What do you think?
Rate this book
15 eeuwen Nederlandse taal
Hoe ontstond het Nederlands uit het Indo-Europees? Hoe belangrijk was het contact met sprekers van andere talen, dialecten of groepstalen? Waarom leren we op school dat hij vindt met dt moet, maar ik vind met een d? 15 eeuwen Nederlandse taal beschrijft de evolutie van de Nederlandse taal. Ieder hoofdstuk begint met een korte beschrijving van de taalcontacten in een bepaalde periode en de belangrijkste maatschappelijke veranderingen in die tijd. Daarna lezen we hoe klanken, vormen, woordvormingen en zinsbouw hierdoor zijn beïnvloed. Eén ding is duidelijk: het Nederlands heeft altijd opengestaan voor invloeden van buiten; migratie en taalcontact zijn drijvende factoren voor taalverandering.
Nicoline van der Sijs is senior-onderzoeker aan het Meertens
Instituut en hoogleraar historische taalkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij publiceerde onder meer het Van Dale Groot Leenwoordenboek, Taal als mensenwerk en Nederlandse
woorden wereldwijd. Ze is oprichter van etymologiebank.nl en vaste medewerker van Onze Taal.
Nicoline van der Sijs is senior-onderzoeker aan het Meertens
Instituut en hoogleraar historische taalkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij publiceerde onder meer het Van Dale Groot Leenwoordenboek, Taal als mensenwerk en Nederlandse
woorden wereldwijd. Ze is oprichter van etymologiebank.nl en vaste medewerker van Onze Taal.
256 pages, Paperback
First published November 1, 2019
12 people are currently reading
135 people want to read
About the author
Nicoline van der Sijs
33 books4 followersNicoline van der Sijs is professor Historische Taalkunde aan de Radbout Universiteit Nijmegen en senior-onderzoeker bij het Meertens Instituut. Ze is oprichter van etymologiebank dot nl, vaste medewerker van Onze Taal. Zij schreef al heel wat boeken over taal en ontving o.a. de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor de Geesteswetenschappen.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 11 of 11 reviews
December 31, 2024
Dames en heren, en iedereen daartussen! Een heugelijk moment, daar ik op de valreep mijn 30e boek van 2024 heb uitgelezen! En daarom gaan we dat vanavond groots vieren met vuurwerk!🎆
Dit boek was afgelopen weken een complete obsessie, waardoor ik vrienden en familie de oren van het hoofd heb gepraat, terwijl ze beleefd meeknikten van “oké TJ, ik snap het, “gij” was vroeger een meervoudsvorm”.
——
Dit boek is de vijf sterren meer dan waard. Het is toegankelijk, grondig en boeiend geschreven. Het laat je zien dat talen niet als losse entiteiten moeten worden gezien, maar als delen van één geheel, die elk hun eigen historische ontwikkeling hebben doorgemaakt.
Neem het onderstaande voorbeeld van steeds dezelfde zin in het Nederlands, Engels en Fries, en zie de overeenkomsten:
1. Indo-Europees (5000 v. Chr.)
Eǵh₂om bʰéreti gʷr̥h₂ús ml̥dʰom n̥ dr̥póm
2. Proto-Germaans
Ik baira swēru maþla til þurpaz
3. West-Germaans
Ik bēru swāru mandu tō durp
4. ca. 500-1150 (Oud)
- Ik biru swara mant te thorp (Oudnederlands, Frankisch)
- Ik bere swēre kōr tō thorp (Oudfries, Noordzee-Germaans)
- Ic bere hefige bæsc to þǣm tūne (Oudengels)
5. ca. 1150-1500 (Middel)
- Ic bere een swaere mante te dorpe (Middelnederlands)
- Ik bere in swēre kōr nei it dorp (Middelfries)
- I bere a hevy baskette to the toune (Middelengels)
6. 21e eeuw (Modern)
- Ik draag een zware mand naar het dorp (Nederlands)
- Ik draach in swiere koer nei it doarp (Fries)
- I carry a heavy basket to town (Engels)
——
En daarnaast waren er nog zó veel meer interessante feitjes en inzichten over de taal in dit boek, zoals de oorsprong van achtervoegsels:
-baar:
is afgeleid van baren 'dragen' (de oorspronkelijke betekenis is nog te vinden in vruchtbaar)
-lijk:
is hetzelfde woord als lijk 'lichaam' (tegenwoordig 'dood lichaam'; lieflijk betekende dus letterlijk 'een lief lichaam/ uiterlijk hebben')
-loos:
is afgeleid van (ver)liezen
-zaam:
is afgeleid van (ver)zamelen
-aar:
afgeleid van Latijns Arius (‘man’); zoals in molenaar of eigenaar.
