Ballady i romanse

by Adam Mickiewicz

Pierwszy, opublikowany w 1822 roku tomik poetycki Adama Mickiewicza wyznacza początek romantyzmu - nowej literackiej epoki w Polsce. Zawierał jedynie czternaście utworów balladowych i romansów, ale ich kompozycja i motywy świadczą o nowym spojrzeniu artysty na świat.

Adam Bernard Mickiewicz (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu koło Nowogródka, zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) – polski poeta, działacz i publicysta polityczny, nazywany poetą przeobrażeń[1] oraz bardem słowiańskim[2]. Obok Juliusza Słowackiego oraz Zygmunta Krasińskiego uważany za największego poetę polskiego romantyzmu (grono tzw. Trzech Wieszczów) oraz literatury polskiej w ogóle[3][4], a nawet za jednego z największych na skalę europejską[5]. Członek Stowarzyszenia Filomatów, mesjanista związany z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Najwybitniejszy twórca dramatu romantycznego w Polsce[6], zarówno w ojczyźnie jak i w Europie zachodniej porównywany do Byrona i Goethego[7][8]. Prócz tego wykładowca literatury słowiańskiej na College de France.

Współcześnie znany przede wszystkim jako autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady oraz epopei narodowej Pan Tadeusz uznawanej za ostatni wielki epos.

Genres: Poetry, Classics, Polish Literature, School, Fiction, Poland, Romanticism

72 pages, Hardcover

First published January 1, 1822

About the author

To a Pole, the name Adam Mickiewicz is emblematic of Polishness and greatness. What Homer is to the Greeks, or Shakespeare to the English, Mickiewicz is to the Poles. He is a cultural icon, a name inextricably connected with Polish literature and history, and one mentioned with pride. Mickiewicz stands out in the consciousness of Poles both as a man of letters and a political leader.

Despite his unquestionable status and fame, however, much of Mickiewicz's biography is shrouded in mystery. Even the generally accepted date of his birth, December 24. 1798, is uncertain, since it hasn't been determined whether it refers to the Gregorian or the Julian calendar. Nor has it been established conclusively whether Mickiewicz was born in Nowogrodek or at Zaosie, a mile or so apart. Many biographical facts, particularly those pertaining to his relationships with women, were deliberately obscured to preserve a flawless public image of the poet. Likewise, his interest in mysticism and involvement in mystical cults tended to be minimized, especially during the years of Communist rule in Poland when the official line was to shun spirituality of any kind, not to expose the poet to ridicule.

Mickiewicz's son. Władysław, can be held partially responsible for this state of affairs, but he is not the only one. Having gained control of his father's papers after the poet's death, Władysław Mickiewicz destroyed various documents which might have potentially tarnished his father's public image. Likewise, many critics and scholars tended to overlook significant facts in the poet's biography, as well as significant themes and issues in his writing, to sustain the idealized view of Mickiewicz as a Polish national bard. This tendency to carefully "whitewash" Mickiewicz is hardly surprising. Born three years after the final partition of Poland, Mickiewicz became a spiritual leader of the Polish nation. An ardent patriot, he animated the Polish national spirit through his poetic, dramatic and political writings, providing hope and spiritual sustenance to Poles under the Russian, Prussian and Austrian rule, as well as to the many exiles, particularly the emigré circles in Paris, where he settled in 1832. Given the history of Poland and the long streak of political oppression and subjugation, the need for heroes and the idealization of Mickiewicz as a leader are perfectly understandable.

Yet already in the 1930s, there were critical voices against the bowdlerization of Mickiewicz's work (since some editions of his works eliminated the more racy passages) and objections were raised against the cover-up in renditions of his biography. The prominent critic, Tadeusz Boy-Źieleński, for instance, in his work "Brązownicy" objected to the distortions of facts and the "sins of omission" in critical writings on Mickiewicz. In recent years, a much more vast and thorough re-examination of Mickiewicz' life and oeuvre has occurred. This is partially due to the overall re-examination of Polish history and Polish literary tradition after the collapse of Communism and, generally. a much greater openness in discussions of various issues previously relegated to the sphere of national taboos. Thus, much has been written lately about the white spots in Mickiewicz's biography. particularly about his mystical leanings and the Jewish origin of his mother. The evidence of Mickiewicz's fascination with mysticism is overwhelming, and there is some basis for the allegation of his mother's Jewishness.

