What do you think?
Rate this book
In de man zit nog een jongen. Willem Wilmink – de biografie
Willem Wilmink (1936-2003) is een van de meest geliefde dichters van Nederland. Zijn eenvoudige maar treffende gedichten en liedjes, veelal geschreven voor legendarische tv-programma’s als De Stratemakeropzeeshow, J.J. de Bom en De film van Ome Willem, spreken iedereen aan. ‘De oude school’, ‘Deze vuist op deze vuist’ en ‘Ben Ali Libi’ behoren tot de canon van de Nederlandse literatuur. Hetzelfde geldt voor Wilminks hertalingen van Middeleeuwse klassiekers. Hij was een groot kenner van poëzie uit alle tijdvakken en in al haar verschijningsvormen.
Zijn werk is doortrokken van heimwee naar een veilige kinderwereld die nooit heeft bestaan. Naar eigen zeggen is Wilmink altijd elf jaar gebleven, wat aanvankelijk zijn loopbaan en privéleven ernstig frustreerde, maar tegelijkertijd zijn poëtische kapitaal bleek. Met humor en zelfspot maakte hij zijn lange tijd door miskenning en afwijzing getekende leven leefbaar.
Voor In de man zit nog een jongen sprak neerlandicus en journalist Elsbeth Etty met tientallen tijdgenoten en intimi van Wilmink. Het resultaat is een intiem en niets verhullend portret.
Zijn werk is doortrokken van heimwee naar een veilige kinderwereld die nooit heeft bestaan. Naar eigen zeggen is Wilmink altijd elf jaar gebleven, wat aanvankelijk zijn loopbaan en privéleven ernstig frustreerde, maar tegelijkertijd zijn poëtische kapitaal bleek. Met humor en zelfspot maakte hij zijn lange tijd door miskenning en afwijzing getekende leven leefbaar.
Voor In de man zit nog een jongen sprak neerlandicus en journalist Elsbeth Etty met tientallen tijdgenoten en intimi van Wilmink. Het resultaat is een intiem en niets verhullend portret.
- GenresBiography
552 pages, Hardcover
First published January 22, 2019
2 people are currently reading
63 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 13 of 13 reviews
September 12, 2023
Willem Wilmink was een van de beste Nederlandse tekstdichters. Hij groeide op in Enschede en is zijn Twentse herkomst altijd trouw gebleven, ook toen hij in Amsterdam of elders in de Randstad woonde. Hij bleef in het westen van Nederland toch een beetje een buitenstaander en was sociaal onhandig, ook in de omgang met vrouwen die zijn toenaderingspogingen niet altijd op prijs stelden. Zijn talent als kenner van de Nederlandse literatuur en als dichter stonden evenwel buiten kijf. Hij promoveerde op een proefschrift over de dichter Hendrik de Vries. Hij schreef honderden liedteksten.
Zijn teksten werden vaak op muziek gezet door een andere bekende Twentenaar, Harry Bannink.
Elsbeth Etty heeft met ‘In de man zit nog een jongen’ een aantrekkelijke biografie geschreven over een man die vol van innerlijke onzekerheid op zoek was naar erkenning en die opkwam voor wie zwak stond en het onderspit dreigde te delven.
Een heel mooi gedicht is Ben Ali Libi, over een in de oorlog vermoorde Joodse goochelaar.
Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord,
staat een naam waarvan ik nog nooit had gehoord,
dus keek ik er met verwondering naar:
Ben Ali Libi. Goochelaar.
Met een lach en een smoes en een goocheldoos
en een alibi dat-ie zorgvuldig koos,
scharrelde hij de kost bij elkaar:
Ben Ali Libi, de goochelaar.
Toen vonden de vrienden van de weduwe Rost
dat Nederland nodig moest worden verlost
van het wereldwijd Joods-bolsjewistisch gevaar.
Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar.
Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt,
kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt.
Er stond al een overvalwagen klaar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
In ‘t concentratiekamp heeft hij misschien
zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien
met een lach en een smoes, een misleidend gebaar,
Ben Ali Libi, de goochelaar.
En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie,
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
Voor Ben Ali Libi, de kleine schlemiel?
Hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel.