En daarnaast de oorsprong van verschillende zelfstandige naamwoorden, neem deze oude constructies (ca. 5000 v. Chr.)
- Bloem komt van bloeien
- Sleutel van sluiten
- Stekel van steken
- Stempel van stampen
- Zetel van zitten
- Deksel van dekken
- Raadsel van raden
- Eikel van eik
- Voedsel van voeden
- Groen van groeien
——
Maar goed, dit boek staat dus vol met dit soort weetjes. Het maakt je bewust van de taal die je spreekt, waarom we opeens elkaars taalgebruik zijn gaan verbeteren, waar woorden als “jullie” vandaan komen (van ghij lui, jij lui, jijlui, jullie), en hoe de “sch”-klank is ontstaan.
Ik merk dat ik blijf strooien met feitjes, sorry! Dit is het allerlaatste weetje voordat ik me op de oliebollen stort. Hier is het allereerste als Nederlands (Frankisch) beschouwde zinnetje, daterend uit ongeveer het jaar 800:
maltho thi afrio lito
‘ik zeg je: ik maak je vrij, halfvrije’
maltho - “ik zeg”
thi - “jij” (verbogen vorm van “du,” vergelijkbaar met “thy” in het Engels)
afrio - “ik bevrijd, ik maak vrij” (lees fri - vrij. “Fries” = het vrije volk)
lito - “halfvrije” (variant van “laat,” een historische rechtsterm).
Dat was mijn spreekbeurt, zijn er nog vragen?
Dit boek was afgelopen weken een complete obsessie, waardoor ik vrienden en familie de oren van het hoofd heb gepraat, terwijl ze beleefd meeknikten van “oké TJ, ik snap het, “gij” was vroeger een meervoudsvorm”.
——
Dit boek is de vijf sterren meer dan waard. Het is toegankelijk, grondig en boeiend geschreven. Het laat je zien dat talen niet als losse entiteiten moeten worden gezien, maar als delen van één geheel, die elk hun eigen historische ontwikkeling hebben doorgemaakt.
Neem het onderstaande voorbeeld van steeds dezelfde zin in het Nederlands, Engels en Fries, en zie de overeenkomsten:
1. Indo-Europees (5000 v. Chr.)
Eǵh₂om bʰéreti gʷr̥h₂ús ml̥dʰom n̥ dr̥póm
2. Proto-Germaans
Ik baira swēru maþla til þurpaz
3. West-Germaans
Ik bēru swāru mandu tō durp
4. ca. 500-1150 (Oud)
- Ik biru swara mant te thorp (Oudnederlands, Frankisch)
- Ik bere swēre kōr tō thorp (Oudfries, Noordzee-Germaans)
- Ic bere hefige bæsc to þǣm tūne (Oudengels)
5. ca. 1150-1500 (Middel)
- Ic bere een swaere mante te dorpe (Middelnederlands)
- Ik bere in swēre kōr nei it dorp (Middelfries)
- I bere a hevy baskette to the toune (Middelengels)
6. 21e eeuw (Modern)
- Ik draag een zware mand naar het dorp (Nederlands)
- Ik draach in swiere koer nei it doarp (Fries)
- I carry a heavy basket to town (Engels)
——
En daarnaast waren er nog zó veel meer interessante feitjes en inzichten over de taal in dit boek, zoals de oorsprong van achtervoegsels:
-baar:
is afgeleid van baren 'dragen' (de oorspronkelijke betekenis is nog te vinden in vruchtbaar)
-lijk:
is hetzelfde woord als lijk 'lichaam' (tegenwoordig 'dood lichaam'; lieflijk betekende dus letterlijk 'een lief lichaam/ uiterlijk hebben')
-loos:
is afgeleid van (ver)liezen
-zaam:
is afgeleid van (ver)zamelen
-aar:
afgeleid van Latijns Arius (‘man’); zoals in molenaar of eigenaar.
