Ο Διονύσης Χαριτόπουλος γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα και μεγάλωσε στον Πειραιά όπου από μικρή ηλικία έκανε διάφορες χειρωνακτικές δουλειές στο Λιμάνι και στα γύρω μηχανουργεία, εγκατέλειψε νωρίς δύο απόπειρες σπουδών στην Αθήνα και στο Λονδίνο και δούλεψε στη διαφήμιση μέχρι το 1990.
Ο Άρης Βελιουχιώτης αποτελεί μια μεγάλη μορφή της Εθνικης Αντίστασης και της ελληνικης ιστορίας γενικότερα. Όμως εναν μεγάλο άνδρα δε τον εξυψώνεις μειώνοντας ολους τους αλλους γύρω του και δεν τον εξυψώνεις μετατρέποντάς τον σε ημίθεο.
Το βιβλίο αυτό αποτελεί σίγουρα τη μεγαλύτερη έρευνα για τον θρυλικό αρχηγό του ΕΛΑΣ. Εξιστορούνται διασταυρωμένα όλα τα γεγονότα της ζωής του Αρη, όσο ηταν δυνατό βεβαια, γιατι καποια γεγονότα παραμένουν "σκοτεινά". Διαβάζοντας το βιβλιο δε μπορει να μην σου δημιουργηθεί ενας θαυμασμός οχι μόνο για τον Αρη Βελουχιώτη, σαν μια συνέχεια των οπλαρχηγών του '21, αλλα και για τον αδαμαστο ελληνικό λαό που πολέμησε τους κατακτητές στα ελληνικά βουνά και στελεχωσε το ΕΑΜ ενα αντιστασιακό κινημα με 100.000 πολεμιστες, ισαξιο του διαφημισμένου αντιστιχου γιουγκοσλάβικου.
Ωστόσο το βιβλίο εχει προβλήματα, και το βασικό του ειναι πως δεν ειναι αυτό που λέμε "ιστορικό δοκίμιο". Δεν ειναι Ιστορία. Ο συγγραφέας εχει εντυπωσιαστεί τοσο απο την επιβλητική μορφή του Αρη Βελουχιώτη και τον ΕΛΑΣ της Ρουμελης που κανει τις δικές του ερμηνείες ωστε να βγάλει τον Αρη ασπιλο και τον Ορεινο ΕΛΑΣ μοναδικό αγνό αγωνιστη. Για παραδειγμα:
- Αναφερει οτι ο Αρης ηταν εναντια στην επιθεση κατα του ΕΔΕΣ και στην εναρξη του Εμφυλίου , αλλα αργότερα εμφανιζεται ο σφοδρότερος υποστηρικτής της διάλυσης του ΕΔΕΣ και ενάντιος στην ειρηνευση. - Στο σκοτεινο περιστατικο της δολοφονίας του Ψαρρου, αποκρυπτεται το γεγονος πως ο Αρης Βελουχιώτης σε εκθεση του προς τον ΕΛΑΣ αναφερει πως ο αρχηγος της ΕΚΚΑ πεθανε στη μαχη, ενω δολοφονηθηκε απο τον Ζουλα. Δεν γινεται προσπαθεια να ερευνηθει γιατι ο Βελουχιώτης απεκρυψε την αληθεια. - Ο ΕΛΑΣ της Ρουμελης (και γενικα των Βουνων) εξυψώνεται ("οι αγαθές ψυχες των Ελασιτών του Βουνου...") και οι αλλοι είναι ειτε ασημαντοι είτε εγκληματίες. Ο ΕΛΑΣ της Μακεδονιας , του Εβρου και της Πελοποννησου δεν ηταν δημιουργήματα του Αρη. Επισης, μειώνεται ο ΕΛΑΣ Αθηνών με το ανταρτικο πολης του και η ΟΠΛΑ χαρακτηριζεται ως εγκληματικη οργανωση (οι ιδιες οργανώσεις του Μπλοκου της Καισαριανης ομως και των δολοφονιών των δοσιλογων υπουργών!). - Δεν γινεται καποια προσπάθεια ερμηνειας των εκκαθαρίσεων μεταξυ κομμουνιστων και του πολυπλοκου πολιτικού υποβάθρου (Τιτοϊκοι, Σταλινικοι, Χρουτσοφικοι), και μειώνεται απιστευτα ο ηρωισμος των μαχητων του ΔΣΕ. Ο αγωνας του ΔΣΕ ηταν "κοινωνικος" , ενω του ΕΛΑΣ "εθνικοαπελευθερωτικος" για τον συγγραφεα, αλλα δεν διασαφηνίζεται τι θα πει το τελευταιο, τι θα σημαινε για την μεταπολεμικη Ελλάδα.
