What do you think?
Rate this book
Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya
Nowa powieść Jacka Dehnela, jednego z najgłośniejszych pisarzy młodego pokolenia, to przejmująca opowieść o życiu w cieniu geniusza. O niszczącej presji, jaką na syna wywiera potężny i despotyczny ojciec.
Francisco Goya na początku XIX wieku jest u szczytu sławy i u progu starości. Maluje dużo dla dworu królewskiego, ale zlecenia spływają z całej Hiszpanii. Czas dzieli między pracę, polowania i podboje miłosne. Nie gnuśnieje nawet, gdy po ciężkiej chorobie traci słuch. Tylko syn Javier nie całkiem mu się udał: ślęczy nad książkami, nie garnie się do farb. Jednak Francisco nie rezygnuje, chce ukształtować Javiera na swój obraz i podobieństwo. Decyduje nawet o jego ożenku, a potem zaczyna podejrzanie kokietować synową. Może we wnuku geniusz malarski znajdzie swoje wcielenie?
Saturn to rewers biografii wielkiego artysty, który przez życie "idzie, skacząc po górach", ale w jego domu częściej panują smutek, samotność i frustracja. Dehnel pokazuje, że genialny malarz to zarazem fanfaron i mitoman, przepełniony pychą i żądzami. Zastosowany w książce wielogłos narracyjny daje obraz edypalnego konfliktu, który dzieli Goyę i jego potomków.
Francisco Goya na początku XIX wieku jest u szczytu sławy i u progu starości. Maluje dużo dla dworu królewskiego, ale zlecenia spływają z całej Hiszpanii. Czas dzieli między pracę, polowania i podboje miłosne. Nie gnuśnieje nawet, gdy po ciężkiej chorobie traci słuch. Tylko syn Javier nie całkiem mu się udał: ślęczy nad książkami, nie garnie się do farb. Jednak Francisco nie rezygnuje, chce ukształtować Javiera na swój obraz i podobieństwo. Decyduje nawet o jego ożenku, a potem zaczyna podejrzanie kokietować synową. Może we wnuku geniusz malarski znajdzie swoje wcielenie?
Saturn to rewers biografii wielkiego artysty, który przez życie "idzie, skacząc po górach", ale w jego domu częściej panują smutek, samotność i frustracja. Dehnel pokazuje, że genialny malarz to zarazem fanfaron i mitoman, przepełniony pychą i żądzami. Zastosowany w książce wielogłos narracyjny daje obraz edypalnego konfliktu, który dzieli Goyę i jego potomków.
272 pages, Hardcover
First published March 9, 2011
14 people are currently reading
347 people want to read
About the author
Jacek Dehnel
72 books168 followersJacek Dehnel (born May 1, 1980) in Gdańsk, Poland) is a Polish poet, writer, translator and painter. Dehnel studied at Warsaw University in the MISH College (Interfacultative Individual Humanistic Studies) and graduated from the Polish Language and Literature department. Dehnel is openly gay and currently lives in Berlin, Germany.
His first collection of poems was the last book recommended by Polish Nobel Prize Laureate, Czesław Miłosz.
Dehnel has published his poems in various literary magazines, including Kwartalnik Artystyczny, Studium, Przegląd Artystyczno-Literacki, Topos, Tytuł, Undergrunt. He works also for an internet literary portal Nieszuflada.
Dehnel has translated poetry of such poets as Osip Mandelshtam, W. H. Auden, Mary Oliver - unpublished, and Philip Larkin, George Szirtes - published. He has also rendered in Polish lyrics for songs by Ástor Piazzolla.
He has been awarded literary prizes that include the Kościelski Award in 2005 and the Paszport Polityki in 2007.
His first collection of poems was the last book recommended by Polish Nobel Prize Laureate, Czesław Miłosz.
Dehnel has published his poems in various literary magazines, including Kwartalnik Artystyczny, Studium, Przegląd Artystyczno-Literacki, Topos, Tytuł, Undergrunt. He works also for an internet literary portal Nieszuflada.
Dehnel has translated poetry of such poets as Osip Mandelshtam, W. H. Auden, Mary Oliver - unpublished, and Philip Larkin, George Szirtes - published. He has also rendered in Polish lyrics for songs by Ástor Piazzolla.
He has been awarded literary prizes that include the Kościelski Award in 2005 and the Paszport Polityki in 2007.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 36 reviews
May 2, 2020
Pre par godina sam u Poljskoj otišao u malu knjižaru (uvek tražim male knjižare gde nema nikoga kako me ne bi bilo sramota da postavljam glupa pitanja zaposlenima) i pitao devojku koja je radila šta bi preporučila od poljskih pisaca/knjiga nekom strancu. Izašao sam odatle sa klasicima (Lem, Gombrovič...) i jedino je ova knjiga štrčala pošto je napisana pre desetak godina.
Knjiga se bazira na teoriji da Gojine "Crne slike" u stvari nisu Gojine. Da ih je naslikao njegov sin Havijer. Napisano je u formi dnevnika/misli Franciska Goje, sina Havijera i unuka Marijana. I pored vrlo zanimljive analize slika daje nam jednu univerzalnu temu, na koju sam ja slab, a to je uvek zapetljani odnos oca i sina. U ovom slučaju Franciska i Havijera i Havijera i Marijana.
Ovaj odnos je verovatno najbolje ilustrovan upravo Gojinom slikom na koricama knjige, gde Saturn proždire svog sina.
Tok misli, rečenice koje ovi likovi izgovaraju su dobro napisani, stvarno zvuči kao da im se nalazimo u glavi, necenzurisano, skaču sa teme na temu, ne trude se da pokažu svoje vrline, a opet se trude uvek sebe da opravdaju. U početku se jasno vidi razlika između sva tri lika, međutim kako se knjiga bliži kraju mi shvatamo (a i oni) da postaju sve sličniji, i da svaki od njih pravi iste greške kao i prethodni.