De biografie biedt een genuanceerd en daardoor levensecht portret van schrijver en dichter Willem Wilmink.
Trefwoorden: Twente, biografie, Wilmink, gedichten, liedteksten.
Zijn teksten werden vaak op muziek gezet door een andere bekende Twentenaar, Harry Bannink.
Elsbeth Etty heeft met ‘In de man zit nog een jongen’ een aantrekkelijke biografie geschreven over een man die vol van innerlijke onzekerheid op zoek was naar erkenning en die opkwam voor wie zwak stond en het onderspit dreigde te delven.
Een heel mooi gedicht is Ben Ali Libi, over een in de oorlog vermoorde Joodse goochelaar.
Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord,
staat een naam waarvan ik nog nooit had gehoord,
dus keek ik er met verwondering naar:
Ben Ali Libi. Goochelaar.
Met een lach en een smoes en een goocheldoos
en een alibi dat-ie zorgvuldig koos,
scharrelde hij de kost bij elkaar:
Ben Ali Libi, de goochelaar.
Toen vonden de vrienden van de weduwe Rost
dat Nederland nodig moest worden verlost
van het wereldwijd Joods-bolsjewistisch gevaar.
Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar.
Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt,
kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt.
Er stond al een overvalwagen klaar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
In ‘t concentratiekamp heeft hij misschien
zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien
met een lach en een smoes, een misleidend gebaar,
Ben Ali Libi, de goochelaar.
En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie,
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
Voor Ben Ali Libi, de kleine schlemiel?
Hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel.
De biografie biedt een genuanceerd en daardoor levensecht portret van schrijver en dichter Willem Wilmink.
Trefwoorden: Twente, biografie, Wilmink, gedichten, liedteksten.
July 15, 2023
Een dikke biografie over de Nederlandse dichter, liedjesschrijver en prerformer Willem Wilmink (1936-2003). Ik heb hem zijdelings gekend toen ik onder leiding van mijn leermeester professor W.P. Gerritsen (1935-2019) en een groep andere studenten begin 1991 mee commentaar mocht leveren op de vertaling die Wilmink maakte van de Reis van Sinte Brandaan. Het werd een wonderlijke vertaling van een wonderlijke tekst. Ik zie Wilmink nog zitten aan de tafel in Utrecht waar wij hem confronteerden met onze wijsneuzerige bemerkingen bij het begin: uit deze biografie heb ik opgemaakt dat zulk commentaar hem nogal eens deed vloeken.
Elsbeth Etty legt in dit doorwrochte levensverhaal veel nadruk op de donkere kanten van Wilmink – de pijn, de angst, de woede. Zozeer zelfs dat je je vaak afvraagt hoe hij dan toch zoveel vrienden om zich heen verzamelde (en een toegewijde geliefde in de laatste kwarteeuw van zijn leven).
Er worden veel namen genoemd in dit dikke boek. Voor wie wat jonger is, of Vlaams, is het misschien van het goede teveel, maar voor mij waren er veel aanknopingspunten: het gekonkel binnen de (in dit geval Amsterdamse) neerlandistiek, de liedjes die ik als kind hoorde, de liefde voor de middeleeuwen, de band met Twente, de heimwee naar het verleden waar we nooit deel van zullen zijn…
Fascinerend is zo’n biografie ook door de vergelijkingen die je als lezer kunt maken met jezelf of mensen in je omgeving. Zo werd ik getroffen door de gelijkenissen – of beeld ik me het slechts in? – met dichter, liedjesschrijver en performer Rick de Leeuw, ook al iemand die zich ten zeerste identificeert met Kees de jongen, het personage van Theo Thijssen.
‘Waartoe zijn wij op aarde? Om er een mooi verhaal van te maken’ vertelde Wilmink graag (zie o.a. p. 10). Het is een mooi motto van de dichter die tegen het einde van zijn leven steeds katholieker werd. Waarom zouden we geen troost, kracht en inspiratie putten uit onze mooiste dromen?
En ter afsluiting van deze wat impressionistische bespreking: binnenkort hoop ik met Erwin Mantingh een schooluitgave te verzorgen van Wilminks prachtige Beatrijsvertaling, een tekst die de troostende eenvoud van het origineel meer dan recht doet. Ik ben blij dat ik de vertaler via deze biografie wat beter heb leren kennen.
