براساس کتاب مقدس اورشلیم کتاب مقدس اثری فراتر از یک کتاب است و کتابخانهای حقیقی است که در سنت کلیسای کاتولیک از 73 نوشته تشکیل شده است. این نوشتهها دارای حجمهای متفاوتی هستند و هر کدام مؤلف و منشأ و تاریخ خاص خود را دارد. پارهای به عبری نگاشته شدهاند و شامل قطعههای به زبان آرامی میشوند و پارهای دیگر به یونانی تألیف شدهاند. کتاب مقدس از دو بخش تشکیل شده است که تحت عنوان «عهد عتیق» و «عهد جدید» شناخته میشوند. عهد عتیق شامل نوشتههای یهودی است، اما علاوه بر یهودیان، مسیحیان نیز آن را کتاب آسمانی خود میشمارند. عهد جدید مشتمل بر نوشتههایی است که به مسیحیان اختصاص دارند. یهودیان عهد عتیق را تَنَخ مینامند که نامی است اختصاری و بر اساس عناوین سه بخش کتاب دینی آنان ساخته شده است که عبارتند از تواره (شریعت)، نِبیئیم (پیامبران) و کِتوبیم (مکتوبات). از 73 نوشتهای که کتاب مقدس را میسازند، 46 عدد به عهد عتیق و 27 عدد به عهد جدید تعلق دارند. این نوشتهها بسیار متنوع هستند و پیشینیان به خوبی بر این نکته واقف بودند. از اینروی در ابتدا رسم بر آن بود که در زبان یونانی این مجموعه را ta biabia به معنی «کتابها» مینامیدند. این نام آنگاه که از طریق ترجمه به زبان لاتینی راه پیدا کرد و بعدها به صورت biabia آوانگاری شد، مفرد در نظر آمد و معنی «کتاب» را افاده کرد. نوشتههای کتاب مقدس بر اساس منشأ و مضمون خود در دو بخش کلی ردهبندی شدند که یکی عهد عتیق و دیگری عهد جدید است. عهد عتیق میراث دینی بر جای مانده از یهودیت است که طی زمانی طولانی از سدۀ دوازدهم تا اول قبل از میلاد تدوین شده و دربرگیرندۀ روایتهای تاریخی و آموزههای دینی و اخلاقی قوم یهود است. یَهُوَه در مرکز متنهای آن قرار دارد و عهدی که با قوم خود منعقد میکند، محور تمامی شرح و بسطهای بعدی میشود.
کتاب مقدس دارای بعد تاریخی بسیار مهمی است که از دیرباز مورد توجه محققان و مورخان بوده است. نکتۀ مهمی که در این خصوص باید مدنظر قرار گیرد، تصور رایج در دنیای باستان از مفهوم تاریخ است که شبیه تصور امروزی ما نبوده است. تاریخنگاران باستان بیش از آنکه در اندیشۀ نقل دقیق وقایع باشند، در پی آن بودند که اسباب و علل رویدادها را عرضه دارند. بدین سبب یک رویداد میتواند از طریق روایتهای پایه نقل شود که کلید قرائت آن را به دست میدهند. اساساً تاریخی که در کتاب مقدس نقل میشوند، تاریخ نجات است که از آفرینش انسان تا آخر زمان را در بر میگیرد. روایت کتاب مقدس در خدمت پیام دینی آن در میآید که حکایت از ارادۀ خدا برای نجات قوم خود دارد. این اندیشۀ دینی که متعلق به قوم اسرائیل است، با تصورات مذهبی همسایگان آنها تفاوتی اساسی دارد؛ چراکه در بیشتر ادیان باستانی مشرقزمین، خدایان بیرون از تاریخ عمل میکنند و آنگاه به اندیشۀ آفریدگان خود در میآیند که میتوانند برای منافع ایشان کارساز باشند.
