochter, zoon) bij hem te laten intrekken. De aanvankelijke dankbaarheid evolueert al snel naar territoriumgevechten; Gideon voelt zich meer en meer een vreemde in zijn eigen “palazzo”. Een reeks terreuraanslagen (ook hierbij wordt een beroep gedaan op de expertise van Extreme Cleansing) veroorzaakt een golf van angst, wantrouwen en geweld in alle richtingen. Youssef verlaat zijn gezin en gastheer, op zoek naar veiliger oorden (of niet?). Het vertrek van de vaderfiguur leidt tot de complete ontwrichting van het gezin. De moeder weet met haar verdriet geen blijf (en gaat aan de pillen en de wodka), de dochter gooit zich op het geloof, en de zoon radicaliseert (of toch niet?). Gideons begrijpelijke wantrouwen krijgt paranoïde trekken. Dat het verhaal slecht eindigt (voor sommigen) is geen spoiler: al bij het begin van het verhaal wordt die afloop door Gideon zélf aangekondigd.
Lanoye speelt meesterlijk met clichés en vooroordelen, en voert de lezer moeiteloos en in hoog tempo mee in een verhaal dat culmineert in een behoorlijk hallucinante apotheose. Maar vooral – en dat is het aantrekkelijke van dit boek – doet Lanoye dit met een taalvirtuositeit die doet duizelen. Een mix van wilde verbeelding, zwarte humor, heerlijk barokke zinsconstructies. En al blijven veel vragen onbeantwoord (zoals in het echte leven, toch?), de spanningsboog is perfect.
Een grootse Lanoye, een absolute aanrader!
January 17, 2018
Zeer leesbaar verhaal met een hoge actualiteitswaarde, over Gideon, Vlaming met een spraakgebrek, die opkuist wat er overblijft na een brand, overstroming of terroristische aanval, en het Syrische gezin dat hij opvangt in zijn ‘Palazzo’. Eerst logeert de Syrische vader er, maar nadat die hem het leven heeft gered, duiken ook diens vrouw en twee kinderen op. Omdat Gideon in het begin zegt dat alles slecht afloopt, blijf je vol spanning lezen. Je leest over onze en hun vooroordelen. Over problemen die gepaard gaan met het samenwonen van mensen, leugens, bedrog, niet-ingevulde verwachtingen. Nergens krijg je een exacte verklaring voor wat er allemaal gebeurt, wel ruimte om alles zelf in te vullen. Wat er met haan Hannibal gebeurt, pakte me. Op dat moment dacht ik: “Zou ik ook doen wat Gideon doet?”. Confronterend boek dat doet nadenken. Graag gelezen.
June 24, 2020
Zéér sterk.
Een boek dat wringt, bij de lezer wel te verstaan.
Een boek dat wringt, bij de lezer wel te verstaan.
October 21, 2017
*** 1/2 stars, to be more precise.
November 2, 2017
Een boek tegen de achtergrond van het hedendaagse terrorisme en de massaimmigratie. Het verhaal zelf (de plot) is een persoonlijk drama dat grotendeels chronologisch verteld wordt met op cruciale en spannende momenten een futureflash zodat de mogelijke extra spanning niet afleidt van het eigenlijke verhaal. Het dramatische einde is bekend, daar mag geen twijvel over bestaan. Het hoe en waarom en de consequenties zijn de vragen die moeten beantwoord worden.
De achtergrond is heel actueel en realistisch. In een panelgesprek dat ik met hem had op Boekenbeurs Antwerpen 2017 gaf hij dan ook volmondig toe dat een deel van zijn achtergrondinformatie rechtstreeks uit de archieven van krant Metro kwam. Maar ook van gesprekken met mensen uit de veiligheidsdiensten, zelfs de staatsveiligheid.
Schrijven kan hij, Tom is een liefhebber van literaire volzinnen, het is dan ook helemaal niet moeilijk om het boek uit te lezen. Het is bewust geen thriller maar als lezer wil je toch weten hoe het verder gaat met de relatie tussen Gideon en de (Syrische) vluchtelingen die hij in huis haalde.
Bewust is gekozen om een aantal vragen open te laten zoals wat is er echt gebeurd met Youssef, moeder en dochter? De schrijver heeft - uiteraard - zijn mening maar is vooral benieuwd wat de lezer er van denkt. Tijdens het panelgesprek waren er haast evenveel meningen als deelnemers en Tom Lanoye noemde dat een succes. Het boek is afgelopen terwijl het verhaal nog verder gaat. Er zal zeker geen vervolg komen.
De schrijver doet zijn best om objectief te zijn en toch een boodschap te brengen over mensen die slachtoffer worden van het leven. Dat is niet helemaal gelukt, je merkt toch wel de invloed van zijn seksuele en politieke geaardheid. Maar zonder dat dit in een (politiek) pamflet uitmondt.
Het boek is waard om door iedereen gelezen te worden, het laat absoluut toe om er je eigen mening over te formuleren en als die leiden tot vruchtbare discussies zal de wereld er enkel beter van worden. Want een mooi beeld van onze samenleving en nabije toekomst levert het boek niet.
De achtergrond is heel actueel en realistisch. In een panelgesprek dat ik met hem had op Boekenbeurs Antwerpen 2017 gaf hij dan ook volmondig toe dat een deel van zijn achtergrondinformatie rechtstreeks uit de archieven van krant Metro kwam. Maar ook van gesprekken met mensen uit de veiligheidsdiensten, zelfs de staatsveiligheid.
Schrijven kan hij, Tom is een liefhebber van literaire volzinnen, het is dan ook helemaal niet moeilijk om het boek uit te lezen. Het is bewust geen thriller maar als lezer wil je toch weten hoe het verder gaat met de relatie tussen Gideon en de (Syrische) vluchtelingen die hij in huis haalde.
Bewust is gekozen om een aantal vragen open te laten zoals wat is er echt gebeurd met Youssef, moeder en dochter? De schrijver heeft - uiteraard - zijn mening maar is vooral benieuwd wat de lezer er van denkt. Tijdens het panelgesprek waren er haast evenveel meningen als deelnemers en Tom Lanoye noemde dat een succes. Het boek is afgelopen terwijl het verhaal nog verder gaat. Er zal zeker geen vervolg komen.
De schrijver doet zijn best om objectief te zijn en toch een boodschap te brengen over mensen die slachtoffer worden van het leven. Dat is niet helemaal gelukt, je merkt toch wel de invloed van zijn seksuele en politieke geaardheid. Maar zonder dat dit in een (politiek) pamflet uitmondt.
Het boek is waard om door iedereen gelezen te worden, het laat absoluut toe om er je eigen mening over te formuleren en als die leiden tot vruchtbare discussies zal de wereld er enkel beter van worden. Want een mooi beeld van onze samenleving en nabije toekomst levert het boek niet.
January 20, 2018
De voormalige jonge god van de Vlaamse letteren wordt dra zestig. Zuivering is zijn negende roman (als ik goed tel), een veelschrijver kan je Lanoye, ook al is hij op diverse literaire disciplines actief, bezwaarlijk noemen.
Wel is de kwaliteit doorgaans prima en dat is ook nu niet anders. Een geëngageerd onderwerp, uitgewerkte personages en een vlotte verteltrend, een beetje barok, maar nooit erover. Zuivering biedt vertrouwde degelijkheid, maar ik mis de steekvlammen, de heilige verontwaardiging en het stilistisch vuurwerk van een echt meesterwerk.
Tom Lanoye verstaat zijn metier en is nooit onaangenaam om te lezen, maar hier teert hij soms wat te veel op de kneepjes van het vak. Zo stoorde ik me in het tweede deel aan de (te) vele cliffhangers. Je mag het op til zijnde noodlot aankondigen, maar dat hoeft echt niet elke keer.
“Een taak waarin ik helaas over de hele lijn zou mislukken.” (p.234) “Ik ben er nooit toe gekomen.” (p.257) “Misschien verklaart dat waarom ik niet zo lang daarna […]” (p.282) “Hoe dan ook had ik moeten voorzien dat […]”(p.289)
Na een tijdje krijg ik dan zo’n gevoel van “get it over with”!
Wel is de kwaliteit doorgaans prima en dat is ook nu niet anders. Een geëngageerd onderwerp, uitgewerkte personages en een vlotte verteltrend, een beetje barok, maar nooit erover. Zuivering biedt vertrouwde degelijkheid, maar ik mis de steekvlammen, de heilige verontwaardiging en het stilistisch vuurwerk van een echt meesterwerk.
Tom Lanoye verstaat zijn metier en is nooit onaangenaam om te lezen, maar hier teert hij soms wat te veel op de kneepjes van het vak. Zo stoorde ik me in het tweede deel aan de (te) vele cliffhangers. Je mag het op til zijnde noodlot aankondigen, maar dat hoeft echt niet elke keer.
“Een taak waarin ik helaas over de hele lijn zou mislukken.” (p.234) “Ik ben er nooit toe gekomen.” (p.257) “Misschien verklaart dat waarom ik niet zo lang daarna […]” (p.282) “Hoe dan ook had ik moeten voorzien dat […]”(p.289)
Na een tijdje krijg ik dan zo’n gevoel van “get it over with”!
June 13, 2018
Nodig eens een vluchteling uit.
Dat is het thema van deze duistere roman/thriller (?).
Of hoe een mooie vriendschap tussen een Belgische outcast en een vluchteling een "raar" staartje krijgt.
Het boek leest als een trein door de korte hoofdstukjes.
Ik geraakte echt helemaal verloren in het verhaal. Eigenzinnig, spannend, literair, ... kortom Tom Lanoye.
Dat is het thema van deze duistere roman/thriller (?).
Of hoe een mooie vriendschap tussen een Belgische outcast en een vluchteling een "raar" staartje krijgt.
Het boek leest als een trein door de korte hoofdstukjes.
Ik geraakte echt helemaal verloren in het verhaal. Eigenzinnig, spannend, literair, ... kortom Tom Lanoye.
