Düşünce ve Tartışma Özgürlüğü Üzerine

by John Stuart Mill, Cem Akaş (Translator)

John Stuart Mill, 19. yüzyılın en önemli düşünürleri arasında yer alıyor. 1860 yılında yayımlanan Özgürlük Üzerine adlı yapıtı, haklar ve özgürlükler konusunda yazılmış klasiklerden biri.

Düşünce ve Tartışma Özgürlüğü Üzerine, yanlışlığından en emin olduğumuz düşüncenin bile özgürce dile getirilip tartışılabilmesinin toplum açısından neden gerekli olduğunu ortaya koyuyor.

İfade özgürlüğünün tüm dünyada giderek daha da hor görüldüğü bu dönemde okunmasında yarar var.

Genres: Philosophy, Politics, Nonfiction, Classics, British Literature

64 pages, Paperback

First published May 1, 1976

About the author

John Stuart Mill, English philosopher, political economist, civil servant and Member of Parliament, was an influential liberal thinker of the 19th century. He was an exponent of utilitarianism, an ethical theory developed by Jeremy Bentham, although his conception of it was very different from Bentham's.

Reviews

[Luís · Rating 3 out of 5]

To read for those who want to understand our societies' workings and the actuality.

[Kuyinbii · Rating 5 out of 5]

"Basit kafalar, onlara benimsetilen doğruların en bariz temellerini öğrendikten sonra geri kalanı için otoritelere güvenebilir, ortaya atılabilecek her zorluğu çözecek bilgi ve beceriden yoksun olduklarını bilir ve konunun uzmanlarının, yapılmış ve yapılabilecek bütün itirazları yanıtlamış olduğunun güveniyle rahat edebilirler."

-

"Özgür tartışmanın olmaması durumunun kötü sonucu, insanları bu görüşlerin temellerini bilmekten yoksun bırakmakla sınırlı olsaydı, söz konusu kişi bir entelektüelse, bunun ahlaki bir kötülük olmadığı; görüşlerin, karakter üzerindeki etkisiyle ölçülen değerini etkilemediği düşünülebilirdi. Oysa gerçekte, tartışma olmadığında yalnızca o görüşün temelleri değil, bizzat görüşün anlamı da unutuluyor. Onu aktaran sözcükler artık bir fikir uyandırmıyor insanda ya da yalnızca ilk başta iletmeleri istenen anlamın çok küçük bir bölümünü uyandırıyorlar. Canlı bir kavrayış ve yaşayan bir inanç yerine, ezberlenmiş birkaç söz kalır geriye; anlamdan geriye herhangi bir şey kalırsa, bu yalnızca kabuğudur, özü kaybolur."


Kitap kalkıp gelip tokatlasa bu kadar canımı sıkamazdı herhalde. Bu kitabı -hatta bu kitabın alıntılandığı Özgürlük Üzerine kitabını- herkesin okuması gerektiğini düşünüyorum.

[Kubilay Özdemir · Rating 5 out of 5]

Kitabı %100 kavrayabildiğimi söyleyemem. Ancak temelde, doğruya ulaşabilmek için bütün fikirlerin açıkça konuşulabilmesi gerektiği söylüyor JS Mill. Bu konuda kağıt üzerinde çoğumuz hemfikir olsak da hiçbirimiz gündelik yaşantımızda tam anlamıyla uygulamıyoruz. Farkında olup ya da olmadan ikiyüzlülük yapıyoruz.
İlerleyen yıllarda birkaç kez daha okuyacağımdan şüphem yok.

[Sena Nur Işık · Rating 5 out of 5]

Kısa, akıcı ve eğitici bir kitaptı.

[Kerim · Rating 5 out of 5]

Zor ama oldukça güzel bir kitap.

[Hacer · Rating 4 out of 5]

“Tarih baski altinda tutulan gerçeklerle doludur”..

[Ülkü · Rating 2 out of 5]

a book about thoughts shouldn't have made me feel dumb reading it

[Ozan · Rating 4 out of 5]

Güzel bir deneme. Tarihten birkaç örnek görmek de hoştu. Ama birtakım baskı hataları ve çeviri, kitabın okunmasını ve özünün anlaşılmasını zorlaştırıyor. Başka baskıları daha verimli olabilir.