(quoted from Regina Grol's piece posted on InfoPolan, University of Buffalo's website; for continuation see link below)

Reviews

[Peter]

Was fühlt man als des Polnischen leidlich mächtiger Deutscher bei der Lektüre der Werke von Adam Mickiewicz, dem „größten“ der polnischen Poeten, dem wieszcz, auf deutscher Seite nur mit Goethe und Schiller zu vergleichen?

Anders als in Deutschland war in Polen die Romantik die Hochzeit der Literatur, was unter anderem mit den äußeren Umständen zusammenhängt, konkret mit den polnischen Teilungen, durch die der Staat von der Landkarte verschwunden war. Dadurch kam den Künstlern, und insbesondere den Literaten, die Aufgabe zu, die kulturelle und nationale Identität aufrechtzuerhalten. Die Balladen und Romanzen als zentraler Teil des 1822 in Wilna/Vilnius erschienenen ersten Bandes der Poezje - der Dichter war damals erst 24 Jahre alt und Lehrer in Kowno/Kaunus - stehen jedoch ganz am Anfang des polnischen Romantismus. In ihnen stehen zwischenmenschliche Beziehung, zumeist eine unglückliche Liebe, im Zentrum. Gemäß den Grundsätzen dieser Epoche werden dabei Gefühle und die Überzeugungen und Traditionen der einfachen ländlichen Bevölkerung betont, um sich von der verstandesgeleiteten Aufklärung abzuheben. Besonders deutlich wird dies im programmatischen Gedicht Romantyczność.

Für mich als Anhänger vernunftgeprägten Handels ist und bleibt dies fremd. Verwundert hat mich auch Mickiewiczs Frauenbild, werden diese doch als hinterlistig (Świtezianka), gefühlskalt (To lubię ), unausstehlich (Pani Twardowska), mörderisch (Lilije) oder im besten Falle tot (Kurhanek Maryli) dargestellt. Auch wenn man diese Gedichte vor dem Hintergrund der gescheiterten Beziehung zu Maryla Wereszczakówna lesen muss, ist das für mich – provokant gesprochen – literarisches Stalking. Glücklicherweise hat es die Betroffene nicht auf Dauer so gesehen, sondern sonnte sich nach anfänglichem Ärger in der Rolle der ersten und unglücklichen Liebe des Nationaldichters, wie ich aus der Sekundärliteratur erfahren habe.

Was hat mich also dazu gebracht, mich diesen Balladen auszusetzen? Zum einen eine Reise zu den Ursprüngen Mickiewiczs im heutigen Belarus, insbesondere zu seinem Elternhaus in Nowogródek/Navahrudak und dem in zwei Gedichten verewigten See Świteź, 20 km südlich der Stadt. Zum anderen ist es die reine Dichtkunst, die Einzigartigkeit der Wörter und Bilder, die häufig lautmalerische Sprache, die Dramatik der Themen und der häufig aufblitzende Humor. Und sogar von uns Deutschen ist die Rede (in der Ballade Pani Twardowska), wenn auch als Personifikation des Teufels

Diablik to był w wódce, na dnie,
Istny Niemiec, sztuczka kusa
Skłonił się gościom układnie,
Zdął kapelusz i dał susa.

[szmiruska · Rating 4 out of 5]

You know dead truths, unknown to the people.
You see the world in details, in each spark of the stars;
You don't know living truth, you'll never see a miracle!
Have a heart and look into your heart!

Ballads and romances was first published in 1822 as part of volume called Poems by Mickiewicz. This book is regarded as a manifesto for Polish Romanticism, as poet joins in polemical dispute between classics and romantics. Mickiewicz rejects cold and logical way of understanding the reality, instead he refers to extra-rational cognition.

This volume is to a large extent influenced by folk beliefs and customs. It allowed the author to not only create this incredibly unique characters, but also show us the struggles of simple man throughout Polish history.

We can clearly see the importance of nature in Ballads and romances. It is not merely the background of the story, it is in fact an integral and inseparable part of it. Mickiewicz constantly explores the relationship between man and nature as well as its impact on the fate of the characters in his poems.
Not only the nature is significant, but also the problem of folk moral code and grasping the concept of guilt and punishment.

What I really loved about these poems, was the constant atmosphere of mystery and terror, dark scenery and the thin line separating the world of living from the dead. The presence of ghost, nymphs and spirits didn't hurt as well.