Knjiga se bazira na teoriji da Gojine "Crne slike" u stvari nisu Gojine. Da ih je naslikao njegov sin Havijer. Napisano je u formi dnevnika/misli Franciska Goje, sina Havijera i unuka Marijana. I pored vrlo zanimljive analize slika daje nam jednu univerzalnu temu, na koju sam ja slab, a to je uvek zapetljani odnos oca i sina. U ovom slučaju Franciska i Havijera i Havijera i Marijana.
Ovaj odnos je verovatno najbolje ilustrovan upravo Gojinom slikom na koricama knjige, gde Saturn proždire svog sina.
Tok misli, rečenice koje ovi likovi izgovaraju su dobro napisani, stvarno zvuči kao da im se nalazimo u glavi, necenzurisano, skaču sa teme na temu, ne trude se da pokažu svoje vrline, a opet se trude uvek sebe da opravdaju. U početku se jasno vidi razlika između sva tri lika, međutim kako se knjiga bliži kraju mi shvatamo (a i oni) da postaju sve sličniji, i da svaki od njih pravi iste greške kao i prethodni.
December 30, 2021
Keine schlechte Lektüre. Gerade dass die sogenannten Schwarzen Bilder Goyas im Mittelpunkt stehen, fand ich interessant, sind das doch die Bilder Goyas, die mich am meisten faszinieren. Ein guter Anlass, sich diese Bilder noch mal im Internet oder einem schönen Bildband anzuschauen Und mal wieder von einem Urlaub in Madrid und einem Besuch des Prado zu träumen. Auch der Perspektivwechsel zwischen Goya und seinem Sohn ist gut gestaltet und gibt ein neues Gefühl für den Maler und seine Zeit.
Stilistisch war ich aber nicht immer ganz überzeugt, auch gab es Längen (oder ich bin gerade zu ungeduldig).
Stilistisch war ich aber nicht immer ganz überzeugt, auch gab es Längen (oder ich bin gerade zu ungeduldig).
November 21, 2023
4.5
Autora Saturna wcześniej znałem jedynie z jego facebookowych wpisów i absolutnie nie spodziewałem się, że wpadnie mi w ręce tak dobra książka, a podchodziłem do niej (jak do każdej książki względnie młodego polskiego autora) z wielką rezerwą. Wspaniale było mi się zaskoczyć, Dehnel świetnie odnalazł się w Hiszpanii przełomu XVIII i XIX wieku, kreśląc na tle tamtych wydarzeń ciekawą wizję trzech pokoleń mężczyzn z rodziny Goya sprowokowaną publikacjami Junquery. Bardzo spodobał mi się pomysł przedstawienia historii w formie monologów, przetykanych interpretacjami Czarnych obrazów, dzięki czemu mogliśmy obserwować toksyczną relację Francisco i Javiera od wewnątrz.
Bawiłem się przednio i jestem pewien, że to nie moje ostatnie spotkanie z prozą Dehnela.
Autora Saturna wcześniej znałem jedynie z jego facebookowych wpisów i absolutnie nie spodziewałem się, że wpadnie mi w ręce tak dobra książka, a podchodziłem do niej (jak do każdej książki względnie młodego polskiego autora) z wielką rezerwą. Wspaniale było mi się zaskoczyć, Dehnel świetnie odnalazł się w Hiszpanii przełomu XVIII i XIX wieku, kreśląc na tle tamtych wydarzeń ciekawą wizję trzech pokoleń mężczyzn z rodziny Goya sprowokowaną publikacjami Junquery. Bardzo spodobał mi się pomysł przedstawienia historii w formie monologów, przetykanych interpretacjami Czarnych obrazów, dzięki czemu mogliśmy obserwować toksyczną relację Francisco i Javiera od wewnątrz.
Bawiłem się przednio i jestem pewien, że to nie moje ostatnie spotkanie z prozą Dehnela.
May 29, 2020
3.5 stars
A book that could be illustration of themes like generation gap and family drama, told by men of three generations from de Goya family. The stories told by the father, the son and the grandson intertwine, serve as each other’s completion, show misunderstandings and mistakes, contradict each other… It’s a bit of a puzzle from which a picture of three people arise and oh, how I loved psychological portrayals of Francisco, Javier and Mariano! All their imperfections made me pass from fascination, to deep irritation and finally understanding, even if mixed with pain. None of these men is without fault, the way they influence each other is very true and sad in many ways. Even though I felt slightly tired with the story around its middle, in the end I was touched and under impression.
I also found amazing how Dehnel incorporated Goya’s paintings into the novel and used different theories and less known facts from de Goya’s life to create a vivid biography in which I totally believed. Of course it must be said I have very little knowledge of this painter biography but still, there was no a false note and the research was done carefully and thoroughly, which is visible and pays off – you really feel this atmosphere of Spain from that time.
I think it will be a treat for everyone who likes psychological books or is interested in the history of art – or both.
A book that could be illustration of themes like generation gap and family drama, told by men of three generations from de Goya family. The stories told by the father, the son and the grandson intertwine, serve as each other’s completion, show misunderstandings and mistakes, contradict each other… It’s a bit of a puzzle from which a picture of three people arise and oh, how I loved psychological portrayals of Francisco, Javier and Mariano! All their imperfections made me pass from fascination, to deep irritation and finally understanding, even if mixed with pain. None of these men is without fault, the way they influence each other is very true and sad in many ways. Even though I felt slightly tired with the story around its middle, in the end I was touched and under impression.
I also found amazing how Dehnel incorporated Goya’s paintings into the novel and used different theories and less known facts from de Goya’s life to create a vivid biography in which I totally believed. Of course it must be said I have very little knowledge of this painter biography but still, there was no a false note and the research was done carefully and thoroughly, which is visible and pays off – you really feel this atmosphere of Spain from that time.
I think it will be a treat for everyone who likes psychological books or is interested in the history of art – or both.
November 27, 2019
Повне занурення в голови, душі, життя трьох чоловіків — представників відомої династії художників. Хоча про династію я, очевидно, надто загнула: досі достеменно не відомо, чи був син великого Франсиско Ґойї художником. А про внука історія взагалі мовчить (принаймні ані в романі, ані в післямові, написаній мистецтвознавчинею, про це не згадується).
