La plus belle histoire du langage

by Ghislaine Dehaene, Cécile Lestienne, Pascal Picq

Düsüncelerimizi düzenlemek, fikirlerimizi paylasmak, iletisim kurmak, sevmek, belki de düs kurmak için vazgeçilmez bir araç olan dil kesinlikle insanın ayırıcı niteligidir, öylesine dogal bir yetenektir ki biz onun ne kadar olaganüstü oldugunu unuturuz. Her insan konusmaya yatkın olarak dogar, ama bunu yapmayı ögrenmesi gerekir. Çok eski zamanlarda bir gün, evrimin hangi küçük onarımı dilin ortaya çıkmasına yol açmıstır? Atalarımız kendilerini nasıl ifade ediyorlardı? Eskiden bir tek, evrensel dil var mıydı? Diller daha sonra neden farklılastılar? Bütün zamanların mucizesi olan insan yavrusu her bebek konusmayı nasıl yeniden ögrenir, sözcükleri nasıl tanır, beyninde neler olup biter? Antropologların, dilbilimcilerin ve nörobiyoloji uzmanlarının gerçeklestirdigi sasırtıcı buluslar, günümüzde ilk fosillerden bu yana dilin geçtigi yolun izlenmesine olanak verir. Üç önemli arastırmacı burada herkesin anlayabilecegi bir diyalogla en güzel öykülerimizden birini, hiç kuskusuz en benzersiz olanını anlatmak için birbirlerine el veriyorlar.

Genres: Linguistics, Nonfiction, Language, France, History

192 pages, Paperback

First published February 11, 2008

Reviews

[Salma · Rating 4 out of 5]

هذا الكتاب يشرع أبواب الأسئلة و الأفكار حول اللغة، أصلها، كيفية تطورها، و كيفية اكتساب الإنسان لها منذ الطفولة... هو عبارة عن ثلاث حوارات مع ثلاثة من الباحثين، الأول بعنوان مصادر اللغة، و الثاني أسطورة اللغات و الثالث ولادة الكلام الجديدة...0
الكتاب لا يقدم إجابات ثابتة و جاهزة فمنذا الذي يعلم ما هو أصل اللغة حقيقة و متى بدأت و ما كانت أول لغة و ما الذي ستؤول إليه اللغات بعد كل هذا التشعب و هل الحيوانات تتحدث بلغات معقدة كتعقيد لغتنا لكنا نحن الذين لا نفهمها أم أن صرخاتها مجرد طريقة تواصل بدائية الخ... إنما الكتاب مجموعة من التساؤلات و محاولة إجتهاد إجابات مبدئية عليها و فرض نظريات بناء على دراسات و أبحاث و أحافير و الكثير الكثير من الخيال... 0
أسلوب الكتاب سلس للغاية و بسيط، و الحوار الأول لا يخلو من ظرف، و استشهاد بكثير من الحيوانات و التجارب عليها، مما جعلني أضحك في بعض المواقف و أستغرب في مواضع آخرى... فمثلا حين قرأت هذه العبارة
لم يخطر في بال أحد أن القردة كانت قادرة على تعاطي شؤون السياسة إلى أن كشف فرانز دو وال دسائس قردة الشمبانزي في حديقة الحيوانات
ما كان مني إلا أن كتبت قربها... 0
(حتى أنت يا قرودس)
صحيح أن الكتاب لا يشفي غليل السؤال، و خاصة سؤال أصل اللغة، و كيف كانت تبدو اللغة الأولى الأم التي تفرعت عنها كل اللغات، فهو يقترح نظرية التطور عن القردة بما فيها اللغة، و التي لا أجدها مقنعة إطلاقا، فهي تسد فجواتها الكبيرة بالخيال... فضلا عن أني أرى اللغة أمرا معجزا و البشري ساذج و عاجز أمام شيء ساحر كالكلمات، شيء جميل و كامل من التبسيط الساذج تخيله متطورا من أصوات اعتباطية... و صحيح أن الكتاب يجعلك تشعر بمدى ضآلة البشري و أنه ما زال يحبو في مجال المعرفة، و ما يجهله أكثر بكثير مما يعلمه، و ما يتوهمه أعظم مما يثبت منه، و ما يعجز الباحث عن الجواب عنه أكثر مما يجيب عنه، و لكن الكتاب يدفعك للتفكير و التحليق و التساؤل و الاستزادة من المعرفة و القراءة أكثر و أيضا للاعجاب بكل هذا الدأب الحثيث في البحث و الدراسة...
0
الكتاب ممتع حقيقة، و جعلني أكتشف أني و القردة الافريقية الخضراء ذات اهتمامات مشتركة، فهي تضفي المحتوى الدلالي على صرخاتها، و أنا أحب علم الدلالة، و هكذا قررت أن أضم القردة الافريقية الخضراء لقائمة أصدقائي المفضلين مع الفقمات البدينة و القطط السمينة و الفليفلة الحمراء الحلوة... 0
كما أنه جعلني أعشق اللغة أكثر و أكثر، و أقول تبارك الرحمن الذي خلق الإنسان و علمه البيان من حيث لا يعلم! 0

[أمل نشوان · Rating 4 out of 5]

