Jacob van Lennep (1802-1868) was in de negentiende eeuw een veelgelezen schrijver. Als schrijver en als kamerlid had hij de moed opinies uit te dragen die niet pasten bij zijn voorname komaf. Het was dan ook een slimme zet van Van Lennep om als bekende Nederlander mensenhandel en prostitutie met een roman te bestrijden en niet met een juridische verhandeling. Na verschijning in 1866 veroorzaakte De lotgevallen van Klaasje Zevenster flinke opschudding. Dat paste Van Lennep wel. Maar rebel met een zaak die hij was, ging het hem vooral om misstanden recht te zetten. Klaasje Zevenster is slechts een greep uit wat Jacob van Lennep voor de samenleving heeft gedaan.
Gera de Bruijn heeft de negentiende eeuwse editie van Klaasje Zevenster flink onderhanden genomen. Ze moderniseerde de taal voor de hedendaagse lezer en ontdeed de roman van lange betogen over zaken als roken en het gebruik van u en jij. Ze schrapte wijdlopige beschrijvingen van interieurs of kleding, en tal van verhandelingen over maatschappelijke vraagstukken. Het resultaat is een moderne uitgave die recht doet aan het werk van Jacob van Lennep en de ziel van de roman heel laat: Klaasje Zevenster - een meisje dat als sinterklaassurprise anoniem te vondeling wordt gelegd, en als jonge vrouw probeert vat op haar leven te krijgen.
De eerste drie boeken beluisterd op Librivox.com, voorgelezen door de voortreffelijke Anna Simon. De laatste twee boeken zelf gelezen, omdat ik niet kon wachten tot Anna Simon daarmee klaar was. Erg genoten van de welsprekendheid, waarmee de hoofdpersonen converseren. Later kwamen daar verwikkelingen bij, die soms wel heel erg op toeval berustten. Van Lennep heeft de tijd (ruim duizend pagina’s) genomen om de gebeurtenissen rond de engelachtige vondeling Klaasje Zevenster te vertellen. Mij stoorde het niet, omdat het zo zorgvuldig gebeurt en ik een mooi inkijkje kreeg in het leven van de gegoede stand rond 1840. Wat mij betreft kan het boek wedijveren met de werken van Jane Austen.
Dit was wel een gevalletje 'never judge a book by its cover' want ik verwachtte in een zevenzussenachtige situatie terecht te komen maar het was meer het niveau Jane Eyre en echt een avontuur (ondanks negentiende eeuws).
De lotgevallen van Klaasje Zevenster - Jacob van Lennep in een bewerking van Gera de Bruijn. Een Pareltje uit de Nederlandse literatuur. De avonturen van Klaasje Zevenster was destijds (1866) een vijf delige roman, die veel gelezen werd, veel ophef veroorzaakte en tot felle reacties leidde “… een schandelijk boek…” Van Lennep had al een reputatie opgebouwd als dichter, letterkundige en romanschrijver. Deze keer is het een zedenroman. In het verhaal stelt hij morele aspecten ter discussie: * ‘slavernij’, uitbuiting van de laagste klasse door de adel. * buitenechtelijke verhoudingen ( met een slechte afloop) * corruptie bij de politie * bordeelbezoek, gedwongen prostitutie
Zijn privé-opvattingen over deze praktijken komen in dit verhaal naar voren. Rosalie helpt Klaasje (dan Nicolette) uit de droom en zij vertelt hoe het echt zit (blz 257 t/m 258). Dan komen we ook bij de diepere bedoeling van de schrijver: mensenhandel en gedwongen prostitutie bestrijden via deze roman! Eenmaal tot val gebracht voor eeuwig verloren! “…..de uitlevering van een jong meisje.. de vernietiging van haar toekomst…” ( blz.242) Van Lennep stelt dat hij meisjes en vrouwen wil waarschuwen voor dit lot. Ze komen er niet meer uit! Let op: heren worden door hem niet aangesproken. Het verhaal: Sinterklaasavond, de dorstige Pléiaden, een zeven koppig Leids Dispuut, krijgt een bizarre surprise: een meisje van enkele dagen oud. Zij besluiten tot gezamenlijke adoptie, noemen het meisje Klaasje Zevenster. En zorgen later voor een goede opleiding van Nicolette, zoals haar nieuwe naam wordt. Maar dan, na deze school? Waar moet Nicolette heen? Hoe vindt zij een baan? Na haar verblijf bij de adoptievader-predikant Bol krijgt ze een baan als gouvernante bij de pleegvader/ familie Zirik in Den Haag. Mevr. Zirik kan haar bloed wel drinken, doet alles om haar kwijt te raken, verzwaart haar taak met de opdracht om ook kindermeisje te zijn en naai- versteljuffrouw. Nicolette is beeldschoon en wordt achtervolgd door mannen, zij begrijpt wel dat zij niet boven haar stand moet huwen! Daarom wijst zij het huwelijksverzoek van Maurits ( broer van pleegvader Eylar) af. Maar ook onaangename griezels achtervolgen haar. Als ze met de kinderen van Zirik aan het wandelen is wordt ze lastig gevallen! Ze vlucht in de armen van een ‘hoeren madame’, een bordeelhoudster. Naïef als ze is, denkt ze dat het een soort kostschool is. Rosalie schetst de harde realiteit voor haar. Klaasje wordt ziek, ze weet te ontsnappen, maar haar lot is getekend! Was deze roman een aanzet tot, of past het precies in de realistische stroming binnen de literatuur. Tijdens het verhaal komt de verteller vaak om de hoek kijken om tegen de lezer te spreken of hem ergens opmerkzaam op te maken. Hij organiseert en becommentarieert de gebeurtenissen. Hij schetst hoe destijds de maatschappij stond t.o.v. de moeilijke positie van alleenstaande vrouwen en prostitutie Gelukkig lees ik dit nu en leef ik niet in die tijd. Al met al een boek waard om te lezen, maar neem wel de tijd, lees secuur, het is mooi van taal, een prachtig tijdsbeeld, ingewikkelde relaties en familiebanden… een onverwachte ( maar wel subtiel hier en daar aangeduide) ontknoping …… Het is genieten een dikke 500 bladzijden …genieten! ****
Wat een prachtige dialogen, mooie gecompliceerde verhaallijnen met een fijne, romantische ontknoping. Ik heb erg genoten van dit boek. Het geeft en passant een goede inkijk in het leven in Nederland in de negentiende eeuw.