[MURAT BAYRAKTAR · Rating 3 out of 5]

İncecik olan bu kitap John Stuart Mill'in 'Özgürlük Üzerine' isimli eserinin ikinci bölümünden oluşuyor ve 1860 yılında yazılmış. Yazıldığı tarihe baktığımızda sonraki yıllara ışık tuttuğunu ancak günümüze baktığımızda da pek bir yol katedemediğimizi görüyoruz. Kitap 60 sayfa ve son 3-4 sayfada yazar tüm ana fikri ve söylemek istediğini özet olarak ve madde madde sunuyor bize. Bugün okuduğumuzda bize farklı ve bilinmedik bir şeyler söylemiyor ve dolayısıyla pek bir anlam içermemekle beraber yazıldığı yıllar için çok ileri görüşlü denilebilir özellikle de hıristıyanlıkla ilgili fikirleri ile.
Yayınevi neden eserin tamamını değil de ikinci kısmını basmış bilmiyorum ama tamamı olsa daha bütün bir kitap gibi olurdu. Gerçi 60 sayfada bile bana sözü çok uzatmış, 10-15 sayfada da anlatabilirmiş fikirlerini gibi geliyor Mill..

[Muhsin Dogan · Rating 4 out of 5]

Daha önce Osman Dostel çevirisi ile okuduğum, orijinalini de okuma fırsatını bulduğum bu klasik kitabın bir bölümü olan "Düşünce ve Tartışma Özgülüğü Üzerine" kısmı Mill'in en sağlam fikirlerini sıralayıp döneminin ötesinde beyanlarda bulunduğu ve en etkileyici kısımlardan birisi.

"Kısa klasikler" adı altında yayınlanan bu bölüm, eserin geri kalanını okutacak kadar merak uyandırıcı ve etkileyici. Yayınevinin bu çabasını takdir etmekle beraber umarım alınıp bekletilen kitaplar arasına girmeden hakettiği ilgiyi görüp daha çok kitleye ulaşabilir. Tıpkı kitapta Mill'in de umutla söylediği gibi...

[Berk Yiğit Çakır · Rating 5 out of 5]

" Dinin canlandırılması adıyla bugünlerde öne sürülen şey , dar ve eğitilmemiş kafalarda her zaman yobazlığın da bir o kadar canlandırılması anlamına gelmiştir;bir halkta , bu ülkede her zaman orta sınıflarda görülen hoşgörüsüzlüğün güçlü ve daimi mayası varsa , zulüm görmeyi hak ettiğini hep düşündükleri insanlara etkin olarak zulmetmeye başlamaları için çok ufak bir kışkırtma yeterli olur."

Bu metin düşünce özgürlüğünün on yıllardır tartışıldığı ama pek az ilerleme sağlanabildiği , dinsel inancınsa hala tabu sayıldığı Türkiye için çok önemli bir kaynak.

[Elif · Rating 3 out of 5]

Güzeldi ama bu kitap aslında özgürlük üstüne kitabının sadece bir bölümü o yüzden havada kalmış gibi hissettim

[Ömer Gökalp · Rating 3 out of 5]

Düşünce ve tartışma özgürlüğü üzerine konuşurken insanlığın varlığından bu yana süregelen din konusu üzerinden gitmek her ne kadar güzel bir fikir olsa da kitabın bu kadar dar bir perspektifte kalması biraz canımı sıktı açıkçası. Yine de üzerine düşünülecek, hak verecek veya eleştirecek de bir çok nokta bırakıyor okura.

Benim kitaptan seçtiğim birkaç alıntı;
1)...Her çağ, daha sonraki çağlarda yalnızca yanlış değil aynı zamanda saçma olarak değerlendirilen pek çok görüşe sahip olmuştur.
2)Gerçeğin asıl avantajı şuradadır:Bir görüş doğruysa, bir kez, iki kez, hatta pek çok kez susturulabilir, ama çağlar içinde onu yeniden keşfedecek insanlar genellikle çıkacaktır, ta ki baskıdan kurtulup bir daha susturulamayacak kadar ilerleyeceği olumlu koşulların ortaya çıkacağı bir döneme denk gelene kadar.
3)Yanıtlaması gereken şey dile getirilemeyecekse nasıl yanıtlanacak peki? Eğer halk değilse bile en azından zorlukları çözecek olan filozoflar ve dinbilimcileri bu zorlukların en karmaşık haliyle tanışmış olmalıdır.