بدايةً جاء الكتابُ على شكل ثلاثةِ حلقاتٍ في مُقابلاتٍ مع ثلاثةِ أشخاصٍ، في الحلقةِ الأولى تبينّ أنَ القِرَدةَ أقصِدُ أولاد عمِّنا وأخصُّ بالذِكر فصيلة البونوبو قد تفوقت
علينا، فهي مُسالمةٌ ونادراً ما تتقاتل وتتركُ زمام السُلطةِ للإناث وتحِلُ نزاعاتها بالإجتماع وهذا مالا نجدهُ في عالمنا نحنُ البشر!
في الحلقةِ الثانيةِ يأتِ لوران ليُدخلنا في دوامةِ وجودِ اللُّغة الأُم أم عَدمِ وجُودها وأنّ النِصف بل وأكثر من لغاتِ العالمِ التي تتجاوزُ الستةِ آلاف مُهددةٌ بالإنقراض في نهايةِ عصرنا هذا، ويتكلمُ عن جُهودِ عُلماء اللِسانياتِ والتعبِ الكبيرِ الذي سيتلقوهُ للبحثِ عن حقيقةِ اللُغة الأُم، وفي النهايةِ هل ستكونُ اللُغة الإنجليزية أم الصينية لُغةً مُشتركةً للعالم بأسرِه؟
وأبدأُ الحلقةَ الثالثةَ والأخيرةَ بعبارةٍ تعني الكثير " لا ينبغي إذاً تكبُّد عناء تحويل طِفلنا إلى نابعةٍ، فهو أصلاً نابغةٌ"!
في هذه الحلقة تكلّمت جيسلان عن تطور اللُّغة لدى الأطفال وكيفيةِ تعلُمها وعن تعلمُ الجنين وهو في رحمِ والدتِه، وهل يُمكن للشخص الواحد إتقانُ أكثرَ من لُغةٍ بشكلٍ مُطلقٍ؟
برأيي الشخصي أنّ هذه الفصول في هذه الحلقة كانت واقعيةً وأنّها وحدها تكفي مع تغيير اسم الكتاب رُبما!
ِفالباقي مُجرد خُزعبلاتٌ، ولا أُنكِرُ أنني استمتعتُ بالقراءة . . .

في النهاية أشكُر ريتا خاطر وأُقبلُها على هذه الترجمةِ الرائعةِ.

[Ahmed Oraby · Rating 5 out of 5]

كتاب يصلح للبشر، كذا للقردة.

[Burak · Rating 3 out of 5]

Öncelikle bu kitabın tarihten ziyade bir bilim kitabı olduğunu söylemek gerek. Röportaj formatındaki kitap üç bölümden (ki Fransızca orijinalinde épisode olarak geçen kelimenin bölüm yerine epizot olarak çevrilmesini anlamış değilim) oluşuyor. İlk bölümde dilin evrimi, homo sapiensin kelimelerle konuşabilme yetisini nasıl kazandığı ve şempanze akrabalarımızın durumu anlatılmış. İkinci bölümde dillerin ortaya çıktıktan sonra geçirdikleri değişim, hangi coğrafyada dilin nasıl geliştiği ve dillerin nasıl sınıflandırıldığı konuşulmuş. Son bölüm ise doğumdan sonra bir bebeğin konuşmayı, dili nasıl öğrendiğinden bahsedilmiş.

Açıkçası kitaptan beklediğimi yalnızca ikinci bölüm verebildi bana. İlk bölümde hem antropoloji terminolojisine hakim olmamamdan hem de röportajın yapıldığı ismin dönüp dolaşıp aynı şeylerden bahsetmesinden dolayı epey sıkıldım. Bir dilbilimciyle röportaj yapılan ikinci bölümde ise dillerin tarihi ve yapıları üzerine meseleler ele alınmış ki ben de kitaba başlarken bunu okumayı umuyordum. Son bölümü okumak da keyifliydi ancak ilk bölümde de olduğu gibi burada da dilden ziyade konuşabilme yetisine ağırlık verilmesi hoşuma gitmedi.

Sonuç olarak iyi ya da kötü diyemeyeceğim. Ama eğer konuya ilginiz varsa kısa bir kitap olmasından dolayı birkaç oturuşta bitirebilirsiniz. Sadece beklentiniz fazla yüksek olmasın.

[Abu Hasan محمد عبيد · Rating 4 out of 5]

كتاب ممتع وغني بالمعلومات
جاء الكتاب على شكل مقابلات، أسئلة وأجوبة، مع ثلاثة علماء
لذا لم يأتِ في مقاطع طويلة مملة، بل مقاطع قصيرة نسبيا ومرتبة بطريقة ذكية ومشوقة
يروي الكتاب قصة اللغة من خلال ثلاثة محاور:
الأول: أنثروبولوجي، من خلال عرض تطور السلالات البشرية ومحاولة رصد بدايات اللغة، والجواب على سؤال تفرد البشر بالكلام
الثاني: ألسني، من خلال رصد تنوع اللغات وتوزيعها الجغرافي والعلاقات فيما بينها
والثالث: بيولوجي، من خلال عرض الدراسات التي تتناول نشأة الأطفال وبدايات النطق عندهم واكتسابهم للمهارات اللغوية

[Hussein Riyadh · Rating 4 out of 5]

اللغة هي أمرٌ نكاد نعتبره مفروغاً منه، إلاّ أنها لغز وكنز كبير، فهي الوسيلة الوحيدة التي ترجم بها البشر أفكارهم وإستطاعوا نقلها، فالتكلّم بصورته الحالية هو وقف على سلالتنا البشرية فقط، فما هو المُنحنى الذي أخذه التطوّر ليُنتج لنا كائنات قادرة على التعبير عن انفسها بالكلام والتعابير اللغوية

تقول الصحفية سيسيل ليستيان أن الإنسان العاقل (Homo sapins) هو قبل كلّ شيء إنسان متكلّم (Homo loquens).
ومثلما شدّد ستيفن بنكر أن مَلكة اللغة تندرج في خانة الغريزة المُبرمجة وراثياً

