Jump to ratings and reviews
Rate this book

Borges

Rate this book
Bioy y Borges fueron amigos entrañables y compañeros de aventuras literarias. Durante años se reunían todos los días: escribían juntos, trabajaban juntos, paseaban, veraneaban y comían juntos. Con discreción pero con la puntillosidad y la constancia de quien sabe que está destinado a hacer un aporte fundamental, Bioy anotaba sus impresiones, los diálogos, las consideraciones de su amigo sobre escritores clásicos y contemporáneos, sobre el amor, la amistad, los sueños, la muerte, Dios, el destino, la filosofía, la comida, las mujeres, la política, las costumbres de su época, la idiosincrasia de los pueblos. El presente libro es reflejo de ese intercambio que enriqueció a uno y otro, y torció para siempre el rumbo de la literatura en español.

El relato por parte de Bioy de aspectos poco conocidos de la vida de Borges, la transmisión precisa de sus ideas originales y brillantes, el dibujo de su personalidad, en general poco conocida o poco evidente, quedan plasmados en este libro como es posible que no logre hacerlo ninguna biografía. En ese sentido, Bioy Casares es el interlocutor perfecto, como un tamiz hecho a medida para que se luciera la inteligencia del amigo, para dialogar con él en condiciones de igualdad y transmitirlo al papel con talento inigualable.

1680 pages, Hardcover

First published September 1, 2006

58 people are currently reading
1396 people want to read

About the author

Adolfo Bioy Casares

232 books869 followers
Adolfo Vicente Perfecto Bioy Casares (1914-1999) was born in Buenos Aires, the child of wealthy parents. He began to write in the early Thirties, and his stories appeared in the influential magazine Sur, through which he met his wife, the painter and writer Silvina Ocampo, as well Jorge Luis Borges, who was to become his mentor, friend, and collaborator. In 1940, after writing several novice works, Bioy published the novella The Invention of Morel, the first of his books to satisfy him, and the first in which he hit his characteristic note of uncanny and unexpectedly harrowing humor. Later publications include stories and novels, among them A Plan for Escape, A Dream of Heroes, and Asleep in the Sun. Bioy also collaborated with Borges on an Anthology of Fantastic Literature and a series of satirical sketches written under the pseudonym of H. Bustos Domecq.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
129 (58%)
4 stars
59 (26%)
3 stars
28 (12%)
2 stars
3 (1%)
1 star
2 (<1%)
Displaying 1 - 20 of 20 reviews
Profile Image for Verba Non Res.
495 reviews124 followers
October 28, 2019
Muy celebrado, y no entiendo por qué. Bueno, en realidad sí, lo entiendo. Borges es el testimonio definitivo de la canonización del escritor. Más incluso: deificación. No es un fenómeno frecuente, pero sí tiene antecesores históricos. En la Hélade había altares consagrados a Homero, como los hay aún en China para Wenchang Wan y en India para Vyasa, autor del Mahabharata. Después tenemos el culto más o menos secular de Shakespeare, que George Bernard Shaw bautizó burlonamente como bardolatría, y que con bastante seriedad propugnó Harold Bloom.

El escritor se vuelve, en cualquier caso, trascendente más allá de su obra. No es necesario haberlo leído para que la adoración se produzca. En el caso de Borges, a los argentinos les basta saber preternaturalmente que fue genial, que tuvo una relación tirante con su identidad nacional, y, sobre todo, que nunca ganó el premio Nobel. Estos tres datos biográficos encajan con la autopercepción nacional mucho mejor que cualquier cuento de Borges. Los argentinos: genios desdeñados en su propio país, y solo a medias reconocidos en el resto del mundo.

Llamativamente, de los escritores deificados en la tradición occidental, sabemos muy poco. De Homero se duda incluso de que haya existido, y de la vida de Shakespeare no parece haber mucho para contar. En el caso de Borges, sí sabemos más o menos todo lo que puede saberse, y también sabemos que su vida no tuvo nada destacable. Se dedicó nada más que a la literatura, a consumirla y a producirla, y eso muy pocas cosas más. Sin embargo, la vida es lo más interesante para el público general, que no lee las obras, y esto ha llevado a la proliferación de productos borgianos, de muestras biográficas, y de anecdotarios de lo más deprimentes.

De Borges se cuentan historias pretendidamente graciosas, que una mirada objetiva solo podría considerar patéticas. Como aquella vez que le dijo a un joven peronista “yo también soy ciego”, o esa otra en que, viajando en avió, invocó al rey Herodes por un chico que no paraba de llorar. Qué plato. Es lo que yo llamo el período maradoniano de la adoración de Borges, en el que se le celebran todas las pelotudeces que hizo y dijo, y que poco tienen que ver con el aspecto de su vida que lo llevó a ser famoso.

