What do you think?
Rate this book
زندگی مولانا جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولوی
رساله در تحقیق احوال و زندگانی مولانا جلال الدین محمد مشهور بمولوی
با 15 گراور و 1 شجره
بخامه بدیع الزمان فروزانفر
استاد دانشگاه تهران
با 15 گراور و 1 شجره
بخامه بدیع الزمان فروزانفر
استاد دانشگاه تهران
239 pages, Paperback
Published January 1, 2005
1 person is currently reading
17 people want to read
About the author
بدیعالزمان فروزانفر
26 books18 followersمحمدحسین بشرویهای، معروف به بدیعالزمان فروزانفر، فرزند آقا شیخ علی بشرویهای، در سال ۱۲۷۶ ش در یک خانوادهٔ کُرد در بشرویه، از شهرهای خراسان، زاده شد. پدر وی، آقا شیخ علی بشرویهای، از بزرگان منطقهٔ بشرویه و از شعرای دورهٔ مشروطه بود. مقدمات علوم را در زادگاه خود آموخت و آنگاه راهی مشهد شد و از محضر استادان ادبِ حوزهٔ خراسان، همچون ادیب نیشابوری و ادیب پیشاوری، بهره برد. حدود سال ۱۳۰۰ ه. خ. به تهران رفت و تحصیلات خود را در مدرسهٔ سپهسالار ادامه داد و چندی حجرهای در مسجد سپهسالار داشت. در جوانی در همان مدرسه به تدریس پرداخت و چندی بعد در سال ۱۳۰۵ به سِمَت معلمیِ دارالفنون و دارالمعلمین عالی منصوب شد. در سال ۱۳۱۳ به معاونت دانشکدهٔ معقول و منقول (الهیاتِ) دانشگاه تهران منصوب شد.
در سال ۱۳۱۴ هیئت ممیزهٔ دانشگاه تهران، مرکب از نصرالله تقوی، علیاکبر دهخدا و ولیالله نصر، تألیف ارزندهٔ او به نام تحقیق در زندگانی مولانا جلالالدین بلخی را ارزیابی و به او گواهینامهٔ دکتری اعطا کرد. به استناد این گواهینامه، در همان سال، به سِمَت استادیِ دانشسرای عالی و دانشکدههای ادبیات و معقول و منقولِ دانشگاه تهران منصوب شد. در سال ۱۳۲۳، بر اساس رأی شورای استادان، به ریاست دانشکدهٔ معقول و منقول برگزیده شد و تا سال ۱۳۴۶ در این سِمَت باقی بود. از ابتدای تأسیس دورهٔ دکتریِ ادبیات فارسی در دانشگاه تهران، تدریس در دورهٔ دکتری را به عهده گرفت و برنامهٔ این دوره را پایهگذاری کرد. فروزانفر استادِ راهنمای جمعی از دانشجویان مبرّز دورهٔ دکتری در دانشکدههای ادبیات و الهیات بود که اغلبِ آنان بعدها استادان برجستهٔ ادب پارسی و مطالعات فرهنگ ایران شدند؛ از جمله: پرویز ناتل خانلری، ذبیحالله صفا، مهدی حمیدی شیرازی، عبدالحسین زرینکوب، غلامحسین یوسفی، محمدامین ریاحی، قدمعلی سرامی، سید محمد دبیرسیاقی، محمدرضا شفیعی کدکنی، سیمین دانشور، ضیاءالدین سجادی، جلال متینی، سید صادق گوهرین، منوچهر ستوده، منوچهر مرتضوی و بسیاری دیگر.
فروزانفر در سال ۱۳۴۶ از استادی دانشگاه بازنشسته شد، اما همکاری خود را در تدریس در دورهٔ دکتری ادبیات فارسی تا روزهای پایانیِ عمر ادامه داد. در همین زمان، عضویت مجلس سنا را یافت. مدتی نیز ریاست کتابخانهٔ سلطنتی را نیز به عهده گرفت. بدیعالزمان فروزانفر در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۹ براثر سکتهٔ قلبی در ۷۳ سالگی درگذشت.