March 31, 2020
“Gelukkige Slaven” wist me maar matig te bekoren, maar dit is Lanoye op zijn best. Een heerlijke hedendaagse Griekse tragedie vol taalvirtuositeit.
Read
July 14, 2018Als een boek van 350 bladzijden je vanaf pagina 60 of zo geleidelijk aan en in toenemende mate begint te irriteren, kan je het beter aan de kant leggen, denk ik normaal gezien. Het leven is te kort en de stapel ongelezen boeken niet te overzien.
Anders ligt dat als het de meest recente roman van één van de beste Nederlandstalige auteurs van zijn generatie betreft, en de auteur het in een interview in Humo zelf als zijn meest geslaagde beschouwt. Dan hou je vol in de hoop dat je toch nog wordt meegetrokken.
Helaas.
Zuivering is, laat dat duidelijk zijn, Lanoyesk virtuoos geschreven, en de materie actueel en complex.
Het voelt echter snel aan alsof Lanoye zichzelf een opdracht gaf, een soort receptenlijst, waarmee hij dit werk moest construeren. “Schrijf een boek over een ietwat zonderlinge hoofdfiguur die een surrogaatfamilie opgedrongen krijgt in de vorm van oorlogsvluchtelingen, doe er een scheut vriendschap en verraad bij, heb het over de mechanismen van mensensmokkel, radicalisering, racisme en xenofobie, dwaze regels van overheidswege, de dunne lijn tussen hulp aanvaarden en profiteren, en vergeet het vleugje erotiek niet.”
En hij doet dat perfect, alleen: voor mij voelt het echt wel als geconstrueerd aan, als “kijk eens wat een vakman ik ben”.
Alles zo expliciet gesteld, de personages getekend aan de hand van overduidelijke kenmerken - Gideon luistert naar Mahler en Satie, drinkt Pomerol van een goed jaar en leest Verlaine en Apollinaire, om een voorbeeld te geven -, nergens enige ruimte om als lezer zelf verbanden te leggen of interpretaties te bouwen, de parallel tussen de haan op de cover en deelaspecten van de verschillende personages die me nogal gezocht overkomt...
Ik hou persoonlijk nogal van goed gestructureerde romans, en dat is bij Zuivering wel degelijk het geval. Alleen zit ook daar een patroon in dat me al snel op de zenuwen werkte. Een proloog en een epiloog, daartussen drie boeken onderverdeeld in nog eens 2 of 3 hoofdstukken, die hoofdstukken nog eens onderverdeeld in korte genummerde hoofdstukjes die vaak eindigen in de voorlaatste zin die een hoop of verwachting uitspreekt, en altijd in een laatste zin die cliffhangergewijs meer onheil in het volgende hoofdstukje aankondigt.
En dan de ik-figuur, Gideon Rottier. Nogmaals, Lanoye hanteert als vanouds zijn virtuoze, soms ietwat bombastische Nederlands. In de mond gelegd van de ik-figuur die zijn memoires neerschrijft en terugblikt op een bepalende passage in zijn leven, zelfs wetende dat deze man een grote esthetische verfijnde smaak heeft (zoals oeverloos geïllustreerd doorheen het boek), komen nogal wat passages me toch zeer vreemd voor:
“Wie een vaderrol wil opeisen, moet niet verwonderd zijn als vadertje Freud om de hoek komt kijken. Bij ontstentenis van zijn biologische vader had Rafiq mij uitgekozen voor de symbolische verwekkermoord die hem volwassen moest maken. Daartoe projecteerde hij de gekste verwijten op mij, als haatplacebo jegens de afwezige Youssef.” (P 270)
Nou moe! Dat kan tellen voor een autodidact die zijn hele leven in een nichetak van de schoonmaakindustrie werkt en als tegengif inderdaad veel poëtische schoonheid tot zich neemt. Naar mijn gevoel komt dit soort passage beter tot zijn recht als het van een anonieme alwetende verteller komt, dan van de ik-figuur die Gideon is.
Het had misschien een heel sterke toneeltekst kunnen opleveren, maar deze roman kon me echt niet bekoren.
En tot nader order is Lanoyes beste werk voor mij het uitmuntende, prachtige en doorleefde Sprakeloos.
Maar dat is slechts mijn mening.
Anders ligt dat als het de meest recente roman van één van de beste Nederlandstalige auteurs van zijn generatie betreft, en de auteur het in een interview in Humo zelf als zijn meest geslaagde beschouwt. Dan hou je vol in de hoop dat je toch nog wordt meegetrokken.
Helaas.
Zuivering is, laat dat duidelijk zijn, Lanoyesk virtuoos geschreven, en de materie actueel en complex.
Het voelt echter snel aan alsof Lanoye zichzelf een opdracht gaf, een soort receptenlijst, waarmee hij dit werk moest construeren. “Schrijf een boek over een ietwat zonderlinge hoofdfiguur die een surrogaatfamilie opgedrongen krijgt in de vorm van oorlogsvluchtelingen, doe er een scheut vriendschap en verraad bij, heb het over de mechanismen van mensensmokkel, radicalisering, racisme en xenofobie, dwaze regels van overheidswege, de dunne lijn tussen hulp aanvaarden en profiteren, en vergeet het vleugje erotiek niet.”
En hij doet dat perfect, alleen: voor mij voelt het echt wel als geconstrueerd aan, als “kijk eens wat een vakman ik ben”.
Alles zo expliciet gesteld, de personages getekend aan de hand van overduidelijke kenmerken - Gideon luistert naar Mahler en Satie, drinkt Pomerol van een goed jaar en leest Verlaine en Apollinaire, om een voorbeeld te geven -, nergens enige ruimte om als lezer zelf verbanden te leggen of interpretaties te bouwen, de parallel tussen de haan op de cover en deelaspecten van de verschillende personages die me nogal gezocht overkomt...
Ik hou persoonlijk nogal van goed gestructureerde romans, en dat is bij Zuivering wel degelijk het geval. Alleen zit ook daar een patroon in dat me al snel op de zenuwen werkte. Een proloog en een epiloog, daartussen drie boeken onderverdeeld in nog eens 2 of 3 hoofdstukken, die hoofdstukken nog eens onderverdeeld in korte genummerde hoofdstukjes die vaak eindigen in de voorlaatste zin die een hoop of verwachting uitspreekt, en altijd in een laatste zin die cliffhangergewijs meer onheil in het volgende hoofdstukje aankondigt.
En dan de ik-figuur, Gideon Rottier. Nogmaals, Lanoye hanteert als vanouds zijn virtuoze, soms ietwat bombastische Nederlands. In de mond gelegd van de ik-figuur die zijn memoires neerschrijft en terugblikt op een bepalende passage in zijn leven, zelfs wetende dat deze man een grote esthetische verfijnde smaak heeft (zoals oeverloos geïllustreerd doorheen het boek), komen nogal wat passages me toch zeer vreemd voor:
“Wie een vaderrol wil opeisen, moet niet verwonderd zijn als vadertje Freud om de hoek komt kijken. Bij ontstentenis van zijn biologische vader had Rafiq mij uitgekozen voor de symbolische verwekkermoord die hem volwassen moest maken. Daartoe projecteerde hij de gekste verwijten op mij, als haatplacebo jegens de afwezige Youssef.” (P 270)
Nou moe! Dat kan tellen voor een autodidact die zijn hele leven in een nichetak van de schoonmaakindustrie werkt en als tegengif inderdaad veel poëtische schoonheid tot zich neemt. Naar mijn gevoel komt dit soort passage beter tot zijn recht als het van een anonieme alwetende verteller komt, dan van de ik-figuur die Gideon is.
Het had misschien een heel sterke toneeltekst kunnen opleveren, maar deze roman kon me echt niet bekoren.
En tot nader order is Lanoyes beste werk voor mij het uitmuntende, prachtige en doorleefde Sprakeloos.
Maar dat is slechts mijn mening.
January 21, 2018
Gideon Rottier, het hoofdpersonage in Tom Lanoye’s nieuwe roman ‘Zuivering’ is cultureel ontwikkeld en zeer welbespraakt, maar wat het meest opvalt is zijn werk: Gideon is schoonmaker bij Extreme Cleansing. Een bedrijf dat gespecialiseerd is in, juist, extreme schoonmaakklussen: Gideon en collega’s komen na een zelfdoding, brand of overstroming naar het huis en maken schoon. En daarbij mag af en toe wel wat onbeschadigd huiswaar meegenomen worden, veel nut voor de eigenaar heeft het toch niet meer.
Inmiddels gepensioneerd blikt Gideon terug op een belangrijke periode in de fictieve recente Belgische geschiedenis en op een periode in zijn eigen leven. Maar het is een fictie die niet ver af staat van onze realiteit: terrorisme en aanslagen. Maar de zelfmoordaanslagen op bijvoorbeeld “onze spoorwegkathedraal” zijn niet meer dan een achterdoek bij het echte drama van vriendschap en verraad dat Lanoye wil vertellen. Want daar gaat ‘Zuivering’ over.
Na eerst werkpartner wordt Youssef een goede vriend en huisgenoot van Gideon –alhoewel de naam van Youssef niet Youssef was, en Gideon ons, zeg maar, genept heeft; een advocatentruc, maar wel effectief. In ieder geval, Youssef dus, een vluchteling, die Gideon eens het leven redt, waarmee die voor eeuwig bij hem in het krijt staat. En dan blijkt Youssef plots een gezin te hebben dat bij de twee mannen intrekt: moeder Karima, dochter en zoon Loubna en Rafiq, die natuurlijk niet Karima, Loubna en Rafiq heten, omdat Gideon ons genept heeft.
