Osman’ın Ağacı Altında : Osmanlı İmparatorluğu Mısır ve Çevre Tarihi

by Alan Mikhail, Seda Özdil (Translator)

“Osmanlı Mısır’ındaki topluluklar ve doğal çevreleri arasındaki ilişkiye dair kaleme aldığı bu zengin araştırmada Mikhail, bize Osmanlı tarihiyle ilgili özgün bir yorum da sunuyor. Yeni bir kitabın, iyi bildiğimizi düşündüğümüz bir araştırma sahasında bizi kabullerimizi baştan düşünmeye teşvik etmesi nadir bir olaydır. Osman’ın Ağacı Altında tam olarak bunu yapıyor ve böylelikle, Fernand Braudel’in muhteşem başyapıtı Akdeniz’in saygıdeğer bir devamcısı oluyor.”

Reşat Kasaba, Washington Üniversitesi

Osmanlı tarihinde doğa ve iktidar arasındaki bağı, incelemesinin merkezine yerleştiren Osman’ın Ağacı Altında, Ortadoğu tarihine yeni bir bakış açısı sunma iddiasında olan bir kitap.

1517’de fethedilmesinden 1882’de İngiliz güçlerine kaybedilmesine kadar geçen sürede, Osmanlı’nın tüm idari ve iktisadi sisteminin merkezinde rol oynayan ve tek başına imparatorluğun en büyük gıda tedarikçisi olan Mısır’a odaklanan Alan Mikhail ekoloji-siyaset ilişkisini ve bunların birbirini etkileme tarzlarını araştırıyor.

Yöntem ve analiz aracı olarak çevre tarihçiliğini kullanan yazar, doğal kaynakların yönetimi ve su idaresine ek olarak iklim, hastalıklar, emek ve ekonomik dönüşüm gibi daha pek çok konuya kitabında yer veriyor.

Genres: History, Nonfiction, Environment, Middle East

388 pages, Paperback

Published December 10, 2019

Reviews

[Revanth Ukkalam · Rating 3 out of 5]

"The Ottoman Empire was an ecosystem."

Under Osman's Tree is a superb subaltern study of the Middle East of the Ottoman times. Here Mikhail gives voice to not just the people below but all those elements which can claim centrality but cannot really speak for themselves: water, silt, rats, and horses. Not just is this a subaltern book but also one that lies on the 'unending frontier' of environmental history. It runs a great distance from the peasants in Egypt who controlled the canals commissioned by Istanbul to the volcanic eruption in Iceland which killed 1/6th of Egypt's population by way of famine.

[B · Rating 4 out of 5]

Kitap Mısır ve Osmanlının Mısır üzerindeki etkisini inceler, akademik dili ağır değil ve anlaşılırdır. Eserin odak noktası Osmanlı Mısır’ı ve bu bölgenin ekonomik ve idari yapısında belirleyici olan Nil Nehri,Mısır köylüleridir.

Nil Nehri, Mısır’da tarımsal üretimin ve vergi düzeninin temelini oluşturur. Nehrin taşma düzeni doğrudan üretimi etkilerken Osmanlı yönetimi bu durumu kanallar ve altyapı çalışmalarıyla dengelemeye çalışmıştır. Bu süreçte suyun yönetimi devletin idari kapasitesinin önemli bir göstergesi hâline gelmiştir.

Eserde Mısırlı köylülerin rolü özellikle vurgulanmaktadır. Tarım, hayvancılık ve sulama kanallarının bakımı büyük ölçüde köylü emeğine dayanmaktadır. Köylüler kendi kullanmadıkları kanalların tamiratında ve yapımında isteksiz davranır,zorla çalışır.
Vergi toplama sürecinde mültezimlerle yaşanan sorunlar ise köylülerin edilgen bir konumda olmadığını ve gerektiğinde itiraz ve direniş yollarına başvurduklarını göstermektedir, belli yerlerde mültezimleri tanımadıklarını söylemekten çekinmezler.

Osmanlı Mısır’ında mühendislik bilgisine verilen öneme de değinmektedir. Köprü baraj ve kanal yapımında Mısırlı mühendislerin teknik bilgisi iyidir ve çokca danışılır. Mısır'da mühendislerine alternatif olması açısından açılan ilk mühendislik okulu kalıcı bir başarı sağlayamamış olsa da devletin teknik bilgiye duyduğu ihtiyacı ortaya koyması açısından önemlidir. Herhangi bir kanal inşaatında yapılan hatada,uygulamada yargılama sırasında kadılar da mühendislerin teknik bilgisine başvurarak karar alır.

Osmanlının merkezi otoritesini kuzey afrika eyaletleri için bir nebze kaybettiği ve dönem valilerine paşalarına otorite verdiği bilinse de belli konularda icazet almak anlamında İstanbul ile yazışarak uzlaşmaya varmaya çalıştığı görülmüştür.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa döneminde çevre ve su yönetimi daha merkezi ve müdahaleci bir nitelik kazanmıştır. Mahmudiye Kanalı bu yaklaşımın en belirgin örneklerinden biridir. Kanalın inşası sırasında ağır koşullarda çalıştırılan yüzbinlerce işçinin yaşamlarını yitirmesi, modernleşme projelerinin de emeğin yanı sıra ciddi bir insan maliyeti olduğunu göstermektedir.

[Annette · Rating 3 out of 5]

This is an excellent introduction to the environmental history of Egypt under the Ottomans. It touches on a variety of issues and shortcomings in the existing literature. However, due to its broad scope, many of the arguments felt underdeveloped and at some points it felt like Mikhail was stating the obvious (although sometimes scholars have to do this).

[Caleb Mattinson · Rating 5 out of 5]

Under Osman's Tree is a delightful and insightful read into the Ottoman Empire and its essential environmental elements, particularly in Egypt. Whether it is issues of irrigation, sources of labor, disease, or the role of animals in the economy, Mikhail provides in-depth research at an easy and approachable level that any audience can enjoy.

[Bethany Mcdowell James · Rating 4 out of 5]

An incredible examination of the legal and environmental history of Ottoman Egypt.