María Kodama también hace rato que se dedica a esto. Cuando habla sobre Borges ya rara vez discute la obra -de la que sospecho sabe menos que el más pobre de los rapsodas- y en cambio reproduce data intrascendente, sintiendo que así mantiene la vigencia de la figura de Borges y lo vuelve más atractivo para los nuevos públicos. Como si hiciera falta.

Este diario no es culpa de Borges, y tampoco de Bioy, cuya obsesión malsana con su amigo lo llevó a registrar todas sus interacciones en un diario que no tenía intención de publicar. Ahora que el público argentino comparte esa obsesión, el diario salió a la luz, y me imagino que tanto el biógrafo como el biografiado estarían avergonzados. La mayor parte de este libro consiste en charlas de sobremesa, en las que Borges y Bioy despotrican como mean girls contra prácticamente todos los otros escritores, celebran a unos pocos, y plantean preguntas más bien intrascendentes. Por algo ninguno de los dos quiso llevar estos temas a su obra publicada.

También hay algunos pasajes que parecen sacados de películas de Olmedo y Porcel, y vienen a nutrir el anecdotario maradoniano de Borges:

“Come en casa. Empezamos el cuento del que intenta enamorar a una mujer absurda y, porque no lo consigue, se enamora y se suicida. Después, recitando «Troy Town» me orina largamente el piso del baño. «Estás miando fuera del tiesto», le prevengo. Da un pasito hacia adelante y sigue recitando a Rossetti y meando en el piso. Sale con los zapatos empapados. Me pregunta: «Una poesía como la de Rossetti, puramente literaria, puramente decorativa, ¿es lícita?»”


“Viernes, 21 de febrero. En Mar del Plata. Cuando vuelvo del m ar a la carpa, Silvina y Borges están conversando; Silvina, detrás de la lona, en el compartimentito para vestirse; Borges en el centro de la carpa, a la vista de toda la playa, con una camisa rabona (de las llamadas remeras) y sin pantalones ni calzoncillos, al aire el promontorio oscuro de testículos y pene. «Estás en bolas», le digo, arreándolo detrás de la lona. «Ah, caramba», comenta sin perder la ecuanimidad.”


Garro: «El hombre perfecto de hoy es negro, judío, comunista y homosexual ». Borges: «La frase es injusta con los judíos —en ella van en mala compañía— pero corresponde al sentir de la gente. En cuanto a los alemanes, nadie los quiere: aun los suizos alemanes, en las dos guerras, fueron partidarios de los aliados».


En inglés existe el adjetivo boswellian, que hace referencia a la adoración de James Boswell por su amigo y maestro Samuel Johnson. Lo admiraba, lo seguía a todas partes, y también escribió sobre él un libro innecesario. No todos los hombres de letras son indignos de una biografía -digamos Cervantes, Mishima, Hemingway- pero Johnson sí lo era, como queda en evidencia después de leer el libro de Boswell.

Dicen que una vez, Johnson lo mandó a la mierda de manera bastante cruel (cruel pero no inmerecida): “¡Usted solo tiene dos temas: usted y yo, y ambos me tienen cansado!”. Boswelliano; la palabra “bioyano” no sonaría tan bien, con esa acumulación de vocales.

Lo único que me motiva un comentario un poco más serio de este libro es su brevedad. Puede parecer un contrasentido, porque el diario tiene 1600 páginas, pero aún así: ¿no es esto, en un sentido, demasiado poco? Tendemos a pensar en nuestra relación con la gente que queremos como un continuum indefinido, no segmentado, cuando en realidad es, como cualquier otra cosa en el mundo, nada más que una suma de eventos. Podríamos cuantificarla en un número concreto de días, de minutos, de interacciones; y si algún día viéramos este número nos sorprendería primero por lo elevado, pero enseguida por lo discreto. Por suerte lo ignoramos -excepción hecha de los obsesivos como Boswell y Bioy- y sostenemos la ilusión de que esas historias son un todo sin fronteras.
Profile Image for Jofre Mañá.
29 reviews3 followers
January 5, 2018
Es una suerte que el testigo más inmediato y constante del carácter, el humor y la inteligencia de Borges haya sido un tipo tan sensible como Bioy. Transcribo extractos.

Voy a un cocktail de La Prensa a sus colaboradores, por el centenario de su fundación. Encuentro a
los Bietti, a Alicia Jurado, a Bernardo GonzálezArrili, a Giusti, a los Santos Gollan, a Ghiano, a Villordo, a Bonomi, a Borges, a Peyrou. Dice Borges, después: «No hay mayor error que llamar intelectuales a los escritores».