[Münevver · Rating 5 out of 5]

"[...] genel geçer görüş yalnızca doğru değil, doğrunun tamamı olsa bile; sıkı ve ciddi bir şekilde sorgulanmasına izin verilmedikçe ve bu şekilde sorgulanmadıkça, onunla karşılaşan insanların çoğu tarafından, akılcı temelleri anlaşılmadan ya da hissedilmeden, bir önyargı gibi kabul edilecektir."

Felsefeden öğrendiğimiz tez-antitez-sentez formülünün doğruların açığa çıkarılmasında kullanılmasının gerekliliğini anlatıyor genelde kitap.
Önce görüşlerden ve muhakeme kavramından sonrasındaysa hangi konuda olursa olsun bir görüşün doğruluğunun ancak karşıtıyla tartışılması ile bilinebileceğinden bahsediyor.
On sekizinci yüzyılda yazılmış olmasına karşın söylenen her şey güncel ve üzerinde düşünülesi...
Merak eden arkadaşlara tavsiyemdir.

[Vedat · Rating 5 out of 5]

1. Herhangi bir görüş susturulmuşsa, o görüş bilebildiğimiz kadarıyla doğru olabilir. Bunu inkar etmek, kendimizi hata yapmaz görmek demektir.
2. Susturulan görüş yanlış olsa bile, içinde bir doğru parçası barındırabilir ve çoğu zaman barındırır da; herhangi bir konu hakkındaki yaygın görüş pek ender olarak tüm doğruyu içerdiği için, geri kalan doğrunun ortaya çıkarılma şansının olması ancak görüşlerinin çarpışması yoluyla olur.
3. Genel geçer görüş yalnızca doğru değil, doğrunun tamamı olsa bile; sıkı ve ciddi bir şekilde sorgulanmasına izin verilmedikçe ve bu şekilde sorgulanmadıkça, onunla karşılaşan insanların çoğu tarafından, akılcı temelleri temelleri anlaşılmadan ya da hissedilmeden, bir önyargı gibi kabul edilecektir.
4. Öğretinin kendisinin anlamı yitirilme ya da güçsüzleştirilme tehlikesiyle, karakter ve davranış üzerindeki yaşamsal etkisinden yoksun kalma tehlikesiyle karşılaşacaktır: dogma, kağıt üstünde bir inanca dönüşecek, hiçbir işe yaramayacak, ama toprak yüzeyini işgal edip, mantıktan ya da kişisel deneyimden gerçek ve kalpten gelen herhangi bir inancın yeşermesini engelleyecektir.

[Şahin]

"Azadlıq üzərinə" kitabının ikinci fəslində düşüncələri susdurmağın və əks fikirlərin qarşıdurmasını əngəlləməyin, irrasional əsaslar üzərinə qurulmuş qərəzli düşüncələrlə nəticələnəcəyi çox ətraflı izah edilir. Fikirlərimizi mühakimə qarşısında müdafiə etmədiyimiz və təcrübələrimizi müzakirə ilə şərh etmədiyimiz təqdirdə doğruluğundan tam əmin ola bilmərik. Kitabın yazılmasından 150 ildən artıq vaxt keçməsinə baxmayaraq, bugün də aktuallığını qoruduğunu düşünürəm.

[Berr · Rating 4 out of 5]

"İçinde bulunduğumuz çağda -ki 'inançtan yoksun ama kuşkuculuktan ödü kopan' bir çağ olarak tanımlanmıştır ve insanlar görüşlerinin doğruluğundan değil, onlar olmaksızın ne yapacaklarını bilmeyeceklerinden emindir- bir görüşün açık saldırılardan korunması gerektiği iddiaları, bu görüşün doğruluğuna değil, onun toplum için olan önemine dayandırılır."

[Ayyuce Demirbas · Rating 4 out of 5]

Kitap 59 sayfadan oluşuyor. Kısa bir kitap, çabucak okur bitiririm düşüncesiyle başladım. Fakat yanılmışım. Cümleler çok uzun olduğu için okunması kolay değil. Gerçekten zorlanarak okuduğum kitaplardan bir tanesiydi. Mutlaka ikinci kez okuyacağım.