Однак книга, загалом, не лише про мистецтво, хоча йому тут відведено дуже вагому роль. Якщо я вже згадала про нього, то знову озвучу запитання: хто ким керує — натхнення митцем чи митець натхненням? Бо оте шаленство, яке змушувало обох Ґойя, батька й сина, знову й знову братися за пензель, аби висловити найпотаємніше, напевне, можна було б якось утихомирити, але воно з’їло б чоловіків ізсередини. Що, власне, й сталося із сином...
Роман написано у вигляді монологів трьох героїв: Франсиско, Хав’єра й Маріано — батька, сина й онука відповідно. Хронологічно оповідь охоплює понад півстоліття, хоча роман займає трохи більше 200 сторінок. Проте лаконічність не заважає читачеві осягнути багато подій не лише з життя родини, а й з історії Іспанії межі 17-го та 18-го століть (щоправда, мені інколи доводилося уточнювати деякі деталі у ґуґла). Яцек Денель спромігся зробити це завдяки неймовірній концентрації тексту. Тут немає нічогісінько зайвого. Жодних розлогих описів чи розмірковувань. Жодних діалогів. Жодних авторських відступів — просто монологи героїв. І цього більш ніж достатньо, аби уявити всі оті життя (в тому числі й жіночі, які ми бачимо виключно очима чоловіків), аби співчувати усім героям, аби злитися за те, що вони, такі рідні, хоч і різні, не спроможні поговорити один із одним і знайти точки дотику, аби осягнути оту прірву між батьками й дітьми, між цілими поколіннями, котру годі переступити й нам...
А ще я вкотре захопилася неймовірним талантом цього молодого автора. Раніше прочитані романи "Ляля" та "Матінка Макрина" свого часу справили не мене дуже потужні враження. "Сатурн" не став винятком. Тож не дарма він чекав свого часу на прочитання — я люблю розтягувати задоволення від читання улюблених авторів)))
Однак книга, загалом, не лише про мистецтво, хоча йому тут відведено дуже вагому роль. Якщо я вже згадала про нього, то знову озвучу запитання: хто ким керує — натхнення митцем чи митець натхненням? Бо оте шаленство, яке змушувало обох Ґойя, батька й сина, знову й знову братися за пензель, аби висловити найпотаємніше, напевне, можна було б якось утихомирити, але воно з’їло б чоловіків ізсередини. Що, власне, й сталося із сином...
Роман написано у вигляді монологів трьох героїв: Франсиско, Хав’єра й Маріано — батька, сина й онука відповідно. Хронологічно оповідь охоплює понад півстоліття, хоча роман займає трохи більше 200 сторінок. Проте лаконічність не заважає читачеві осягнути багато подій не лише з життя родини, а й з історії Іспанії межі 17-го та 18-го століть (щоправда, мені інколи доводилося уточнювати деякі деталі у ґуґла). Яцек Денель спромігся зробити це завдяки неймовірній концентрації тексту. Тут немає нічогісінько зайвого. Жодних розлогих описів чи розмірковувань. Жодних діалогів. Жодних авторських відступів — просто монологи героїв. І цього більш ніж достатньо, аби уявити всі оті життя (в тому числі й жіночі, які ми бачимо виключно очима чоловіків), аби співчувати усім героям, аби злитися за те, що вони, такі рідні, хоч і різні, не спроможні поговорити один із одним і знайти точки дотику, аби осягнути оту прірву між батьками й дітьми, між цілими поколіннями, котру годі переступити й нам...
А ще я вкотре захопилася неймовірним талантом цього молодого автора. Раніше прочитані романи "Ляля" та "Матінка Макрина" свого часу справили не мене дуже потужні враження. "Сатурн" не став винятком. Тож не дарма він чекав свого часу на прочитання — я люблю розтягувати задоволення від читання улюблених авторів)))
October 23, 2017
Чудова книга в дуже хорошому перекладі. Отримала насолоду від прочитання.
Похмура атмосфера родини Гойя, добре виписані навіть другорядні персонажі, яскраві текстурні описи, небагальна подача спосунків від персонажів і жива цікава мова.
Похмура атмосфера родини Гойя, добре виписані навіть другорядні персонажі, яскраві текстурні описи, небагальна подача спосунків від персонажів і жива цікава мова.
November 4, 2011
uwielbiam książki o malarstwie, malarzach. Ta jest o Francisco de Goya. Powieść oparta na niedawno wydanych pracach naukowych o tym malarzu, które poddają w wątpliwość atrybucję kilku obrazów Francisco de Goya oraz na opublikowanych listach malarza, które z kolei czynią prawdopodobnym jego homoseksualną orientację (lub biseksualną). Ciekawa, opowiedziana naprzemiennie z perspektywy kilku mężczyzn z rodziny de Goya.
January 3, 2022
Сила мистецтва
Картини Франциска Ґойї неабияк цінувалися за його життя, годі говорити про час після смерті. Сей роман автора не зовсім біографічний і не зовсім історичний. Історія тут тло, водночас саме завдяки ній можна простежити певне її відображення на думках і вчинках головних персонажів. Книга є сукупністю думок і переживань художника та його близьких, але виключно з чоловічої лінії. Тут зовсім мало піднесеного, мотивуючого чи чогось такого позитивного, що намагається сучасність просувати у нашому часі. Позитив чи справжнє благо не може пізнаватися і цінуватися якщо невідомо про негатив, скрутність, важкість та огидність. Десь про се замислюєшся, коли читає «Сатурна» Яцека Денеля. Те як мислять персонажі до певної міри відображає істинність людської природи, і якби прикро не було такі ж думки та мотиви залишаються в сьогоденні. У той же час все велике і найкраще завше постає з великих страждань.