يبدأ الكتاب بتخصص باسكال بيك، الذي كان عالم فيزياء نظرية سابقاً وباليوانثروبولجي حالي بالتساؤل عن التكييف التطوري المغاير الذي أدّى الى بروز أداة اللّغة، وكيف طوّرت اسلاف الانسان جهاز نطق قادر على التلفظ بالأصوات والجهر بها، والإستدلال بالقردة العليا بالكثير من محاولات النطق الأولية في سلالتنا

الألسنيّ لوران ساغار يروي لنا شريط الزمن في اسطورة اللغات البدائية، وهلّ أن لغاتنا الستة آلاف الحالية قد إنحدرت من لغة واحدة في الأصل؟

الأمر المثير للدهشة أكثر، هو قابلية الاطفال على تعلّم اللغة وتمرنهم على استخدام عضلات الكلام وتمييز اصوات الوالدين وكيف يتعلم قواعد النحو في لغته الام من مجرد ملاحظة محيطه؟! توّلت جيسلان دوهان طبيبة الأطفال المهتمة بتكوّن الملكات المعرفية التي يتحلى بها المولودون الجُدد، ورصد التغيّرات التي تطرأ على دماغ الأطفال عن دتعلم اللغة والتكلّم بها
الكتاب رحلة ممتعة كما يبدو من ببدايته، وكما يصف فإن المسار الذي سلكه البشر منذ اول اصوات اطلقها القردة العليا وصولاً الى الحوارات الشكسبيرية ، كان مساراً بطيئاً وطويلاً ويستحق التوّقف والتأمل فيه

[Andy · Rating 3 out of 5]

Qu’est-ce qu’on sait vraiment sur le langage des gens préhistoriques?
Que dalle.

[صوتٌ أبيض · Rating 3 out of 5]

كتاب ملهم، يُشرّع الأبواب أمام تساؤلات معمة تتركز في محاور ثلاثة: أصول اللغة، وكيف تطورت في أدمغة أسلافنا.
المحور الثاني أسطورة اللغة وهل ثمّ لغة أم واحدة تتحدر منها بقية اللغات اليوم؟ والمحور الأخير والأجملكيف يتعلم الأطفال اللغة.
الكتاب ليس بالثقيل أو الدسم، ممتع ويفتح المجال للعقل للتفكر، والجميل أنه لا يخوض، لا يجيب عن أسئلة ليس لها إجابات واضحة ودقيقة اليوم.

[Hussam Alkaabi · Rating 4 out of 5]

"فِي الْبَدْءِ كَانَ الْكَلِمَةُ، وَالْكَلِمَةُ كَانَ عِنْدَ اللهِ، وَكَانَ الْكَلِمَةُ اللهَ."
(إنجيل يوحنا 1: 1)
___________________________
رائع جدا
يستحق النجوم الأربع بكل جدارة
مقسم الى ٣ فصول، الاول يتعلق بتطور مقدرة الكلام واللغة عند الانسان العاقل، والثاني بأصل اللغات، والثالث بتكوين الفهم الخاص باللغات.

يحفر في عمق التاريخ البشري وصولاً الى الحاضر والبحوث الحديثة المتعلقة بالاطفال واللغة وغيرها.

[Yasin Çetin · Rating 4 out of 5]

Dilin kokenlerine üç farklı uzmanla iniliyor. Bir antropolog ile dilin ne zaman ortaya çıkmış olabileceği tartışmalarına bakılıyor. Bir dilbilimci ile dilin 200.000 yılından bugüne gelişimi, nasıl dil gruplarına ayrıldıkları ve bunların tespitinde ki yöntemler ele alınıyor. Son konuşmacı ise bir bebeğin konuşmaya başlaması, bir bebeğin doğuştan mı dile yetenekli olduğu, dilin hangi değişimlerle ortaya çıktığı üzerinde duruyor. Ne kadar röportaj olsa da doyurucu bir sohbet sunmaktadır. Çokça çokdilliliği vurgulanması da ayrıca takdire şayan.

[Fouz Aljameel · Rating 4 out of 5]

الكتاب عبارة عن حوار مع ثلاث علماء تطوريين .. يتبنى نظرية النشوء وأصل الأنواع كقاعدة تنطلق منها كل أفكار الكتاب .. الكتاب معلوماتي من الدرجة الأولى وفيه معلومات علمية قيّمة ومقبولة خصوصا فيما يتعلق بتطور اللغة منفصلة عن نشوءها .. ناقشنا الكتاب في لقاء ديوانية نون على مدار ٣ ساعات كانت مدهشة .. أعتقد أنه مدخل جيد لكل مهتم بالقراءة في اللسانيات .. يعرض فرضيات لعلماء ألسنة مشهورين ومتنوعين .. الإشكالية الوحيدة فيه هي في الفصل الأول فقرة الأصول والتي يعترف التطوريين بتواضع فيها أنها غير محسومة ..

[Mostafa Mahmood]

النسخة المصورة ، لمن تعثر في إيجاده
https://archive.org/details/adab_2018...

[Al waleed Kerdie · Rating 4 out of 5]

كتاب مميز جداً عن تطور اللغة عند الإنسان العاقل, منذ تطور الرئيسيات وحتى اليوم والتنوع الشديد للغات حول العالم.