Borges cita la frase de Johnson contra la enseñanza técnica: «Lo principal es enseñar a distinguir el bien del mal. Somos continuamente moralistas y raramente astrónomos o botánicos».

Dice que Susana Soca necesitó la muerte para alcanzar alguna realidad.

Me cuenta que su sobrino Luis, después de la ruptura con una chica, decía: «Quiero verla una última vez. Sólo una última vez». Borges le explicó: «Ya la viste una última vez».

Come en casa Borges. Leemos poemas, para el premio de La Nación. Comenta: «Cuando aparecen chacras ya se sabe: el autor es santafecino. Hay chacras por todo el país, pero solamente los santafecinos se exaltan con ellas. Muchas veces las cantan con un estilo adornado, que no está en armonía con el paisaje que describen. Y un epíteto que tampoco tarda en aparecer es litoral. Las noches litorales...».

Cuenta que Nicolás Olivari dijo: «Yo soy peronista, porque soy tallarín y, entonces ¿qué querés que sea?». Comenta: «Es una frase despectiva del peronismo, de sí mismo y de su ascendencia».

BIOY: «Según un escritor español, un tal Goytisolo, desde Baroja no hay grandes novelistas en España». BORGES: «Tampoco antes, tampoco mientras».

Me habla de un escritor de escasos conocimientos: «Su bagaje de ignorancia es verdaderamente considerable y variado, acaso universal. Confunde thriller con trailer».

Según Borges: Error de un conferenciante, o La filosofía y la ciencia; o La retórica vencida por la verdad: «¿Que ocurriría en el mundo si no existiera el español?» —preguntó, inspirado, el orador; Borges contestó enseguida: «La gente tendría que hablar en otros idiomas».

BORGES: «Para agradar a su mujer española escribió Cancela en "El destino es chambón" que el compadrito se jacta de tener apellido español. Ahora tal vez eso ocurra. Antes no. Antes había prevención quizá contra apellidos italianos, pero los otros no se veían como españoles. Un López no pensaba que tenía el apellido del gallego del almacén de la esquina. Eran otros López. En casa, que fueron muy snobs en materia de apellidos, hablaban, por ejemplo, del coronel Suárez, pero ahí acababa la familia. No iba más allá de la Independencia. Como la patria. Para nadie era un orgullo provenir de gallegos».

Dice que el mayor defecto de Etchebarne es que satisface la expectativa, sin excederla nunca.

De Sabato, en cambio, dice: «Al enérgico mal gusto, la desenfrenada egolatría, la sincera
preocupación por el propio y continuado triunfo, hay que agregar la melancolía porque éste no sea mayor y el entusiasmo con que acoge los modestos productos de su mente activa y mediocre».

En la confitería SaintJames, se le acerca un mozo y le comunica: «Dice el doctor Jauretche que tendría sumo interés en que usted fuera a sentarse a su mesa» (está con amigos). BORGES: «Dígale al doctor Jauretche que el interés no es mutuo».

Afirma que en Chile llaman bachicha a todo italiano; no como aquí, donde bachicha es el genovés, nápoles el napolitano. Gringo, para ellos, es término afectuoso. «A los españoles agresivamente los llaman coños. No me atreví a preguntar cómo nos llaman a nosotros... Nos odian bastante. Así como nosotros creemos que seríamos más felices con las Malvinas, ellos piensan que serían felices con la Patagonia.»

Apresan a guerrilleros nacionalistas de izquierda, seguidores de Mao Tse-Tung. El general Alsogaray, jefe de la Gendarmería, explica: «Se declaran nacionalistas... Como nacionalistas imagino que desearán lo mejor para el país». BORGES: «Lo que podría haber dicho es: "Como nacionalistas desearán lo peor a los otros países". Porque hay una idea de agresividad en el nacionalismo».
Profile Image for Sebastian.
78 reviews32 followers
January 18, 2016
El diario está lejos de ser un género auxiliar o secundario: este volumen, una selección generosa de los diarios de Adolfo Bioy Casares, lo demuestra perfectamente. Además de ser el registro más minucioso y extensivo de la intimidad de Borges -sin exhibicionismo ni intenciones ocultas-, es además una obra sobre la amistad, un manual de crítica literaria, una conversación sobre el paso del tiempo. A cualquiera que quiera adentrarse en la figura y el carácter de Borges, este libro lo exime de una buena parte del corpus parasitario que ya cobró la forma de una modesta industria cultural.

Borges cambia de opinión sobre muchas cosas -y personas-; los comentarios que se pasan uno al otro como en un tenis de mesa no van a ser necesariamente compartidos por el lector pero el juego es admirable. Bioy Casares tiene una gran habilidad para hacer interesante lo que refiere y para reproducir -con infidelidad mejoradora- diálogos entre ellos y otros comensales. También está la posibilidad de disfrutar del chisme; uno no se siente miserable por eso: a diferencia de lo que muchos suponían cuando se editó por primera vez en 2006, no hay perversidad ni maledicencia gratuita en ninguna de estas páginas.