Elsbeth Etty legt in dit doorwrochte levensverhaal veel nadruk op de donkere kanten van Wilmink – de pijn, de angst, de woede. Zozeer zelfs dat je je vaak afvraagt hoe hij dan toch zoveel vrienden om zich heen verzamelde (en een toegewijde geliefde in de laatste kwarteeuw van zijn leven).
Er worden veel namen genoemd in dit dikke boek. Voor wie wat jonger is, of Vlaams, is het misschien van het goede teveel, maar voor mij waren er veel aanknopingspunten: het gekonkel binnen de (in dit geval Amsterdamse) neerlandistiek, de liedjes die ik als kind hoorde, de liefde voor de middeleeuwen, de band met Twente, de heimwee naar het verleden waar we nooit deel van zullen zijn…
Fascinerend is zo’n biografie ook door de vergelijkingen die je als lezer kunt maken met jezelf of mensen in je omgeving. Zo werd ik getroffen door de gelijkenissen – of beeld ik me het slechts in? – met dichter, liedjesschrijver en performer Rick de Leeuw, ook al iemand die zich ten zeerste identificeert met Kees de jongen, het personage van Theo Thijssen.
‘Waartoe zijn wij op aarde? Om er een mooi verhaal van te maken’ vertelde Wilmink graag (zie o.a. p. 10). Het is een mooi motto van de dichter die tegen het einde van zijn leven steeds katholieker werd. Waarom zouden we geen troost, kracht en inspiratie putten uit onze mooiste dromen?
En ter afsluiting van deze wat impressionistische bespreking: binnenkort hoop ik met Erwin Mantingh een schooluitgave te verzorgen van Wilminks prachtige Beatrijsvertaling, een tekst die de troostende eenvoud van het origineel meer dan recht doet. Ik ben blij dat ik de vertaler via deze biografie wat beter heb leren kennen.
February 14, 2021
Ik heb niks met Willem Wilmink, maar sinds ik deze biografie heb gelezen, schieten me liedjes en tv-programma’s te binnen, waarover ik “o ja, leuk’ zeg. Wilmink was een moeilijke, kinderachtige en superegocentrische man, wat Elsbeth Etty op een geweldige manier duidelijk en begrijpelijk maakt. Wilmink bleef zijn gehele leven een kind. Zelf vond hij van elf jaar, maar ik schat het bij veel gelegenheden op die van een krijsende peuter in de supermarkt.
Na het boek gelezen te hebben heb ik via You Tube de documentaire Willem Willink, dichter in de Javastraat, gemaakt door Dirk Jan Roeleven gezien. Die hoort er zeker bij!
Na het boek gelezen te hebben heb ik via You Tube de documentaire Willem Willink, dichter in de Javastraat, gemaakt door Dirk Jan Roeleven gezien. Die hoort er zeker bij!
August 22, 2024
Goed geschreven biografie. De man zelf wordt er echter niet boeiender door.
April 18, 2022
Het was bepaald geen straf voor me om de buitengewoon informatieve Wilmink-biografie te lezen. Niet in de laatste plaats verdient Elsbeth Etty complimenten voor de wijze waarop zij uit diverse bronnen het nodige onderzoeksmateriaal heeft weten te putten en daar haar voordeel mee heeft gedaan.
Toch was mijn leesgenoegen niet helemaal onverdeeld. In plaats van te pogen dit zelf te verduidelijken grijp ik, gemakshalve, terug op twee recensies, beide uit januari 2019, te weten die van Aleid Truijens in de Volkskrant en die van Dirk-Jan Arensman in de VPRO-gids. Truijens schrijft onder meer: "[Etty] spreekt zichzelf niet duidelijk uit over Wilmink, maar laat het oordeel aan de lezer over. Wat zijzelf vindt van Wilminks werk blijft in het midden. Toch slaat de balans in haar boek door naar het negatieve. Veel meer dan een groot dichter is Wilmink hier een hopeloos geval. In een biografie gaat het om het leven, niet om het werk. Maar uit deze biografie raakt alles wat Wilmink zo goed maakte en zo uniek, een beetje ondergesneeuwd onder de anekdotiek," om vervolgens te constateren dat de biografe geen brug heeft kunnen of willen slaan 'tussen de moeilijke man en zijn hartveroverende werk'. Waarna Truijens stelt: "Wel gaat Etty pagina's lang in op wat er niet waar blijkt te zijn in zijn autobiografieën en brieven, wat hij allemaal heeft vergoelijkt, verzwegen of geromantiseerd - dat was nu eenmaal zijn vak en zijn aard - waarbij de anderen steeds het laatste woord krijgen. Wilmink staat er in deze biografie postuum vaak beteuterd en afgetroefd bij".