[moi, k.y.a. · Rating 4 out of 5]

başlayıp bir türlü okumaya fırsat bulamadığım kitaplar oluyor, bu kitap da onlardan birine dönüşmüştü biʼ süre ne yazık ki...
bunun sebebi biraz da sanırım ilk epizotʼun pek ilgimi çekmemiş olması olabilir. sonrasında, özellikle ikinci epizotla birlikte soluksuz biʼ okuma deneyimine dönüştü kitap. ilgimi çeken konular mevzu bahis olunca elimdem düşüremeden bitti.

düz biʼ tarihsel anlatıdan ziyada soru cevap şeklinde ilerleyen bir akış var kitapta. ilk bölüm biraz daha felsefi ve evrimsel sürece odaklanırken ikinci bölümde dilbilimin biraz daha uygulama ve gözleme dayalı noktalarına geçiş yapılıyor. burası ve son kısımda ele alınan bebeklik ve dil gelişimi (competence yani yeti) kısmı benim en sevdiğim blümler oldu.

ilgilisine derli toplu biʼ eser olması bakımından tavsiye ederim

[Pınar Bacı · Rating 4 out of 5]

Bask dili cilalı taş çağındaki büyük dilsel yok oluşun ardından Avrupa'da varlığını sürdüren tek dilmiş. Bebekler kelimelerin anlamlarını öğrenmeden önce kendilerine söylenen sözcüklerin müziğini öğreniyorlarmış. 3000 dilin yüzde 50'si yüzyılın sonuna kadar yok olacakmış... Güzel cevaplar bulduran ,yeni sorular sorduran güzel bir kurgu dışı kitap

[Semih · Rating 5 out of 5]

... En Güzel Tarihi serisi konsept olarak çok güzel. Her bir kitabı oldukça beğeniyorum. Alanında uzman kişilere bir konuyu belki 3 farklı bakış açısından kurdurarak sonuçlarını okuyucunun değerlendirmesine bırakan bir editör güzel ve çok doğal sorularla uzmanları konuşturuyor. Bizse bu konuşmaya karşılarındaki sandalyede oturan bir dinleyici kadar yakınen eşlik ediyoruz.

I. Bölümde dikkat çeken noktalardan bazı kısımları not alacağım buraya. Bence kitaptaki en önemli kısmı bu bölüm oluşturuyor!

Dilin 'ardıl uyarlanım' olduğundan bahsediliyor. Bu, ayıklanmaya uğramamış ama yeni bir çevresel, doğal ya da toplumsal ortamda elverişli olarak kendini gösterebilen fizyolojik, anatomik, davranışsal ya da bilişsel bir özelliktir. Evrim hiçbir zaman kusursuz çalışmaz, yeteri kadarını verir. Gırtlak oluşmuştur ancak birincil amacı insanın konuşmasını sağlamak değildir, bu yan bir işlevdir. Hala yemek yerken iki boru birbirine karışabilir daha da fenası bu kişiyi ölüme götürebilir. Kusursuz bir evrim projesi yürümemiştir.

Bu bölümde ayrıca goriller, şempanzeler ve insanlar arasındaki farklılıklar, beden ve dil kullanımı, şempanzelerin gerçekte dil öğrenemedikleri, yapılan deneyler sürekli tekrarlanan kelimelerin devrik biçimde ardarda sıralanmasının dilin konuşulduğuna değil aksine dil yapısının var olmadığına işaret ettiğini gösteriyor. Bit ayıklama örneği ise harika bir örnektir. Dilde altı işlevden bahsedilir. Bunlar:
1) Gönderge işlevi, bilgi vermek
"Mutfakta elma suyu var, Leopar geliyor..."
2)Heyecanları yasnsıtmak
el çırpmak, gülmek, ağlamak...
3)İlişki işlevi
"Merhaba, iyi günler. Nasılsınız? Bugün hava güzel..."
Alıntı
"Büyük maymunlarda bizim bu hava durumu saplantımızın yerini bit ayıklama alır; bu, parazitlerden kurtulmakta olduğu kadar gerginlikleri yumuşatmakta, yatıştırmakta da çok önemli bir etkinliktir. Robin Dunbar - Jean Didier Vincent konuşmanın bir süper bit ayıklama olduğunu savunurlar, çünkü birey ancak birkaç (bu sayı güçlükle ellinin üzerine çıkar) bireyin bitini ayıklayabilir, oysa konuşma yüzlerce kişiye seslenme olanağı verir! Dolayısıyla en çok onlarca bireylik bir klandan yüzlerce kişilik kabileye, daha sonra da giderek büyüyen topluluklara geçmemizi dil sağlamıştır.
Alıntı
4) Çağrı işlevi
"Buraya gel!..." Haklar ve görevlerin dil olmadan belirtilmesi çok zordur.
5) Sanatsal işlev ya da metafor işlevi
"Gözlerin o kadar derin ki..."
6)Üstdil işlevidir
Bireyin kendine özgü söylemine düzen vermeye yarar. "Beni izliyor musun?"

* Son ortak ata Kenyalı Dev Adam
Bundan 6-7 milyon yıl önce Afrika'da yaşadığı kabul ediliyor. Belki de soyumuzun gün ışığına çıkarılmış en eski fosilleri Orrorin ya da Toumai'dir.

Şimdi önemli bir bağlantı geliyor:
"Alet yapmak ve konuşmak için gerekli bilişsel yeteneklerin birbirine bağlı olduğu düşünülür. Birinci kanıt ünlü ayna nöronlardır.Bir alet yaptığım, bir alet yapmayı düşündüğüm ya da bir alet yapmak dediğim zaman tıbbi işlevsel görüntüleme teknikleri insanda beynin hep aynı bölgelerinin harekete geçtiğini gösterir. İkinci kanıt ise bir aleti yapmak için gerekli olan adımların sıraya konması ve organize edilmesidir. Dolayısıyla içinde bulunulan noktayı hatırlamak ve kendini konumlandırabilmek, zamanda bulunulan noktayı, zaman kesitine yerleşebilmeyi gerektirir."