کتاب مقدس که راوی کلام خدا است، به دست انسانها به نگارش درآمده است. از اینرو تحریر و تدوین نوشتههای این اثر تابع قوانین فرهنگی زمان خود بوده است. متنهای کتاب مقدس بیش از آنکه به شکل تثبیتشدۀ خود درآیند، تاریخ درازی را پشت سر نهادهاند. این متنها در زمانی طولانی و به صورت بطیء به دست مؤلفانی که اغلب گمنام بودهاند و در دورههای مختلف میزیستند، تدوین و تنقیح و تکمیل شدهاند. کهنترین عناصر سازندۀ عهد عتیق به حدود سدۀ یازدهم یا دهم ق م و جدیدترین آنها به حدود سدۀ اول قبل از میلاد بر میگردند.
زبان اصلی کتاب مقدس عبری است. سراسر عهد عتیق به این زبان تألیف شده است، البته به جز ار: 10/11؛ دان 2/4 ـ 7/28؛ عز 4/8 ـ 6/18؛ 7/12 ـ 26 که به زبان آرامی نگاشته شدهاند.
منبع اصلی مترجم برای ترجمۀ این کار، کتاب مقدس اورشلیم (چاپ 1998) بوده است که از معتبرترین ترجمههای کتاب مقدس در دنیا است. برگردان کتاب مقدس اورشلیم بر اساس متنهای اصلی و با یاری جستن از ترجمههای کهن به زبانهای مختلف انجام گرفته است. افزون بر این پانوشتهای تفسیری آن اطلاعات ارزندهای در اختیار خوانندگان قرار میدهند و ارجاعات حاشیۀ صفحات آن خواننده را به بخشهای دیگری از کتاب مقدس احاله میدهند که مطلب سطر موردنظر در آنها تکرار شده است. چاپ ۱۳۷۹
Books can be attributed to "Anonymous" for several reasons:
* They are officially published under that name * They are traditional stories not attributed to a specific author * They are religious texts not generally attributed to a specific author
Books whose authorship is merely uncertain should be attributed to Unknown.
عهد عتیق پنج تا کتاب داره: پیدایش: که در اون خدا جهان رو میسازه و بعد نابودش میکنه چون بهرحال اونقدر که باید و شاید بی نقص نبوده اما خب چیز خاصی رو هم تغییر نمیده و نسخه آپگرید شده نمیسازه خروج: که در اون خدا به تهدید و ارعاب و قتل عام مصری ها میپردازه چون به نظر میاد به دلایلی، خدا اسرائیلی ها رو به مصری ها ترجیح میده لاویان: که در اون خدا مردم برگزیدش رو مشخص میکنه اعداد: که در اون یهوه (قادر مطلق نازنین) نقش ژنرال جنگی رو برعهده میگیره و خب یه تعدادی آدم رو هم قتل عام میکنه تثنیه: که در اون خدا به فقرا (فقرای اسرائیلی نه بقیه) میپردازه. یعنی به طور خلاصه میگه مرا به شکلی بی نقص بپرستید تا شما را پولدار کنم! نتوانید این کار را انجام دهید همه شما را میکشم!!! موقع خوندن عهد عتیق باید حتماً بستر زمانی و تاریخی و مذهبیش رو هم در نظر بگیریم چون در غیر این صورت فقط با یه کتاب داستانی پر از وحشی گری و ددمنشی و بی رحمی و حیوان صفتی طرفیم که شدیداً پر از تکراره و به هیچ وجه شامل درس های بی انتها و تغییر دهنده زندگی نمیشه. ده فرمان بد نیستن اما ده