En daarnaast de oorsprong van verschillende zelfstandige naamwoorden, neem deze oude constructies (ca. 5000 v. Chr.)
- Bloem komt van bloeien
- Sleutel van sluiten
- Stekel van steken
- Stempel van stampen
- Zetel van zitten
- Deksel van dekken
- Raadsel van raden
- Eikel van eik
- Voedsel van voeden
- Groen van groeien
——
Maar goed, dit boek staat dus vol met dit soort weetjes. Het maakt je bewust van de taal die je spreekt, waarom we opeens elkaars taalgebruik zijn gaan verbeteren, waar woorden als “jullie” vandaan komen (van ghij lui, jij lui, jijlui, jullie), en hoe de “sch”-klank is ontstaan.
Ik merk dat ik blijf strooien met feitjes, sorry! Dit is het allerlaatste weetje voordat ik me op de oliebollen stort. Hier is het allereerste als Nederlands (Frankisch) beschouwde zinnetje, daterend uit ongeveer het jaar 800:
maltho thi afrio lito
‘ik zeg je: ik maak je vrij, halfvrije’
maltho - “ik zeg”
thi - “jij” (verbogen vorm van “du,” vergelijkbaar met “thy” in het Engels)
afrio - “ik bevrijd, ik maak vrij” (lees fri - vrij. “Fries” = het vrije volk)
lito - “halfvrije” (variant van “laat,” een historische rechtsterm).
Dat was mijn spreekbeurt, zijn er nog vragen?
February 9, 2022
Nicoline van der Sijs is, zo te lezen, een gerenommeerde experte/historica/... wat betreft het Nederlands. Dat merk je aan dit werk, ook al heb je, zoals ik, nog nooit van haar gehoord. Hoe dan ook, ik was op zoek naar een boek over de geschiedenis van de Nederlandse taal, maar vond geen boek dat daaraan beantwoordde. Meestal zijn het dan ook academische werken, die dan weer minder of niet in de boekhandel op voorraad zijn.
Ik heb dan wel nog beide edities van de 'Atlas van de Nederlandse taal' liggen, maar die laten zich niet even gemakkelijk lezen als '15 eeuwen Nederlandse taal' of als een roman. Maar ik zal er wel toe komen, met mondjesmaat.
'15 eeuwen Nederlandse taal' is, als ik het goed begrepen heb, een herwerkte/geüpdatete versie van een van haar oudere werken: 'Geschiedenis van het Nederlands in een notedop'. Naar eigen zeggen/schrijven was die tekst de basis, maar werd de tekst volledig herschreven én aangevuld met nieuw materiaal.
Nicoline van der Sijs heeft haar boek ingedeeld in periodes en je ziet dat die telkens korter zijn, dus dat er ook iets minder veranderingen zijn geweest om tot het Standaardnederlands van vandaag te komen. Dat was ook de opzet: Niet de hele geschiedenis komt ter sprake, anders zou het boek té dik worden, maar enkel (of vooral) díé veranderingen die vandaag nog merkbaar zijn.
De periodes/perioden (ja, ook die "verandering" wordt belicht.):
01) De prehistorie (ca. 5000 v.Chr. - zesde eeuw n.Chr.)
