Θυμωμένα στάχυα

by Μενέλαος Λουντέμης

Aπο τις ωραιότερες αντιπολεμικές σελίδες που γράφτηκαν ποτέ είναι τα «Θυμωμένα Στάχυα» του Μενέλαου Λουντέμη. Γραφή ζωντανή, μεστή, εικόνες που μαρτυρούν όλη την αγωνία των παιδιών που ζήσανε τη φρίκη του πολέμου, χωρίς ποτέ να μπορέσουν να δώσουν απάντηση στο «γιατί». Σελίδες γεμάτες τρυφερότητα και ανθρωπιά για τις μάνες, τα παιδιά, τους παππούδες που μείναμε πίσω απ' τις γραμμές του πολέμου, περιμένοντας το γυρισμό των αγωνιστών.

Genres: Audiobook

525 pages, Hardcover

First published January 1, 1965

About the author

Ο Μενέλαος Λουντέμης (αγγλικά: Menelaos Lountemis) ήταν Έλληνας λογοτέχνης που γεννήθηκε στο χωριό Αγία Κυριακή του Αιγιαλού της Μικράς Ασίας. Το πραγματικό του όνομα ήταν Τάκης Βαλασιάδης, ενώ το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο το εμπνεύστηκε από τον ποταμό Λουδία της μετέπειτα πατρίδας του.
Γύρω στο 1930 δημοσιεύει ποιήματα και διηγήματα του στο περιοδικό «Νέα Εστία». Η πρώτη φορά που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο του ήταν το 1934 στο διήγημα «Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια». Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας το 1938 για τη συλλογή διηγημάτων του «Τα πλοία δεν άραξαν» και με τη Χρυσή Δάφνη Πανευρώπης στο Παρίσι το 1951. Επίσης τιμήθηκε και με το βραβείο "Μενέλαου Λουντέμη" που το καθιέρωσε προς τιμήν του η Ελληνική Εταιρία Λογοτεχνών (της οποίας ήταν μέλος) και απονέμεται κάθε χρόνο στο καλύτερο πεζογράφημα του προηγούμενου έτους. Προς τιμήν του, στο Βουκουρέστι δόθηκε το όνομα του σε δημόσιο κτίριο (Λουντέμειο Μέγαρο). Σύμφωνα με το Βασίλη Βασιλικό, «θεωρείται ο πιο πολυδιαβασμένος Έλληνας έπειτα από τον Νίκο Καζαντζάκη».

Στην κατοχή πήρε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση στο πλευρό του ΕΑΜ και διετέλεσε γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων. Κατά τον εμφύλιο συλλαμβάνεται για τα αριστερά του φρονήματα, δικάζεται για εσχάτη προδοσία και καταδικάζεται σε θάνατο - ποινή που δεν εκτελέστηκε ποτέ. Αντ' αυτού, εξορίζεται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Μακρόνησο και στον Άι Στράτη, μαζί με τον Θεοδωράκη, τον Ρίτσο, τον Κατράκη, τον Θέμο Κορνάρο και πολλούς άλλους.

Το 1958 δικάζεται εκ νέου για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» και απαγορεύεται η κυκλοφορία των βιβλίων του. Μετά τη δίκη εκπατρίζεται στο Βουκουρέστι και το 1967 χάνει την ελληνική ιθαγένεια από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Το 1956 εξελέγη μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου της Ειρήνης. Στη Ρουμανία συνεχίζει το συγγραφικό του έργο, ως και λίγο μετά τη μεταπολίτευση. Την περίοδο της αυτοεξορίας ο Λουντέμης πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια, φτάνοντας μέχρι την Κίνα και το Βιετνάμ. Το οδοιπορικό του αυτό το αποτύπωσε το 1966 στο βιβλίο του «Μπατ-Τάι». Το 1976 επανακτά την ελληνική του ιθαγένεια και επιστρέφει στην Ελλάδα. Ένα χρόνο αργότερα, το 1977, πεθαίνει από καρδιακή προσβολή και η σορός του εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα.
Μεταφράσεις και μελοποιήσεις των έργων του
Βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κυρίως στις ανατολικές χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία κ.ά. Επίσης κάποια απ' αυτά μεταφράστηκαν στα κινεζικά και στα βιετναμέζικα. Στην Ευρώπη δημοσιεύθηκαν αρκετά αποσπάσματα από το έργο του, κυρίως σε καλλιτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες. Tο μυθιστόρημα του «Ένα παιδί μετράει τ' άστρα» έχει μεταφραστεί και στα γερμανικά.