برابرش درباره هدف غایی یعنی فتح سرزمین کنعان حرف زده میشه یا اینکه چه جوری زندگی بکنن، جای خاصی زندگی بکنن، با مردم خاصی زندگی بکنن که میشه مردم خودشون (اسرائیلی ها) نه بقیه قبایل. کلا خدا خیلی به جزییات اهمیت میده و دوست داره هرچیزی به روش خاصی انجام بشه پس بهتره توجه کنن وگرنه پخ پخ! و خب مردم برگزیده خداوند حق دارن مردمی که خدا برنگزیده رو بکشن چون خدا گفته میتونن. و در آخر به یاد داشته باشید که god indeed works in mysterious ways!! پ.ن: از بین این پنج تا کتاب، پیدایش و خروج رو بیشتر از همه دوست داشتم. داستان هاش خیلی باحال بودن و منو یاد یه انیمیشن که وقتی بچه بودم نشون میداد میانداختن فکر کنم اسمش پیامبران مقدس یا همچین چیزی بود🤔🤔
عهد عتیق پیروز سیار صرفاً یه ترجمه از تورات و انجیل در کنار ترجمههای دیگه نیست. عهد عتیق پیروز سیار یه Study Bible موارداستعمال یه کلمه در عهدین آیات مرتبط به هر آیه رو فهرست کرده، و حواشی متعددی در مورد ترجمهٔ کلمات و زمینهٔ تاریخی و تحقیقات انجام شده راجع به آیات آورده. برای کسی که میخواد کار تحقیقاتی بکنه، Study Bible ضروریه، فارغ از خوب یا بد بودن ترجمه (به نظرم ترجمهٔ پیروز سیار بهترین ترجمهٔ عهدین نیست).
تازگی سید حسین نصر چنین کاری در مورد قرآن انجام داده که فکر میکنم جزء اولین Study Quranها باشه.
عهد عتیق شامل کتابهایی است که به سنت یهودی میپردازد و قبل «عهد جدید» و زندگی عیسی اتفاق افتاده است. جلد اول (بر اساس نشر هرمس) تورات است که خود از پنج کتاب مختلف تشکیل شده است. کتاب اول «پیدایش» از آفرینش زمین شروع میشود و تا مرگ حضرت یوسف ادامه پیدا میکند. از داستان مشهور آدم و حوا و قصههای دیگری که شنیدهایم. خدا در این کتاب خیلی کینهای است واقعاً! تقی به توقی میخورد یک عذابی میفرستد یا قهر میکند. پیغمبران هم همین طور هستند و هیچ ایدهای که نشان دهد آدمهای خاصی هستند به دست ما نمیدهد. دروغ میگویند، دیگران را نفرین میکنند و ادا گول میزنند. جذابترین بخش کتاب سِیر کتاب از آدم تا یوسف هست که انگار مشغول خواندن شجرهنامه هستی. از طرفی ریشۀ نامها را متوجه میشوی و خواندن اصل قصهها تا شنیدهها بسیار جالب و گاهاً غیرقابلانتظار است. خروج، کتاب دوم زندگی موسی است و تا آخر تورات همین ماجرا ادامه دارد. از اینجا قصه خیلی تغییر میکند و واقعاً عجیب میشود. خداوند مستقیم سراغ موسی میرود و با او حرف میزند. البته قبلاً هم چنین کرده بود اما اینجا خدا شبیه مدیر مدرسه یا یک والد است که گاهاً موسی میتواند از او خواهشهایی کند و حتی مخالفت کند. از اینجا خداوند تصمیم گرفته که بنی اسرائیل را از زیر یوغ مصریان آزاد کند و هر بلایی که دلش میخواهد سر مصریان میآورد. حتی اشاره میکند که دل فرعون را سخت کرده و انگار واقعاً مرض داشته. یعنی به