02) De Oudnederlandse dialecten (zesde eeuw tot tweede helft twaalfde eeuw)
03) De Middelnederlandse dialecten (tweede helft twaalfde eeuw tot begin zestiende eeuw)
04) Het ontstaan van de Nederlandse standaardtaal in de zestiende en zeventiende eeuw
05) Cultivering van de schrijftaal in de achttiende en negentiende eeuw
06) De emancipatie van de spreektaal en de opmars van de taalpolitie (twintigste eeuw)
07) Pluricentrisch, digitaal en gelaagd Nederlands (eenentwintigste eeuw)
Of, in een cijfermatige versie:
5000 v.Chr. > 500 n.Chr. (5500 jaar)
500 n.Chr. - 1150 (650 jaar)
1150 - 1500 (350 jaar)
1500 - 1700 (200 jaar)
1700 - 1900 (200 jaar)
1900 - 2000 (100 jaar)
2000 - 2020 (20 jaar)
Ze begint haar werk met een inleiding waarin ze teruggaat naar het Zuid-Rusland van 5000 v.Chr., naar de taal die zich toen zou ontwikkelen tot het Nederlands. Ook komt bijv. taalcontact sterk aan bod, wat een sterke invloed gehad heeft op de verschillende fases die het Nederlands doorlopen heeft en doorloopt.
Tot slot even de opbouw van elk hoofdstuk overnemen: eerst komen klankveranderingen aan bod, daarna veranderingen in de spelling, dan in woordvormen (verbuiging en vervoeging), vervolgens in woordvormingen - eerst samenstellingen en afleidingen, dan leenwoorden - en tot slot komen veranderingen in de zinsbouw aan de orde. (...) Ieder hoofdstuk begint met een korte beschrijving van de taalcontacten en van de belangrijkste maatschappelijke veranderingen uit de bewuste periode die invloed hadden op het taalgebruik, en ieder hoofdstuk eindigt met een samenvatting van de talige situatie aan het eind van de beschreven periode.
Migratie en taalcontacten zijn zeer belangrijk geweest in de ontwikkeling van het Nederlands en blijven de taal ook beïnvloeden. Het Engels, het Frans, het Duits, en nog andere talen hebben allemaal aan het Nederlands bijgedragen, vroeger en/of nu.
Hoewel de focus vooral op Nederland ligt, wordt het Belgisch Nederlands (Vlaams in bijna al zijn facetten) allerminst vergeten, al mocht het uiteraard wat meer bladzijden toebedeeld krijgen. Voor een vollediger beeld, niet om chauvinistische redenen. Alhoewel. ;-)
Zoals iemand anders schreef: iets meer algemene geschiedenis (wellicht bedoelde hij achtergrondinformatie) ware inderdaad welkom, zodat je de verschillende veranderingen beter kunt kaderen. Nu ontbreekt die context grotendeels en komen bepaalde elementen over als herhaling (maar dan in een andere periode).
Wat ik zeker mis, ook al raadpleeg ik dit algemeen niet zo veel: een index. Uit de inhoudstafel kan ik maar moeilijk een bepaald taalaspect (wat vooral - enkel? - in West-Vlaanderen nog gezegd wordt), niet meer vinden zonder het ganse hoofdstuk te doorzoeken. Tot slot nog een minpuntje, voor mij althans: de kaartjes, overgenomen uit een ander geschiedkundig boek, zijn op zich zeer nuttig, zonder de minste twijfel. Echter zijn ze omgezet in grijswaarden, waardoor bepaalde nuances en aanduidingen moeilijker uit de verf komen/belicht worden, ook omwille van de (in het originele boek) gebruikte symbolen.
Zonder in detail te treden, want dat is voor zo'n boek niet zo eenvoudig, is '15 eeuwen Nederlandse taal' meer dan een aanrader voor eenieder die geïnteresseerd is in talen (op een of andere wijze) en alvast een degelijke basis in huis wilt over het Nederlands doorheen de geschiedenis. De minpuntjes die hiervoor vermeld heb, zijn eerder persoonlijk, verhinderen echter niet om een fantastische duik in de geschiedenis te nemen.
Ik heb dan wel nog beide edities van de 'Atlas van de Nederlandse taal' liggen, maar die laten zich niet even gemakkelijk lezen als '15 eeuwen Nederlandse taal' of als een roman. Maar ik zal er wel toe komen, met mondjesmaat.