در سال ۱۳۱۴ هیئت ممیزهٔ دانشگاه تهران، مرکب از نصرالله تقوی، علیاکبر دهخدا و ولیالله نصر، تألیف ارزندهٔ او به نام تحقیق در زندگانی مولانا جلالالدین بلخی را ارزیابی و به او گواهینامهٔ دکتری اعطا کرد. به استناد این گواهینامه، در همان سال، به سِمَت استادیِ دانشسرای عالی و دانشکدههای ادبیات و معقول و منقولِ دانشگاه تهران منصوب شد. در سال ۱۳۲۳، بر اساس رأی شورای استادان، به ریاست دانشکدهٔ معقول و منقول برگزیده شد و تا سال ۱۳۴۶ در این سِمَت باقی بود. از ابتدای تأسیس دورهٔ دکتریِ ادبیات فارسی در دانشگاه تهران، تدریس در دورهٔ دکتری را به عهده گرفت و برنامهٔ این دوره را پایهگذاری کرد. فروزانفر استادِ راهنمای جمعی از دانشجویان مبرّز دورهٔ دکتری در دانشکدههای ادبیات و الهیات بود که اغلبِ آنان بعدها استادان برجستهٔ ادب پارسی و مطالعات فرهنگ ایران شدند؛ از جمله: پرویز ناتل خانلری، ذبیحالله صفا، مهدی حمیدی شیرازی، عبدالحسین زرینکوب، غلامحسین یوسفی، محمدامین ریاحی، قدمعلی سرامی، سید محمد دبیرسیاقی، محمدرضا شفیعی کدکنی، سیمین دانشور، ضیاءالدین سجادی، جلال متینی، سید صادق گوهرین، منوچهر ستوده، منوچهر مرتضوی و بسیاری دیگر.
فروزانفر در سال ۱۳۴۶ از استادی دانشگاه بازنشسته شد، اما همکاری خود را در تدریس در دورهٔ دکتری ادبیات فارسی تا روزهای پایانیِ عمر ادامه داد. در همین زمان، عضویت مجلس سنا را یافت. مدتی نیز ریاست کتابخانهٔ سلطنتی را نیز به عهده گرفت. بدیعالزمان فروزانفر در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۹ براثر سکتهٔ قلبی در ۷۳ سالگی درگذشت.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 3 of 3 reviews
October 3, 2021
نه فرشته، نه شیطان
بعضی چیزها مصداق ماموریت غیرممکن هستند، هرکار کنی رفتن سمتشان کار دشواری است. از آنهایی است که به قول ضربالمثل «گاو نر میخواهد و مرد کهن»!
مولوی یکی از آن غیرممکنها است. رفتن سمت او کار بس بزرگی است که بیهمرهی خضر در وادی او رفتن اگر خطرناک نباشد، حداقل عایدی آدم کمتر خواهد بود. سادهتر بنویسم چیزی زیادی دستگیر آدم نمیشود. برای همین شناخت نسبی داشتن برای وارد شدن به عالم مولوی و اشعارش اگر نگوییم ضرورت دارد، ولی میتوان گفت مانند چراغی است که در مواقع ضروری میتوان از آن برای یافتن مسیر کمک گرفت. در این زمینه کتب مختلفی هست که میشود به آنها رجوع کرد و پا به دنیای مولوی گذاشت. از آثاری که اساتید مولویشناس و مولویپژوه نوشتهاند تا کسانی که از روی ذوق و سلیقه دست به قلم شده چیزهایی درباره مولوی نوشتهاند اما میخواهیم در ادامه به اثر یکی از اولین مولویپژوهان صد سال اخیر ایران اشاره کنیم که راهگشای دیگران در رسیدن به معانی و دریای معارف مولوی بوده است.
بدیعالزمان فروزانفر در سالهایی که حتی یک نسخه منقح و پاکیزه از مثنوی در دسترس نبود و اگر بود نایاب بود، دست به کار بزرگی زد و از میان کتب تاریخی و اسناد موجود که در اختیار افراد مختلف بوده، رسالهای در زندگی و احوال مولوی نوشت تا چراغی باشد پیشروی جویندگان معارف مولوی که ریشه در سلوک و زندگی او نیز داشته است. کتابی که امروز با عنوان «زندگی مولانا» منتشر میشود و در سال ۱۳۱۵ خورشیدی به انجام رسیده است.