De eerste in een rij terroristische aanslagen (voorzien van wrange humor: “Het was wachten op een bij dom toeval goed getimede dubbelaanslag waarbij de concurrerende vrachtwagens konden inrijden op elkaar in plaats van op weerloze voetgangers.”), die op de spoorwegkathedraal heeft net zo’n ontstellende werking op dit bijzondere gezin als de aanslagen in onze wereld. Een land staat op de kop, maar Lanoye houdt het klein: een vluchtelingengezin. Op de vlucht, radicaliserend: hoofddoeken en verkeerde zwembroeken, de maatschappij en de machocultuur worden belachelijk gemaakt in Gideons eloquente bespiegelingen.
Wie Lanoye’s recente koningsdrama’s van Shakespeare of Marlowe heeft gezien, weet dat Lanoye niet wars is van show en dramatiek. En Gideon in deze roman ook niet, hij breekt de vierde wand naar het publiek en praat direct tegen ons. Praat en liegt, kleurt de plaatjes bij en geeft en passant, maar nadrukkelijk, zijn commentaar op de maatschappij die hij om zich heen ziet en waar hij niet bijhoort. Gideons taal is eloquent, maar net als Richard III –of Risjaard Modderfokker den Derde, zoals-ie bij Lanoye ging heten– uit Shakespeare’s gelijknamige drama, is Gideon een misvorming en een uit het beeld getrapte, een –in zijn eigen woorden– spraakgedrocht met diens verhaspelsmoel. Maar wel eentje die onwaarschijnlijk goed zijn way met woorden weet.
Lanoye en taal: het wervelt en het danst, het swingt en het groovet.
Deze bespreking verscheen ook in het online Lees Magazine van bol.com en op mijn blog jmctimmermans.wordpress.com. Een exemplaar van het boek werd beschikbaar gesteld door bol.com en uitgeverij Prometheus.
Inmiddels gepensioneerd blikt Gideon terug op een belangrijke periode in de fictieve recente Belgische geschiedenis en op een periode in zijn eigen leven. Maar het is een fictie die niet ver af staat van onze realiteit: terrorisme en aanslagen. Maar de zelfmoordaanslagen op bijvoorbeeld “onze spoorwegkathedraal” zijn niet meer dan een achterdoek bij het echte drama van vriendschap en verraad dat Lanoye wil vertellen. Want daar gaat ‘Zuivering’ over.
Na eerst werkpartner wordt Youssef een goede vriend en huisgenoot van Gideon –alhoewel de naam van Youssef niet Youssef was, en Gideon ons, zeg maar, genept heeft; een advocatentruc, maar wel effectief. In ieder geval, Youssef dus, een vluchteling, die Gideon eens het leven redt, waarmee die voor eeuwig bij hem in het krijt staat. En dan blijkt Youssef plots een gezin te hebben dat bij de twee mannen intrekt: moeder Karima, dochter en zoon Loubna en Rafiq, die natuurlijk niet Karima, Loubna en Rafiq heten, omdat Gideon ons genept heeft.
De eerste in een rij terroristische aanslagen (voorzien van wrange humor: “Het was wachten op een bij dom toeval goed getimede dubbelaanslag waarbij de concurrerende vrachtwagens konden inrijden op elkaar in plaats van op weerloze voetgangers.”), die op de spoorwegkathedraal heeft net zo’n ontstellende werking op dit bijzondere gezin als de aanslagen in onze wereld. Een land staat op de kop, maar Lanoye houdt het klein: een vluchtelingengezin. Op de vlucht, radicaliserend: hoofddoeken en verkeerde zwembroeken, de maatschappij en de machocultuur worden belachelijk gemaakt in Gideons eloquente bespiegelingen.
Wie Lanoye’s recente koningsdrama’s van Shakespeare of Marlowe heeft gezien, weet dat Lanoye niet wars is van show en dramatiek. En Gideon in deze roman ook niet, hij breekt de vierde wand naar het publiek en praat direct tegen ons. Praat en liegt, kleurt de plaatjes bij en geeft en passant, maar nadrukkelijk, zijn commentaar op de maatschappij die hij om zich heen ziet en waar hij niet bijhoort. Gideons taal is eloquent, maar net als Richard III –of Risjaard Modderfokker den Derde, zoals-ie bij Lanoye ging heten– uit Shakespeare’s gelijknamige drama, is Gideon een misvorming en een uit het beeld getrapte, een –in zijn eigen woorden– spraakgedrocht met diens verhaspelsmoel. Maar wel eentje die onwaarschijnlijk goed zijn way met woorden weet.
Lanoye en taal: het wervelt en het danst, het swingt en het groovet.
Deze bespreking verscheen ook in het online Lees Magazine van bol.com en op mijn blog jmctimmermans.wordpress.com. Een exemplaar van het boek werd beschikbaar gesteld door bol.com en uitgeverij Prometheus.
March 3, 2018
Voor mij een opportunistische boekenbeursroman,voortbordurend op dreigingsniveau 3 en het vluchtelingenissue.
Komt niet tot aan de knieën van “Spakeloos”.
Komt niet tot aan de knieën van “Spakeloos”.
November 21, 2021
Ik was een beetje boos toen ik las dat je nergens in België ontsnapt aan het geluid van autowegen. Daar had Lanoye zich tot Vlaanderen mogen beperken. Dit gezegd zijnde, het was een aangename verrassing om te mogen genieten van zijn mooie spel met taal. Zeker de goordere dingen komen vlot uit zijn pen gerold. Het is niet evident om hierbij weg te blijven van voorspelbare, te platte uitingen, maar hij kan dat! In een andere recensie las ik dat het bondiger kon met minder herhalingen. Wat mij betreft: het gebruik van 'spoorwegkathedraal' wordt na de vierde keer zo irritant dat het woord intussen boze rondjes loopt in mijn hoofd. Als dat de bedoeling was, om bv. iets van een trots of misschien zelfs ego dat mogelijk leeft in Antwerpen aan de kaak te stellen, is hij daar vlot in geslaagd. Anderzijds, wie ben ik om kritiek te uiten op details in een verhaal dat ik zelf niet zo knap had kunnen brengen. Goed gedaan Lanoye, ik heb ervan genoten! Alleen nog eentje misschien: zoals een andere recensent schreef, verwijzingen naar bekende Belgische incidenten zoals het met een bosmaaier afzetten van een been in het Waasland mag je achterwege laten. Of beter, laat je inspireren door buitenlandse pers zodat het niet al te clichématig aanvoelt. Het rukte mij tijdelijk volledig uit het verhaal. Ik vind het wat 'gemakkelijk'.
Het is een prima vertelling. Het hoofdpersonage is figuurlijk een soort intelligente bultenaar wiens levenspad zeker kan boeien. Hoe moeilijker de balanseeract des te geboeider het publiek. Je hoopt (aanvankelijk toch) dat hij heel aan de overkant geraakt, samen met zijn mooi beschreven haan. Goede keuze van Lanoye trouwens wat de coverfoto betreft. Terug naar het verhaal... Ik had verwacht en gehoopt dat het genuanceerder zou verlopen wat de familie vluchtelingen betreft en maar dat is een beslissing van de auteur natuurlijk. Hij schetst een donker beeld van onze maatschappij. Ook Gideon zelf, ons hoofdpersonage, wordt niet gespaard, wat altijd een interessant gegeven is.
Het is een prima vertelling. Het hoofdpersonage is figuurlijk een soort intelligente bultenaar wiens levenspad zeker kan boeien. Hoe moeilijker de balanseeract des te geboeider het publiek. Je hoopt (aanvankelijk toch) dat hij heel aan de overkant geraakt, samen met zijn mooi beschreven haan. Goede keuze van Lanoye trouwens wat de coverfoto betreft. Terug naar het verhaal... Ik had verwacht en gehoopt dat het genuanceerder zou verlopen wat de familie vluchtelingen betreft en maar dat is een beslissing van de auteur natuurlijk. Hij schetst een donker beeld van onze maatschappij. Ook Gideon zelf, ons hoofdpersonage, wordt niet gespaard, wat altijd een interessant gegeven is.
February 22, 2018
Komt moeilijk op gang maar wordt uiteindelijk toch een boeiend en aangrijpend verhaal, met een aantal toestanden toch iets te veel uitvergroot.
July 22, 2025
Goed verhaal. Zit vernuftig in elkaar, met mooie volzinnen en rake taal. Hier en daar een tikkeltje langdradig, maar erg boeiend. Fijne leeservaring.
November 26, 2017
Net zoals de laatste woorden over het haantje van Socrates aan Crito volslagen onbegrijpelijk zijn, zit ook dit verhaal van Tom Lanoye vol met onbegrijpelijke wendingen. Wat een stijl! Lanoye overdrijft en put zich uit in overdadige details, als een moderne Rabelais, terwijl het verhaal verder stampt en elke alinea wordt afgesloten door een of twee dichtregels. De aangedikte achtergrond van terreur in de Belgische hoofdstad brengt de hoofdpersoon, Gideon Rottier, toch al niet een van de meest stabiele personen, in een onhoudbare situatie ten opzichte van een vluchtelingengezin dat bij hem ingetrokken is. Ik vond dit boek een ontdekking.
September 6, 2023
(Nederlandse review)
Wow wow woww.
Ik kan met zekerheid zeggen dat dit een hoogtepunt is. Dit boek was geweeeeeldiggg. Ik denk dat het een blijvende indruk zal achterlaten op mij.
Tom Lanoye heeft een zekere genialiteit wat betreft het karakteriseren van personages en het zo geloofwaardig mogelijk te doen lijken. De ontwikkeling van alle personages was interessant, zowel van de protagonist als de rest.
De manier waarop dit boek geschreven is, is ook zo goed. Ik bleef maar lezen. Hij schrijft alsof hij vertelt.
Ik heb na dit boek het gevoel alsof ik een heel leven heb meegemaakt. Er is zoveel gebeurd en het is allemaal zo helder. Tegen het einde van het boek voelde ik me even gestresseerd en wanhopig als Gideon.
En wwoooowowow die drama met Hannibal en Karima was echt dolgedraaid. Het was zo psychologisch en op een bepaalde manier ook deugddoend om te lezen hoe een personage evolueert. Het was echt slim geschreven en opgebouwd.