'15 eeuwen Nederlandse taal' is, als ik het goed begrepen heb, een herwerkte/geüpdatete versie van een van haar oudere werken: 'Geschiedenis van het Nederlands in een notedop'. Naar eigen zeggen/schrijven was die tekst de basis, maar werd de tekst volledig herschreven én aangevuld met nieuw materiaal.
Nicoline van der Sijs heeft haar boek ingedeeld in periodes en je ziet dat die telkens korter zijn, dus dat er ook iets minder veranderingen zijn geweest om tot het Standaardnederlands van vandaag te komen. Dat was ook de opzet: Niet de hele geschiedenis komt ter sprake, anders zou het boek té dik worden, maar enkel (of vooral) díé veranderingen die vandaag nog merkbaar zijn.
De periodes/perioden (ja, ook die "verandering" wordt belicht.):
01) De prehistorie (ca. 5000 v.Chr. - zesde eeuw n.Chr.)
02) De Oudnederlandse dialecten (zesde eeuw tot tweede helft twaalfde eeuw)
03) De Middelnederlandse dialecten (tweede helft twaalfde eeuw tot begin zestiende eeuw)
04) Het ontstaan van de Nederlandse standaardtaal in de zestiende en zeventiende eeuw
05) Cultivering van de schrijftaal in de achttiende en negentiende eeuw
06) De emancipatie van de spreektaal en de opmars van de taalpolitie (twintigste eeuw)
07) Pluricentrisch, digitaal en gelaagd Nederlands (eenentwintigste eeuw)
Of, in een cijfermatige versie:
5000 v.Chr. > 500 n.Chr. (5500 jaar)
500 n.Chr. - 1150 (650 jaar)
1150 - 1500 (350 jaar)
1500 - 1700 (200 jaar)
1700 - 1900 (200 jaar)
1900 - 2000 (100 jaar)
2000 - 2020 (20 jaar)
Ze begint haar werk met een inleiding waarin ze teruggaat naar het Zuid-Rusland van 5000 v.Chr., naar de taal die zich toen zou ontwikkelen tot het Nederlands. Ook komt bijv. taalcontact sterk aan bod, wat een sterke invloed gehad heeft op de verschillende fases die het Nederlands doorlopen heeft en doorloopt.
Tot slot even de opbouw van elk hoofdstuk overnemen: eerst komen klankveranderingen aan bod, daarna veranderingen in de spelling, dan in woordvormen (verbuiging en vervoeging), vervolgens in woordvormingen - eerst samenstellingen en afleidingen, dan leenwoorden - en tot slot komen veranderingen in de zinsbouw aan de orde. (...) Ieder hoofdstuk begint met een korte beschrijving van de taalcontacten en van de belangrijkste maatschappelijke veranderingen uit de bewuste periode die invloed hadden op het taalgebruik, en ieder hoofdstuk eindigt met een samenvatting van de talige situatie aan het eind van de beschreven periode.
Migratie en taalcontacten zijn zeer belangrijk geweest in de ontwikkeling van het Nederlands en blijven de taal ook beïnvloeden. Het Engels, het Frans, het Duits, en nog andere talen hebben allemaal aan het Nederlands bijgedragen, vroeger en/of nu.
Hoewel de focus vooral op Nederland ligt, wordt het Belgisch Nederlands (Vlaams in bijna al zijn facetten) allerminst vergeten, al mocht het uiteraard wat meer bladzijden toebedeeld krijgen. Voor een vollediger beeld, niet om chauvinistische redenen. Alhoewel. ;-)
Zoals iemand anders schreef: iets meer algemene geschiedenis (wellicht bedoelde hij achtergrondinformatie) ware inderdaad welkom, zodat je de verschillende veranderingen beter kunt kaderen. Nu ontbreekt die context grotendeels en komen bepaalde elementen over als herhaling (maar dan in een andere periode).