شاید در مواجهه با این کتاب اینطور تصور شود که مرحوم فروزانفر کار شاقی نکرده و حرف تازهای نگفته، ولی باید کتاب و تلاش او را در موقعیتی داوری کنید که او یک کتاب را از مرحوم دهخدا امانت میگرفته و کتابی را از یک کتابخانه شخصی! در این شرایط که حتی مثنوی به شکل امروز در دسترس فارسیزبانها نبوده و غیر از نسخه علاءالدوله نسخه دیگری وجود نداشته و نسخه مشهور رینولد نیکلسون از مثنوی هنوز منتشر نشده بود، مرحوم فروزانفر با گشت و گذار در کتابهای تاریخی، زندگی مولوی را به رشته تحریر میکشد و اثری خلق میکند که امروز بعد از گذشت هشتاد و پنج سال هنوز هم میتواند محل بحث و گفتوگو باشد. کتابی که در روزگار نبود اینترنت و دسترسیهای آسان به نسخ مختلف چاپی تدوین و تالیف شده و حکایت از کار عظیم مرحوم فروزانفر دارد.
یادآوری این نکته ضروری است که نثر این کتاب به نثر کهن بیشباهت نیست که بخشی از آن به خاطر دوره تاریخی و مطالعات مرحوم فروزانفر است و بخشی هم ناظر بر شخصیتی که کتاب درباره او نوشته شده که به نظر میرسد به همین دلیل مولف چنین نثری را برای کتابش برگزیده؛ نثری که با وجود کهن بودن خوانا و مفهوم است. این تذکر و یادآوری به این خاطر بود که تصور نشود در کتاب با زبانی امروزی روبهرو خواهیم شد و بعد از مواجهه دلزده شویم.
زندگی و زیست مولانا همراه با اتفاقاتی است که آن را در هالهای از راز و رمز پیچیده، حمله مغول، دیدار عطار و تعبیری که او برای مولانا به کار میبرد، شاگردی برهانالدین محقق و در نهایت دیدار شمس و ناپدید شدن شمس تبریز و سوختهجانی مولوی، سبب شده که افسانهها و نقلهای نامعتبر گرد او بسیار باشد. تا جایی که برخی از مریدان و اطرافیان و حتی مریدان شاگردان مولوی بعدها چیزهایی را به او منتسب کردند که بیپایه و اساس بودن آنها را میتوان دریافت که برخاسته از شور مریدانه و علاقه مومنانه بوده است.
بدیعالزمان فروزانفر در این کتاب بر یک مبنای علمی در بخشهای مختلف تصویری دقیق همراه با گزارههای نسبتا دقیق تاریخی از زندگی و زمانه مولوی به نمایش در میآورد. تصویری که خواننده آن را نه قدسی و نه لاابالی میبیند. مولف کوشش کرده از افتادن به دام روایتهای قدسی پرهیز کند و هرجا تاریخ (برای نمونه مناقبالعارفین اثر افلاکی) به این سو میل کرده او با آوردن روایتهای نقیض یا بدل آنها سعی کرده مسیر را اصلاح کند. فروزانفر در کتابش از تولد تا مرگ مولوی را به همین شیوه نقل میکند و در کنار آن به خانواده مخصوصا پدرش و سلسله اساتید و شاگردانش و دامنه نفوذ و تاثیرش میپردازد. در بخشهای پایانی درباره آثار و مریدان و مواردی از این دست سخن میگوید و در همه این موارد آن روش انتقادی برخورد با تاریخ را در پیش گرفته و از آن مسیر خارج نمیشود. از این حیث باید گفت این کتاب یکی از آثار جدی پژوهشی درباره زندگی مولوی است که فروزانفر با توجه به دسترسیهایش آن را تدوین کرده است.