Aile yapısının da varlığını sorgulamamız gerekir. Paleolitik dönemden itibaren (muhtemelen mekân ayrımları ile beraber eş ayrışmalarının da geldiğini düşünürsek) dil eşin ve ailenin korunmasında önem arz etmiş olabilir. "Bununla birlikte söz konusu varsayımda erkeklerin karılarını çaldırma tehlikesiyle karşı karşıyayken ava gitmelerini düşünmek güçtür. Evrimsel bakış açısından bir paradoks oluşturur.

44-45 sayfalarında çok enteresan bilgiler verir anlatıcı:
"Beyin, beden kütlesinin ancak yüzde 2'sini temil eder, ama günde harcadığımız enerjinin yüzde 20 ila yüzde 25'ini pompalar! Besinlerin pişirilmesi demek ki fizyolojinin ve metabolizmanın bir çivisini yerinden oynattı, bu olay da insanların büyük bir başa sahip olmalarına yol açtı; kafataslarının hacmi 1400 cm^3'e ulaştı. Beyin hacmindeki bu artışın kesinlikle çok önemli bir sonuç doğurduğu unutulmamalıdır. Bu, ikincil bakım gerektiren bireyin doğduğunda yetersiz, beyninin de organizmanın geri kalan bölümüne göre daha önemli gelişme gösterdiği durumdur."

"Bu prematürelik durumunun birinci sonucu şudur: Beynin gelişmei, her şeyden önce ana rahminin dışında, kendini çevreleyen dünyadan, bir bakıma 'kültür rahmi'nden aldığı bütün bilgilerin uyarmasıyla gerçekleşir. İşte bu uzun öğrenme dönemi çocuğun bu kadar çok şeyi, özellikle de konuşmayı öğrenmesine olanak verir. İkinci sonuç toplumsal niteliklidir. Oluşumu tamamlanmamış bebeklerin bağımlılığı özel bir ailesel ve toplumsal organizasyon gerektirir. En azından, böylesine nazik yapılı olan bu yavruları yetiştirmeleri için kadınlara bir seçme baskısı yapmak söz konusudur. Dolayısıyla, belki de babanın da katkısı, bu işe kendini vermesi gerekir. Eğer varsayım doğruysa, karşılıklı bilgi alışverişi yapmak, görevleri ve orunlulukları dile getirmek, msallar anlatmak için dilin gelişmesini savunur.

-Homo cinsinde, baba olmak için konuşmak gerekir öyle mi?

'A! Merhaba canım. Bugün neler yaptın?' deyişinin bu andan itibaren başlaığı pekala da düşünülebilir. Şaka bir yana, babanın bir katkısı olduğu andan itibaren büyük olasılıkla türümüzün özelliği olan tekeşliliğin ya da sözde-tekeşliliğin yerleşmesi gerekmiştir. Çünkü bütün hayvanlar dünyasında erkeklerin kendilerinin olmayan yavrularla ilgilenmesinde bir yarar yoktur. Ve her şey işte bu noktada karmaşıklaşır, özellikle de yetişkin erkekler ve dişiler olan bir grupta! Çok sayıda yetişkin kadın ve erkekten oluşan bir klanda yaşamak ve özel olarak bağımlı çocuklar yetiştirmek için kodlara ihtiyaç vardır; babayı anneye, hatta babayı çocuğa bağlamak için geliştirilmiş iletişim araçları gerekir. Bağlılık, karşılıklılık, yükümlülük ilişkileri sağlamak ve ail bağları kurmakta dil eşsiz bir araçtır."

Yukarıdaki anlatı tek eşlilikten aile yapısına, anne baba çocuk bağına harika bir oluşum teorisi vermesi sebebiyle bu kitapta en sevdiğim noktalardan birisi oldu!

Keza ölü gömme gelenekleri ile de dilin bağdaştırılması söz konusu:
"... Aletleri giderek daha gelişmiştir ve daha karmaşıktır; bu da yeni bir parçalama usulü olan ve karmaşık bir dizi yineleme gerektiren "Levallois" tekniği sayesinde gerçekleşmiştir. Bu insanlar barınaklar yaparlar, avlanma teknikleri aynıdır. özellikle de ölülerini gömerler. İlk mezarlar -100.000'den kalmadır, cenza ritüellerine ilişkin ilk izlerse -200.00 ile -300.000 yıllarına aittir. Ve bir topluluk ölülerini gömmeye başladığı andan itibaren dile özgü anlatısal ve yaratıcı işlevler gerektiren simgesel bir canlandırma, temsil etme biçimine ulaşır diye düşünüyorum. Cenaze ritüelleri bir maneviyat biçimini çağrıştırır, bir dünya görüşünü, ölen kişinin anısını paylaşmayı, bir öbür dünya inancını gerektirir... Bana göre hiç kuşku yok, o dönemde insanlar bizler gibi konuşuyorlardı; bizim dillerimizi değil de aynı derecede karmaşık diller konuşuyorlardı."

Bu bizi mağara resmi yorumlamaları yapmamız için de bir kapı açmaya götürecektir. Eğer konar göçer avcı-toplaycı insanlar mağara resimlerini yanlarında taşıyamadıkları yakınlarına bir anı, bir ölümsüzleştirme amacıyla yaptılarsa neden aynı zamanda mezar da yaptılar. Mezar kendisi zaten bir ölümsüzleştirme değil midir? Belki mezarları yakınlarına (mağara civarına yapmaları) çok mümkün değildi fakat mağarada kaldıkları uzun süreler boyunca yakınlarını yanlarında hissedebildiler. Çok arkaik düşüşnceler, zamanla şekillenecekler. Devam edeyim.