Muchos usos pueden darse a este libro: manual de estilo, comentarios a la historia de la literatura, guía social, compilación de chistes y dichos ingeniosos. Nunca se lo podrá usar para aburrir.

Profile Image for Derian .
348 reviews8 followers
March 10, 2024
Estamos en el año 1966, en una noche de septiembre, todavía no es primavera pero seguro que ya se puede adivinar en el clima, en los árboles, en el aire. Anota Bioy: “Comen en casa Peyrou y Borges. Éste, de sobremesa, se quita la dentadura postiza y asume, sin conciencia del hecho, una expresión desusada: ojos redondos, ligeramente sorprendidos, ancha y delgada y amarga boca de buzón. Peyrou lo mira, me mira, sonríe”. La escena es impactante y difícil de olvidar porque muestra al mejor escritor argentino de todos los tiempos como ido, rozando lo patético, desnudo en una intimidad compartida entre amigos. Sacada de contexto, vuelve a Borges un personaje de caricatura, pero puesta en relación a las mil y pico de páginas del diario cobra un sentido y una potencia única. En todo momento, Bioy escribe con una naturalidad que vuelve al lector partícipe de una conversación en la cocina del show de la gran tradición literaria de la Argentina. Hay que atravesar entonces un prejuicio: no es un diario sobre Borges, no es un diario cuyo tema es Borges (o no sólo), sino uno de los textos donde lo público y lo privado fuerzan sus límites hasta redefinir el género “diario íntimo”. Borges, parece, jamás se enteró de que su mejor amigo escribía obsesivamente sobre él.

Más que un diario, entonces, estas páginas se convierten a fuerza de repeticiones y encuentros semanales en un registro de qué y cómo lee la gran literatura argentina del siglo XX, del modo en que trabaja un escritor consagrado. A veces, Bioy y Borges se reúnen a leer primeras y últimas páginas de clásicos; otras releen cuentos, recitan poemas, critican a Mallea, a Mastronardi, escriben relatos a cuatro manos. El diario funciona así como un manual de estilo porque muchas de las opiniones que Bioy elige anotar tratan de la forma en que Borges concibe la literatura: conviene un estilo oral, prescindir de los paréntesis, priorizar el argumento antes que el estilo o los caracteres, etcétera. La trama de estas opiniones que va hilando Bioy forman una especie de taller de la invención del propio Borges. A lo largo de los años, además, sus preferencias no cambian, y los escritores que ama se pueden contar con los dedos: Kipling, Stevenson, Conrad, Samuel Johnson... Este conjunto de restricciones que desarrolla el diario conforman el gusto de Borges, que es mucho más que simplemente gusto, porque se vuelve una perspectiva que podríamos llamar por comodidad borgeana. Sin darme cuenta, a veces me encuentro leyendo libros según la perspectiva borgeana: “no, esto no le gustaría a Borges; esto sí; ¿qué diría Borges sobre esto?”.

Un par de cosas sueltas más. El libro es divertidísimo porque parece que estamos en el piso de Intrusos en el espectáculo del ambiente literario del momento. Bromas, chicanas, pases de factura, resentimientos. Si bien prima el carácter oral, en ocasiones puede verse a Bioy metiendo la mano en alguna respuesta demasiado asertiva, en una contestación justa. Surge la pregunta sobre la veracidad de los dichos, de las situaciones, del grado de ficcionalización con que Bioy construye su own private Borges. El talento de Bioy está en el modo en que selecciona el material disponible de ese gran acervo de la cultura y la literatura que es la máquina cerebral de Borges. Así, el personaje que se arma complementa a la figura pública, más que plantearse como su reverso exacto, y juega también con el mito.

Un nivel que me gusta del diario es el metaliterario. Bioy sabe que es un segundón, que el más capo de los dos, el exitoso, el escritor de prestigio, es Borges. La evidencia lo avala, la gente hace libros sobre él, le entregan premios, lo invitan a dar clases y conferencias a los Estados Unidos. Bioy mismo escribe un diario sobre su mejor amigo. A mediados de la década del 70, llevan ya más de treinta años de amistad. Bioy no solo registra los dichos de Borges, sino que también para esta época lo rectifica, le encuentra sus puntos débiles, remarca sus obsesiones, señala el momento en que Borges inventa una anécdota o delira sobre algún tema que toca de oído. Esta grieta (qué palabra que ya no se puede usar más) que se abre en el diario muestran a un Bioy que va perdiendo progresivamente la objetividad para situarse en un lugar importante con respecto a Borges: sabe que es una de las personas que más influye sobre él.

