Condities

by Thomas Heerma van Voss

Vincent Pek is een 32-jarige schrijver met twee verhalenbundels over het personage Gregor op zijn naam. Zijn werk wordt goed besproken, maar voor het grote publiek is Pek een onbekende. Het werken aan zijn derde boek wordt belemmerd door de chronische ziekte die hem meer en meer in haar greep krijgt. Een werkend medicijn lijkt niet voorhanden.

Zijn uitgever denkt hem goed te kunnen helpen; hij suggereert Pek diens eigen leed te verwerken in zijn nieuwe boek. Pek aarzelt: hij heeft genoeg van alle autobiografische verhalen die de laatste jaren de Nederlandse literatuur overspoelen. Maar dan besluit hij zijn personage Gregor in te schakelen om toch zijn eigen ervaringen op te schrijven. Pek leeft op tijdens het schrijven en voor hij het door heeft is de roman gepubliceerd, maar 'De Diagnose' brengt niet alleen positieve aandacht met zich mee.

Genres: School, Book Club

444 pages, Paperback

First published February 7, 2020

About the author

Thomas Bram Heerma van Voss is een Nederlands schrijver. Hij is de zoon van het schrijvende echtpaar Arend Jan Heerma van Voss en Christien Brinkgreve en de broer van schrijver Daan Heerma van Voss.

Thomas Bram Heerma van Voss is a Dutch writer. He is the son of a married couple, Arend Jan Heerma van Voss en Christien Brinkgreve and a brother to author Daan Heerma van Voss

Reviews

[E. Teeboom · Rating 4 out of 5]

Ik vond dit boek indrukwekkender dan verwacht. Het lijkt of er een soort Droste-effect in het verhaal zit, waarin het leven van de echte schrijver (Heerma van Voss), de hoofdpersoon (Vincent Pek) en de hoofdpersoon in de boeken van Pek (Gregor) elkaar spiegelen. Dat roept veel spanning op en er is duidelijk gespeeld met die constructie. Ik vond bijvoorbeeld een wending in het verhaal van Pek ongeloofwaardig en die wending kwam later ook terug in het verhaal van Gregor. Laat het nou net zo zijn dat het verwerken van die wending in Gregors verhaal Pek problemen oplevert. Mensen die het boek niet gelezen hebben begrijpen hier waarschijnlijk niets van, maar ik vond het knap gedaan. Ik vind dat dit in besprekingen ook weinig aan bod kwam, bijvoorbeeld in de recensie van Thomas de Veen, die voornamelijk bestond uit millennials berispen. Waar sloeg dat op?

Los van de constructie vind ik ook de ziekte in het boek sterk beschreven, op een gegeven ogenblik wordt het echt zintuiglijk. Ik kreeg er bijna zelf buikpijn van. En dat heeft me verrast, want toen ik me begon met lezen vreesde ik dat het saai zou worden, vanwege de alledaagse setting (Amsterdam, schrijver, yuppenstel). Ik ben dus toch op het verkeerde been gezet daarmee.

[Robijns · Rating 5 out of 5]

Heel erg genoten van dit boek. Ondanks het feit dat Thomas Heerma van Voss de donkere kant van het leven in Condities niet schuwt, bevat het schrijnende verhaal over hoofdpersoon Vincent Pek ook veel humor en fijnzinnige observaties, waardoor het leed dragelijk wordt voor de lezer.

In Condities staan interessante en heftige thema’s zoals (chronische) ziekte, eenzaamheid en verval centraal, gevat in een erg fijne schrijfstijl waarin een aangenaam ritme zit. Echt een aanrader.

[Christine Bonheure · Rating 4 out of 5]

Condities is de ge(s)laagde roman van auteur van Voss over schrijver Vincent Pek die een roman schrijft over schrijver Hector. Alle drie lijden ze aan de ziekte van Crohn. In het eerste deel verweeft Pek verhalen uit het verleden – hoe hij zijn ziekte kreeg en zijn eerste grote liefde verloor – met verhalen uit het heden, zijn relatie met Femke en het schrijven van De diagnose. Eerst in de derde, vervolgens in de eerste persoon op aanraden van zijn uitgever die het boek al hoog ziet scoren in de bestsellerslijsten, “hoe pijnlijker en persoonlijker hoe beter”. Het eerste deel kabbelt voort, snelheid komt er pas in het tweede deel als zijn roman is uitgegeven. Pek wordt de publieke speelbal in de pers, op sociale media neergesabeld als narcistische aandachtstrekker en hij stuikt letterlijk in mekaar. Vooral het laatste deel vind ik overweldigend goed. Knap hoe taboedoorbrekend hij zijn ziekte beschrijft!