جای یک کار ساده با هزارتا بدبختی بالاخره این قوم را آزاد میکند و وسط بیابان میگذارندشان تا برسند به ارض موعود. حالا این وسط قوم هم دقیقه به دقیقه معجزه دیده ولی باز غر میزند. هر روز غر میزند و واقعاً «بهانههای بنیاسرائیلی» میآورند. موسی هم شبیه رابط میرود پیش خدا و با او صحبت میکند یا شاید فرجی شود. لاویان و اعداد خیلی خیلی عجیب بودند. کتاب قانون هستند و خداوند مشخصاً میگوید چه کنند. از این بابت عجیب است که تا قبل از این خدا چنین کاری نمیکرده و یکهو یک عالمه آداب و سنن میچیند و ریز به ریز میگوید چه کنند. دقیقاً شبیه صحن مجلس است و البته فقط دو عضو دارد. موسی که میرود پیش خدا و قدم به قدم به بقیه میگوید چه کنند. در این بین نباید از اهمیت هارون هم بگذریم. در قصه دست راست موسی است و البته گاهی هم اشتباه میکند. نمیفهمم که چرا خدا یکهو خواسته این همه قوانین را درست کند و چه نیازی دارد؟ راستش را بخواهید متاسفانه به خاطر زندگی در این زمانه واقعاً شبیه حرم رضوی است که تبدیل میشود به «دکانی برای چاپیدن». خدا خیلی هم بیاعصاب میشود و تا چیزی بگویی بلا سر مردم میآورد تا به غلط کردن بیفتد. تثنیه آخر قصۀ موسی است که به ارض موعود برسند و گفتههای موسی. شبیه خطابههایی که قبل از مرگ برای قوم بگوید. خدای تورات اصلاً هوشمند نیست و این قابل پیشبینی بود. کاملاً مشخص است که قصهگو و کاتب نیاز به نیرویی والا داشتند و خب، انسانهایی هم نبودند که خیلی قصههای پیچیده بتوانند بگویند برای همین خصیصههای خیلی انسانی دارد و تنها قابل دیدن نیست. شبیه خدایان رم یا یونان برای خودش میپلکد و فقط قدرتی خاص دارد. از طرفی برگزیده شدن قوم هم عجیب است. یکهو از بین این همه آدم و گروه بنی اسرائیل برگزیده میشوند و واقعاً قوم رومخی هستند ولی خدا هر کی جلویشان باشد را له میکند و اصطلاحاً میگوید «بروید جلو من میآید.» انگار کاتب خدا را فقط و فقط برای خودش میکند.
کتاب مقدّس، در سنّت کلیسای کاتولیک، از هفتادوسه کتاب تشکیل شده است که چهلوشش کتاب از آن به یهودیان و بیستوهفت کتاب از آن به مسیحیان اختصاص دارد. کتب مقدّس یهودیان، عهد عتیق، و بخش بنیادین آن، تورات، نام دارد که حاوی پنج کتاب است: سِفر پیدایش، سِفر خروج، سِفر اعداد، سِفر تثنیه و سِفر لاویان (عهد عتیق، ۱۳۹۳: ۱/ ۱۷-۳۰). چنانکه کتب مقدّس مسیحیان، عهد جدید، و بخش اصلی آن، انجیل، نام دارد که متشکّل از چهار کتاب است: انجیل مَرقُس، انجیل مَتّی، انجیل لوقا و انجیل یوحنّا (عهد جدید، ۱۳۹۷: ۳/ ۲۵-۲۶).
زبان اصلی عهد عتیق، عبری و اندکی آرامی است که خاستگاه آن کنعان یا همان فلسطین در ده یا یازده قرن قبل از میلاد است (عهد عتیق، ۱۳۹۳: ۱/ ۲۴-۲۸). عهد جدید نیز به زبان یونانی و چهار قرن پس از میلاد مسیح به دست ما رسیده است (عهد جدید، ۱۳۹۷: ۳/ ۳۳-۶۴).