*It felt weird writing about Mickiweicz in English, but I really want more people to read this incredible peace of Polish literature.

[kosa · Rating 2 out of 5]

mickiewicz do tej pory nie trafia w moją wrażliwość mimo ciekawych koncepcji

[☆ maria · Rating 3 out of 5]

3.5 ⭐️
reread, bo nie umiałam docenić Mickiewicza w szkole

[Marta]

Komentarze były z tego wszystkiego najlepsze. Miło się słuchało🎀

[geniusz · Rating 5 out of 5]

Zajebiste Adaś, było przy tym zostać

[vicindelusion]

Currently my whole personality

[Izabela Noga · Rating 3 out of 5]

[3.5] Cóż mam powiedzieć? Nawet jeśli to jest najlepsze dzieło Mickiewicza jakie czytałam, to nie zmienia to faktu, że nadal jakoś nie jestem przekonana

[Dominika · Rating 4 out of 5]

3.5/4
Błędem było czytanie tego o 2 w nocy na dworcu, ale nie miałam wyboru za bardzo.
Wciąż jestem wielką fanką Lilij, bardzo lubię Świteziankę, Świteź i Pierwiosnka. Kurchanek Maryli był bardzo ładny. Nie lubię Pani Twardowskiej, Rybki i Tukaja albo prób przyjaźni.

Edit: Slay, jednak podwyższam

[Jakub Brudny · Rating 1 out of 5]

Adaś u pretentious fucker

[Ola · Rating 4 out of 5]

❤️

[Maciej Skulimowski · Rating 4 out of 5]

Bardzo ładnie napisane, ale jednak do pięciu gwiazdek w wielu utworach zabrakło mi „tego czegoś” na co czekałem. Mimo to podobało mi się. „Lilije”, „Dudarz” i „Czaty” zdecydowanie najlepsze.

[Elfik · Rating 4 out of 5]

genialne ALE GDZIE TUKAJ

[Martyna Antonina]

Zdecydowanie bardziej przystępny i wikłający językowo tomik, niż zapamiętałam go z czasów młodości górnej i durnej, tj. z okresu licealnego. Wdzięk, prostota i gwałtowność Mickiewiczowskiego pióra przyprawia o uzasadnioną wszelakość reakcji somatycznych.

[panna book · Rating 3 out of 5]

Jeszcze się polubię z Mickiewiczem

[. · Rating 5 out of 5]

Mickiewicz to crush także co mogę powiedzieć

[Daniel Pojda ✨ · Rating 3 out of 5]

3/5 ⭐

[Julia Dąbek · Rating 5 out of 5]

"Czucie i wiara silniej mówią do mnie
Niż mędrca szkiełko i oko."

[a0e · Rating 1 out of 5]

1.75
Puściłam sobie do snu. Nie wyspałam się...

Ngl typiara od Lili to girlboss

[Julek · Rating 5 out of 5]

dziękuję Adam za doszczętne zrujnowanie mi życia, bo gdybyś tego nie napisał to nie dostałbym obsesji i nie wylądowałbym na tych, godnych pożałowania, studiach

[Alicja · Rating 2 out of 5]

Chyba najlepsze wypociny Mickiewicza

[Nataniel ★彡 · Rating 4 out of 5]

ej nieironicznie banger :000
(lilie były zajebiste)

[Moniek · Rating 5 out of 5]

A wy, czy nie podalibyście dłoni pięknej istocie z jeziora Świteź, czy nie zasmakowalibyście jej ust?

Adam Mickiewicz liczył sobie zaledwie 24 lata, kiedy światło dnia ujrzał jego pierwszy tom poezji o tytule Ballady i romanse. Choć nie mógł wtedy przewidywać, jak bardzo te utwory odbiją się na dziejach polskiej kultury i literatury, jasne jest, że wiązały się one z pewnym zamiarem, z planem, z nową wizją. Może Mickiewicz był jednym z wielu, ledwie zaczątkiem ruchu, lecz nieoceniona jest rola Ballad i romansów; tego, jak w poezji artysta wyciągnął życzliwą dłoń po wszystkie dary, które złożył mu jego lud. Wszelkie legendy, wieści, prawdy ludzkie i historie o upiorach, zbrodniach i winach opuściły zaścianek oraz stały się głównym tonem nowej epoki, głośne, wyraźne, jaskrawe.