خواننده در این اثر میتواند تصویری از زندگی مولوی را به تماشا بنشیند. این اثر در شناخت مولوی و راه یافتن به جهان او اثر توصیهشدنی و مهمی است ولی نباید از مرتبه و سطحی که مخاطب دارد غافل شد.
منتشر شده در مجله الکترونیک واو: https://evav.ir/%d9%86%d9%87-%d9%81%d...
بعضی چیزها مصداق ماموریت غیرممکن هستند، هرکار کنی رفتن سمتشان کار دشواری است. از آنهایی است که به قول ضربالمثل «گاو نر میخواهد و مرد کهن»!
مولوی یکی از آن غیرممکنها است. رفتن سمت او کار بس بزرگی است که بیهمرهی خضر در وادی او رفتن اگر خطرناک نباشد، حداقل عایدی آدم کمتر خواهد بود. سادهتر بنویسم چیزی زیادی دستگیر آدم نمیشود. برای همین شناخت نسبی داشتن برای وارد شدن به عالم مولوی و اشعارش اگر نگوییم ضرورت دارد، ولی میتوان گفت مانند چراغی است که در مواقع ضروری میتوان از آن برای یافتن مسیر کمک گرفت. در این زمینه کتب مختلفی هست که میشود به آنها رجوع کرد و پا به دنیای مولوی گذاشت. از آثاری که اساتید مولویشناس و مولویپژوه نوشتهاند تا کسانی که از روی ذوق و سلیقه دست به قلم شده چیزهایی درباره مولوی نوشتهاند اما میخواهیم در ادامه به اثر یکی از اولین مولویپژوهان صد سال اخیر ایران اشاره کنیم که راهگشای دیگران در رسیدن به معانی و دریای معارف مولوی بوده است.
بدیعالزمان فروزانفر در سالهایی که حتی یک نسخه منقح و پاکیزه از مثنوی در دسترس نبود و اگر بود نایاب بود، دست به کار بزرگی زد و از میان کتب تاریخی و اسناد موجود که در اختیار افراد مختلف بوده، رسالهای در زندگی و احوال مولوی نوشت تا چراغی باشد پیشروی جویندگان معارف مولوی که ریشه در سلوک و زندگی او نیز داشته است. کتابی که امروز با عنوان «زندگی مولانا» منتشر میشود و در سال ۱۳۱۵ خورشیدی به انجام رسیده است.
شاید در مواجهه با این کتاب اینطور تصور شود که مرحوم فروزانفر کار شاقی نکرده و حرف تازهای نگفته، ولی باید کتاب و تلاش او را در موقعیتی داوری کنید که او یک کتاب را از مرحوم دهخدا امانت میگرفته و کتابی را از یک کتابخانه شخصی! در این شرایط که حتی مثنوی به شکل امروز در دسترس فارسیزبانها نبوده و غیر از نسخه علاءالدوله نسخه دیگری وجود نداشته و نسخه مشهور رینولد نیکلسون از مثنوی هنوز منتشر نشده بود، مرحوم فروزانفر با گشت و گذار در کتابهای تاریخی، زندگی مولوی را به رشته تحریر میکشد و اثری خلق میکند که امروز بعد از گذشت هشتاد و پنج سال هنوز هم میتواند محل بحث و گفتوگو باشد. کتابی که در روزگار نبود اینترنت و دسترسیهای آسان به نسخ مختلف چاپی تدوین و تالیف شده و حکایت از کار عظیم مرحوم فروزانفر دارد.
یادآوری این نکته ضروری است که نثر این کتاب به نثر کهن بیشباهت نیست که بخشی از آن به خاطر دوره تاریخی و مطالعات مرحوم فروزانفر است و بخشی هم ناظر بر شخصیتی که کتاب درباره او نوشته شده که به نظر میرسد به همین دلیل مولف چنین نثری را برای کتابش برگزیده؛ نثری که با وجود کهن بودن خوانا و مفهوم است. این تذکر و یادآوری به این خاطر بود که تصور نشود در کتاب با زبانی امروزی روبهرو خواهیم شد و بعد از مواجهه دلزده شویم.