و اما از ترجمههای فارسی عهدین میتوان به ترجمۀ مشترک ویلیام گِلِن و هِنری مارتین با همکاری فاضلخان همدانی در سال ۱۸۴۶ و ترجمۀ جدید و ارزشمند پیروز سیار در دهۀ ۹۰ اشاره کرد که مأخذ آن، روایت فرانسوی کتاب مقدّس اورشلیم است. نقل و روایتی که از دیدگاه بسیاری از صاحبنظران معتبرترین ترجمۀ کتاب مقدّس، به زبان فرانسه، بهشمار میآید که به اکثر زبانهای اروپایی هم برگردانده شده است (همان: ۳/ ۳۵-۳۶).
در باب چهارم از رسالۀ اول یوحنّا خدا محبت خوانده شده است (همان: ۱۱۰۵/۳) و در آیههای نخستین انجیلِ یوحنّا آمده است: در آغاز کلمه بود و کلمه نزد خدا بود و کلمه خدا بود (همان: ۳/ ۴۶۹).
در باب بیستم از سِفر پیدایش آمده است:
ابراهیم در باب زن خویش ساره گفت: این خواهر من است و اَبیمَلِک، پادشاه جَرار، ساره را گرفت. لیک خدا در طول شب اَبیمَلِک را دیدار کرد و او را گفت: به سبب زنی که گرفتهای خواهی مُرد، چراکه وی زنی شوهردار است. اَبیمَلِک، که به او نزدیک نشده بود، گفت: خداوند من، بیگناه را نیز خواهی میراند؟ مگر او مرا نگفت: این خواهر من است؟... پس آنگاه اَبیمَلِک ابراهیم را بخواند و او را گفت: با ما چه کردی؟... ابراهیم پاسخ گفت: به خویشتن گفتم: به یقین در این مکان هیچ ترسی از خدا نیست، و مرا به سبب زنم خواهند میراند. وانگهی، او به راستی خواهر من است، دختر پدرم و نه دختر مادرم، و زن من شده است (عهد عتیق، ۱۳۹۳: ۱/ ۱۹۵-۱۹۶). در باب هیجدهم از سِفر لاویان و باب بیستوهفتم از سِفر تثنیه آمده است:
شرمگاه خواهر خویش را آشکار مساز، خواه دخترِ پدرت باشد یا دخترِ مادرت (همان: ۱/ ۴۷۳). و نفرین بر آن کس که با خـواهر خـویش، که دخـترِ پدر او یا دخـترِ مادرش است، همخوابه گردد (همان: ۱/ ۶۸۲). در باب سیودوم از سِفر پیدایش آمده است:
و کسی تا بر دمیدن سپیده با او کُشتی گرفت. چون بدید بر او چیره نمیشود، مفصل رانش را بکوفت و ران یعقوب در همان حالکه با او کُشتی میگرفت، از جای برون گشت. گفت: رهایم کن، چه سپیده بر دمیده است، لیک یعقوب پاسخ گفت: تا مرا برکت ندهی، رهایت نخواهم کرد. از او پرسید: نام تو چیست؟ پاسخ گفت: یعقوب. ادامه داد: دیگر ترا نه یعقوب، بلکه اسرائیل خواهند نامید، چه برابر خدا و برابر آدمیان نیرومند بودی و بر او فائق آمدی (همان: ۱/ ۲۴۳-۲۴۴).
در باب دواز��هم از سِفر تثنیه اذعان شده است:
اگر پیامبر یا خواببینی در میان تو برخیزد، اگر آیت یا معجزتی بر تو عرضه دارد و سپس آن آیت یا معجزتی که اعلام کرده به وقوع بپیوندد، اگر آنگاه ترا گوید در پی خدایان دگر رویم و آنها را پرستش کنیم، بر سخنان آن پیامبر یا خوابهای آن خواببین گوش مسپار. یَهُوَه خدایتان شما را میآزماید تا بداند به راستی یَهُوَه خدایتان را به تمامی دل و تمامی جان خویش دوست میدارید؟ از یَهُوَه خدایتان پیروی کنید و از او ترسان باشید... آن پیامبر یا آن خواببین باید میرانده شود، چراکه برابر یَهُوَه خدایت ترویج ارتداد کرده و ترا از راهی که یَهُوَه خدایت فرمان داده است، که در آن گام نهی، بسی منحرف سازد... اگر برادرت یا پسرت یا دخترت یا همسری که در آغوش تو میآرمد یا رفیقی که چون جان تو است، در نهان در پی فریفتن تو برآید و ترا گوید: برویم و خدایان دگر را پرستش کنیم، بدو گوش مسپار و از وی در مگذر. آری، باید او را بمیرانی. او را سنگسار کن تا مرگ وی دررسد (همان: ۱/ ۶۵۱).