[Laurens · Rating 5 out of 5]

‘Vijf is verdacht,’ zegt hoofdpersoon Vincent Pek op pagina 385. Sterren, ballen, daar heeft hij het over, sterren die hij zijn eigen boek geeft op een internetforum. Maar nee, vijf sterren is verdacht, het worden er toch vierenhalf. Hij doet het namelijk niet vanuit zijn eigen naam, maar onder dekmantel, om zichzelf anoniem een hart onder de (broek)riem te steken. Bang om ontmaskerd te worden, bang om verder de publieke ellende ingedrukt te worden die een onverwacht kritisch tv-interview teweegbracht. Tot Peks afgrijzen gaat de beeldvorming een eigen leven leiden, wat leidt tot stress en verslechtering van zijn conditie.

Maar als vijf sterren verdacht zijn, dan ben ik met alle plezier schuldig. Condities, het voorlopige magnum opus van Thomas Heerma van Voss, is alle vijf de sterren of ballen meer dan waard. In zijn, wat al eerder zo werd genoemd, ‘Droste-effectroman’ schrijft Heerma van Voss over schrijver Vincent Pek, die een roman schrijft over het fictieve personage Gregor. Allen lijden ze aan de ziekte van Crohn, een aandoening waarbij de darmen chronisch ontstoken zijn. Dat resulteert in een hoop lijden, wat Heerma van Voss in zijn kenmerkende stijl (dat wil zeggen: soepel maar spaarzaam proza) overtuigend op papier heeft gezet.

Wat Condities in mijn ogen zo bijzonder maakt is de haarscherpe analytische blik van de auteur op een wereld die akelig veel op de onze lijkt. De schertsende toon is nooit ver weg, treedt soms zelfs voor even op de voorgrond om zich daarna weer een tijdje gedeisd te houden, een beetje zoals de darmen van Pek en diens Gregor. Waar het lijden nadrukkelijker wordt, daar steekt ook het tragikomisch cynisme de kop op, maar nooit wordt het onverdraagbaar larmoyant. Bij vlagen is het ronduit stekelig leesvoer: je wilt het boek wegleggen om het eigen ongemak weg te laten vloeien, maar tegelijkertijd wil je alleen maar doorlezen, want je wilt per se weten hoe het verder gaat. Er móet toch een oplossing zijn anno nu?! Verlossing, dat is waar Pek en de lezer naar verlangen.

Daarmee is Heerma van Voss er heel goed in geslaagd om de lezer consequent te laten voelen hoe het is om met zo’n chronische aandoening te leven. En dat is wat goede literatuur vermag: de lezer gaat op in de hoofden van de personages zélf. De vernuftige constructie van het boek draagt daar aan bij: halverwege verschuift het perspectief van de derde persoon – Heerma van Voss is fan van dit perspectief, getuige zijn eerdere werk en de titel van zijn uitmuntende verhalenbundel De derde persoon, en ook Pek geeft op aanmatigende toon toe dit perspectief te prefereren boven het zijns inziens goedkope ik-perspectief – naar de eerste persoon. De lezer komt nog dichterbij hoofdpersoon Pek, kruipt zelfs letterlijk ín zijn hoofd en ín zijn darmen (of ‘in die worst’, zoals de MDL-arts het herhaaldelijk zegt in het boek). Zo komt de lezer erachter dat het ondanks alle privileges die hij geniet (een mooie en invoelende vriendin hebben, gevierd schrijver zijn, de boel financieel op orde hebben, et cetera) niet bepaald een pretje is om Vincent Pek te zijn.

Mooie bijkomstigheid van de gekozen constructie van Condities is dat het Heerma van Voss in staat stelt om metakritiek te geven op het reilen en zeilen van het literaire wereldje in Nederland, waar hij zelf (ongetwijfeld tegen wil en dank) onderdeel van uitmaakt. Eus deed het vorig jaar met de Boekenweek op niet subtiele wijze, maar Heerma van Voss hanteert een meer geraffineerde satirische insteek. Verschillende aan stereotiep grenzende karakters passeren de revue: de uitgever met eurotekens in z’n ogen, de alomtegenwoordige blijheid veinzende stagiairs, de interviewer die verlegen zit om een relletje, goedbedoelende burgers die vreemde of ongepaste praatjes aangaan met de schrijver... Akyol zou deze manier van belichten allicht te braaf of navelstaarderig vinden, maar Heerma van Voss is wijs genoeg om de botte bijl te laten staan en opteert voor een figuurzaag, die hij kundig toepast. Tot groot genoegen van deze lezer.

Laat vijf maar verdacht zijn. Ik doe het ervoor. Thomas Heerma van Voss maakt nog altijd stevige stappen vooruit in zijn literaire ontwikkeling, dat wordt met het lezen van Condities wel duidelijk. Ik kan niet wachten om te zien wat hij hierna gaat doen. De (ahem) lijvige autobiografische roman, die hem wellicht mentaal in de weg zat, kan hij bij dezen van de to-dolijst strepen – of eerder belonen met een royale krul, want het is een pienter, gelaagd en uitermate geslaagd boek geworden. Vanaf hier liggen alle wegen voor hem open en het talent dat hij met deze roman wederom etaleert zal hem overal naartoe kunnen brengen. Eens zien welke route hij voor zichzelf zal uitstippelen.