Ik heb wel een paar kritiekpuntjes.
-Foreshadowing-
Zeker na de helft van het boek had ik het gevoel alsof er veel foreshadowing was. Het was dan meestal 1 zin op het einde van een hoofdstuk die voorspelde dat er iets vreselijks ging gebeuren.
Dat vond ik soms wel jammer, hoewel ik dan wel meer zin kreeg om verder te lezen, omdat ik wilde weten hoe het zich precies zou ontplooien.
-Gideon's view-
In het begin van het verhaal, toen Gideon de personages beschreef, had ik soms het gevoel alsof hij een beetje te lang vertelde over de vormen van het lichaam van de moeder, en dan vooral Loubna.
Aangezien hij tegen het einde van het verhaal soort van verliefd wordt op haar, is dat ergens wel logisch of zo, maar toen, in het begin vond ik het een beetje... ik weet het niet. Gewoon veel.
En dat was het ongeveer, ik vond het ook wel echt heel raar wat er opeens gebeurde tussen Loubna en Rafiq, maar ja. Het is geen slechter boek omdat er een ietwat vies onderwerp in voorkomt. En het gedrag van Gideon was ook op het einde ook niet heel rEiN of zo.
Kortom! Geweldig verhaal, goed geschreven en heel interessant. Zeker een favoriet!
Wow wow woww.
Ik kan met zekerheid zeggen dat dit een hoogtepunt is. Dit boek was geweeeeeldiggg. Ik denk dat het een blijvende indruk zal achterlaten op mij.
Tom Lanoye heeft een zekere genialiteit wat betreft het karakteriseren van personages en het zo geloofwaardig mogelijk te doen lijken. De ontwikkeling van alle personages was interessant, zowel van de protagonist als de rest.
De manier waarop dit boek geschreven is, is ook zo goed. Ik bleef maar lezen. Hij schrijft alsof hij vertelt.
Ik heb na dit boek het gevoel alsof ik een heel leven heb meegemaakt. Er is zoveel gebeurd en het is allemaal zo helder. Tegen het einde van het boek voelde ik me even gestresseerd en wanhopig als Gideon.
En wwoooowowow die drama met Hannibal en Karima was echt dolgedraaid. Het was zo psychologisch en op een bepaalde manier ook deugddoend om te lezen hoe een personage evolueert. Het was echt slim geschreven en opgebouwd.
Ik heb wel een paar kritiekpuntjes.
-Foreshadowing-
Zeker na de helft van het boek had ik het gevoel alsof er veel foreshadowing was. Het was dan meestal 1 zin op het einde van een hoofdstuk die voorspelde dat er iets vreselijks ging gebeuren.
Dat vond ik soms wel jammer, hoewel ik dan wel meer zin kreeg om verder te lezen, omdat ik wilde weten hoe het zich precies zou ontplooien.
-Gideon's view-
In het begin van het verhaal, toen Gideon de personages beschreef, had ik soms het gevoel alsof hij een beetje te lang vertelde over de vormen van het lichaam van de moeder, en dan vooral Loubna.
Aangezien hij tegen het einde van het verhaal soort van verliefd wordt op haar, is dat ergens wel logisch of zo, maar toen, in het begin vond ik het een beetje... ik weet het niet. Gewoon veel.
En dat was het ongeveer, ik vond het ook wel echt heel raar wat er opeens gebeurde tussen Loubna en Rafiq, maar ja. Het is geen slechter boek omdat er een ietwat vies onderwerp in voorkomt. En het gedrag van Gideon was ook op het einde ook niet heel rEiN of zo.
Kortom! Geweldig verhaal, goed geschreven en heel interessant. Zeker een favoriet!
This entire review has been hidden because of spoilers.
September 8, 2018
De barokke taal is bij vlagen prachtig, maar ook machtig. Het verhaal is verrassend, maar ook zeer gezocht. Het is net tiramisu, zoet, zacht en vet met een vleug van drank. Na één hap is het teveel.
July 19, 2018
“Om te groeien heeft vriendschap maar een ding nodig. Een gemeenschappelijke vijand of een gemeenschappelijke droom.” P.37
Het boek start met een proloog waarin Gideon Rottier vertelt over zijn haantje, dat op een dag zo maar verschijnt op het terras (majolicategels) van zijn Palazzo.
In het eerste deel (BOEK I) stelt Rottier zijn vriend voor, Youssef. Youssef is een vluchteling die in hetzelfde bedrijfje (Extreme Cleansing) als Rottier komt werken en bij Rottier eveneens onderdak vindt. Ze matchen wonderwel, Rottier noemt het een “bromance”. Ze hebben niet echt dezelfde interesses, maar het huis is ruim en ze lopen elkaar dus ook niet meteen voor de voeten. Ze delen wel dezelfde liefde voor poëzie, literatuur en taal. Rottier slaat zelf al eens wat achterover tijdens de vele ruimingen. Zo verzamelt hij kostbare literaire werken, design en soms zelfs hele sofa’s.
Het werk bestaat vooral uit het opruimen na zelfdodingen, overstromingen of branden en het zuiveren van panden die jarenlang verwaarloosd werden door de bewoner. De arbeid is ook niet ongevaarlijk uiteraard en op een dag redt Youssef Gideon’s leven na een gasontploffing. Kort daarna meldt Youssef dat zijn vrouw en twee kinderen zullen overkomen; dit tot grote verbazing van Rottier die nooit eerder iets vernomen had van het bestaan van een gezin.
Boek II begint met de voorstelling van de nieuwe personages: Karima, de vrouw van Youssef, Loubna, de dochter en Rafiq, de zoon. Allen komen ze inwonen bij Gideon en dat zorgt vooral meteen voor nieuwe verhoudingen en de nodige spanning. Er is wat jaloezie van alle kanten, er zijn de kleine vervelende persoonlijke karaktertrekken van allen etc. Een periode van samenleven met zijn vieren wordt uitvoerig beschreven en toegelicht. Gideon is vooral niet blind voor de jeugdige schoonheid van Loubna valt op. Op een ochtend komt Youssef Gideon wakker maken. Hij gaat vertrekken; hij beweert dat hij op zoek moet naar een nog betere toekomst voor zijn gezin. Hij zal wel Skypen en mailen, maar het is beter als zijn gezin blijft. Vooral Karima zal zich afreageren op Gideon en hem onterecht verwijten dat hij al die tijd al op de hoogte was. Ze gaat aan de drank en ook Loubna verandert door de situatie. Ze gaat plots vier keer per dag bidden en draagt nu een hoofddoek. Gideon merkt op dat de rest van haar kledij nauw op haar lichaam aansluit en hij blijft dan ook nog steeds niet ongevoelig voor haar schoonheid. Net voor het hoofdstuk “Twee graven zonder zerk” vraagt Youssef Gideon twee maal om geld. Na het tweede niet onaanzienlijke bedrag te hebben overgemaakt, laat Youssef nooit meer iets van zich horen.
Het laatste spoor van Youssef loopt dood in Sao Paulo, Brazilië. De rest van zijn gezin glijdt steeds verder af in extremen, zeker nadat ze tot het besef komen dat Youssef naar alle waarschijnlijkheid dood is. Karima gaat nu nog meer aan de drank en aan de pillen. Op een dag doodt ze ook Gideons haantje en doet het in de kookpot. Hij kan het haar niet vergeven. Rafiq wordt een soort lone wolf en krijgt onvoorspelbare, agressieve buien. Vooral Loubna blijft Gideon bekoren. Om het gezin wat in de gaten te kunnen houden en met name de hem verontrustende Rafiq installeert Gideon stiekem enkele camera’s. Zo filmt hij op een dag eerder toevallig en onbedoeld hoe Rafiq en Loubna samen nogal intiem onder de douche terecht komen. Loubna houdt haar broer af vooraleer de situatie echter volledig uit de hand kan lopen. Gideon schrikt van het tafereel, maar het weerhoudt hel er niet van nog een extra camera te plaatsen in de slaapkamer van Loubna. Op een dag is hij haar ook daar aan het filmen als ze de camera opmerkt. Loubna denkt echter vermoedelijk dat het haar broer is die haar filmt en samen met haar moeder vertrekt ze halsoverkop uit het huis.
Gideon blijft alleen achter met een razende Rafiq, die natuurlijk zelf denkt dat hij de oorzaak is van het vertrek van zijn zus. Gideon belooft dat ze samen op zoek zullen gaan naar de twee vrouwen, maar verdooft Rafiq eerst om alleen op pad te gaan. Hij stopt hem in de kelder met het idee op het einde van de dag terug te zijn met meer nieuws of zelfs met de twee vrouwen. Echter, na een bezoek aan een politiekantoor lopen de zaken wat uit de hand en hij zit zelf een week gevangen.
Wanneer hij na een week terugkeert naar de kelder heeft Rafiq zichzelf verhangen.
“Visite en vis blijven drie dagen fris.” P. 130
Het boek start met een proloog waarin Gideon Rottier vertelt over zijn haantje, dat op een dag zo maar verschijnt op het terras (majolicategels) van zijn Palazzo.
In het eerste deel (BOEK I) stelt Rottier zijn vriend voor, Youssef. Youssef is een vluchteling die in hetzelfde bedrijfje (Extreme Cleansing) als Rottier komt werken en bij Rottier eveneens onderdak vindt. Ze matchen wonderwel, Rottier noemt het een “bromance”. Ze hebben niet echt dezelfde interesses, maar het huis is ruim en ze lopen elkaar dus ook niet meteen voor de voeten. Ze delen wel dezelfde liefde voor poëzie, literatuur en taal. Rottier slaat zelf al eens wat achterover tijdens de vele ruimingen. Zo verzamelt hij kostbare literaire werken, design en soms zelfs hele sofa’s.