Sin querer, quizá por la ceguera, Borges mea el baño de Bioy, se queda en pelotas en el mar, sufre por algún amor no correspondido, habla mal de casi todo el mundo. Es como si Bioy hubiera querido llevar a cabo un argumento borgeano de atribuciones falsas y citas erróneas, a través de la fascinación que le producía su amigo. Al mismo tiempo, Bioy fija una leyenda. Hay una conciencia muy grande del lugar que ocupa Borges en la escena literaria argentina, y también del papel que el propio Bioy decide representar en su vida. Como un Sancho millonario y aristocrático, fiel ladero, Bioy es el maestro que Borges reconoce como tal, un narrador testigo que guía las acciones del verdadero personaje principal con consejos y advertencias sobre amigos, trabajo y mujeres, este último el tema que más conoce Bioy en el mundo. Otros personajes recurrentes como Peyrou, los hermanos Dabove, Ema Platero Risso, Estela Canto, la madre Leonor o Norman Di Giovanni, y algunos escenarios que insisten en aparecer como la casa de Bioy, la SADE, las tertulias o reuniones con Victoria Ocampo que tanto aburrían a Borges, nos dan la posibilidad de leer el diario como la novela de una vida. Biografía, diario, novela: de esa trinidad, y en ese cruce de géneros, Bioy produjo un artefacto literario único.
Profile Image for João Torres.
Author 37 books14 followers
July 6, 2011
There is a few feelings while reading this book: first that Bioy Casares don’t trick me. He did all the time the Boswell – Dr.Johnson game. He was aware of it, in fact, he and Borges jest about it. And that their end was bitter, aging was not nice with both, albeit Bioy still try to keep his distance and shows Borges as a blind old man, with a bit of eccentricity due the age. Bioy kept himself a little safe.
The first thing is that both share a great knowledge, it is not Borges over Bioy, even if Bioy pretends Borges memory is infallible and that he is always right. Often, this is proved wrong, Borges is able to nasty judgments and is a strong moralist. But that is not exactly shameful, the same Borges is laugh at a Akutugawa tale then compliment it. If the reader excepts to find clues about him, forget – Borges throw a bigger shadow at him.
For example, he wrote about Keats, dedicated a sonnet to him even, claimed it was his father reading Ode to a Nightingale that taught him what was poetry, and yet, was famous for not liking it and said all his poems are bad. Yet, he mentions some interesting lines only to Bioy find it belonged to O Solitude by him.
His favorite, Coleridge, he dismiss with duality. A dumb philosopher, with 2 or 3 good poems. Faulkner he claims to have only a handful of books. Poe to be clumsy and mundane. Blake to be poor. Sometimes he called Shakespeare an animal. Eliot he said was pretentious. Flaubert to collect failures. Baudelaire to be a poor poet. Yet, some of them are his favorites, often mentioned poets.
We discover some funny things:
The duo disliked Horacio Quiroga. It was the worst in their opinion.
It is hard to find Maupassant on Borges, but we discover they considered him a very good writer but with irrelevant anedoctes (and with this , O.Henry was nothing to them). They mention Tchekhov, but just as dramatist.
Baudelaire is considered poor due his theme too. Vernaile and Ruben Darion very praised. Rimbaud was a short moment of poetry, only. Longfellow good poet without great poems. Teynnyson was good, Yeats almost praised. Ezra Pound was more mentioned, they dislike his modernist act, but like his translations. Lope de Vega ends with Cervantes as the best possible poet, Becquer, a poet I never saw on Borges, praised the few moments he was mentioned. Montale was just some modernist act. Borges had some sympathy for Cortazar, but afterwhile he thought was much show-off. He didn’t consider Llosa high, liked much Mark Twain, talked too little of Hawthorne and Melville. Funny to see his discovery of Emily Dickinson (and under a nice light), their admiration for Eça de Queiroz (better than Flaubert) and Dostoievisky even. Wordsworth a great poet.
Some funny anedoctes about Borges and Bioy being obvious of all and even chatting about literature all the time during a burial as if they are in their own room. And how much they end coming to the conclusion Voltaire was too good.
But really: Bioy dismiss the notion that Borges was not a political person. In fact, he calls him a fanatic. Believe or not, we see Borges acting heavily on politics, writers groups, etc.
Bioy was a great writer, he planned his Boswell well, but no trick. When he see borges in television talking about their collaboration, and Borges says the ideas are his and the words by Bioy, Bioy denies. As if he didn’t knew Borges was repeating the Bioy cured me of my baroquism.
3 reviews2 followers
August 29, 2021
Este libro es una fuente de placer inagotable, casi se lo podría calificar de adictivo. Sentarse a hacer la sobremesa de la cena con dos gigantes de la literatura en español y oírlos discurrir sobre los temas más banales y mezquinos es sin duda un placer culpable. Pero cuando se inspiran y dan cátedra sobre literatura universal, el placer es de los más elevados. Es claro, el protagonista absoluto es Borges, pero Bioy Casares es una dignísima segunda guitarra que lo interpela correctamente y, con el correr de los años, lo juzga de manera cada vez más implacable. Un editor inspirado podría decantar este libro en varios sub-tomos dedicados a temas específicos como la lengua, la literatura, las mujeres o el humorismo de los dos escritores y producir obras con mayor foco.