Картини Франциска Ґойї неабияк цінувалися за його життя, годі говорити про час після смерті. Сей роман автора не зовсім біографічний і не зовсім історичний. Історія тут тло, водночас саме завдяки ній можна простежити певне її відображення на думках і вчинках головних персонажів. Книга є сукупністю думок і переживань художника та його близьких, але виключно з чоловічої лінії. Тут зовсім мало піднесеного, мотивуючого чи чогось такого позитивного, що намагається сучасність просувати у нашому часі. Позитив чи справжнє благо не може пізнаватися і цінуватися якщо невідомо про негатив, скрутність, важкість та огидність. Десь про се замислюєшся, коли читає «Сатурна» Яцека Денеля. Те як мислять персонажі до певної міри відображає істинність людської природи, і якби прикро не було такі ж думки та мотиви залишаються в сьогоденні. У той же час все велике і найкраще завше постає з великих страждань.
April 20, 2021
Книжка про життя видатних батьків та їхніх дітей. Стилістично дуже гарна. Дві третини книжки мені було дуже цікаво читати. Ще близько третини я читала листи і думала, що вони мені подобаються не так сильно.
Видання ілюстроване репродукціями офортів Гойї і містить післямову Олени Шостак, завідувачки відділу європейської графіки Національного музею мистецтв імені Богдана та Варвари Ханенків. Тож дає більш повне уявлення про постать митця та його творчість. Хоча, звісно, передусім це - художній твір. І досить хороший.
Видання ілюстроване репродукціями офортів Гойї і містить післямову Олени Шостак, завідувачки відділу європейської графіки Національного музею мистецтв імені Богдана та Варвари Ханенків. Тож дає більш повне уявлення про постать митця та його творчість. Хоча, звісно, передусім це - художній твір. І досить хороший.
October 22, 2025
polecanko
January 23, 2016
http://recenzent.com.pl/1/recenzja-ks...
(...)
„Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya” to apokryficzna biografia poprowadzona z punktu widzenia „tego niedocenionego”, zepchniętego na margines. Głównym bohaterem nie jest bowiem, jak mogłoby się wydawać, Francisco, lecz Javier. To nie: typowa biografia wielkiego człowieka, a raczej jej odwrócenie. W miejscu peanów pochwalnych i wyliczania kolejnych sukcesów, Dehnel umieścił porażki życia prywatnego artysty, osamotnienie oraz pełną wściekłości bezradność, uosobione w postaci Javiera oraz jego relacji z Mariano. Za sprawą emocji potomka Francisca, czytelnik poznaje nie mistrza, a nieodpowiedzialnego łajdaka i notorycznego kłamcę o skłonnościach do mitomanii.
(...)
(...)
„Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya” to apokryficzna biografia poprowadzona z punktu widzenia „tego niedocenionego”, zepchniętego na margines. Głównym bohaterem nie jest bowiem, jak mogłoby się wydawać, Francisco, lecz Javier. To nie: typowa biografia wielkiego człowieka, a raczej jej odwrócenie. W miejscu peanów pochwalnych i wyliczania kolejnych sukcesów, Dehnel umieścił porażki życia prywatnego artysty, osamotnienie oraz pełną wściekłości bezradność, uosobione w postaci Javiera oraz jego relacji z Mariano. Za sprawą emocji potomka Francisca, czytelnik poznaje nie mistrza, a nieodpowiedzialnego łajdaka i notorycznego kłamcę o skłonnościach do mitomanii.
(...)
January 9, 2018
Цікава, хоч і складна місцями до читання, містифікація Ґойї та його родини. Місцями дуже красиво, місцями надто дотошні описи неадекватности героїв. Читаючи, уявляв, щоби зробили з автором, якби він написав таку життєву біографію когось з українського пантеону)
April 14, 2025
“Wielkie apetyty i mizerna wolna, oto z czego nas uszyto”.
Odczucia mam niestety bardzo mieszane.
Tym, co od samego początku zwróciło moją uwagę jest język. Czyta się to tak, jakby dzieła Goyi, których opisami jest przeplatana sama narracja (wielka szkoda, że w wydaniu nie ma obrazów w kolorze), i język Dehnela stanowiły jedność - malują ten sam, nieco pogmatwany, niejasny, ale jednocześnie jakże wyrazisty obraz okrucieństwa przerażenia i bólu. Język turpistyczny, na wskroś cielesny i idealnie pasujący do treści.
W sposobie pisania Dehnela widzę manieryzmy, które dostrzegam w swojej własnej prozie (oczywiście bez przesady, chciałabym pisać tak dobrze). Zdania długie, obudowane szczelnie przymiotnikami, powtórzeniami, składniowymi pętlami, niekończące się, wijące, poprzecinane (jak przystało na prozę współczesną) średnikami, przeplatające style i rejestry, mieszające krew z błotem, śluz ze śliną, sklejające je w jedną lepką, brudną masę. I jakkolwiek taki styl pisania jest mi bliski, ta maniera na dłuższą metę staje się niestety nużąca i dla mnie osobiście przytłaczająca. Prozę Dehnela zdecydowanie musiałam sobie dawkować, nie ze względu na treść, ale właśnie na styl - po około 100 stronach miałam już trochę dość tej powtarzalności, mimo mojego początkowego zachwytu.
Niestety również pod względem treści, książka mniej więcej w połowie przestała mnie aż tak interesować. Wydaje mi się, i stwierdzam to z wielkim ubolewaniem, że jest po prostu za długa (lub może nie skupia się dostatecznie na tych wątkach, które według mnie zasługiwałyby na więcej uwagi kosztem innych). W pewnym momencie mam wrażenie, że fabuła (jeśli możemy tu mówić o fabule) traci z oczu cel i błądzimy przez kolejne opisy obrazów i stanów emocjonalnych bohaterów, zmierzając właściwie donikąd. A "zwroty akcji" czekające na nas na kilkudziesięciu ostatnich stronach nie są szczególnie zaskakujące. I nie mam z tym zazwyczaj większego problemu, ale w przypadku, w którym to na jednej z tych rewelacji zdaje się być oparta cała książka, staje się to nieco kłopotliwe. Dodatkowe informacje wrzucone nagle i bez zapowiedzi, w pewnym sensie dopełniają obraz malowany od początku, ale jednak nie robią takiego wrażenia jakie pewnie powinny.