Het werk bestaat vooral uit het opruimen na zelfdodingen, overstromingen of branden en het zuiveren van panden die jarenlang verwaarloosd werden door de bewoner. De arbeid is ook niet ongevaarlijk uiteraard en op een dag redt Youssef Gideon’s leven na een gasontploffing. Kort daarna meldt Youssef dat zijn vrouw en twee kinderen zullen overkomen; dit tot grote verbazing van Rottier die nooit eerder iets vernomen had van het bestaan van een gezin.
Boek II begint met de voorstelling van de nieuwe personages: Karima, de vrouw van Youssef, Loubna, de dochter en Rafiq, de zoon. Allen komen ze inwonen bij Gideon en dat zorgt vooral meteen voor nieuwe verhoudingen en de nodige spanning. Er is wat jaloezie van alle kanten, er zijn de kleine vervelende persoonlijke karaktertrekken van allen etc. Een periode van samenleven met zijn vieren wordt uitvoerig beschreven en toegelicht. Gideon is vooral niet blind voor de jeugdige schoonheid van Loubna valt op. Op een ochtend komt Youssef Gideon wakker maken. Hij gaat vertrekken; hij beweert dat hij op zoek moet naar een nog betere toekomst voor zijn gezin. Hij zal wel Skypen en mailen, maar het is beter als zijn gezin blijft. Vooral Karima zal zich afreageren op Gideon en hem onterecht verwijten dat hij al die tijd al op de hoogte was. Ze gaat aan de drank en ook Loubna verandert door de situatie. Ze gaat plots vier keer per dag bidden en draagt nu een hoofddoek. Gideon merkt op dat de rest van haar kledij nauw op haar lichaam aansluit en hij blijft dan ook nog steeds niet ongevoelig voor haar schoonheid. Net voor het hoofdstuk “Twee graven zonder zerk” vraagt Youssef Gideon twee maal om geld. Na het tweede niet onaanzienlijke bedrag te hebben overgemaakt, laat Youssef nooit meer iets van zich horen.
Het laatste spoor van Youssef loopt dood in Sao Paulo, Brazilië. De rest van zijn gezin glijdt steeds verder af in extremen, zeker nadat ze tot het besef komen dat Youssef naar alle waarschijnlijkheid dood is. Karima gaat nu nog meer aan de drank en aan de pillen. Op een dag doodt ze ook Gideons haantje en doet het in de kookpot. Hij kan het haar niet vergeven. Rafiq wordt een soort lone wolf en krijgt onvoorspelbare, agressieve buien. Vooral Loubna blijft Gideon bekoren. Om het gezin wat in de gaten te kunnen houden en met name de hem verontrustende Rafiq installeert Gideon stiekem enkele camera’s. Zo filmt hij op een dag eerder toevallig en onbedoeld hoe Rafiq en Loubna samen nogal intiem onder de douche terecht komen. Loubna houdt haar broer af vooraleer de situatie echter volledig uit de hand kan lopen. Gideon schrikt van het tafereel, maar het weerhoudt hel er niet van nog een extra camera te plaatsen in de slaapkamer van Loubna. Op een dag is hij haar ook daar aan het filmen als ze de camera opmerkt. Loubna denkt echter vermoedelijk dat het haar broer is die haar filmt en samen met haar moeder vertrekt ze halsoverkop uit het huis.
Gideon blijft alleen achter met een razende Rafiq, die natuurlijk zelf denkt dat hij de oorzaak is van het vertrek van zijn zus. Gideon belooft dat ze samen op zoek zullen gaan naar de twee vrouwen, maar verdooft Rafiq eerst om alleen op pad te gaan. Hij stopt hem in de kelder met het idee op het einde van de dag terug te zijn met meer nieuws of zelfs met de twee vrouwen. Echter, na een bezoek aan een politiekantoor lopen de zaken wat uit de hand en hij zit zelf een week gevangen.
Wanneer hij na een week terugkeert naar de kelder heeft Rafiq zichzelf verhangen.
“Visite en vis blijven drie dagen fris.” P. 130
October 26, 2018
Recensie 1: https://www.tzum.info/2018/01/recensi...
Recensie 2: https://deleesclubvanalles.nl/book-re...
Recensie 3: https://www.volkskrant.nl/cultuur-med...
Zuivering van Tom Lanoye is allesbehalve een banaal boek. Het thema is complex, de taal is bombastisch, de plot aangenaam verschrikkelijk. Ondanks het strakke tijdsinterval waarin ik het boek heb gelezen, heb ik genoten van het stuk literatuur dat mij voorgeschoteld werd.
Om mijn mening over het boek vorm te geven, zal ik die vergelijken met drie recensies waarvan de linken hierboven te vinden zijn.
Eén punt wordt unaniem aangehaald en dat is het karakteristiek taalgebruik van Lanoye dat naar het scabreuze trekt en dat gekenmerkt wordt door de harde, vieze en vaak beeldrijke beschrijvingen. Dat kan door sommige lezers als vervelend en onaangenaam ervaren worden, maar mij stoort het niet. Het is een stijl als een ander en past goed bij de persoonlijkheid van het hoofdpersonage, Gideon. Het reflecteert de brute eerlijkheid van het verhaal.
Maar helemaal eerlijk is Gideon niet. Dit haalt recensent 3 aan. Gideon verbloemt zijn acties een beetje en zoekt naar excuses om zijn redeneringen goed te praten. Dat laat Lanoye heel subtiel doorschijnen door een precieze woordenkeus. Wat dit nog versterkt, is het feit dat het hele verhaal uit het vertellersperspectief van Gideon wordt geschreven. Bijgevolg komt de familie niet eens aan het woord.
Een ander kenmerk van het boek is dat er geen dialogen in voorkomen. Recensent 1 vindt dat dit leidt tot een lichtjes minder dynamisch verhaal dat soms traag aanvoelt omdat de dialogen geen versnellingen en ritmes in het verhaal komen brengen. ik vind echter dat het juist zorgt voor een sterke beleving van het linguïstische isolement waarin de stotterende Gideon zich bevindt.
Recensent 3 schrijft ook dat men door het vertellersperspectief en de rol van Gideon als underdog ook sympathie gaat voelen voor hem, maar dat men uiteindelijk ook niet tevreden is met het feit dat hij er het best uit komt. De rest van de personages zijn óf dood óf verdwenen. Ook recensent 1 wijst erop dat uiteindelijk de blanke man het fysiek en geestelijk als beste ‘overleeft’. Mijn gevoel is dan ook dubbel. Ik voel een menselijk medelijden voor hem maar ook een soort irritatie voor al zijn fouten.
Recensent 2 focust vooral op het maatschappelijk aspect van de roman. De toenemende spanningen rond radicalisering, vluchtelingen en de terroristische aanslagen. Hij/zij schrijft dat Lanoye Gideon gebruikt om ongeremd zijn mening te kunnen geven en de lezer een paar lastige vragen te stellen. Lanoye lijkt mij inderdaad Gideon te gebruiken als spreekbuis en als absolute observator van het menselijk gedrag, al dan niet accuraat.
Al bij al vond ik het een interessant boek en dan vooral door de schrijfkunst en de uitgebreide beeldrijke metaforen. Ik heb genoten en raad het aan!
Recensie 2: https://deleesclubvanalles.nl/book-re...
Recensie 3: https://www.volkskrant.nl/cultuur-med...
Zuivering van Tom Lanoye is allesbehalve een banaal boek. Het thema is complex, de taal is bombastisch, de plot aangenaam verschrikkelijk. Ondanks het strakke tijdsinterval waarin ik het boek heb gelezen, heb ik genoten van het stuk literatuur dat mij voorgeschoteld werd.
Om mijn mening over het boek vorm te geven, zal ik die vergelijken met drie recensies waarvan de linken hierboven te vinden zijn.
Eén punt wordt unaniem aangehaald en dat is het karakteristiek taalgebruik van Lanoye dat naar het scabreuze trekt en dat gekenmerkt wordt door de harde, vieze en vaak beeldrijke beschrijvingen. Dat kan door sommige lezers als vervelend en onaangenaam ervaren worden, maar mij stoort het niet. Het is een stijl als een ander en past goed bij de persoonlijkheid van het hoofdpersonage, Gideon. Het reflecteert de brute eerlijkheid van het verhaal.
Maar helemaal eerlijk is Gideon niet. Dit haalt recensent 3 aan. Gideon verbloemt zijn acties een beetje en zoekt naar excuses om zijn redeneringen goed te praten. Dat laat Lanoye heel subtiel doorschijnen door een precieze woordenkeus. Wat dit nog versterkt, is het feit dat het hele verhaal uit het vertellersperspectief van Gideon wordt geschreven. Bijgevolg komt de familie niet eens aan het woord.
Een ander kenmerk van het boek is dat er geen dialogen in voorkomen. Recensent 1 vindt dat dit leidt tot een lichtjes minder dynamisch verhaal dat soms traag aanvoelt omdat de dialogen geen versnellingen en ritmes in het verhaal komen brengen. ik vind echter dat het juist zorgt voor een sterke beleving van het linguïstische isolement waarin de stotterende Gideon zich bevindt.
Recensent 3 schrijft ook dat men door het vertellersperspectief en de rol van Gideon als underdog ook sympathie gaat voelen voor hem, maar dat men uiteindelijk ook niet tevreden is met het feit dat hij er het best uit komt. De rest van de personages zijn óf dood óf verdwenen. Ook recensent 1 wijst erop dat uiteindelijk de blanke man het fysiek en geestelijk als beste ‘overleeft’. Mijn gevoel is dan ook dubbel. Ik voel een menselijk medelijden voor hem maar ook een soort irritatie voor al zijn fouten.
Recensent 2 focust vooral op het maatschappelijk aspect van de roman. De toenemende spanningen rond radicalisering, vluchtelingen en de terroristische aanslagen. Hij/zij schrijft dat Lanoye Gideon gebruikt om ongeremd zijn mening te kunnen geven en de lezer een paar lastige vragen te stellen. Lanoye lijkt mij inderdaad Gideon te gebruiken als spreekbuis en als absolute observator van het menselijk gedrag, al dan niet accuraat.