Lamentablemente, en su formato presente (hay una versión abreviada), el libro encontrará pocos lectores: hay que estar dispuesto a encarar 1600 páginas de diálogos y cotilleos entre dos personas indudablemente pedantes, antipáticas y, por momentos, misántropas, que además está plagado de referencias a personas que deben ser muy poco conocidas fuera de la Argentina. Pero la recompensa es enorme, no sólo porque Borges es 'literatura viviente' en la feliz expresión de Bioy Casares, sino porque la narrativa pinta tangencialmente un expresivo aguafuerte de la sociedad argentina en la segunda mitad del siglo XX. Esta obra colosal también representa la sepultura definitiva de todo el corpus literario y cultural parasitario que se generó alrededor de la figura de Borges conforme fue aumentando su fama: el propio Borges desautoriza de manera despiadada a prácticamente todos los miembros de su entorno. Nada ni nadie podrá ya arrogarse el papel de intérprete o decodificador de Borges, lo tenemos a él mismo en primera persona, oral, íntimo, con todas sus luces y sus sombras. Un libro imprescindible para todo amante de la literatura.
Profile Image for Vuk Vuckovic.
146 reviews61 followers
August 24, 2023
Kako ono ide: Molim bibliotekare sa Gudridsa da ubace srpsko izdanje: Adolfo Bjoj Kasares: Borhes, Akademska kniga, 2023. 436 strana.

U originalu knjiga ima 1664 strana, a srpsko izdanje predstavlja "skraćenu verziju kraćeg originala" (str. 11) kako napominje Dalibor Soldatić koji je pravio izbor u kom je hteo da nas liši komentara na svakodnevno političko stanje (tamošnje manje poznate političare i pisce) u Argentini i da nam uglavnom da ono što se odnosi na Borhesov pogled na književnost, umetnost i neke poznatije pisce.

Ovo "skraćena verzija kraćeg originala" je već jedan borhesovski postupak i odlično je šročeno u datom kontekstu.

Dakle, Bijoj Kasares piše knjigu beležaka o svom velikom prijatelju Horheu Luisu Borhesu i to radi od 1931. do 1989. (tri godine nakon Borhesove smrti), mada sam Kasares tvrdi "Započeo sam dnevnik" u belešci sa datumom: sreda, 21.05.1947. jer beleška od 1931. do 1946. zauzima tek nekoliko stranica i očigledno nije pisana u dnevničkom stilu u kom je pisan ostatak knjige.

Prema klasifikaciji Anhela Estebana i Ane Galjego Kunjas iz knjige "Od Gaba do Marija", Kasares je jedan "manji satelit" među velikim južnoameričkim piscima, gde klasifikacija ide koliko se sećam ovako: Borhes, Karpentijer, Asturijas, Huan Rulfo - preteče Buma, sa najvećim naglaskom na Borhesa; Zvezde Buma: Kortasar, Ljosa, Markes i Fuentes; Donoso kao neko nepriznato dete buma koje strašno želi taj oreol i sa njim u grupi Giljermo Kabrera infante i Augusto Roa Bastos koji zaokružuje manje zvezde buma i na kraju satelite poput Kasaresa ili Marija Benedetija koji je čak i bio u srodstvu sa Borhesom. Sabato je tu solo igrač.

Borhes je prvi pisac čija sam sva dela pročitao i dugo sam ga smatrao ubedljivo najboljim piscem sa kojim sam se sreo, pa mi je ova knjiga baš legla.
U knjizi ima svačega i tokom čitanja napravio sam pedesetak ušiju sa potencijalnim citatima koje bih podelio ovde, ali to bi stvarno bilo previše, zato ću podeliti samo par citata i opšti utisak o Borhesu viđenom iz vizure Kasaresa (i njegove supruge Silvine Okampo, takođe velike spisateljice).