Για αυτα και αλλα πολλα, το βιβλίο αυτό απέχει να χαρακτηριστεί ιστορική ερευνα, λογω του εντονου συναισθηματος του συγγραφέα. Ωστόσο παραμένει μια σημαντικη καταγραφή ιστορικών γεγονότων, η μεγαλυτερη για τον Αρη, με πολυ ελκυστικη γραφη.
Είναι πολύ δύσκολο να συνοψίσω το βιβλίο σε μια παράγραφο μια και δεν νομίζω ότι έχω την ικανότητά να το κάνω περιεκτικά. Πάραυτα θεώρησα υποχρέωση μου να γράψω ώστε να δώσω το έναυσμα και σε άλλους να το διαβάσουν διότι:
Α. Το βιβλίο αυτό είναι ένα μνημειώδες ιστορικό έργο. Β. Αφορά ένα κομμάτι της ιστορίας που έχει εντελώς παραποιηθεί και που η σημασία του για την σύγχρονή Ελλάδα ήταν καθοριστική (όσο και του έπους του 1821) Γ. Είναι γραμμένο με επιστημονική κουλτούρα. Αποτελείται κατά το 1/3 από αναφορές σε άλλους συγγραφείς (Έλληνες, ξένους και όλων των παρατάξεων).
Με άξονα τον Άρη Βελουχιώτη για το οποίο ο σεβασμός και θαυμασμός του συγγραφέα είναι εμφανής, ο κος Χαριτόπουλος ξεδιπλώνει βήμα βήμα και με χρονική συνέχεια την γέννηση, γιγάντωση και τελικά αποδόμηση του απελευθερωτικού αγώνα κατά των δυνάμεων του Άξονα. Χρησιμοποιεί πολλές αναφορές και είναι σαφές ότι έχει ο ίδιος μελετήσει — πρακτικά — ότι υλικό διατίθεται. Το κείμενο είναι πολυεπίπεδο. Άλλοτε επιχειρησιακό, άλλοτε πολίτικο και διπλωματικό άλλοτε συναισθηματικό και λυρικό. Η προσοχή του αναγνώστη μένει τεταμένη για το 90 % του έργου. Στο τέλους του πρώτου 3ου το κείμενο παίρνει σε μεγάλο βαθμό ύφος επιχειρησιακό. Εκεί κάποιος ίσως χάσει το ενδιαφέρον. Μην κάνετε όμως το λάθος να σταματήσετε! Το καλύτερο έπεται!
Να διευκρινίσω ότι δεν έχω απολύτως καμία ανάμιξη με την πολιτική και θεωρώ τον εαυτό μου ελεύθερο οποιασδήποτε πόλωσης. Πάραυτα το βιβλίο αυτό με συγκλόνισε Ο συγγραφέας έχει διεξάγει 20 ετή έρευνα υψίστου επιπέδου και έχει κρατήσει μια ειλικρινή στάση παρά την σαφή λατρεία στο κεντρικό πρόσωπο του έργου του, τον Άρη Βελουχιώτη. Η ακρίβεια των αναφορών του, των συμπερασμάτων και της λογικής είναι αξιοθαύμαστη. Ένα παραπλανητικό στοιχείο για το οποίο ευθύνεται ο ίδιος ο εκδότης είναι η προώθηση του βιβλίου ως "η μεγαλύτερή ιστορική έρευνα για το Α. Βελουχιώτη". Κατά την γνώμη μου είναι μια σοβαρότατη ανάλυση της εθνικής αντίστασης μέχρι τις 15 Ιουνίου του 1945 οπότε και ο Βελουχιώτης χάθηκε. Μια εξαιρετικά ενδελεχής μελέτη.