Al bij al vond ik het een interessant boek en dan vooral door de schrijfkunst en de uitgebreide beeldrijke metaforen. Ik heb genoten en raad het aan!
December 7, 2022
Wat een grandioos geschreven vreselijk rotboek!
Gideon Rottier is een alleenstaande man met een spraakgebrek die werkt bij een schoonmaakbedrijf dat vooral in extreme situaties opruimt. Bijv. bij brand, zelfmoord, verwaarlozing en aanslagen.
Hij sluit vriendschap met de extroverte vluchteling Youssef en raakt na verloop van tijd in zijn eentje opgescheept met diens gezin. Al snel daarna begint zijn leven te ontsporen tegen de achtergrond van een steeds gewelddadiger wordende maatschappij.
Lanoye kruipt onder de huid van Gideon, die het verhaal vertelt en heel langzaam de spanning opvoert. Daarbij vond ik een deel van het verhaal misschien wel iets te ver uitgerekt, maar Lanoye is zonder meer een zeer begenadigd schrijver.
Alleen... ik wíl niet onder Gideons huid kruipen! Vooral tegen het eind vind ik hem zo'n misselijkmakend individu en gebeuren er dingen waar ik me, door ze alleen maar te lezen, al zo smerig en vies voelde dat ik het boek het liefst niet meer aan zou raken. Getverdemme! (En nee, dan heb ik het niet over de expliciete beschrijvingen van Gideons werk.)
Het is zonder meer knap hoe Lanoye dit gevoel kan overbrengen, daar heb ik echt bewondering voor, maar toch... ik walg ervan en wil er eigenlijk gewoon niks meer van weten. Twee en een halve ster.
Gideon Rottier is een alleenstaande man met een spraakgebrek die werkt bij een schoonmaakbedrijf dat vooral in extreme situaties opruimt. Bijv. bij brand, zelfmoord, verwaarlozing en aanslagen.
Hij sluit vriendschap met de extroverte vluchteling Youssef en raakt na verloop van tijd in zijn eentje opgescheept met diens gezin. Al snel daarna begint zijn leven te ontsporen tegen de achtergrond van een steeds gewelddadiger wordende maatschappij.
Lanoye kruipt onder de huid van Gideon, die het verhaal vertelt en heel langzaam de spanning opvoert. Daarbij vond ik een deel van het verhaal misschien wel iets te ver uitgerekt, maar Lanoye is zonder meer een zeer begenadigd schrijver.
Alleen... ik wíl niet onder Gideons huid kruipen! Vooral tegen het eind vind ik hem zo'n misselijkmakend individu en gebeuren er dingen waar ik me, door ze alleen maar te lezen, al zo smerig en vies voelde dat ik het boek het liefst niet meer aan zou raken. Getverdemme! (En nee, dan heb ik het niet over de expliciete beschrijvingen van Gideons werk.)
Het is zonder meer knap hoe Lanoye dit gevoel kan overbrengen, daar heb ik echt bewondering voor, maar toch... ik walg ervan en wil er eigenlijk gewoon niks meer van weten. Twee en een halve ster.
September 13, 2023
Ik ben een beetje van mijn melk na mijn allereerste boek van Tom Lanoye. Van mijn melk en vol schaamte dat het 32 jaar geduurd heeft eer ik een eerste boek van hem las. De jaren dat ik niet kon lezen in mindering gebracht misschien een dikke 20 jaar. ‘Zuivering’ deed mijn grote liefde voor de Vlaamse literatuur terug opleven. Het lijkt alsof alles wat ik eerder dit jaar las (op een paar uitzonderingen na) in het niet valt. Zonder afbreuk te willen doen aan alle 2023 boeken; dit is gewoon, tja… iets anders.
‘Zuivering’ zal niet ieders ding zijn. Voor mij was het literatuur met grote L. Een roman van de bovenste plank doorspekt met humor, de ene sterke zin na de andere. Maar ook een roman met een donker kantje en enkele loodzware thema’s, zeker naarmate Tom Lanoye je dieper het verhaal insleurt.
Ik zou nagenoeg alle zinnen en quotes uit het boek hier kunnen kopiëren omdat het er zodanig veel zijn die mij deden lachen, die raken of die gewoon mooi waren. Ik probeer het kort te houden, in hoeverre dat mogelijk is.
“Niemand bemint welsprekendheid meer dan de hakkelaar.”
“’De mens is niet gemaakt om in groep te leven. Het is al moeilijk genoeg met z’n tweeën.’ Zo luidt al jaren mijn tweeledige lijfspreuk. Was ze niet zo lang, ik had haar op mijn voorhoofd laten tatoeëren. In tweevoud. Een keertje gewoon en een keertje in spiegelbeeld, om er ook zelf elke dag aan herinnerd te worden.”
“Je hebt geen safaripark nodig om de wetten van de natuur in werking te zien treden. Ook de nette burger kiest zijn slachtoffers uit op basis van zwakte en afzondering van de kudde.”
“Dit was het dan, ouwe jongen. Zo eindigt de blessuretijd die jou als kind was toebedeeld na je blindedarmoperatie. Met een verbrijzeld been, een halve schedelbreuk en het orgelpunt dat je altijd hebt gevreesd. Bij volle verstand vergaan in vuur en vlam.”
“Liefde is als een vreemde taal. Je leert ze af als je ze niet onderhoudt.”
‘Zuivering’ zal niet ieders ding zijn. Voor mij was het literatuur met grote L. Een roman van de bovenste plank doorspekt met humor, de ene sterke zin na de andere. Maar ook een roman met een donker kantje en enkele loodzware thema’s, zeker naarmate Tom Lanoye je dieper het verhaal insleurt.
Ik zou nagenoeg alle zinnen en quotes uit het boek hier kunnen kopiëren omdat het er zodanig veel zijn die mij deden lachen, die raken of die gewoon mooi waren. Ik probeer het kort te houden, in hoeverre dat mogelijk is.
“Niemand bemint welsprekendheid meer dan de hakkelaar.”
“’De mens is niet gemaakt om in groep te leven. Het is al moeilijk genoeg met z’n tweeën.’ Zo luidt al jaren mijn tweeledige lijfspreuk. Was ze niet zo lang, ik had haar op mijn voorhoofd laten tatoeëren. In tweevoud. Een keertje gewoon en een keertje in spiegelbeeld, om er ook zelf elke dag aan herinnerd te worden.”
“Je hebt geen safaripark nodig om de wetten van de natuur in werking te zien treden. Ook de nette burger kiest zijn slachtoffers uit op basis van zwakte en afzondering van de kudde.”
“Dit was het dan, ouwe jongen. Zo eindigt de blessuretijd die jou als kind was toebedeeld na je blindedarmoperatie. Met een verbrijzeld been, een halve schedelbreuk en het orgelpunt dat je altijd hebt gevreesd. Bij volle verstand vergaan in vuur en vlam.”
“Liefde is als een vreemde taal. Je leert ze af als je ze niet onderhoudt.”
February 20, 2018
Aanrader: Anders dan andere boeken.. herkenbaar en bevreemdend, brandend actueel.
March 3, 2018
Minder goed dan Sprakeloos, maar nog steeds heel sterk. Vooral door het actuele thema, het hoofdstuk over de aanslag op een station kont hard binnen.
July 30, 2023
Niet helemaal voor mij, wel prachtige literatuur. Knap hoe je een creepy gevoel hebt bij het hoofdpersonage, wat op het einde helemaal bevestigd wordt.
Read
October 4, 2025Wie koopt toch al die miljoenen lelijke, nutteloze boeken?
January 27, 2018
Lanoye op zijn best: taal die van de bladzijdes spat, een degelijk opgebouwde plot, personages en gebeurtenissen die tot nadenken stemmen en niet in een links/rechts-hokje zijn te plaatsen en onvoorspelbaar tot aan het eind. Misschien niet de nieuwe 'Sprakeloos' maar gelukkig ook niet de nieuwe 'Gelukkige Slaven'.
June 8, 2018
https://www.scholieren.com/boek/14030...
Proloog
De ik-verteller Gideon Rottier (intussen met pensioen terugblikkend op zijn leven) vertelt hoe jaren geleden plotseling een haantje zijn binnentuintje kwam binnengevlogen. Hij laat de haan in zijn huis los en hij noemt hem Hannibal. Het is eigenlijk zijn enige vriend. Gideon is een stotteraar en hij slist ook erg. Hij heeft geen vrienden en andere mensen pesten en discrimineren hem.
Boek I: Land van afkomst
- Scheten en papavers (10 hoofdstukken)
Gideon is dus een eenzaam figuur. Hij heeft vroeger wel eens een vriendinnetje-Eva- gehad, maar die heeft hem in de steek gelaten voor een veel oudere wijnhandelaar. De liefde had hem daarna niet meer opgezocht, maar hij kende wel een vriendschap. Hij voelt zich aangetrokken tot de vluchteling uit Noord-Afrika, Youssef. Die heeft mooie verhalen over zijn vlucht naar West-Europa. Hij was geholpen door mensensmokkelaars en met treinen steeds verder naar het noorden gekomen. Hij kon prachtige verhalen vertellen en onbevangen scheten laten. Gideon kan door zijn handicap ook goed naar hem luisteren. Ook naar zijn verhaal over de treinreizigers die omdat ze ontlasting op de treinrails achterlaten waarin zaadjes en pitten zitten voor verspreiding van exotische plantensoorten zorgen. Deze Youssef wordt ineens van hogerhand gedropt bij de werknemers van Extreme Ceaning. Die kijken een beetje vreemd aan tegen de vluchteling uit Syrië. Hun gemeenschappelijk element is hun voorliefde voor taal en poëzie. Youssef houdt van de dichter Adonis.