Herkenbaar voor mij, deze kritische noot. Dat geldt ook voor hetgeen Arensman noteert: "Waarom er dan toch iets wringt aan 'In de man zit [nog] een jongen?' Dat zit hem in wat voelt als een slechts gedeeltelijke verenigbaarheid van karakter tussen biograaf en gebiografeerde. (...) En met zaken als zijn liefde voor voetbal of de nuchterheid, het gevoel voor understatement en de kwetsbare trots van de Twent lijkt ze zó weinig wezenlijke affiniteit te voelen dat het haar inlevingsvermogen soms beperkt."
Wat Wilminks voetballiefde betreft vind ik het persoonlijk dan weer jammer dat zijn supporterschap voor, uiteraard, FC Twente veelvuldig om de hoek komt kijken, maar dat ik nergens tegenkom dat hij in de jaren hij met zijn tweede vrouw Wobke en haar dochters (niet haar stiefdochters, Aleid Truijens!) in Capelle aan den IJssel woonde, in Rotterdam het Sparta-Kasteel bezocht.
Ten slotte is, naar mijn idee, Wilminks promotieonderzoek er een beetje bekaaid vanaf gekomen - misschien niet eens zozeer op punten van vragen en methoden, daar viel waarschijnlijk bitter weinig over te melden, als wel waar het gaat om de motivatie van de promovendus en de investering in tijd en inspanning die ermee gemoeid moeten zijn geweest.
Toch was mijn leesgenoegen niet helemaal onverdeeld. In plaats van te pogen dit zelf te verduidelijken grijp ik, gemakshalve, terug op twee recensies, beide uit januari 2019, te weten die van Aleid Truijens in de Volkskrant en die van Dirk-Jan Arensman in de VPRO-gids. Truijens schrijft onder meer: "[Etty] spreekt zichzelf niet duidelijk uit over Wilmink, maar laat het oordeel aan de lezer over. Wat zijzelf vindt van Wilminks werk blijft in het midden. Toch slaat de balans in haar boek door naar het negatieve. Veel meer dan een groot dichter is Wilmink hier een hopeloos geval. In een biografie gaat het om het leven, niet om het werk. Maar uit deze biografie raakt alles wat Wilmink zo goed maakte en zo uniek, een beetje ondergesneeuwd onder de anekdotiek," om vervolgens te constateren dat de biografe geen brug heeft kunnen of willen slaan 'tussen de moeilijke man en zijn hartveroverende werk'. Waarna Truijens stelt: "Wel gaat Etty pagina's lang in op wat er niet waar blijkt te zijn in zijn autobiografieën en brieven, wat hij allemaal heeft vergoelijkt, verzwegen of geromantiseerd - dat was nu eenmaal zijn vak en zijn aard - waarbij de anderen steeds het laatste woord krijgen. Wilmink staat er in deze biografie postuum vaak beteuterd en afgetroefd bij".
Herkenbaar voor mij, deze kritische noot. Dat geldt ook voor hetgeen Arensman noteert: "Waarom er dan toch iets wringt aan 'In de man zit [nog] een jongen?' Dat zit hem in wat voelt als een slechts gedeeltelijke verenigbaarheid van karakter tussen biograaf en gebiografeerde. (...) En met zaken als zijn liefde voor voetbal of de nuchterheid, het gevoel voor understatement en de kwetsbare trots van de Twent lijkt ze zó weinig wezenlijke affiniteit te voelen dat het haar inlevingsvermogen soms beperkt."