Ειλικρινά, θεωρώ μεγάλη παράληψη για κάθε Έλληνα που ενδιαφέρεται στοιχειωδώς για την ιστορία να μην το έχει διαβάσει. Πιστέψτε με. Θα μείνετε αποσβολωμένοι. Ένα πραγματικά αριστουργηματικό αποτέλεσμα μιας τιτάνιας προσπάθειάς του συγγραφέα να διάσωσή την σημαντικότερη περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Με το έργο αυτό ο κος Χαριτόπουλος αξίζει τον ειλικρινή σεβασμό του ελληνισμού για την διάσωση και ακριβέστατη καταγραφή αυτής της ιστορίας.
Δυστυχως οταν καποιοι θεωρουν οτι η εν λογω αγιογραφια(και οχι βιογραφια) ειναι επιστημονικο συγγραμμα, τοτε κατανοουμε οτι σαφως και τιποτα δεν μπορει να παει καλα στην πολιτικη ζωη της χωρας, αφου οι περισσοτεροι δεν μελετουν ιστορια και οι περισσοτεροι απο αυτους που μελετουν, δεν μπορουν να ξεχωρισουν τον χρυσο απο τον ανθρακα...Δυο ενδεικτικα παραδειγματα των ιδεοληψιων του συγγραφεα που καταληγουν σε πληρη διαστρεβλωση των γεγονοτων. Στις σελιδες 276 και 558 παρουσιαζει τον παπα-Ανυπομονο ως πολεμιστη ολκης που εμπαινε μπροστα στις μαχες! Η αληθεια ειναι ομως οτι ο ιδιος ο παπα-Ανυπομονος στο βιβλιο που εχει γραψει(Στο βουνό, με τον σταυρό, κοντά στον Άρη), σελιδα 306, γραφει οτι δεν ελαβε μερος σε καμια μαχη!! Η πλακα ειναι οτι ο Χαριτοπουλος εχει συμπεριλαβει στην βιβλιογραφια που υποτιθεται μελετησε, το βιβλιο του ιερωμενου...Το δευτερο παραδειγμα, η εντελως αγαρμπη προσπαθεια να εξισωσει ο συγγραφεας την προδοτικη πολιτικη που ακολουθησε στο μακεδονικο ζητημα το ΚΚΕ την περιοδο 1924-35(ενιαια και ανεξαρτητη Μακεδονια και Θρακη)με την βενιζελικη θεση του 1915 περι παραχωρησης της Καβαλας στους Βουλγαρους προκειμενου να εχουμε εδαφικα ανταλλαγματα στην Μικρα Ασια και με την αντιβενιζελικη πολιτικη της "παραδοσης" του Ρουπελ στους Γερμανοβουλγαρους το 1916(ανομοιες και μη συγκρισιμες περιπτωσεις για οσους γνωριζουν στοιχειωδως ιστορια). Οσοι ενδιαφερονται να μαθουν κατι ουσιαστικο για τον Αρη Βελουχιωτη, ας αναζητησουν τα βιβλια "Αρης Βελουχιωτης ο Αμφιλεγομενος Αρχικαπετανιος του ΕΛΑΣ" του Δημοσθενη Κουκουνα και "Αρης Βελουχιωτης το Χαμενο Αρχειο" του Γρηγορη Φαρακου.