Bu noktada anlatıcının kendi teorisini ortaya koyduğunu fakat ne denli romantik gelse de bu teoriyi cebime koymadığımı söylemeliyim. Alıntılayınca kendime tekrar hak vereceğim:
"Tarihi anlatmak hep kazananlara düşer...Homo sapiens sapiens'in simgesel ortaya çıkışını da görmezden gelemeyiz. Yaptığı teknolojik yeniliklerle, sözgelimi gemicilikle ilgilenmezlik edemeyiz. Bu yontma taş çağı insanlarını Avustralya'ya, ardından Kuzey ve Güney Amerika'ya, çok sonra da Okyanusya adalarına doğru gitmeye iten şey nedir? Dilin ve işlevlerinin ortaya çıkması değilse hiçbir şey. Gerçekten de bu göçleri demografik baskılar ya da hayatta kalma sorunlarıyla açıklanamaz. Ama ufkun öte yanından, denizlerin düzeyi ne olursa olsun Avustralya'yaa gitmek dünyayla ilgili bir anlatı gerektirir, bu da insanları en güzel teknelerden daha iyi taşır. Homo Sapiens'in yeni dünyalara doğru yayılması, cilalı taş mutasyonları ve gün��müzde Mars'ın fethi bizlerin dünyayı canlandırma biçimlerimizden içimizin derinliklerinden gelen hikâye anlatma gereksinimimizden kaynaklanır."

Aslında Mars'ı keske hikâye anlatmak ve de salt keşif istencimiz sebebiyle ziyaret etseydik ancak insanlığın gelecekte yaşamak zorunda olacağı zorunlu göç için bu adımı atmak zorundayız. Yontma taş çağındaki atalarımız gibi. Bu kıtlık mıydı? Su kaynaklarının tükenmesi mi? İnançla alakalı bir göç mü?

İkinci kısım daha çok dilin tarihi ve ilk ortaya çıkışına odaklanıyor.

"Büyük olasılıkla Afrikalı bir insan topluluğunda, modern dilin ortaya çıkmasından sonra bir ilk çeşitlenme gerçekleşmiş olmalı, bunu günümüzde Nijer-Kongo aileleri, Khoisan dilleri temsil eder; ardından, bir grup Afrika'dan çıkıp -100.000'e doğru Yakındoğu'ya yerleşti. İsrail ve Mısır'da kalıntıları saptanan bu ilk grup hiçbir modern dil tarafından temsil edilemeyecektir."

İlk avcı toplayıcıların dilleri ise tarıma geçişle birlikte kayboldu. Yakındoğu'da -12.000 Uzakdoğu'da -10.000 senelerinde başlayan tarım birbirinden bağımsız olarak buzul çağının bitmesi sebebiyle ortaya çıktı ancak avcı-oplayıcılar bu akışa ayak uyduramayıp gittikçe tarım tarafından baskılanan ve de ekonomiyi ele geçiren tarımdan ziyade barınmak ve göçebe olarak hayatlarına devam etmek zorunda kaldırlar bu da onların dillerinin yeryüzüzünden silinmesine yol açtı tezi oldukça hoşuma gitti.

Dillerin kökeni düşünüldüğünde:
Sözgelimi Çin-Tibet dillerinin (Mandarin dili, Kanton dili, Birmanca, vb.), Avustro-Asya dillerinin (Vietnam dili, Khmer dili, vb.) ve Avustronezya dillerinin (Endonezya'da, Polinezya'da ve Madagaskar'da konuşulan dillerin) ortak atasının, Mavi Irmak boyunca ilk pirinç yetiştiricileri tarafından konuşulduğu;
Hint_avrup için benzer bir senaryoyla (kökeni henüz tartışmalı olan), belki de Anadolu'nun güneyindeki köylülerin konuştuğu bir dile kadar uzanır. Bu bölgede buğday 11.000-12.000 yıl önce yetiştirilmişti. Ortak gövdeden ayrılmış (buğradyın ilk olarak yetiştirilmesinden çok sonra) olan ilk dil, Bir Anadolu dili olan Hititçedir. Daha sonra tarımla uğraşanlar Budizm metinleriyle tanınan Toharca ile doğuya doğru yayılmış olmalı. Avrupa'da Hint-Avrupa'nın yayılması etrüskçe ya da bazı izlerine rastlanan ama tam anlamıyla ortadan kalkmış olan İber Yarımadası dilleri gibi en eski dilleri ortadan kaldırmıştır. Yalnız engebelerin belli ölçüde korunması sayesinde Pireneler'in batısında Bask dilinin atası direnmiştir.
Bask Dili ise bir yontma taş dili olarak düşünülür. Kökeni çok karanlıktır. Hiçbir başka dille akrabalığı olmayan izole, yalıtık bir dildir. Cilalı taş devrindeki büyük dilsel yok oluş ardından Avrupa'da varlığını sürdüren tek dil olmalıdır.

SOn bölümdeyse bebeklerin dili anlama konuşma çok dillilik gibi yetilerin kazanılması konularına değiniliyor, telaffuz, beyinde bu esnada çalışan bölgeler ve de dil öğrenme zorlukları gibi konulardan bahsediliyor. Tüm kitabı buraya yazmamak için gerektiği zaman bölümü açıp okumayı kendime salık veriyorum.