- Vreugdetranen in een decor van verwoesting (15)
Daarvóór was Gideon mislukt als sperma-opvanger bij koeien en ook als opzetter van gestorven dieren. Extreme Cleaning is een bedrijf dat dienst doet bij het opruimen van de rommel die achterblijft bij zelfmoorden, aanslagen, ongelukken of overstromingen. Gewoonte van de werknemers in het bedrijf is om allerlei materialen mee te nemen van de plaats delict. Ze haalt Gideon nog wel eens kostbare boeken en gedichtenbundels weg. Hij houdt van de dichters Baudelaire en Apollinaire. Andere werknemers zien daar niets in. Waardevolle metalen worden verkocht en het geld wordt verdeeld. In dat bedrijf komt Gideon te werken. Omdat hij stottert, wordt hij nogal gepest. Maar hij vindt de aard van het werk (alles zuiveren) prima. Hij heeft in de binnenstad een verwaarloosd herenhuis gekocht en dat van lieverlede steeds meer opgeknapt tot het zijn palazzo werd. Youssef wordt een vriend van Gideon. Dat wordt zijn geluk. Want na een ontploffing in een flatgebouw, wordt Gideon van de dood gered door zijn vriend. Hij redt hem uit de vlammen (symbool van de zuivering) Youssef wordt een tijdelijke held en hij trekt bij Gideon in het herenhuis in. Hij verzorgt zijn Belgische vriend. Alles lijkt prima te verlopen, totdat Youssef aan Gideon bekend maakt dat hij zijn gezin uit Noord-Afrika wil laten overkomen. En dat gebeurt. Stof voor een tweede boek, vindt Gideon.
Boek II: Land van Toekomst
- Appels en bomen (15)
Het vluchtelingengezin komt op het station aan: Karima is de vrouw en het echtpaar heeft twee kinderen: het mooie moslimmeisje Loubna en het ondeugende jongetje Rafiq. Ze komen allemaal in het herenhuis van Gideon te wonen en die heeft daar als einzelgänger wel moeite mee. Hij voelt zich ook wel een beetje verraden door Youssef, omdat die het bestaan van zijn gezin had verzwegen.
Hij geeft nu ook aan de lezers toe dat de namen van het gezin allemaal verzonnen zijn. In het begin willen de gasten zich nog wel als een modelfamilie gedragen. Maar daarna gaan ze meer hun eigen gang. Ze kijken allemaal wel graag naar voetbal. Rafiq doet pogingen om allerlei bekende voetballers te imiteren, maar schiet ook weleens expres naar Hannibal, het haantje. Die pikt als wraak de bal een keer lek. Daarna begint Rafiq ook het haantje te verzorgen.
De vrouwen houden zich voornamelijk bezig met het huishouden en koken, maar dat laatste gaat Karima niet zo goed af. Ze grijpt ook graag naar de fles. Gideon begint zich dan ook steeds meer te ergeren aan het gedrag van zijn logés. Loubna is zich het meest politiek en religieus bewust: ze discussieert daarover met Gideon, als ze samen een sigaretje op de binnenkoer roken.
Ze maken als 'gezin' ook een aantal uitstapjes: o.a. naar de Ardennen en een dagje naar Brugge. Maar het is de laatste keer dat ze er met zijn allen op uittrekken. Een week later is er een aanslag op het grote treinstation (de spoorwegkathedraal). Extreme Cleaning wordt gevraagd de rommel op te ruimen en Youssef wordt door de verzamelde media gezien als een mogelijke terrorist in plaats van een trouwe schoonmaker. Hij voelt zich daardoor niet meer veilig in België en hij neemt het besluit dat hij 's nachts aan Gideon komt meedelen. Hij besluit met de noorderzon te vertrekken en zijn gezin niet in te lichten.
- Het geruis van regen op klimop (8)
Gideon had het gezin ingelicht en het was wel boos geworden. Gideon voelt zich ook verraden door Youssef, want hij moet nu ook voor het gezin opdraaien. Bovendien geeft een woedende Karima hem er de schuld van dat Youssef opgestapt is. maar ze biedt erna haar excuses aan en belooft snel naar een eigen huis te gaan zoeken. Maar eigenlijk hoeft dat niet van Gideon. Door het gezelschap in zijn huis heeft hij het gevoel van eenzaamheid niet meer zo ervaren. Hij heeft de rust van het huis ook nodig, want om hen heen wordt het steeds chaotischer. Er worden steeds meer aanslagen gepleegd en het zijn gouden tijden voor Extreme Cleaning. Gideon wordt leidinggevende maar hij is er niet gelukkiger mee. Loubna begint te veranderen: ze houdt zich steeds meer aan de religieuze voorschriften o.a. het dragen van een hoofddoek, tot verdriet van Gideon. Maar hij kijkt ook met steeds meer erotische ogen naar het meisje. daartegenover staat dat Karima zich steeds meer gaat verslonzen en ook steeds meer gaat drinken. Youssef zit intussen in Brazilië en vraagt op een dag via Skype aan Gideon of hij een bedrag wil overmaken. Dat doet Gideon een paar keer. Na de derde keer laat Gideon nooit meer iets van zich horen.
- Twee graven zonder zerk. (24)
Karima verwijt Gideon opnieuw dat hij schuld heeft aan het nieuwe leven van Youssef. Hij zit daar met zijn geld in Brazilië met een hoer. Ze moet gaan werken, maar wil ook wraak nemen op Gideon. Dat kan natuurlijk door hem in zijn ziel te treffen en dat kan alleen met wraak op Hannibal.
Rafiq heeft zich als puber gemeld bij een sportschool en hij ontwikkelt zich lichamelijk heel snel. Maar ook hij gaat een keer door het lint als hij geweerd wordt in de sportschool vanwege zijn onhygiënische zwembroek. Hij had al eens geweigerd in zijn blootje in de sauna te zitten. Hij lijkt te radicaliseren en als een 'lone wolf' wraak te willen nemen op alles en iedereen. Dan komt er een aanslag in het voetbalstadion waarbij drones worden gebruikt. Loubna wordt ook (licht) gewond en de beer lijkt los. Er komt chaos in de stad. Loubna was namelijk met stenen bekogeld na de aanslag.
Op een dag komt Gideon thuis en ziet hij dat Hannibal in de soep gegaan is, omdat Karima hem bloedig vermoord heeft. Rafiq begrijpt zijn woede en helpt Gideon heel erg met het ruimen van de boel en het graven van een graf in de binnenkoer. Loubna slaat in die periode erna een arm om de schouder van Gideon, waardoor hij seksueel geprikkeld wordt. Hij begint steeds meer aandacht te krijgen voor de mooie Loubna. Hij neemt van een ongevalsplek die hij moet zuiveren voor Extre Cleaning camera's mee en bevestigt die op enkele plaatsen in huis. Later ziet hij op zijn laptop een opname waarop zij met haar broertje onder de douche gaat en dat ze elkaar omhelzen. Rafiq wil duidelijk meer doen met zijn zus, maar ze weigert. Ook constateert Gideon op andere beelden dat Rafiq zichzelf steeds bevredigt door het kijken naar pornofilms.
Dan bevestigt Gideon een betere camera in Loubna's kamer en opnieuw heeft hij beet. Ze bevredigt zichzelf en dat beeld zet zich vast in zijn geheugen. Hij vat het idee op om met haar te trouwen. Maar ze ontdekt de verborgen camera en wordt woedend. Waarschijnlijk denkt ze dat de camera is aangebracht door Rafiq. Ze verlaat met haar moeder het herenhuis tot woede van Rafiq. Hij wil dat Gideon haar onmiddellijk gaat zoeken. Die brengt echter met een verzameling pillen Rafiq in slaap en sluit hem op in een hermetisch afgesloten kelderruimte. Daarna gaat hij met een taxi op weg, maar hij krijgt een opwelling waarin hij besluit de twee vrouwen als vermist aan te geven. Op het politiebureau gaat het niet zoals hij gedacht had. Hij raakt slaags met de agenten en wordt opgesloten.
Epiloog
Gideon wordt een week opgesloten en daarna opgehaald door zijn baas. Die ontslaat hem meteen met een mooie bonus. In het palazzo gaat hij direct naar de kelder waarin Rafiq zit. Die blijkt zich te hebben verhangen. Nu rest Gideon opnieuw een zuiveringskarwei. Dat gaat hem goed af door de ervaringen bij Extreme Cleaning. Hij ruimt alle rommel op en begraaft ook Rafiq in de binnenkoer zonder zerk. Niemand heeft ooit meer geweten waar de jongen was gebleven.
Gideon gaat daarna bij een gewoon schoonmaakbedrijf werken. Daarna gaat hij met pensioen. Hij zoekt internet af naar Loubna en Karima. Maar hij vindt nooit een spoor van hen.
Gideon hoopt dat hij nooit dement wordt, want hij wil de herinneringen aan het beeld van het meisje dat zichzelf bevredigt nooit meer kwijt raken. Ook aan Youssef denkt hij nog vaak. Wat zal hij doen mocht hij ooit ineens voor de deur staan? Gideon weet het nog niet.
Proloog
De ik-verteller Gideon Rottier (intussen met pensioen terugblikkend op zijn leven) vertelt hoe jaren geleden plotseling een haantje zijn binnentuintje kwam binnengevlogen. Hij laat de haan in zijn huis los en hij noemt hem Hannibal. Het is eigenlijk zijn enige vriend. Gideon is een stotteraar en hij slist ook erg. Hij heeft geen vrienden en andere mensen pesten en discrimineren hem.
Boek I: Land van afkomst
- Scheten en papavers (10 hoofdstukken)
Gideon is dus een eenzaam figuur. Hij heeft vroeger wel eens een vriendinnetje-Eva- gehad, maar die heeft hem in de steek gelaten voor een veel oudere wijnhandelaar. De liefde had hem daarna niet meer opgezocht, maar hij kende wel een vriendschap. Hij voelt zich aangetrokken tot de vluchteling uit Noord-Afrika, Youssef. Die heeft mooie verhalen over zijn vlucht naar West-Europa. Hij was geholpen door mensensmokkelaars en met treinen steeds verder naar het noorden gekomen. Hij kon prachtige verhalen vertellen en onbevangen scheten laten. Gideon kan door zijn handicap ook goed naar hem luisteren. Ook naar zijn verhaal over de treinreizigers die omdat ze ontlasting op de treinrails achterlaten waarin zaadjes en pitten zitten voor verspreiding van exotische plantensoorten zorgen. Deze Youssef wordt ineens van hogerhand gedropt bij de werknemers van Extreme Ceaning. Die kijken een beetje vreemd aan tegen de vluchteling uit Syrië. Hun gemeenschappelijk element is hun voorliefde voor taal en poëzie. Youssef houdt van de dichter Adonis.