Είναι τρομερό πόσοι από εμάς αγνοούμαι την Αντίσταση, αυτό το σύγχρονο, ηρωικό και τόσο συναισθηματικά φορτισμένο κομμάτι της σύγχρονη ιστορίας μας. Πολλες φορές ένιωσα να με πονάει το στομάχι μου από αυτά που διάβαζα. Ακόμα και η φανταστική ιστορία του Κιβωτίου του Άρη Αλεξάνδρου φαντάζει παραμυθάκι μπροστά στα εγκλήματα που έκαναν Άγγλοι, ταγματασφαλίτες, δεξιοί, κομμουνιστές, πολιτικοί εναντίων των ηρώων της Εθνικής Αντίστασης που πολέμησαν λυσσαλέα Ιταλούς, Γερμανούς και Βούλγαρους κατακτητές και δημιούργησαν ένα πραγματικά ελεύθερο κράτος εν μέσω κατοχής.
Πολύ συχνά ένα βιβλίο ξεφεύγει από τις προθέσεις του συγγραφέα. Αυτή την εντύπωση μου έδωσε ο «Άρης» τον οποίο ο Χαριτόπουλος έγραψε προορίζονται το ως ιστορική ηρωική προσωπογραφία αλλά καταλήγει να διαβάζεται περισσότερο ως ένα συναρπαστικό ιστορικό μυθιστόρημα. Το βιβλίο παρά τον όγκο του ρέει πανεύκολα, είναι γραμμένο πραγματικά σαν ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα. Ο χαρακτήρας του Βελουχιώτη χτίζεται αριστοτεχνικά από τον Χαριτόπουλο (ο οποίος δε κάνει καμία απόπειρα να κρύψει το θαυμασμό του για αυτόν) αν και οι σχεδόν μεταφυσικές πτυχές που του αποδίδει κάνουν σαφές στον αναγνώστη ότι δε διαβάζει ιστορικό κείμενο αλλά fan service. Άπαξ και κάποιος δε θεωρήσει το βιβλίο ως επιστημονική ιστοριογραφία (και δε μπορώ πραγματικά να φανταστώ πώς θα μπορούσε αφού η έλλειψη επιστημονικής μεθοδολογίας είναι καταφανής και οι απόψεις/ γνώμες που παρουσιάζονται ως γεγονότα/ δεδομένα (έως και αποψάρες) είναι μπόλικες) είναι ένα τρομερά ενδιαφέρον ανάγνωσμα. Τελικά η αξία του βιβλίου αποκαλύπτεται στο διάβασμα πίσω από τις γραμμές, πέρα από την ατζέντα και την αποστολή του συγγραφέα. Πίσω από τον υπεράνθρωπο Αρη Βελουχιώτη μπορεί ο αναγνώστης να διακρίνει τόσο το χαρισματικό όσο και τον ιδιαίτερο όσο και τον μονομανή (διάβαζε: φανατικό;) άνθρωπο. Από εκεί και πέρα επαφίεται στη κρίση του αναγνώστη να αποφασίσει αν αυτός ο άνθρωπος ήταν ικανός να διαπράξει τις κτηνωδίες που του προσάπτουν οι αντίπαλοι όσο και τις ηρωικές πράξεις του που αποδίδουν οι θαυμαστές του στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο. Τέλος τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι προσωπικά ως ορειβάτης και άνθρωπος των βουνών απόλαυσα στο βιβλίο τη περιπλάνηση στα αγαπημένα και γνώριμα βουνά της Ρούμελης. Το βιβλίο χρωμάτισε αγαπημένους μυστικούς τόπους με γεγονότα και ιστορίες που αγνοούσα και τοποθέτησε τους αντάρτες ως ιστορικά πρόσωπα, ως πραγματικούς ανθρώπους που περπάτησαν αυτά τα μυστικά λημέρια, σε ένα νέο χωρικό πλαίσιο αλλάζοντας για πάντα την αντίληψη μου για αυτά τα μοναδικά μέρη. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο προσωπικό κεκτημένο από τον «Άρη» του Χαριτόπουλου και είμαι ευγνώμων στο συγγραφέα για αυτό.
το μονο προσον αυτης της αγιογραφιας του Αρη ειναι που δεν δισταζει καθολου να περιγραψει τις ολεθριες ευθυνες του ΚΚΕ για την προδοσια του ανταρτικου, για τα Δεκεμβριανα και τη Βαρκιζα... αλλα ως κειμενο ιστορικης ερευνας ειναι επιπεδου πρωτολειου φοιτητη και ανεκδοτολογικων βιους αγιων.