[Ali · Rating 5 out of 5]

Dil ile ilgilenenlere diyeceğim ama, herhangi bir şekilde dil veya benzeri bir araç kullanmadan iletişim kurabilen yok. O yüzden herkese okumasını önerdiğim bir kitap. Özellikle yeni çocuğu olan anne ve babalara. Çocuklarınızın dil konusunda inanılmaz yetenekler ile donanımlı olduğunu görmeniz için. :)

[أسماء عوض · Rating 3 out of 5]

نصيحة لقراءة الكتاب تخطى الفصل الأول ومايتعلق به من كوننا اتينا من قردة

[سارة ناصر · Rating 4 out of 5]

الكتاب عبارة عن حوارات مع علماء لسانيات، عن أصل اللغة ولغات التواصل عند الحيوانات، وتنوع اللغات عند البشر، علاقة اللغة بالدماغ، وجين اللغة، والكلام عند الأطفال.

[Mrekhy ET · Rating 3 out of 5]

«إن قابلية التكلّم هذه هي طبيعية لدرجة أننا ننسى كم هي إستثنائية. علماً بأن ملكة اللغة هي وقف على سلالتنا البشرية، أي سلالة الإنسان، فما من جنس حيواني آخر قد طوّر وسيلة للتعبير عن الفكر وللتواصل تضاهيها نفوذاً.»

الكتاب عبارة عن 3 مقابلات صحافية ذات موضوع واحد وهو "اللغة"، تقوم بالمقابلات الثلاثة الصحافية سيسيل ليستيان مع الباليوأنثروبولوجي (علم الإنسان القديم) باسكال بيك، الألسنيّ (متخصص لسانيات) لورا ساغار وطبيبة الأطفال جيسلان دوهان.

على مدار الكتاب ستأخذك الصحافية مع متخصصيها الثلاثة في في ثلاث رحلات محورها اللغة من منظور ثلاثة مجالات مختلفة. تبدأ الرحلة الأولى لتجيب على أسئلة من نوعيّة "من أين جاءت اللغة؟" و"ما هي السمة التطورية التي تسببت في ظهور اللغة؟"، وأثناء هذه الرحلة ستتعرف من الناحية التشريحية كيف وصل الإنسان لمرحلة بدء إستخدامه للغة.

الرحلة الثانية ستجيب على أسئلة مثل "كيف تتكون اللغة؟"، "سبب تنوّع اللغات؟" و"كيفيّة دراسة اللغات المختلفة؟"، وأثناء هذه الرحلة ستتعرف أكثر من وجهة نظر ألسنيّة كيف تتحوّر اللغة وتأخذ أشكالً كثيرة متعددة.

الرحلة الثالثة ستجيب عن أسئلة مثل "كيف يتعلم الأطفال اللغة؟"، "ما هي أجزاء المخ المسئولة عن اللغة؟" و"لماذا يواجه الأطفال مشكلات في تعلم اللغة؟"، هي رحلة للتعرف أكثر على نشأة اللغة في رأس الإنسان منذ نعومة أظافره.

اللغة سهلة على الرغم من تعدد الألفاظ العلمية الغير المألوفة، الكتاب صغير واسلوبه شيّق بسبب الإجابات القصيرة، ولكن لا أنكر أيضاً إني شعرت بالملل أحياناً كثيرة بسبب كثرة التفاصيل التي لا أهتم بها. في النهاية الكتاب لذيذ ولطيف كرحلة سريعة للتعرف على اللغة من زوايا مختلفة.

[Zainab · Rating 3 out of 5]

-

كتاب صغير يحمل في صفحاته.. قصة لواحدة من أعظم الهبات التي أفضى بها التطور على الجنس البشري..
"اللغة " التِي ميزت البشر، وأتاحت لهم .. التواصل..التعبير..ومشاطرة الأفكار .. ونقل المعارف جيلاً بعد جيل .. وساهمت في رقي وتطور مُجتمعات الجنس البشري يقول احد المؤلفين:
:"إن قابلية التَكلم هذه طبيعية لدرجة أننا ننسى كم هي إستثنائية.. علماً بأنها وقف على سُلالتنا البشرية.. "

الكتاب :مكون من ثلاث فصول بطريقة حوارية
"١-الأصول، ٢-أسطورة اللغات، ٣-كيف يتعلم الأطفال اللغة؟ "

ولا يقتصر فقط على علم الألسنية انما مُلتقى للعديد من المجالات العلمية: علم النفس/علم الوراثة/وأبحاث من علم الأعصاب.. .

كتاب رائع حقيقة و يُثري الحصيلة الثقافية والعلمية ولا وأيضاً فرصة للتبصر في ظواهر الحياة وأسرارها التي لاتنتهي ..

لاتنفك عن الإصابة بالدهشة بين سطر وآخر..
لاسيما في الفصل الثالث "كيف يتعلم الأطفال اللُغة؟"
وحقيقة أن ذلك مُهيأة مُسبقاً حين كان الطفل جنيناً
"كل كائن بشري يُبصر النور وهو يملك إستعداداً للتكلم ولكن ينبغي تلقينه فعل ذلك الأمر.." ..