[Doğukan]

kitabı anlamak cok istedim ama o istemedi o yüzden anlayamadım :(

[Asrın Uysal · Rating 4 out of 5]

Yılın üçüncü kitabına el atmışken, Mill ve Tocqueville'in aynı düşmana karşı savaştığını görüyorum ve keşke ilk Mill'i, sonra Tocqueville'i okusaydım diye hayıflanıyorum. İki düşünürün de nispeten aynı dönemde varlık gösterdiğini düşünürsek, tabii ki de şaşılacak bir durum yok ortada.

Mill'in "ütopyası". Ütopya kelimesini kullanırken, saygısızlık etmek gibi bir amacım yok. J.S, kağıda düşüncelerini ve tahlillerini dökerken, insani duygulardan bir adım geri atmış. Bu da bir suç değil elbette. Zira, o dönem daha "mekanize", daha "rasyonel" bir gelecek hayalleri kuruluyordu. Fakat, ne yazık ki, insan gelişmini tam olarak kimse hesaplayamadı -hesaplayamazdı da zaten-. Düşüncenin en kırılgan, en kritik "şey" olarak görüldüğü bir gelecekteyiz.

Tarihi kişilerden, ilahi metinlerden, klasik metodolojilerden örneklerle dediklerine kulak verdiğimiz Mills, fikirlerini kompleks de olsa okuyucuya aşılıyor. Herkesin okuyup, sindirmesi gereken bir kitap.

[Ahmet · Rating 5 out of 5]

1860 yılında yazılmış Özgürlü üzerine isimli kitabın kısaltılmış hali,
Özgür düşünme ve tartışma yoluyla doğruları bulmayı amaçlamayı ve bu amaçla yapılması yapılmaması gerekenleri anlatmam istemiş John Mill,
Üzerinde en çok durduğu konu en saçma ve yanlış olduğu bariz şeyleri bile ifade etmeli ve onun bilincimize verdiği bilgiler ışığında doğruyu bulmak üzerine,
Sokratesin konuşmalarına benzer bir iletişim yolu öneriyor temelde, bir kişinin bildiklerinin temelini sorgulaması ve o şeyi ne kadar iyi bildiğinin, bilgisinin karşıt fikirlerini ne kadar iyi göğüsleyebildiğinin karşı argümanlarla tartışılması ve sonrasında doğrunun böyle bulunması gerektiği fikri,
Hristiyanlık ve onun içindeki doğrular fazlaca örnek olarak verilmiş,
Türkiye'deki televizyonlardaki tartışma programları geldi kitabı okurken aklıma, ne kadar başarılıyız acaba biz doğruyu aramakta,
Kalıplaşmış doğruları kaynaklarını aramadan kabul etmek ve karşıtlarını anında reddetmek de ciddi bir engel doğruyu bulmakta diyor,
Okunması okutulması gereken kitaplardan,
Biraz yavaş akıyor kitap

[fhale · Rating 3 out of 5]

bentham'ın kısa bir makalesi kitaba basılmış. son 5 sayfada bütün bir makaleyi özetliyor ve çağımızda bu düşünceler bize yeni olmadığı için kitabı bitirince son 5 sayfayı okumayı açıkçası yeterli buldum.

[Mely ☁️ · Rating 4 out of 5]

4.5

[Mustafa Özgür · Rating 5 out of 5]

P

[Beyza Sevim]

Kitabı yarıda bıraktım çünkü yanlış zamanda, kafamın çok dolu olduğu bir zamanda okumaya başlamışım. Heba etmek istemiyorum.

[zabeybey · Rating 5 out of 5]

Yazarın diğer kitaplarına da bakınmalıyım dedirtti. İnsanlık var olduğu sürece sorgulama olmalı. 💫

[Engin · Rating 4 out of 5]

J.S. Mill'in "Özgürlük Üzerine" adlı eserinin ikinci bölümü. Orijinal metnin tamamını okumak daha mantıklı olur.
Bazı kısımları çok beğendim. Çok sevdiğim fikirler, hayranlıkla okuduğum yorumlar var.
Arkadaş tavsiyesiyle okudum. Adı üstünde, düşünce özgürlüğü üzerine, toplumsal olarak ele alınmış felsefi metin. Ben daha kişisel bir şey bekliyordum. Kısa bir kitap ve önemli bir kısmını kilise eleştirisi ve totaliter tavrın tartışma ve ifadeye etkisi oluşturuyor. Daha çok inanç ve inançsızlık üstünden ifade özgürlüğü hakkında yazılmış.