Całe tło historyczne XVIII i XIX-wiecznej Hiszpanii, królowie, rewolucje, wojny, zamieszki, nie było dla mnie niestety szczególnie ciekawe i zapewne wynika to z moich personalnych zainteresowań. Nie potrafiłam się w nie wgryźć i zagłębić, a sama książka mnie do tego nie skłoniła. Najchętniej omijałabym te części wzrokiem (czy to nie jest najgorsza rzecz jaką można powiedzieć o książce?) i w zasadzie myślę, że niewiele bym straciła. Mam wrażenie, że związki między sytuacją polityczno-społeczną w Hiszpanii a życiem rodziny Goya są tutaj bardzo spłycone i niekoniecznie musimy je zauważać, żeby historia miała dla nas sens, bo skupiamy się tu głównie na aspekcie psychologicznym, co uważam za pewien nierozwinięty potencjał. Stąd określenie "tło historyczne", którego zazwyczaj nie lubię, bo faktycznie historyczne wydarzenia są tutaj jedynie bladym tłem, z którym kontrastują wyraziste, niemal karykaturalne postacie Goyów. I taki był pewnie zamysł, ale jednak uważam to wprowadzenie kontekstu historycznego za mocno niewyważone - zbyt mało rozwinięte, żeby było ciekawe i w pełni zrozumiałe dla kogoś, kto po prostu nie posiada pewnej wiedzy, a jednocześnie zbyt mocno obecne, żeby totalnie je zignorować.
Sam koncept tej fabularyzowanej biografii (w jakim stopniu opartej na spekulacji, a w jakim na faktach - nie mi oceniać) jest niezwykle ciekawy. Narracja prowadzona jest z trzech perspektyw - ojca, syna i wnuka, wyraźnie od siebie różnych, a jednak dźwigających to samo piętno, funkcjonujących w jednej "linii cierpienia" - i bardzo mi się ten zabieg podoba. Trochę jak "Sto lat samotności" dla koneserów turpizmu. Choć o wiele bardziej wolę opowieści pokoleniowe prowadzone z perspektywy pierwszoosobowej niż z punktu widzenia osoby trzeciej; przede wszystkim możemy jako czytelnicy obserować różne reakcje na te same sytuacje, różne sposoby opisu tych samych wydarzeń, co moim zdaniem jest niezwykle cenne (niestety grozi powtarzalnością).
Książka absolutnie zachwycająca (przynajmniej na początku) w warstwie językowej, ciekawa konceptualnie i w swoim zamyśle fabularyzowanej biografii na pewno bardzo ambitna, lecz w ostateczności niestety dosyć nużąca.
3/5
Odczucia mam niestety bardzo mieszane.
Tym, co od samego początku zwróciło moją uwagę jest język. Czyta się to tak, jakby dzieła Goyi, których opisami jest przeplatana sama narracja (wielka szkoda, że w wydaniu nie ma obrazów w kolorze), i język Dehnela stanowiły jedność - malują ten sam, nieco pogmatwany, niejasny, ale jednocześnie jakże wyrazisty obraz okrucieństwa przerażenia i bólu. Język turpistyczny, na wskroś cielesny i idealnie pasujący do treści.
W sposobie pisania Dehnela widzę manieryzmy, które dostrzegam w swojej własnej prozie (oczywiście bez przesady, chciałabym pisać tak dobrze). Zdania długie, obudowane szczelnie przymiotnikami, powtórzeniami, składniowymi pętlami, niekończące się, wijące, poprzecinane (jak przystało na prozę współczesną) średnikami, przeplatające style i rejestry, mieszające krew z błotem, śluz ze śliną, sklejające je w jedną lepką, brudną masę. I jakkolwiek taki styl pisania jest mi bliski, ta maniera na dłuższą metę staje się niestety nużąca i dla mnie osobiście przytłaczająca. Prozę Dehnela zdecydowanie musiałam sobie dawkować, nie ze względu na treść, ale właśnie na styl - po około 100 stronach miałam już trochę dość tej powtarzalności, mimo mojego początkowego zachwytu.
Niestety również pod względem treści, książka mniej więcej w połowie przestała mnie aż tak interesować. Wydaje mi się, i stwierdzam to z wielkim ubolewaniem, że jest po prostu za długa (lub może nie skupia się dostatecznie na tych wątkach, które według mnie zasługiwałyby na więcej uwagi kosztem innych). W pewnym momencie mam wrażenie, że fabuła (jeśli możemy tu mówić o fabule) traci z oczu cel i błądzimy przez kolejne opisy obrazów i stanów emocjonalnych bohaterów, zmierzając właściwie donikąd. A "zwroty akcji" czekające na nas na kilkudziesięciu ostatnich stronach nie są szczególnie zaskakujące. I nie mam z tym zazwyczaj większego problemu, ale w przypadku, w którym to na jednej z tych rewelacji zdaje się być oparta cała książka, staje się to nieco kłopotliwe. Dodatkowe informacje wrzucone nagle i bez zapowiedzi, w pewnym sensie dopełniają obraz malowany od początku, ale jednak nie robią takiego wrażenia jakie pewnie powinny.
Całe tło historyczne XVIII i XIX-wiecznej Hiszpanii, królowie, rewolucje, wojny, zamieszki, nie było dla mnie niestety szczególnie ciekawe i zapewne wynika to z moich personalnych zainteresowań. Nie potrafiłam się w nie wgryźć i zagłębić, a sama książka mnie do tego nie skłoniła. Najchętniej omijałabym te części wzrokiem (czy to nie jest najgorsza rzecz jaką można powiedzieć o książce?) i w zasadzie myślę, że niewiele bym straciła. Mam wrażenie, że związki między sytuacją polityczno-społeczną w Hiszpanii a życiem rodziny Goya są tutaj bardzo spłycone i niekoniecznie musimy je zauważać, żeby historia miała dla nas sens, bo skupiamy się tu głównie na aspekcie psychologicznym, co uważam za pewien nierozwinięty potencjał. Stąd określenie "tło historyczne", którego zazwyczaj nie lubię, bo faktycznie historyczne wydarzenia są tutaj jedynie bladym tłem, z którym kontrastują wyraziste, niemal karykaturalne postacie Goyów. I taki był pewnie zamysł, ale jednak uważam to wprowadzenie kontekstu historycznego za mocno niewyważone - zbyt mało rozwinięte, żeby było ciekawe i w pełni zrozumiałe dla kogoś, kto po prostu nie posiada pewnej wiedzy, a jednocześnie zbyt mocno obecne, żeby totalnie je zignorować.