Wat ik zeker mis, ook al raadpleeg ik dit algemeen niet zo veel: een index. Uit de inhoudstafel kan ik maar moeilijk een bepaald taalaspect (wat vooral - enkel? - in West-Vlaanderen nog gezegd wordt), niet meer vinden zonder het ganse hoofdstuk te doorzoeken. Tot slot nog een minpuntje, voor mij althans: de kaartjes, overgenomen uit een ander geschiedkundig boek, zijn op zich zeer nuttig, zonder de minste twijfel. Echter zijn ze omgezet in grijswaarden, waardoor bepaalde nuances en aanduidingen moeilijker uit de verf komen/belicht worden, ook omwille van de (in het originele boek) gebruikte symbolen.
Zonder in detail te treden, want dat is voor zo'n boek niet zo eenvoudig, is '15 eeuwen Nederlandse taal' meer dan een aanrader voor eenieder die geïnteresseerd is in talen (op een of andere wijze) en alvast een degelijke basis in huis wilt over het Nederlands doorheen de geschiedenis. De minpuntjes die hiervoor vermeld heb, zijn eerder persoonlijk, verhinderen echter niet om een fantastische duik in de geschiedenis te nemen.
July 15, 2020
Een typisch Nicoline van der Sijs-boek: kraakhelder in opbouw en formuleringen en vol inhoudelijke verrassingen. Dat laatste geldt zéker voor de hoofdstukken die van 500 tot 1900 reiken, en die vormen de hoofdmoot van het boek.
October 9, 2024
Met veel plezier gelezen, maar niet in één ruk, daarvoor is het te veel een naslagwerk. Ik snap weer waarom ik taalkundige ben geworden, want ik vind het allemaal even interessant.
Wat ik leuk vind aan Van der Sijs is dat ze taalverandering als iets doodgewoons beschouwt. Met alle pogingen om het Nederlands op het Latijn te laten lijken, bijvoorbeeld door het onderscheid hun/hen in te voeren, heeft ze niet zoveel op, maar leenwoorden uit andere talen vindt ze weer gewoon. Als mensen met elkaar in contact komen, nemen ze de woorden van elkaar over die ze nodig hebben om dingen een naam te geven. Zo komt een woord als "computer" in het Nederlands. Wij hebben die dingen hier niet uitgevonden.
Wat ik leuk vond om te lezen is dat de variatie in de taal steeds groter wordt. In het Middelnederlands had je alleen "hard" en "zeer" als bijwoord van graad ("hard nodig"), nu hebben we er 220, inclusief "super" en "fucking". Terwijl de dialecten aan het uitsterven zijn, krijgen we nieuwe soorten taal, die van de Nederhop, WhatsApp-taal, enz. En iedereen weet precies welke taal in welke situatie thuishoort.
Tegelijkertijd wordt taal steeds simpeler. Uitgangen verdwijnen en lettergrepen waar geen klemtoon op valt, verdwijnen of worden stemloos. "Anda" wordt "ende" wordt "en". Niks mis mee. Ook worden woorden makkelijker uitgesproken. De "ij" in "wijs" wordt als "aai" uitgesproken. Dat is makkelijker, want je hoeft je mondhoeken niet naar achter te trekken. En er is niemand die je daardoor slechter begrijpt, anders gebeurt het ook niet.
Als je dit ook boeiend vindt, moet je het boek vooral lezen. En anders vooral niet.
Wat ik leuk vind aan Van der Sijs is dat ze taalverandering als iets doodgewoons beschouwt. Met alle pogingen om het Nederlands op het Latijn te laten lijken, bijvoorbeeld door het onderscheid hun/hen in te voeren, heeft ze niet zoveel op, maar leenwoorden uit andere talen vindt ze weer gewoon. Als mensen met elkaar in contact komen, nemen ze de woorden van elkaar over die ze nodig hebben om dingen een naam te geven. Zo komt een woord als "computer" in het Nederlands. Wij hebben die dingen hier niet uitgevonden.