- Vreugdetranen in een decor van verwoesting (15)
Daarvóór was Gideon mislukt als sperma-opvanger bij koeien en ook als opzetter van gestorven dieren. Extreme Cleaning is een bedrijf dat dienst doet bij het opruimen van de rommel die achterblijft bij zelfmoorden, aanslagen, ongelukken of overstromingen. Gewoonte van de werknemers in het bedrijf is om allerlei materialen mee te nemen van de plaats delict. Ze haalt Gideon nog wel eens kostbare boeken en gedichtenbundels weg. Hij houdt van de dichters Baudelaire en Apollinaire. Andere werknemers zien daar niets in. Waardevolle metalen worden verkocht en het geld wordt verdeeld. In dat bedrijf komt Gideon te werken. Omdat hij stottert, wordt hij nogal gepest. Maar hij vindt de aard van het werk (alles zuiveren) prima. Hij heeft in de binnenstad een verwaarloosd herenhuis gekocht en dat van lieverlede steeds meer opgeknapt tot het zijn palazzo werd. Youssef wordt een vriend van Gideon. Dat wordt zijn geluk. Want na een ontploffing in een flatgebouw, wordt Gideon van de dood gered door zijn vriend. Hij redt hem uit de vlammen (symbool van de zuivering) Youssef wordt een tijdelijke held en hij trekt bij Gideon in het herenhuis in. Hij verzorgt zijn Belgische vriend. Alles lijkt prima te verlopen, totdat Youssef aan Gideon bekend maakt dat hij zijn gezin uit Noord-Afrika wil laten overkomen. En dat gebeurt. Stof voor een tweede boek, vindt Gideon.
Boek II: Land van Toekomst
- Appels en bomen (15)
Het vluchtelingengezin komt op het station aan: Karima is de vrouw en het echtpaar heeft twee kinderen: het mooie moslimmeisje Loubna en het ondeugende jongetje Rafiq. Ze komen allemaal in het herenhuis van Gideon te wonen en die heeft daar als einzelgänger wel moeite mee. Hij voelt zich ook wel een beetje verraden door Youssef, omdat die het bestaan van zijn gezin had verzwegen.
Hij geeft nu ook aan de lezers toe dat de namen van het gezin allemaal verzonnen zijn. In het begin willen de gasten zich nog wel als een modelfamilie gedragen. Maar daarna gaan ze meer hun eigen gang. Ze kijken allemaal wel graag naar voetbal. Rafiq doet pogingen om allerlei bekende voetballers te imiteren, maar schiet ook weleens expres naar Hannibal, het haantje. Die pikt als wraak de bal een keer lek. Daarna begint Rafiq ook het haantje te verzorgen.
De vrouwen houden zich voornamelijk bezig met het huishouden en koken, maar dat laatste gaat Karima niet zo goed af. Ze grijpt ook graag naar de fles. Gideon begint zich dan ook steeds meer te ergeren aan het gedrag van zijn logés. Loubna is zich het meest politiek en religieus bewust: ze discussieert daarover met Gideon, als ze samen een sigaretje op de binnenkoer roken.
Ze maken als 'gezin' ook een aantal uitstapjes: o.a. naar de Ardennen en een dagje naar Brugge. Maar het is de laatste keer dat ze er met zijn allen op uittrekken. Een week later is er een aanslag op het grote treinstation (de spoorwegkathedraal). Extreme Cleaning wordt gevraagd de rommel op te ruimen en Youssef wordt door de verzamelde media gezien als een mogelijke terrorist in plaats van een trouwe schoonmaker. Hij voelt zich daardoor niet meer veilig in België en hij neemt het besluit dat hij 's nachts aan Gideon komt meedelen. Hij besluit met de noorderzon te vertrekken en zijn gezin niet in te lichten.
- Het geruis van regen op klimop (8)
Gideon had het gezin ingelicht en het was wel boos geworden. Gideon voelt zich ook verraden door Youssef, want hij moet nu ook voor het gezin opdraaien. Bovendien geeft een woedende Karima hem er de schuld van dat Youssef opgestapt is. maar ze biedt erna haar excuses aan en belooft snel naar een eigen huis te gaan zoeken. Maar eigenlijk hoeft dat niet van Gideon. Door het gezelschap in zijn huis heeft hij het gevoel van eenzaamheid niet meer zo ervaren. Hij heeft de rust van het huis ook nodig, want om hen heen wordt het steeds chaotischer. Er worden steeds meer aanslagen gepleegd en het zijn gouden tijden voor Extreme Cleaning. Gideon wordt leidinggevende maar hij is er niet gelukkiger mee. Loubna begint te veranderen: ze houdt zich steeds meer aan de religieuze voorschriften o.a. het dragen van een hoofddoek, tot verdriet van Gideon. Maar hij kijkt ook met steeds meer erotische ogen naar het meisje. daartegenover staat dat Karima zich steeds meer gaat verslonzen en ook steeds meer gaat drinken. Youssef zit intussen in Brazilië en vraagt op een dag via Skype aan Gideon of hij een bedrag wil overmaken. Dat doet Gideon een paar keer. Na de derde keer laat Gideon nooit meer iets van zich horen.
- Twee graven zonder zerk. (24)
Karima verwijt Gideon opnieuw dat hij schuld heeft aan het nieuwe leven van Youssef. Hij zit daar met zijn geld in Brazilië met een hoer. Ze moet gaan werken, maar wil ook wraak nemen op Gideon. Dat kan natuurlijk door hem in zijn ziel te treffen en dat kan alleen met wraak op Hannibal.
Rafiq heeft zich als puber gemeld bij een sportschool en hij ontwikkelt zich lichamelijk heel snel. Maar ook hij gaat een keer door het lint als hij geweerd wordt in de sportschool vanwege zijn onhygiënische zwembroek. Hij had al eens geweigerd in zijn blootje in de sauna te zitten. Hij lijkt te radicaliseren en als een 'lone wolf' wraak te willen nemen op alles en iedereen. Dan komt er een aanslag in het voetbalstadion waarbij drones worden gebruikt. Loubna wordt ook (licht) gewond en de beer lijkt los. Er komt chaos in de stad. Loubna was namelijk met stenen bekogeld na de aanslag.
Op een dag komt Gideon thuis en ziet hij dat Hannibal in de soep gegaan is, omdat Karima hem bloedig vermoord heeft. Rafiq begrijpt zijn woede en helpt Gideon heel erg met het ruimen van de boel en het graven van een graf in de binnenkoer. Loubna slaat in die periode erna een arm om de schouder van Gideon, waardoor hij seksueel geprikkeld wordt. Hij begint steeds meer aandacht te krijgen voor de mooie Loubna. Hij neemt van een ongevalsplek die hij moet zuiveren voor Extre Cleaning camera's mee en bevestigt die op enkele plaatsen in huis. Later ziet hij op zijn laptop een opname waarop zij met haar broertje onder de douche gaat en dat ze elkaar omhelzen. Rafiq wil duidelijk meer doen met zijn zus, maar ze weigert. Ook constateert Gideon op andere beelden dat Rafiq zichzelf steeds bevredigt door het kijken naar pornofilms.
Dan bevestigt Gideon een betere camera in Loubna's kamer en opnieuw heeft hij beet. Ze bevredigt zichzelf en dat beeld zet zich vast in zijn geheugen. Hij vat het idee op om met haar te trouwen. Maar ze ontdekt de verborgen camera en wordt woedend. Waarschijnlijk denkt ze dat de camera is aangebracht door Rafiq. Ze verlaat met haar moeder het herenhuis tot woede van Rafiq. Hij wil dat Gideon haar onmiddellijk gaat zoeken. Die brengt echter met een verzameling pillen Rafiq in slaap en sluit hem op in een hermetisch afgesloten kelderruimte. Daarna gaat hij met een taxi op weg, maar hij krijgt een opwelling waarin hij besluit de twee vrouwen als vermist aan te geven. Op het politiebureau gaat het niet zoals hij gedacht had. Hij raakt slaags met de agenten en wordt opgesloten.
Epiloog
Gideon wordt een week opgesloten en daarna opgehaald door zijn baas. Die ontslaat hem meteen met een mooie bonus. In het palazzo gaat hij direct naar de kelder waarin Rafiq zit. Die blijkt zich te hebben verhangen. Nu rest Gideon opnieuw een zuiveringskarwei. Dat gaat hem goed af door de ervaringen bij Extreme Cleaning. Hij ruimt alle rommel op en begraaft ook Rafiq in de binnenkoer zonder zerk. Niemand heeft ooit meer geweten waar de jongen was gebleven.
Gideon gaat daarna bij een gewoon schoonmaakbedrijf werken. Daarna gaat hij met pensioen. Hij zoekt internet af naar Loubna en Karima. Maar hij vindt nooit een spoor van hen.
Gideon hoopt dat hij nooit dement wordt, want hij wil de herinneringen aan het beeld van het meisje dat zichzelf bevredigt nooit meer kwijt raken. Ook aan Youssef denkt hij nog vaak. Wat zal hij doen mocht hij ooit ineens voor de deur staan? Gideon weet het nog niet.
April 23, 2019
Nadat het boek wat traag op gang kwam, las ik het boek als een trein uit!
Read
March 4, 2025moest terug nar de bieb en te weinig interesse om opnieuw te lenen en verder te gaan..
Displaying 1 - 30 of 97 reviews