زندگی و زیست مولانا همراه با اتفاقاتی است که آن را در هالهای از راز و رمز پیچیده، حمله مغول، دیدار عطار و تعبیری که او برای مولانا به کار میبرد، شاگردی برهانالدین محقق و در نهایت دیدار شمس و ناپدید شدن شمس تبریز و سوختهجانی مولوی، سبب شده که افسانهها و نقلهای نامعتبر گرد او بسیار باشد. تا جایی که برخی از مریدان و اطرافیان و حتی مریدان شاگردان مولوی بعدها چیزهایی را به او منتسب کردند که بیپایه و اساس بودن آنها را میتوان دریافت که برخاسته از شور مریدانه و علاقه مومنانه بوده است.
بدیعالزمان فروزانفر در این کتاب بر یک مبنای علمی در بخشهای مختلف تصویری دقیق همراه با گزارههای نسبتا دقیق تاریخی از زندگی و زمانه مولوی به نمایش در میآورد. تصویری که خواننده آن را نه قدسی و نه لاابالی میبیند. مولف کوشش کرده از افتادن به دام روایتهای قدسی پرهیز کند و هرجا تاریخ (برای نمونه مناقبالعارفین اثر افلاکی) به این سو میل کرده او با آوردن روایتهای نقیض یا بدل آنها سعی کرده مسیر را اصلاح کند. فروزانفر در کتابش از تولد تا مرگ مولوی را به همین شیوه نقل میکند و در کنار آن به خانواده مخصوصا پدرش و سلسله اساتید و شاگردانش و دامنه نفوذ و تاثیرش میپردازد. در بخشهای پایانی درباره آثار و مریدان و مواردی از این دست سخن میگوید و در همه این موارد آن روش انتقادی برخورد با تاریخ را در پیش گرفته و از آن مسیر خارج نمیشود. از این حیث باید گفت این کتاب یکی از آثار جدی پژوهشی درباره زندگی مولوی است که فروزانفر با توجه به دسترسیهایش آن را تدوین کرده است.
خواننده در این اثر میتواند تصویری از زندگی مولوی را به تماشا بنشیند. این اثر در شناخت مولوی و راه یافتن به جهان او اثر توصیهشدنی و مهمی است ولی نباید از مرتبه و سطحی که مخاطب دارد غافل شد.
منتشر شده در مجله الکترونیک واو: https://evav.ir/%d9%86%d9%87-%d9%81%d...
July 3, 2019
کتاب بسیار جذاب
نثر ادیبانه و دلنشین
استاد فروزانفر با دقت نظر مثال زدنی در بین تمامی منابع در دسترس طی چندین سال تلاش کرده دقیقترین روایت رو از نظر تاریخی ارائه بده
همچنان که از پس ارائه ی احوالات و سفر معنوی مولانا به بهترین شکل بر آمده
از جذابترین چیزهای این کتاب برای من اینه که در کنار آشنا شدن با زندگی مولانا، در مورد برهه ی تاریخی که توش زندگی میکرده و شخصیتهای برجسته ی حکمت و عرفان و جدال عقل و دل کلی اطلاعات به دست میاری
یه کم کسل کننده میشه آخراش، خصوصن بخش دومش که پیوسته خیلی مفصل و مفیده اما تدوین خوبی نداره
نثر ادیبانه و دلنشین
استاد فروزانفر با دقت نظر مثال زدنی در بین تمامی منابع در دسترس طی چندین سال تلاش کرده دقیقترین روایت رو از نظر تاریخی ارائه بده
همچنان که از پس ارائه ی احوالات و سفر معنوی مولانا به بهترین شکل بر آمده
از جذابترین چیزهای این کتاب برای من اینه که در کنار آشنا شدن با زندگی مولانا، در مورد برهه ی تاریخی که توش زندگی میکرده و شخصیتهای برجسته ی حکمت و عرفان و جدال عقل و دل کلی اطلاعات به دست میاری
یه کم کسل کننده میشه آخراش، خصوصن بخش دومش که پیوسته خیلی مفصل و مفیده اما تدوین خوبی نداره
Displaying 1 - 3 of 3 reviews