Wat ik leuk vond om te lezen is dat de variatie in de taal steeds groter wordt. In het Middelnederlands had je alleen "hard" en "zeer" als bijwoord van graad ("hard nodig"), nu hebben we er 220, inclusief "super" en "fucking". Terwijl de dialecten aan het uitsterven zijn, krijgen we nieuwe soorten taal, die van de Nederhop, WhatsApp-taal, enz. En iedereen weet precies welke taal in welke situatie thuishoort.
Tegelijkertijd wordt taal steeds simpeler. Uitgangen verdwijnen en lettergrepen waar geen klemtoon op valt, verdwijnen of worden stemloos. "Anda" wordt "ende" wordt "en". Niks mis mee. Ook worden woorden makkelijker uitgesproken. De "ij" in "wijs" wordt als "aai" uitgesproken. Dat is makkelijker, want je hoeft je mondhoeken niet naar achter te trekken. En er is niemand die je daardoor slechter begrijpt, anders gebeurt het ook niet.
Als je dit ook boeiend vindt, moet je het boek vooral lezen. En anders vooral niet.
January 25, 2021
Het boek heeft vooral een aantal grote positieve punten: het is heel compleet, zowel qua tijdsbestek als qua veranderingen (voor zover ik dat kan beoordelen) en voorbeelden. Bovendien is het ook goed genuanceerd; er waren maar een paar dingen waarbij ik mijn wenkbrauwen fronste omdat ik ook al eens iets anders heb gehoord. Dat is natuurlijk een nadeel als één zo'n boek door één iemand geschreven is. Helaas hebben we, naast Van der Sijs, ook niet veel andere keuze - zijn er nog meer mensen die zich met haar soort werk bezighouden?
In het begin vreesde ik een tijdje dat Vlaams wat uit de boot zou vallen, maar gelukkig was dat onterecht. Naarmate het meer van belang wordt, wordt er ook meer tijd besteed en belang gehecht aan het Vlaams. Hier en daar zou het wel nog ietsjes beter kunnen, maar het zijn meestal details. Ik vind het trouwens erg aangenaam om te merken dat de auteur er consequent voor kiest om (in het heden) te spreken van 'Vlaams' en niet 'Zuid-Nederlands' zoals veel anderen doen, omdat ik in elk geval van mening ben dat dat niet (meer) helemaal correct is...
Waarom dan maar drie sterren?
Ik kan maar niet beoordelen met welk publiek voor ogen dit boek geschreven is. Is het eerder voor academici, taalkundigen, of ook om de 'gewone' bevolking kennis te laten maken, mochten er zijn die in deze stof interesse hebben?
Als academische tekst klinkt het mij namelijk net niet helemaal juist in de oren, ik kan er niet goed de vinger op leggen, maar de stijl is er net te informeel voor, denk ik. En inhoudelijk zit het ook wel een beetje anders.
Maar helaas denk ik ook dat er in dit boek (veel) te veel wordt gevraagd van gewone lezers op zoek naar wat algemene kennis. De manier waarop de taaltermen, op alle vlakken en niveaus, uitgelegd worden, is soms wat te onduidelijk. De tekst is te sec én te compact geschreven, er staat te veel informatie dicht op elkaar zonder dat het echt 'aangenaam' leest, en als je dan nog geen absolute kenner wordt zal het vast snel zwaar gaan lezen...
Dit soort zaken interesseert mij enorm, dus ik zou het graag kopen. Alleen zou ik het liever hebben in een aangenamere, voor iedereen opengestelde, stijl. Helaas is dit waarschijnlijk het enige boek in zijn soort, dus veel keus heb ik ook niet...
Bovendien worden er soms nog steeds wel ontzettende vreemde voorbeelden aangehaald. Nee, 'knakker' is géén standaardtaal, dank u zeer.
Wat me nog wél erg interessant lijkt, is om dit boek nu te kopen, en dan over een jaar twintig, dertig, veertig, een nieuwe uitgave te lezen en te kijken wat er veranderd is. Dit boek heeft dat potentieel.