Ένα εκτενές έργο με πολλές λεπτομέρειες, αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας, ο συγγραφέας του οποίου, όμως, ολισθαίνει σε αρκετές παρανοήσεις, όσον αφορά το ιδεολογικό πλαίσιο, στο οποίο διεξάγονται διάφορες πολιτικές αντιπαραθέσεις.
Ο μόνος πραγματικός επαναστάτης στην μ.Χ εποχή. Παραπάνω ρομαντικός απ όσο θα έπρεπε. Η Ιστορία ανάξιά του. Το βιβλίο ευκολοδιάβαστο, ρουφιέται από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του.
Περιγράφεται ακριβέστερα από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο η πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα της δεκαετίας του '40, καθώς και το τι πραγματικά ήταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ πέρα από τις συκοφαντίες των δεξιών και τις παραποιήσεις των αριστερών.
Το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ήταν η κορυφαία στιγμή του λαού μας μετά την επανάσταση του '21 -και ο Άρης Βελουχιώτης μια από τις σημαντικότερες μορφές της νεότερης ιστορίας μας.
Και, όπως το όνειρο των επαναστατών του '21 πρακτικά ηττήθηκε και η Ελλάς απλώς... άλλαξε αφεντάδες, έτσι και το όνειρο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και του Άρη παρέμεινε ανεκπλήρωτο.
Το άρθρο του κ. Χαριτόπουλου ήταν πλήρες από παραποιήσεις, μισές αλήθειες και αποκρύψεις των πραγματικών γεγονότων. Θα απαντήσω στις πιο σημαντικές, αρχίζοντας με την διαπίστωση ότι ο αρθρογράφος δείχνει εμφανή πρόθεση να αποκλείσει τον διάλογο, αφού χαρακτηρίζει προκαταβολικά ακροδεξιό, χρυσαυγίτη, απόγονο δοσίλογων ή ταγματασφαλιτών όποιον δεν παραδέχεται την αριστερή ιστοριογραφία για την Σφαγή στην Πηγάδα του Μελιγαλά και τα άλλα γεγονότα του 1943-1944 στην Πελοπόννησο, ή με κάποιον τρόπο τιμά τα θύματα του ΕΛΑΣ/ΚΚΕ την ίδια περίοδο.
The most comprehensive and complete biography of Ares Velouchiotis, the military head of the Greek Liberation Army during the occupation of Greece by the Axis forces. Charitopoulos does not hide his admiration for his subject, but at the same time manages to remain objective in the dark moments that his book inevitably uncovers. A must-read for any Greek that seeks to understand modern Greece and history.
Τί είναι: μια συναρπαστική βιογραφία, και μια πολύ διεισδυτική ματιά στα πιο ταραγμένα χρόνια της ιστορίας της Ελλάδας.
Τί δεν είναι: ένα αυστηρά ιστορικό εργαλείο, μιας και ο Χαριτόπουλος ούτε το σύνολο των πηγών του μας παραθέτει, ούτε πώς έχει ενώσει ορισμένες τελείες στην αφήγηση για τις οποίες δε μας έχει μιλήσει ακόμα ούτε το Λονδίνο ούτε η Μόσχα μας εξηγεί, ούτε αποφεύγει να γράψει τη δική του κρίση ή άποψη.
Τί δε χρειάζεστε: την αποψάρα των Κανέκων για τα βιβλία που διαβάζετε.
.. και μεγάλη προσωπικότητα του ελληνικού απελευθερωτικού αγώνα, με ισχυρή, αδίστακτη αλλά αδέσμευτη ροπή , συζητιέται ακόμα και σήμερα• και πως να σταματήσει;
Πίστευα ότι θα έβγαζα κάποια συμπεράσματα αλλά τελικά λίγα πράγματα. Ίσα ίσα που με μπέρδεψε ακόμα περισσότερο. Δύσκολο θέμα να καταπιαστει κανείς αλλά καλή προσπάθεια όπως και να χει