Sam koncept tej fabularyzowanej biografii (w jakim stopniu opartej na spekulacji, a w jakim na faktach - nie mi oceniać) jest niezwykle ciekawy. Narracja prowadzona jest z trzech perspektyw - ojca, syna i wnuka, wyraźnie od siebie różnych, a jednak dźwigających to samo piętno, funkcjonujących w jednej "linii cierpienia" - i bardzo mi się ten zabieg podoba. Trochę jak "Sto lat samotności" dla koneserów turpizmu. Choć o wiele bardziej wolę opowieści pokoleniowe prowadzone z perspektywy pierwszoosobowej niż z punktu widzenia osoby trzeciej; przede wszystkim możemy jako czytelnicy obserować różne reakcje na te same sytuacje, różne sposoby opisu tych samych wydarzeń, co moim zdaniem jest niezwykle cenne (niestety grozi powtarzalnością).
Książka absolutnie zachwycająca (przynajmniej na początku) w warstwie językowej, ciekawa konceptualnie i w swoim zamyśle fabularyzowanej biografii na pewno bardzo ambitna, lecz w ostateczności niestety dosyć nużąca.
3/5
March 6, 2023
Citaat :
Ik heb nooit een ijdel of ledig leven geleid:altijd druk aan het werk als een wilde ezel, ik had geen tijd voor spelletjes. Ik koesterde geen illusies: het leven is een onaangenaam lavement
.
Review : Saturnus is één van de meest bekende van de veertien 'Zwarte Schilderijen' van Francisco Goya. Op zijn versie van dit universele thema verslindt Saturnus niet zijn pas geboren baby, zoals de mythe het wil, maar een bijna volwassen meisje, zo lijkt het toch. In zijn nieuwe roman Saturnus gaat de jonge Poolse auteur Jacek Dehnel (°1980, Gdansk) ervan uit, gesteund door enkele kenners waaronder vooral Juan Jose Junquera, een professor in de kunstgeschiedenis aan de Complutense Universiteit in Madrid, dat niet Francisco Goya maar zijn zoon Javier de veertien gruwelijke en donkere werken borstelde, als een afrekening met de terreur die de vader op hem uitoefende.
De titel van Dehnels roman verwijst niet alleen naar het werk Saturnus, maar ook naar saturnisme of loodvergiftiging veroorzaakt door een gevaarlijk wit kleurproduct dat Goya overvloedig binnenskamers gebruikte. Het middel veroorzaakte een fijn wit stof dat door kieren en spleten drong, en zich doorheen merg en been diep in de longen nestelde van wie ermee in aanraking kwam. Het kan verklaren waarom alle kinderen van Goya ongeboren of jong stierven, en zijn enige overlevende zoon, Javier, geboren in 1784, in een diepe lethargie verviel, tot woede van Francisco. Javier stond bekend als de schilder zonder schilderijen, hij was de risée van Madrid en van alle plekken waar het gezin Goya ooit woonde. Toch trouwde hij met een heel knappe vrouw, die vader Francisco erg beviel, wat zoon Javier redeloos jaloers maakte. Mogelijk was niet Javier maar Francisco trouwens de vader van de kwieke Mariano. De kleinzoon leek in elk geval erg goed op zijn grootvader, trok met hem op, en samen maakten ze de vadsige en luie Javier belachelijk. Francisco was een allesoverheersende flamboyante figuur, geestig, en ondanks zijn enorme omvang en doofheid charmant en verleidelijk. Welke zoon zou daar tegenop kunnen?
Boekenwurm Javier had gehoopt dat hij na de dood van zijn verwekker eindelijk vrij zou zijn, maar dat kwam niet uit. Pas nadat hij de veertien gruwelijke schilderijen in korte tijd op de muur had gegooid, en een loodzwaar borstbeeld van zijn vader verwijderde, haalde hij enigszins opgelucht adem. Het heeft hem bevrijd te kunnen aantonen dat hij een even groot kunstenaar was als zijn vader; Javier was dan misschien niet echt een groot kunstenaar, hij was wel een geweldig zakenman. Na de dood van zijn verpletterende vader startte hij een lucratief handeltje in haastig door hem gemaakte tekeningen en etsen die hij met Francisco Goya ondertekende. Het levert grappige ontmaskeringen van artistiek snobisme op.
Saturnus van Jacek Dehnel is opgebouwd uit korte hoofdstukken waarin afwisselend Francisco, Javier en Mariano aan het woord komen. Het biedt de lezer de kans om dezelfde feiten vanuit verschillende hoeken te bekijken, en tegengesteld te interpreteren. Een fenomenaal hoogtepunt in het boek is wanneer Javier, die zijn vader enkel en alleen als een autoritair man kende, die totaal geen liefde of tederheid kende, een geheime onwaarschijnlijke serie brieven ontdekt waarin genegenheid, tederheid en passie de boventoon voeren. Saturnus is een brok kunstgeschiedenis en een knappe roman in één.
Review : Saturnus is één van de meest bekende van de veertien 'Zwarte Schilderijen' van Francisco Goya. Op zijn versie van dit universele thema verslindt Saturnus niet zijn pas geboren baby, zoals de mythe het wil, maar een bijna volwassen meisje, zo lijkt het toch. In zijn nieuwe roman Saturnus gaat de jonge Poolse auteur Jacek Dehnel (°1980, Gdansk) ervan uit, gesteund door enkele kenners waaronder vooral Juan Jose Junquera, een professor in de kunstgeschiedenis aan de Complutense Universiteit in Madrid, dat niet Francisco Goya maar zijn zoon Javier de veertien gruwelijke en donkere werken borstelde, als een afrekening met de terreur die de vader op hem uitoefende.