Ο Μενέλαος Λουντέμης άφησε πίσω του πνευματική κληρονομιά περίπου σαράντα πέντε βιβλίων, που τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότερους Έλληνες συγγραφείς. Ο Λουντέμης ανήκει στους Έλληνες λογοτέχνες του μεσοπολέμου που στράφηκαν προς τον κοινωνικό ρεαλισμό. Το έργο του καθίσταται ιδιότυπο λόγω του "ερασιτεχνικού" τρόπου γραφής του συγγραφέα, τον οποίον υπηρέτησε με πλήρη συνείδηση, καθώς ο ίδιος υποστήριζε πως δεν τον ενδιαφέρει η Τέχνη. Αντίθετα, σκοπός του είναι η καταγραφή της πραγματικότητας και η κατάδειξη της κοινωνικής ανισότητας. Το έργο του εντάσσεται στο ρεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού (Μαξίμ Γκόρκι, Κνουτ Χάμσουν). Χαρακτηρίζεται από τη ρεαλιστική απεικόνιση τοπίων και προσώπων με έντονη αισθηματολογία, που αγγίζει κάποτε και το μελοδραματισμό, βιωματική γραφή, ηθογραφικά και συμβολικά στοιχεία. Ο Λουντέμης έχει την τάση να στρέφεται γύρω από ένα κεντρικό πρόσωπο - αφηγητή, που ανήκει στους περιθωριακούς τύπους των καταπιεσμένων κοινωνικά στρωμάτων και μας δίνει την προσωπική οπτική της μοναξιάς, του ανεκπλήρωτου έρωτα και της δυστυχίας του κόσμου.

Reviews

[Irini Gergianaki · Rating 5 out of 5]

Αν αυτό το κείμενο ήταν στοιχείο της φύσης θα ήταν σίγουρα ένα ποτάμι, από εκείνα που ενώνονται από πολλά μικρά ποταμάκια του βουνού, κινούν ένα παλιό νερόμυλο που φιλοξενεί αντάρτες και αξιωματικούς που μετανιώνουν για ότι έχουν κάνει και τελικά ξεχύνονται ορμητικά και χάνονται στη θάλασσα. Μέσα τους χαίρονται τα παιδιά του πολέμου, πνίγονται οι πίκρες των φοβισμένων χωριανών, σκοτώνονται τα αθώα πετούμενα από τους έλληνες συνεργάτες της Γκεστάπο, ποτίζονται τα δέντρα που φιλοξενούν φωλίτσες πουλιών, ξεπλένονται οι αμαρτίες του κόσμου. Ένα ποτάμι που βρέχει τις άκρες ενός μικρού χωριού που τυραννιέται από τον παγκόσμιο πόλεμο, που κυλά πότε με χειμαρώδη τρόπο και πότε ήρεμα και που κάπου κάπου μπορεί να βαλτώνει αλλά σε καμμιά περίπτωση δε σε σε αφήνει να αφήσεις από τα μάτια σου τη ροή του που σε ανεβοκατεβάζει τραντάζοντας σε από βαθιές σκέψεις σε αβίαστα χαμόγελα της απλότητας της ζωής και της παιδικής προσέγγισης. Όλα ειδωμένα από τα μάτια ενός μικρού αγοριού που ζητά να μεγαλώσει ως εκ τούτου έργο ιδανικό να διαβαστεί από παιδιά. Ιδανικό και για να ξεπλύνουμε οι μεγαλύτεροι τα μάτια μας από τα social.

[Κώστας · Rating 5 out of 5]

Να προσπαθείς να διαβάσεις ένα βιβλίο, επειδή σε τραβάει, και να θολώνουν τα γράμματα.
Πέντε αστεράκια μόνο για τη συγκίνηση.
Πάνω εκεί ψηλά στον θρόνο των Ελλήνων πεζογράφων ο Καραγάτσης απέκτησε συγκάτοικο.
Μενέλαος Λουντέμης το όνομά του.

[Tasos Droulias · Rating 5 out of 5]

Υπέροχη αφήγηση.
Ένα παιδί αναρωτιέται για τον αντάρτη πατέρα του και ανακαλύπτει το θάρρος.

[Kostas · Rating 5 out of 5]

Υπέροχο βιβλίο... Η παιδικότητα, η κατάρρευση της λογικής του πολέμου μέσα από απλές, παιδικές ερωτήσεις, η ανθρωπιά, η απανθρωπιά, το θάρρος, οι πόθοι και οι φόβοι της ανθρώπινης ψυχής, σε μια φαινομενικά απλή ιστορία. Νομίζω το αγαπημένο μου του Λουντέμη μέχρι στιγμής.

[Wiki · Rating 2 out of 5]

Perhaps it’s just not my genre, however I found the overall story quite predictable, parts of the book have been dragging on without actually progressing the story much. Glorying animal cruelty at the end was an unnecessary touch.

[Νικόλαος Μπεκιάρης · Rating 5 out of 5]

Άριστο, όπως όλα του Λουντέμη

[Vassilis Douzenis · Rating 3 out of 5]

Υπέροχος λόγος, ενδιαφέρουσα πλοκή αλλά υπερβολικά εκτενείς διάλογοι που κουράζουν αντί να προσφέρουν στην εξέλιξη της ιστορίας