آخراً أود القول بأنها كانت قرائتي الأولى في علم اللسانيات ولن تكون الأخيرة،
أكثر ما أعجبني فالكتاب هما فصل (الأصول) و (كيف يتعلم الأطفال اللُغة؟) وحقيقةً لم أتمكن من إتمام الفصل الثاني لكثرة تشعبه ومعلوماته، أُصبت بالملل من طريقة الحوار أحياناً. ووددت لو أنه كُتب بأسلوب آخر ..
مُمتنة للصدفة التي عرفتني بالكتاب.💓

[Hussain آل سِنان · Rating 4 out of 5]

اجمل قصة عن اللغة،
كتاب جميل جدا في السرد وفي التبويب و الرؤية من إلى، والكتاب عبارة عن تطور اللغة و علم اللسانيات من الاف السنين إلى حاضر الانسان، فالكاتب يبين كيف عبقرية الانسان وكيف يتكيف ويتطور تطور سريع في التاريخ ونستطيع تقسيم الكتاب إلى اربع أقسام تقريبًا قسم للبشر عبر التاريخ قسم الانسان العاقل قسم تطور الطفل وقوام اللغة لديه والقسم الاخير تطور التفكير البشري في مراحله الأولية، الكاتب يستعين بنظرية التطور و نظريات اللسانيين مثل تشومسكي ويوضح كيفية الفحوصات والإحصاءات والدراسات التي اجريت لكي يتم تأطير حدود لهذا البحر مترامي الأطراف، وما اجمل حين شرح تطورات ونوم الجنين وما اجمل حين يناقش العلماء فكرة ان هل الطفل يسمع من بطن والدته؟ وهل الجينات لها دور في نمو الطفل ؟
وهل الانسان كان قطوة او قرد وتطور وصار انسان ؟
وغيرها من اسئلة ومواضع جميلة ومثيرة من القواعد العامة للغات، كانت رحلة ممتعة

[Basel · Rating 4 out of 5]

This is a lovely book, The Most Beautiful History of Language. Throughout 3 episodes, a journalist interviews 3 experts of their fields on the evolution of language. First we start the discussion with a paleoanthropologist concerning the development of the linguistics capacity that humosapiens possess. Then, we continue with a linguist concerning how languages, with our species, developed as a socio-cultural form of communication. Finally, a pediatrician discusses how children aquire language.

It's a truly lovely book that I recommend wholeheartedly to language lovers. The discussion form of the book makes it very easy and enjoyable to read.

[Huseyin · Rating 2 out of 5]

İsmi başarılı içeriği sıkıcı.

[Khruangbin · Rating 2 out of 5]

Çarpıcı bir yanı yok ama güzel bir giriş kitabı. Üç bölümde dili paleoantroploji, dilbilimi ve gelişimsel psikoloji açılarından ele alıyor. Soru cevap formatında.

[Batool ! · Rating 4 out of 5]

وجبة دسمة و مثيرة للاهتمام عن اللغة و تشكلها. كنت أتمنى أن أكون متقنة للغة الفرنسية لأفهم الأمثلة بشكل أوضح.

[Gabriel Preda · Rating 3 out of 5]

Boring

[Edragone · Rating 3 out of 5]

Commence déjà à être daté, notamment pour ce qui est dit sur l'aire de Broca qui occupe un bon quart du bouquin (Hughes Duffau & Al.)

[Abdullah AlFailakawy · Rating 3 out of 5]

هذا الكتاب يبني كل محاوره على "النظرية التطورية " الداروينية .. فاذا كان الاساس خطأ فإن البنيان لا محالة في الاتجاه الخاطئ
على اي حال فهو حوار مع ٣ شخصيات
الأول عالم انثروبوجوجيا .. يحاول أن يثبت كيفية امكان تحدث الشامبانزي ليعرف كيف تحدث الانسان لانه يعتقد أن الشامبانزي ابن عمه :)
الثاني : عالم ألسني .. يلخص أنه يستحيل البت بموضوع أن هناك لغة أم لكل اللغات وهي اللغة الأولى التي تحدث بها البشر ... ويسخر بلا شكل من العلماء المتعصبين الذين نسبو هذه اللغة الأم لغة آدم انها لغة قومهم منهم من قال ( العربية - العبرية - الجرمانية ... الخ) وهذا مزعمٌ سخيف
ويتحدث عن انقراض اللغات واستمرايتهارواسباب ذلك
الثالثة : وهي طبيبة أطفال تتكلم عن دماغ الطفل واستعداده للغة و تحصيلها .. أجمل ما أشارت إليه هو : أن الانسان قابل أن يكون ثنائي اللغة و ثلاثي ايضًا ولكن أفضل وقت لتعليمهم اللغات هو في سن فتوته اي قبل بلوغه و التعليم بعد البلوغ أصعب بكثير لان اللغة مكون معقد وللاطفالز قدرة على استيعاب هذا التعقيد .. ولا خوف من ثنائية اللغة فالطفل قادر على التمييز .

[Mohammad Dawood · Rating 2 out of 5]

أجمل قصة عن اللغة
باسكال بيك

الترجمة: ريتا خاطر
المنظمة العربية للترجمة

التعليق:
أجمل سرد لأجل قصة، كيف بدأنا بالكلام كيف بدأت الكلمة وكيف في البدء كانت الكلمة واللغة، الكتاب يقول بأن السر يكمن في كيفية تعلم الطفل للكلام.
يحاول الكتاب الإجابة على أسئلة عملاقة وكبيرة من قبيل كيف بدأ أسلافنا الكلام؟ هل كانت اللغة واحدة؟ وكيف تفرقت إلى لغات شتى؟
بالتأكيد الإجابات لم تكن حاسمة قد تضاربت أراء العلماء حول الكثير منها لذلك هي تخمينات.
قُسّم الكتاب إلى توطئة وثلاث حلقات وهي عبارة عن مقابلات مع ثلاث علماء متخصصين في هذا الشأن: الأولى بعنوان نحو مصادر اللغة والثانية: أسطورة اللغات، والثالثة: ولادة الكلام الجديد.
كما ذكرت الكتاب هو محاولة للإجابة على الأسئلة الكبيرة حول اللغة.
انوه للترجمة المبدعة جداً للرائعة ريتا خاطر، ولا يعرف قيمة العمل إلا من جربه، وريتا خاطر قد أبدعت في ترجمة هذا الكتاب.