"Bir kişi hariç bütün insanlık aynı görüşte olsa, tek bir kişi karşı görüşte olsa, insanlığın o kişiyi susturma hakkı, o kişinin gücü yetse insanlığı susturma hakkından fazla değildir." syf. 12

[Merve · Rating 4 out of 5]

Mill'in kalemi ile ilk defa tanıştım, kalemi oldukça akıcı ve anlaşılır. Düşünceleri özellikle günümüzde yetişen saygı bilemeyen toplum için oldukça faydalı. Dünyanın gittiği yerin, bir zamanlarda farklı olmadığını bilmek üzücü. Yıllar, yüzyıllar geçse de insanların düşünme yapısı ve bunları savunma tarzi ya da tartışmaları, herkes başkalarını memnun etmek gibi.
Bence okunmali.

[Dwhale · Rating 4 out of 5]

Kitap sade ve güzel. Ama bitirdigim zaman hissettiğim şey: bu kadar demogojinin ve eğitimsizliğim alıp yürüdüğü bu ülkede şu anlatılan kısacık olguya ulaşmak bile ne kadar zor olacak, oluyor.

[Furkan Altınışık · Rating 5 out of 5]

this book is a part of John Stuart Mill's book On Liberty. The author explains why the free expression of ideas is necessary under 3 headings.

First, he says that a restricted opinion may be true, and if we do not give it a chance, we will be deprived of it. Secondly, he says that even if this restricted opinion is not entirely correct, it may still contain parts of the truth and therefore add to the truth. Finally, he says that even if the commonly accepted view is absolutely correct, it still needs to be thought about and debated, otherwise, its meaning will be weakened and it will become merely dogmatic and symbolic.

Although what he wrote is really excellent in theory, it is really difficult to implement it in practical life. It is really necessary to listen to these suggestions on some political, religious, social or educational issues, but I do not know how this action can be achieved on some issues. How can someone approaches in the same way to person who supports Isis terrorism with his ideas? Is it better to have no idea have legal consequences than to discuss what conditions must be met for a legal process to occur? I think no. This is a little bit utopian dream.

But i underlined many good ideas and observations in this short read. I gained a lot of good ideas that I can apply to my own life.

******************************************************************

John Stuart Mill'in Özgülük Üzerine adlı eserinin bir kısımını ele alıyor kitap. Yazar neden fikirlerin özgürce dile getirilmesinin gerekli olduğunu 3 başlıkta açıklıyor.

İlki, ortaya atılması engellenmiş bir görüşün doğru olabileceğini ve bu kısıtlanmış görüşe şans vermediğimiz takdirde ona ulaşamayacağımızı söylüyor. İkinci olarak engellenmiş bu fikir tamamen doğru olmasa bile içinde doğrudan parçalar taşıyabileceğini dolayısıyla doğruya eklemeler yapabileceğini söylüyor. Son olarak da herkesçe kabul edilen görüş kesin olarak doğru olsa bile yinede üzerine düşünülüp tartışılması gerektiği aksi halde bu görüş temellendirilmediğinden dolayı anlamı zayıflayıp sadece dogmatik bir düşünceye dönüşeceğini ve sembolik bir hal alacağımı söylüyor.

Teoride yazdıkları gerçekten mükemmel olsa da pratik hayatta uygulanası gerçekten zor. Politik, dini, toplumsal ya da eğitimi ilgilendiren bazı konularda bu düsturu edinmek gerçekten gerekliyken bazı konularda bu eylemi yapmak nasıl başarılabilir bilemiyorum. Eyleme geçmemiş sadece uzaktan Isis terörünün fikir düzeyinde destekçisi birisine aynı yöntemle nasıl yaklaşılabilir? Hiç bir fikrin yasal sonuçları olmaması, yasal sürecin oluşabilmesi için hangi şartların oluşması gerektiğini tartışmaktan daha iyi bir fikir mi? Bence hayır. Fikir düzeyinde tartışmanın olabilmesi için iki tarafında aynı hatasız olmadığı kabul düzeyine gelmesi gerekiyor ki bu da ütopik bir hayal.
Bu kısa okumada çokça güzel fikrin ve saptamanın altını çizdim. Kendi hayatıma da uygulayabileceğim bolca güzel fikir edindim.