6/10
In het begin vreesde ik een tijdje dat Vlaams wat uit de boot zou vallen, maar gelukkig was dat onterecht. Naarmate het meer van belang wordt, wordt er ook meer tijd besteed en belang gehecht aan het Vlaams. Hier en daar zou het wel nog ietsjes beter kunnen, maar het zijn meestal details. Ik vind het trouwens erg aangenaam om te merken dat de auteur er consequent voor kiest om (in het heden) te spreken van 'Vlaams' en niet 'Zuid-Nederlands' zoals veel anderen doen, omdat ik in elk geval van mening ben dat dat niet (meer) helemaal correct is...
Waarom dan maar drie sterren?
Ik kan maar niet beoordelen met welk publiek voor ogen dit boek geschreven is. Is het eerder voor academici, taalkundigen, of ook om de 'gewone' bevolking kennis te laten maken, mochten er zijn die in deze stof interesse hebben?
Als academische tekst klinkt het mij namelijk net niet helemaal juist in de oren, ik kan er niet goed de vinger op leggen, maar de stijl is er net te informeel voor, denk ik. En inhoudelijk zit het ook wel een beetje anders.
Maar helaas denk ik ook dat er in dit boek (veel) te veel wordt gevraagd van gewone lezers op zoek naar wat algemene kennis. De manier waarop de taaltermen, op alle vlakken en niveaus, uitgelegd worden, is soms wat te onduidelijk. De tekst is te sec én te compact geschreven, er staat te veel informatie dicht op elkaar zonder dat het echt 'aangenaam' leest, en als je dan nog geen absolute kenner wordt zal het vast snel zwaar gaan lezen...
Dit soort zaken interesseert mij enorm, dus ik zou het graag kopen. Alleen zou ik het liever hebben in een aangenamere, voor iedereen opengestelde, stijl. Helaas is dit waarschijnlijk het enige boek in zijn soort, dus veel keus heb ik ook niet...
Bovendien worden er soms nog steeds wel ontzettende vreemde voorbeelden aangehaald. Nee, 'knakker' is géén standaardtaal, dank u zeer.
Wat me nog wél erg interessant lijkt, is om dit boek nu te kopen, en dan over een jaar twintig, dertig, veertig, een nieuwe uitgave te lezen en te kijken wat er veranderd is. Dit boek heeft dat potentieel.
6/10
June 30, 2024
Heel interessant, soms wat droog.
Maar als ik leer waardoor het werkwoord zijn drie verschillende vervoegingen (zijn/is/waren) heeft, ben ik al een zeer tevreden mens!
O, dat komt doordat 'zijn' voortkomt uit drie verschillende Germaanse werkwoorden. Dit is dus een stukje prehistorie in onze taal. Ik hou daarvan 😀
Maar als ik leer waardoor het werkwoord zijn drie verschillende vervoegingen (zijn/is/waren) heeft, ben ik al een zeer tevreden mens!
O, dat komt doordat 'zijn' voortkomt uit drie verschillende Germaanse werkwoorden. Dit is dus een stukje prehistorie in onze taal. Ik hou daarvan 😀
December 5, 2020
Zes sterren. Het beste boek dat ik dit jaar gelezen heb!
March 2, 2021
Van mij had er nog meer algemene geschiedenis aan het boek mogen worden toegevoegd. Nu gaan de verschillende klankveranderingen op een gegeven moment op elkaar lijken.
January 2, 2024
Interessant naslagwerk!
June 22, 2022
Na de heldere inleiding wordt in elk hoofdstuk een tijdvak besproken, met de bijbehorende taalverschijnselen. Dat begint steeds met de historische context van die periode, wat ik al zo knap beschreven vind. Na de geschiedenis worden achtereenvolgens de veranderingen behandeld in klank, spelling, verbuigingen en vervoegingen, samenstellingen en afleidingen, leenwoorden en zinsbouw. Dit boek staat bomvol boeiende feitjes. Het is toegankelijk voor een leek en tegelijk erg informatief.
https://lalageleest.nl/2022/06/22/15-...
https://lalageleest.nl/2022/06/22/15-...
June 28, 2025
Als een taalnerd, respectfully, ja.
Displaying 1 - 11 of 11 reviews