Wat Wilminks voetballiefde betreft vind ik het persoonlijk dan weer jammer dat zijn supporterschap voor, uiteraard, FC Twente veelvuldig om de hoek komt kijken, maar dat ik nergens tegenkom dat hij in de jaren hij met zijn tweede vrouw Wobke en haar dochters (niet haar stiefdochters, Aleid Truijens!) in Capelle aan den IJssel woonde, in Rotterdam het Sparta-Kasteel bezocht.
Ten slotte is, naar mijn idee, Wilminks promotieonderzoek er een beetje bekaaid vanaf gekomen - misschien niet eens zozeer op punten van vragen en methoden, daar viel waarschijnlijk bitter weinig over te melden, als wel waar het gaat om de motivatie van de promovendus en de investering in tijd en inspanning die ermee gemoeid moeten zijn geweest.
March 31, 2019
Etty heeft een huzarenstuk geleverd door de balans te weten vinden in het weergeven van leven en werk van Wilmink - zonder er een “heiligverklaring” van te maken zoals Vic van Reyt (uitgever van dit boek) ooit grappend aankondigde er zelf van te willen maken. Met uitgebreid materiaal worden de motieven en patronen in het werk van Wilmink blootgelegd en wordt tegelijkertijd een uitgebreid tijdsbeeld geschetst. Zowel de neurotische en gecompliceerde man die Wilmink was wordt neergezet vanuit vele invalshoeken alsmede zijn enorme bijdrage aan de Nederlandse poezie en literatuur en hoe daar naar gekeken werd. Een absolute aanrader.
January 26, 2020
Etty heeft veel werk verricht: iedere stap, iedere zucht of snik van Wilmink is in deze omvangrijke biografie genoemd.
Hij was geen makkelijke man om mee te werken of te leven: alle ruzies en onenigheden worden breed uitgemeten. Sommige daarvan zelfs diverse keren.
Wilmink kende veel verschillende mensen, maar moest nu echt iedereen diverse keren genoemd worden? Het gevolg was een stortvloed aan namen, die vaak niet uit elkaar te houden waren en het lezen tot een soort huiswerk maakten.
Als geschiedenisboek niet slecht, maar voor mijn plezier heb ik het niet helemaal gelezen.
Hij was geen makkelijke man om mee te werken of te leven: alle ruzies en onenigheden worden breed uitgemeten. Sommige daarvan zelfs diverse keren.
Wilmink kende veel verschillende mensen, maar moest nu echt iedereen diverse keren genoemd worden? Het gevolg was een stortvloed aan namen, die vaak niet uit elkaar te houden waren en het lezen tot een soort huiswerk maakten.
Als geschiedenisboek niet slecht, maar voor mijn plezier heb ik het niet helemaal gelezen.
April 12, 2020
Heel erg volledig maar minder boeiend als verhaal. Vooral interessant voor mensen die alles van Willem Wilmink willen weten of fan van hem zijn. Ik had vanwege de opsommerige schrijfstijl moeite het boek door te komen.
September 1, 2025
Zeer uitgebreide biografie. Een veelzijdig talent. Enorm veel werk heeft Elsbeth Etty hier aan besteed. Wilmink altijd angstig en voelde zich snel achtergesteld of niet serieus genomen. Het was een moeilijk mens voor zichzelf en anderen.
February 19, 2019
Fijn boek, zoals alle biografieën geeft het ook een tijdsbeeld.
September 19, 2019
Ik leg niet snel boeken weg.
Bij deze wel.
De schrijfstijl pakte me niet en ook de hoofdpersoon werd me te vervelend zonder te kunnen doorgronden wat er onder lag. Helaas niet mijn ding.
Bij deze wel.
De schrijfstijl pakte me niet en ook de hoofdpersoon werd me te vervelend zonder te kunnen doorgronden wat er onder lag. Helaas niet mijn ding.
March 17, 2021
Prachtig portret dat hem niet mooier maakt dan hij was. Prachtig beeld van een tijd in Nederland ook. Knappe biografie.
July 4, 2023
Veel pagina's voor een groot dichter.
Displaying 1 - 13 of 13 reviews