De titel van Dehnels roman verwijst niet alleen naar het werk Saturnus, maar ook naar saturnisme of loodvergiftiging veroorzaakt door een gevaarlijk wit kleurproduct dat Goya overvloedig binnenskamers gebruikte. Het middel veroorzaakte een fijn wit stof dat door kieren en spleten drong, en zich doorheen merg en been diep in de longen nestelde van wie ermee in aanraking kwam. Het kan verklaren waarom alle kinderen van Goya ongeboren of jong stierven, en zijn enige overlevende zoon, Javier, geboren in 1784, in een diepe lethargie verviel, tot woede van Francisco. Javier stond bekend als de schilder zonder schilderijen, hij was de risée van Madrid en van alle plekken waar het gezin Goya ooit woonde. Toch trouwde hij met een heel knappe vrouw, die vader Francisco erg beviel, wat zoon Javier redeloos jaloers maakte. Mogelijk was niet Javier maar Francisco trouwens de vader van de kwieke Mariano. De kleinzoon leek in elk geval erg goed op zijn grootvader, trok met hem op, en samen maakten ze de vadsige en luie Javier belachelijk. Francisco was een allesoverheersende flamboyante figuur, geestig, en ondanks zijn enorme omvang en doofheid charmant en verleidelijk. Welke zoon zou daar tegenop kunnen?
Boekenwurm Javier had gehoopt dat hij na de dood van zijn verwekker eindelijk vrij zou zijn, maar dat kwam niet uit. Pas nadat hij de veertien gruwelijke schilderijen in korte tijd op de muur had gegooid, en een loodzwaar borstbeeld van zijn vader verwijderde, haalde hij enigszins opgelucht adem. Het heeft hem bevrijd te kunnen aantonen dat hij een even groot kunstenaar was als zijn vader; Javier was dan misschien niet echt een groot kunstenaar, hij was wel een geweldig zakenman. Na de dood van zijn verpletterende vader startte hij een lucratief handeltje in haastig door hem gemaakte tekeningen en etsen die hij met Francisco Goya ondertekende. Het levert grappige ontmaskeringen van artistiek snobisme op.
Saturnus van Jacek Dehnel is opgebouwd uit korte hoofdstukken waarin afwisselend Francisco, Javier en Mariano aan het woord komen. Het biedt de lezer de kans om dezelfde feiten vanuit verschillende hoeken te bekijken, en tegengesteld te interpreteren. Een fenomenaal hoogtepunt in het boek is wanneer Javier, die zijn vader enkel en alleen als een autoritair man kende, die totaal geen liefde of tederheid kende, een geheime onwaarschijnlijke serie brieven ontdekt waarin genegenheid, tederheid en passie de boventoon voeren. Saturnus is een brok kunstgeschiedenis en een knappe roman in één.
January 18, 2018
- Ojciec, syn i wnuk: trzy monologi opowiadające wspólną historię. I jedno arcydzieło: wymalowany na ścianach podmadryckiej samotni, Domu Głuchego, monumentalny cykl Czarnych obrazów, który jest kluczem do tego, co zdarzyło się między Francisco, Javierem i Mariano... -
O swoim dziele pisał i mówił sam autor, piszą zachwyceni czytelnicy. Można by jeszcze wiele dodać. O toksycznych związkach między genialnym ojcem, synem uznawanym za nieudacznika i wnukiem, prawie normalnym dziedzicem rodu. O symbolice Saturna, Kolosa, Czarnych obrazów. O tym, czy..., dlaczego... jak...? Żaden jednak opis, żadna recenzja nie przekaże bogactwa i siły tych trzech soczystych monologów.
Saturn Jacka Dehnela to niezmiernie ciekawe przeżycie, estetyczne i emocjonalne. W trzech mężczyzn z rodziny Goya świetnie wcielają się narratorzy audiobooka, Roch Siemianowski jako Francisco, Leszek Filipowicz monologujący jako Javier i Janusz Zadura odtwarzający rolę Mariano.
O swoim dziele pisał i mówił sam autor, piszą zachwyceni czytelnicy. Można by jeszcze wiele dodać. O toksycznych związkach między genialnym ojcem, synem uznawanym za nieudacznika i wnukiem, prawie normalnym dziedzicem rodu. O symbolice Saturna, Kolosa, Czarnych obrazów. O tym, czy..., dlaczego... jak...? Żaden jednak opis, żadna recenzja nie przekaże bogactwa i siły tych trzech soczystych monologów.
Saturn Jacka Dehnela to niezmiernie ciekawe przeżycie, estetyczne i emocjonalne. W trzech mężczyzn z rodziny Goya świetnie wcielają się narratorzy audiobooka, Roch Siemianowski jako Francisco, Leszek Filipowicz monologujący jako Javier i Janusz Zadura odtwarzający rolę Mariano.
September 5, 2021
Pomysł na książkę świetny, warstwa fabularna ciekawa. Ale ten turpizm jakim przesiąknięta jest pozycja Dehnela aż odrzuca. Niejednokrotnie sprowadza ludzka egzystencję w społeczeństwie do najprostszych odruchów. I to nie w patologiczny sposób jak u Houllebequa, gdzie czytelnik rzeczywiście może spróbować zastanawiać się nad odruchami bohaterów, nad umocowaniem zachowań w obrębie danej grupy społecznej, kultury czy całego narodu. W Saturnie turpizm jest po prostu odrzucającym językiem totalnie pozbawionym makijażu codzienności.
December 23, 2018
I went to see a talk with Jacek Dehnel and he appeared to be an erudite, an art-lover. This book was powerful because Dehnel knows how to make his research. As stated earlier in the comments, this verisimilitude does work. I got a little bit less intrigued after the death of Francisco, because his character was fascinating, but I enjoyed it throughout nonetheless.
October 22, 2023
Francisco - ojciec, Javier - syn, Mariano - wnuk. Każdy z niech opowiada historię rodziny ze swojej perspektywy. Tę samą historię, a jakże inną. W ich żyłach płynie ta sama krew, i mimo, że mają do siebie tak blisko, to jednak tak daleko. Trudne relacje i zderzenie równych osobowości.