Dakle, ovde ćete najčešće naići na reči kao što su "sonet" ili "siže", stvari koje su očigledno najviše opsedale Borhesa; zatim, tu je i divljenje i hejt prema Šekspiru (neočekivano puno hejta i nalaženja mana iako mu je pored Danetea omiljeni pesnik); nazivanje Foknera lošim piscem, ali ipak najboljim "šekspirovskim" piscem (str. 165) koji uvek naglašava svoje mane; videćete kako je nastao žanr utopije prema Borhesu (str 45); neočekivano - o mnogo manjoj opsednutosti Nobelovom nagradom nego što se za Borhesa tvrdilo - ima npr. ova beleška:

Četvrtak, 25. oktobar (1956)
Borhes mi kaže: "Dali su Nobelovu nagradu Huanu Ramonu Himenesu." BJOJ: "Kakva sramota..." BORHES: "Za Stokholm. Prvo Gabrijeli, sad Huanu Ramonu. Bolji su kao izumitelji dinamita nego kao davaoci nagrada." BJOJ: "U svakom slučaju, Huan Ramon je mnogo bolji od Gabrijele Mistral. Loše pesme Huana Ramona jesu loše, ali one najbolje su prilično dobre. Gabrijela Mistral nije napisala nijednu dovoljno dobru pesmu." (str.77)
Zatim ima i epizoda sa piscima iz Meksika koji su došli i nazvavši Borhesa svojim Učiteljem rekli mu da planiraju da naprave nagradu veću od Nobelove i dodele je njemu. Nagrada bi se odnosila na špansko govorno područje zbog čega je Borhes, koji ih naziva i naivcima, rekao da onda svakako nije veća od Nobelove i da bi ako stvarno hoće da naprave dobru nagradu prvo četiri nagrade trebali da daju Švedskim piscima.
Zatim su tu njegova stalna razmišljanja o španskom i engleskom i starijim pretečama savremenog engleskog; neočekivano veliki ljubavni jadi na svakih nekoliko godina; razmišljanja o Šou kao geniju i Beketu kao imbecilu (str. 144); generalno o mnogim piscima koji su se njemu divili on i Bijoj govore u negativnom tonu. O velikom strahu od toga šta će majka misliti o ovoj ili onoj devojci koju bira; o strahu od slepila, ali pre i posle svega uvek o knjigama. Knjiga obiluje šalama i vidi se da je Borhes bio jako duhovit čovek i u usmenoj konverzaciji; puno šala na sopstveni račun; malo zavisti sa Bjojeve strane zbog slave koju je uživao Borhes, ali tu je bila žena da mu kaže:

Ponedeljak, 29.12.1947.
Razgovor sa Silvinom o Borhesu. Rekla mi je da pišem bolje, prirodnije...(hahaha)

I jedna meni posebno draga epizoda:

Četvrtak 13. decembar (1962)
Idemo po Borhesa sa Silvinom, a zatim po Voltera Baru, američkog Poljaka, agenta Makgrou hila. Ručamo u San Isidru sa Viktorijom i Peconijem. Bara nas iznenađuje vešću da severnoamerički pisci ne objavljuju ništa što nije pregledao urednik, osoba koja se ne ograničava na to da ispravi gramatiku i sintaksu genija, već sugeriše: "ovde jedna stara ribarka, ovde jedna sablasna epizoda, možda malo više pornografije, svakako drugačiji kraj". BORHES: "Bolje je ono što se dešava ovde. Svi su ravnodušni u odnosu na književnost, tako da je svejedno što su stvari ovakve ili onakve. Tamo autor odnese svoju knjigu soneta, koju izdavač, pošto je veliki poznavalac tržišta, objavi bilo u obliku istorijskog romana, bilo kao kuhinjske recepte".

Svašta se može naći u ovom izboru urađenom za izdanje na srpskom.
Što se tiče Borhesa, postoji i bolja knjiga, prava biografija, koju je napisao Džejms Vudala, a izdao Gradac, knjiga: Život Horhea Luisa Borhesa: čovek u ogledalu, koja mnogo ozbiljnije obraća pažnju na ključne trenutke u Borhesovom razvoju ne bi li došao do njegovih revolucionarnih priča. Zanimljivo je da su autora oni koje je on smatrao poznavaocima Borhesa, na primedbu da piše knjigu o njemu, ti isti pitali da li je to onaj pisac koji je napisao 100 godina samoće? A tu se nalazi i čuvena priča o tome kako je Borhes zamolio nekoga da mu pročita 100 godina samoće nakon toliko hajpa koji je knjiga izazvala. Nakon završenog čitanja Borhes je rekao: Pa ovde ima bar 80 godina viška! i kasnije je uvek govorio prijateljima: nećemo više o toj knjizi, važi?
U Bjojevoj knjizi Markesa koliko sam video ne pominju ni jednom! ali pominju Sabata, Ljosu i Kortasara (često u negativnom smislu)

Koga zanima Boom - tu je i već pomenuta knjiga: Od Gaba do Marija koju je izdala Dereta, gde je Gabo nazvan pesnikom, a Mario Arhitektom književnosti.