و در باب چهاردهم از سِفر تثنیه میخوانیم:
از میان نشخوارگران وحیواناتی که سُم شکافته دارند، اینها را تناول نتوانید کرد: شتر و خرگوش و وَنَک [جانوری بیدُم شبیه گربه] که نشخوار کنند لیک سُم شکافته ندارند؛ آنها را ناپاک شمارید. و خوک که سُم شکافته دارد لیک نشخوار نکند؛ آن را ناپاک شمارید. گوشتشان را تناول و لاشهشان را لمس مکنید. از میان هر آنچه در آب میزید آنچه را باله و فلس ندارد، تناول نتوانید کرد: آنها را ناپاک شمارید (همان: ۱/ ۶۵۳).
طبق روایات عهد جدید، یوسُف، فرزند یعقوب، نامزد مریم بود اما پیش از آنکه آن دو به یکدیگر بپیوندند، مریم، عیسی را از روحالقدس آبستن شد (عهد جدید، ۱۳۹۷: ۳/ ۱۱۹-۱۲۰). عیسی نیز در ادامه به نبوّت رسید و پس از انجام معجزات متعدّدی ازجمله شفای جذامیان و نابینایان و مفلوجان و زنده کردن مردگان، سرانجام به صلیب کشیده شد و وفات یافت (همان: ۳/ ۲۵۴).
در باب دوازدهم از انجیل لوقا آمده است که عیسی ختنه شده است (همان: ۳/ ۳۳۵). هرچند در باب هفتم از رسالۀ اوّل به گُرَنتیان میخوانیم:
اگر کسی بههنگام دعوت خویش مختون بوده است، قَلَفه بر خود ننهد. اگر به هنگام دعوت، نامختون بوده است، خود را مختون نسازد. ختنه هیچ است و نامختون بودن هیچ؛ آنچه مهم است نگاه داشتن احکام خدا است (همان: ۳/ ۸۳۷).
و در باب پانزدهم از انجیل مَتّی شاهد مطلبی هستیم که در آن عیسی یهودیان را در حکم فرزندان خدا و مشرکان را به منزلۀ سگ تصوّر میکند:
زنی کنعانی بیرون آمد و گفت: بر من رحم کن ای خداوند و پسر داود: دخترم سخت گرفتار دیو است... عیسی او را پاسخ گفت: سزاوار نباشد که نان کودکان را برگیریم و برای تولهسگان افکنیم (همان: ۳/ ۱۹۱-۱۹۲).
در باب یازدهم از رسالۀ اوّل به کُرَنتیان از مردان خواسته شده که گیسوان خود را بلند نگذارند که گیسوان بلند بهر مرد شرمآور است. و به زنان گفته شده که که سر خود را بپوشانند وگرنه گیسوان خود را بتراشند (همان: ۳/ ۸۴۷-۸۴۸). و در باب نوزدهم از انجیل مَتّی و باب دهم از انجیل مَرقُس ضمن تأکید بر ناگسستنی بودن پیوند زناشویی، مشاهده میکنیم که هرکس زن خویش را – جز به سبب فحشا - طلاق دهد و زن دیگری را به همسری گیرد، مرتکب زنا شده است (همان: ۳/ ۲۰۷-۲۰۸-۲۹۲).