Soczysty, obrazowy język.
Całość robi wrażenie.
Soczysty, obrazowy język.
Całość robi wrażenie.
August 21, 2025
Szybkie strzały Bibliotekarki Uli czyli krótkie recenzje książkowe:
*po prostu okej książka. Ani zła, ani dobra, ani szczególnie głęboka.
*Franciso to mój wróg, Franciso nienawidzę Cię, jego fragmenty napawały mnie obrzydzeniem i brawa dla Autora, który świetnie umiał stworzyć postacie, nawet jeśli oznaczało to niechęć do nich.
*po prostu okej książka. Ani zła, ani dobra, ani szczególnie głęboka.
*Franciso to mój wróg, Franciso nienawidzę Cię, jego fragmenty napawały mnie obrzydzeniem i brawa dla Autora, który świetnie umiał stworzyć postacie, nawet jeśli oznaczało to niechęć do nich.
December 25, 2019
Piękna opowieść o relacjach ojca, syna i wnuka.
October 15, 2020
A well-written piece of literature. Thoughtful and engaging.
June 14, 2022
6/10
fajny dodatek jak chce się poznać i lepiej zrozumieć twórczość Goi
fajny dodatek jak chce się poznać i lepiej zrozumieć twórczość Goi
March 19, 2023
Wiele pytań tak mało odpowiedzi
September 28, 2024
dozgonna.
April 6, 2025
Trochę mi się podobała, a trochę nie. Ciekawie podszedł Dehnel do historii o malarzu, ale nie mogę mu trochę wybaczyć takiego obrazowania kobiet 🙃
April 2, 2023
Сімейна історія відомого іспанського художника Франциска Гойї за версією польського письменника Яцека Денеля. Книга ця похмура, як і "Чорні картини" самого Гойї, хоча останні відкриття в історії мистецтвознавства ставлять під сумнів, що саме Гойя є автором серії цих картин. Тож книга оповідає власну версію того, як і чим жив геніальний художник Гойя, його син та онук, та хто насправді створив ці похмурі депресивно-метафізичні образи.
February 22, 2017
Майстерний роман польського автора в хорошому українському перекладі читати одне задоволення.
Після прочитання ви, звісно, знатимете більше і про самого Гойю,і про іспанські реалії того часу, і про мистецтво загалом.
Та, якщо чесно, книга не про це.
Роман про важкі сімейні стосунки трьох поколінь чоловіків Гойя. Тонкий психологізм ,прискіпливість до деталей, порпання у брудній білизні все це автору вдалося бездоганно!
Кожна дитина народжується особистістю, але не кожні батьки здатні це зрозуміти і не переносити свої амбіції на нащадків, не оцінювати їх за своєю шкалою успіху. Зневага, це найгірший сімейний і життєвий сценарій. Ще й передається по спадковості. Тому, просто любіть.
І читайте цікаві книжки
Після прочитання ви, звісно, знатимете більше і про самого Гойю,і про іспанські реалії того часу, і про мистецтво загалом.
Та, якщо чесно, книга не про це.
Роман про важкі сімейні стосунки трьох поколінь чоловіків Гойя. Тонкий психологізм ,прискіпливість до деталей, порпання у брудній білизні все це автору вдалося бездоганно!
Кожна дитина народжується особистістю, але не кожні батьки здатні це зрозуміти і не переносити свої амбіції на нащадків, не оцінювати їх за своєю шкалою успіху. Зневага, це найгірший сімейний і життєвий сценарій. Ще й передається по спадковості. Тому, просто любіть.
І читайте цікаві книжки
June 30, 2016
Вперше з Ґойєю я "познайомилась" завдяки Ліону Фейхтвангеру - «Ґойя, або Тяжкий шлях пізнання». І це був такий молодий, розумний, талановитий, пристрасний художник, такий Ґойя-мачо, Ґойя-герой, Ґойя-ґеній...
А тепер я "зустріла" іншого Франціска Ґойю: чоловіка, батька, діда, і не скажу, що ця зустріч мені сподобалась...
А от книга Яцека Денеля ще як сподобалась! Автору респект за сміливість: цікаві припущення деяких мистецтвознавців і біографів Ґоїй він перетворив на чудову книгу, абсолютно не переймаючись фактами і думками академічної більшості!
Це книга-монолог... Монолог трьох чоловіків, трьох ображених, скривджених чоловіків, які так і не навчились розмовляти, слухати і чути один одного!
Насправді, це твір зовсім не про художників і мистецтво, це книга про родину, стосунки батьків і дітей, дітей і онуків, а також про силу характеру, таланту і любові!
Дуже рекомендую всім небайдужим до психології, історії і свіжого погляду на всім відому біографію. Не рекомендую любителям послідовної завершеної оповіді, діалогів (їх нема), і, на мою думку, ця книга буде не до вподоби "консерваторам" і "академічній більшості".
Приємного читання!
А тепер я "зустріла" іншого Франціска Ґойю: чоловіка, батька, діда, і не скажу, що ця зустріч мені сподобалась...
А от книга Яцека Денеля ще як сподобалась! Автору респект за сміливість: цікаві припущення деяких мистецтвознавців і біографів Ґоїй він перетворив на чудову книгу, абсолютно не переймаючись фактами і думками академічної більшості!
Це книга-монолог... Монолог трьох чоловіків, трьох ображених, скривджених чоловіків, які так і не навчились розмовляти, слухати і чути один одного!
Насправді, це твір зовсім не про художників і мистецтво, це книга про родину, стосунки батьків і дітей, дітей і онуків, а також про силу характеру, таланту і любові!
Дуже рекомендую всім небайдужим до психології, історії і свіжого погляду на всім відому біографію. Не рекомендую любителям послідовної завершеної оповіді, діалогів (їх нема), і, на мою думку, ця книга буде не до вподоби "консерваторам" і "академічній більшості".
Приємного читання!
Displaying 1 - 30 of 36 reviews