Całym sercem uwielbiam opowieści o duchach, upiorach i tej drugiej rzeczywistości, która zdaje się na wyciągnięcie ręki, po prostu wydajemy się nieświadomi jej możliwości. Niekoniecznie pokładam w nie wielką wiarę, ale rzucają na mnie urok i bawią się swobodnie moją wyobraźnią. Być może ten ślad zostawiło właśnie moje pierwsze zetknięcie z Balladami i romansami Mickiewicza. Teraz jednak, podczas dojrzałej ponownej i przede wszystkim pełnej lektury, dostrzegłam, jakie o wiele większe bogactwo się w nich kryje. Te elementy straszliwe i fantastyczne nie zostały umieszczone w poezji z lekkich powodów; oczywiście obrazy zbrodni i życia po śmierci są tu fascynujące, wyjątkowe i zapadające w pamięć, wspaniale łączą koszmar z groteską. Przełomowym było właśnie sięgnięcie po podania, pieśni i opowieści podawane historią mówioną, ponieważ autor odszedł od utartych schematów i skrytości utworów poprzedniej epoki, wystawił na światło dzienne to, co rzeczywiście kryło się w tamtym czasie w sercach i osadach ludzkich, to wszystko, co było nietykalne, a czemu podawano wiarę i odnajdywano w tym przystań wobec zagadek świata. A pod tym odnajdujemy jeszcze jedną warstwę tych poezji i historii okrążających gromady ludzkie; jak bardzo świat fantastyczny wiąże się z ludzkim, staje z nim na równi. To nasze własne namiętności, grzechy, karkołomne decyzje, żałoby i pożegnania są dla magii i innej rzeczywistości motorem. Uczucia człowiecze pojawiają się w takiej sile, niepohamowaniu i dziwnym pięknie, że potrzebą pojawiają się inne wyjaśnienia oraz przekroczenie granicy. Ogromną wartość stanowi w tym miłość, gniew oraz ludzka walka. A poza tym, lubimy zadawać tyle pytań o to, co nas otacza, że nasze odpowiedzi również stają się coraz bardziej wybujałe. Nie mogę przestać myśleć o rybce czy Karusi.

Nie postrzegałam przedtem w taki sposób Mickiewicza, a chciałabym, by tak przedstawiano mi go lata temu w szkole. Cudowne komentarze Emilii Kiereś, oprószone jej bogatą wiedzą na temat autora, przedstawiły narodowego wieszcza jako osobę śmiałą, tak bardzo niemożliwie a po ludzku zakochaną, figlarną, zadziorną, ambitną, obecną oraz obdarzoną świetnym dowcipem. Niewiarygodnie charyzmatyczną. Jest to ciepły portret, przynajmniej tego artysty z czasów młodości. Odnalazłam siebie, jak trzymam go blisko serca. Poza tym objaśnienia redaktorki bardzo dobrze przedstawią młodym czytelnikom (a nawet molom w każdym wieku), co właściwie się w tych poezjach wydarzy. Na pochwałę zasługują też ilustracje w wykonaniu Marianny Sztymy; są czarujące i świetnie współgrają z treścią utworów, a poza tym świetnie łączy wymiar ludzki z diabelskim. Najbardziej zapadł mi w pamięć obraz do Pani Twardowskiej, z Mefistofelesem i dziurką od klucza.

To była naprawdę dobra decyzja, by wrócić do tych utworów w całkiem innym momencie mojego życia. Mam nadzieję, że wiersz To lubię zostanie w mej pamięci i zawsze wywoła u mnie uśmiech. Zadzior był z tego Adama.

[nostalgiczna · Rating 3 out of 5]

Świtezianka oraz Rybka>>>>

[Kuba · Rating 3 out of 5]

3.25

[Greguś · Rating 3 out of 5]

dałbym nawet 4 jakby wyrzucić parę utworów których nie ogarniam, ale bajki np kozak

[Marcelina Szulc · Rating 4 out of 5]

Przyjemne, ciekawe, dobrze napisane

Ale notatki z tego robiłam niesamowicie długo XD

[Gabriela · Rating 2 out of 5]

2,5
Jak na Mickiewicza było okej, uwielbiam "lilje" i "świtezianka" nie jest najgorsza, reszta jakoś ujdzie

[Ania · Rating 4 out of 5]

[Mefistofeles]
Miałeś pojechać do Rzymu,
By cię tam porwać jak swego.

[Niaaana · Rating 4 out of 5]

"I rosną tak wysoko"