در باب دوّم از رسالۀ اوّل به تیموتِئوس هم آمده است: زن را اجازت نمیدهم که تعلیم دهد یا بر مرد امر و نهی کند. باید سکوت را حفظ کند. زیرا نخست آدم سرشته شد و سپس حَوّا. و آدم نبود که فریب خورد، بلکه زنِ فریبخورده بود که مرتکب معصیت گشت. با اینهمه زن با مادر شدن نجات خواهد یافت اگر با فروتنی در ایمان و محبّت و قداست پایدار مانَد (همان: ۳/ ۹۷۴).
و در باب یازدهم از کتاب اول پادشاهان میخوانیم که سلیمان افزون بر دختر فرعون، زنان بسیاری را دوست داشت و باآنکه یَهُوَه بنیاسرائیل را از همنشینی با آنان منع کرده بود، لیک سلیمان با محبّت به آنان دل بست. او را هفتصد زن با مرتبت شاهدخت و سیصد سُریّه بود. و چون سالخورده گشت، زنان او دلش را به سوی خدایانِ دگر گرداندند و دل او دیگر به تمامی از آنِ یَهُوَه خدایش نبود، آنچنان که دل پدرش داود بود. یَهُوَه بر سلیمان خشم گرفت، چون دل او از یَهُوَه گشته بود (عهد عتیق، ۱۳۹۷: ۲/ ۴۲۸-۴۲۹).
منابع:
_ عهد عتیق بر اساس کتاب مقدّس اورشلیم: کتابهای شریعت یا تورات، ۱۳۹۳ و ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹، ترجمه پیروز سیار، تهران، هرمس.
_ عهد جدید بر اساس کتاب مقدّس اورشلیم، ۱۳۹۷، ترجمه پیروز سیار، تهران، نی.
خواندن «عهد عتیق» رو هم از سر کنجکاوی و هم به امید فهم بهتر آثاری که بعدها ازش الهام گرفتهن و درک اشارات و وامها شروع کردم. بخش زیادی از همین جلد اول، که شرح قوانین و دستورها و... بود، برام جالب و روشنگر بود، اما نهچندان لذتبخش. امید دارم که از خوندن کتابهای بعدی درس بیشتری بگیرم. کار کارستان پیروز سیار هم واقعاً پنج ستاره میطلبه. سهونیم/چهار ستاره رو بابت کل تجربه گذاشتم نه فقط ترجمه و تحقیق درخشان آقای سیار.
(پینوشت تقریباً بیربط: بارها و بارها موقع خوندن این کتاب ذهنم جهید به سوی «نیروی اهریمنیاش» فیلیپ پولمن و «طلوع هورد» [از مجموعهی وارکرفت] کریستی گلدن. بهخصوص فکر کردن به دومی باعث میشد نیشم باز بشه.)
ترس، بلا، قدرت، خشونت آنچه کوچکترین اثری از آن نمییابی نیازی عارفانه به دینست. مدعی همه چیز، از نحوهی ساخت خانه گرفته تا حکم برخورد دست نامحرم به بدن در میانهی نزاع.
موهبت خواندن آن، تخریب تمامی دیدگاههای کلامی راجع به خدا، صفات او، شکل وحی، رفتار پیامبران و ... ست. شباهت بسیاری احکام، منشا برخی اجزای فقه اسلامی را آشکار میکند. متن به دقت خواننده را ملتفت میسازد که تکوین ادیان سامی، تمهیدی بشری برای حفظ بقاست.
کتاب عهد عتیق همان کتاب مقدس یهودیان است که مسیحیان به عنوان بخش اول از دو بخش کتاب مقدس خود پذیرفته اند. شرح چگونگی خلقت جهان و نوع بشر و ارتباطات روحانی نخستین پیامبران بعد از ابراهیم «کتاب مقدس؛ عهد قدیم» را از طاقچه دریافت کنید https://taaghche.com/book/38131