Prvi dodatak: Poslednja Borhesova žena - Marija Kodama bila je, prema Bjojevim zapisima, toliko omražena među njegovim prijateljima, bukvalno neka vrsta dvojnice Joko Ono što se tiče toga da odvaja genija od prijatelja.

Drugi dodatak: Postojao je nekad na internetu sajt Borges Influences - sajt na kom se opširno pisalo o piscima na koje je on uticao i među kojima sam našao tekstove na engleskom o uticaju Borhesa na Kiša i Pavića ili na Marka Z. Danijelevskog. Tu sam prvi put pročitao i to da je Melkijades koji dolazi u selo Makondo sa svojim izumima zapravo Borhes koji daruje Južnoj Americi svoje priče posle kojih književnost nije ostala ista. Markes je tu tvrdnju o Melkijadesu kao Borhesu navodno i potvrdio.
Žao mi je što tog sajta nema sad već više od 7-8 godina.

Treći dodatak: Bjoj i Borhes pisali su zajedno detektivske priče i romane pod pseudonimom H. Bustos Domek - priče koje su onako - zezanje. A Kasares je napisao i vrhunski kraći roman "Morelov izum", čini mi se 1941. godine, za koji je Borhes napisao predgovor, a na sprski ga je za Reč i Misao prevela Aleksandra Mančić. Pročitajte tu knjižicu od jedva 90 strana, stvarno je bomba.
Profile Image for Argel Landeros.
98 reviews
January 23, 2021
¡Apasionante e increíble lectura, esencial para conocer más sobre el ser humano y no sólo el escritor…!
Profile Image for Liz Estrada.
497 reviews4 followers
January 13, 2023
Uau!!!! Que librazo! En 1931, Jorge Luis Borges (1899-1986) y Adolfo Bioy Casares (1914-1999) iniciaron una larga amistad literaria, cuyas consecuencias serían fundamentales para la literatura en lengua española. Desde 1947, el propio Bioy comenzó a registrar, con minuciosidad y precisión, las «interminables, exaltadas conversaciones» que mantenían casi diariamente, afanes en los que perseveró durante cuatro décadas y que condujeron a las 1700 páginas del extraordinario BORGES. Este "diario" lo tiene todo sobre Borges y es, indiscutiblemente, la mejor manera de conocer al gran genio argentino. Y sólo Bioy lo podía hacer tan bien y darle a Borges su merecido. Un libro inigualable. 4.8 estrellas.
Profile Image for Jeremy.
182 reviews16 followers
December 31, 2024
La frase "Come en casa Borges" se repite a lo largo de todo el libro una cantidad absurda de veces: 1246 (fácil son un poco más incluso). No tiene sentido. Ya con esto dije bastante pero estamos hablando de un libro de casi mil setecientas páginas. En un punto te llegan a hartar tantas frases racistas de Borges, no por el hecho de serlo sino por la misma repetición. Come en casa Borges, frase racista por aquí, otra frase antisemita por allá, etc. y vuelta a empezar. Lo bueno de todo es que sí hay muy buenos fragmentos de conversación literaria, polémicos casi el cien por ciento de las veces, pero interesantes. ¿Vale la pena leer este mamotreto solo por eso? No estoy seguro. Lo más probable es que no.
Profile Image for Javier Genolet.
9 reviews
Currently reading
September 17, 2024
Busqué este libro durante mucho tiempo y recién pude encontrar una edición, en impecable estado, en la última feria del libro de Paraná... me estaba esperando ese sábado por la mañana, no lo podía creer!
Lo estoy leyendo y disfruto cada entrada, cada comentario... Come en casa Borges... ufff.
Profile Image for Agustín Mateu.
14 reviews
April 20, 2025
Lo fui leyendo y disfrutando muy de a poco, durante los desayunos de los domingos. Tarde un par de años en leerlo, para estirarlo lo más posible. Es un libro impresionante y muy recomendable para cualquier amante de la literatura argentina. Lo voy a extrañar!
Profile Image for Eva Marabotto.
110 reviews6 followers
May 11, 2024
Historia de una amistad. Una historia de la literatura argentina.
Profile Image for Daniel.
61 reviews1 follower
February 3, 2022
Un libro que, tal vez, nunca debió ser publicado. Los diarios de Bioy Casares siempre son una serie de indiscreciones; y este no es una excepción. Especial para el voyeur que todos llevamos dentro.
Displaying 1 - 20 of 20 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.