[Karin Baele · Rating 4 out of 5]

Schrijver Vincent Pek giet zijn frustraties over zijn ziekte in een kortverhaal waarin personage Gregor tijdens een ochtendwandeling geconfronteerd wordt met zijn falend lijf. Het verhaal groeit uit tot een boek terwijl de ziekte meegroeit in schrijvers lichaam.

Chronisch ziek zijn is niet sexy, een darmziekte al helemaal niet.  De pijn is niet alleen lastig en beperkend maar ook nog eens bijzonder schaamtelijk en nefast voor het zelfbeeld.

Thomas Heerma Van Voss  schreef een opvallend vlot lezend boek over de ziekte van Crohn en het schrijverschap, met kennis van zaken en kunde. Een aanrader.



[Peter]

Arme Vincent, arme Gregor. Maar vooral die eerste, want de tweede is dan tenminste nog in het kwadraat verzonnen. Schrijver Vincent Pek, de hoofdpersoon in Condities, is de bedenker van Gregor, zíjn hoofdpersoon in twee gepubliceerde verhalenbundels - en één in wording. Wanneer hij, Vincent, al heel lang niet verder komt met die bundel en ten langen leste maar een halffabrikaat laat lezen aan zijn uitgever, wordt die vooral enthousiast van één kortverhaal, over Gregor die tijdens een wandeling last krijgt van hevige buikpijn.

Dat dat verhaal zo goed is, zal erdoor komen dat Vincent bekend is met die ellende: bij hem is een aantal jaren eerder de ziekte van Crohn vastgesteld, waarbij je darmen (zo zegt hij het ergens) chronisch ontstoken zijn. Vincent twijfelt als zijn uitgever voorstelt dat verhaal, dat meer dan alle andere autobiografisch is, uit te werken tot een volwaardige roman. Maar als hij het dan toch probeert, krijgt hij ineens vleugels: het hélpt, het schrijven vlot, en zo dient die verdomde ‘kwaal’ tenminste nog een doel.

Vincent Pek is dan weer een creatie van schrijver Thomas Heerma van Voss, die dit droste-effect-achtige verhaal met veel vaart opbouwt. Hij schrijft over twee wereld die hij kent - die van de Nederlandse literatuur en die van de Crohn-patiënt - en doet dat met precisie en humor. Al vond ik de toon vaak beter getroffen als hij tegen het persiflerende aan zat (hoe een uitgever praat, hoe een arts praat) en iets minder in de meer uitgesponnen gesprekken tussen Vincent en zijn geliefde, Femke, wanneer ze soms wat onrealistischer op me overkwamen, als uit een toneeldrama. (“Heb je het nog niet door? Dit hoort allemaal bij je. Dat zwijgen, het gejaagde. De tegenslag.”)

Indringend - het is een woord dat Peks uitgever zou kunnen gebruiken, maar ik vónd dit boek een indringend beeld van hoe een chronische (maar niet dodelijke) ziekte iemands leven kan beheersen. Als je ziek wordt, zo denkt degene die nog nooit met dergelijk lijden is geconfronteerd, in een gelukzalig soort naïviteit, dan ga je naar de huisarts. Weet die het niet op te lossen, dan ga je naar het ziekenhuis, want daar kunnen ze alles. Of in elk geval heel veel.

In Condities zorgt Thomas Heerma van Voss ervoor dat je leert begrijpen wat er níet onder dat ‘heel veel’ valt. Ook de mensen om Vincent Pek heen, die hem zien lijden, zeggen steeds: moeten we niet een dokter bellen? Maar hij weet al: ik weet wat die dokter gaat zeggen en ik zal er niet mee geholpen zijn. De mogelijkheden zijn uitgeput, elke denkbare behandeling is al geprobeerd en resoluut afgewezen door dit lichaam van mij. Hulp is er slechts in de vorm van begrip, loze opbeurende woorden als ‘niet opgeven, je weet nooit’ - maar daar zou iedereen in die situatie, en zeker de wat neerslachtige Vincent Pek, snel immuun voor worden.

Minstens net zo sterk weergegeven is wat het mentaal doet met ‘de patiënt’. In Vincents geval zorgt het bovenal voor een gevoel van minderwaardigheid: zijn vriendin zal eigenlijk niet samen willen zijn met iemand die zo ziek is, ze verdient een gezonder lichaam, haar ouders zullen wel schrikken dat ze een man met zo'n zwak gestel mee naar huis neemt.

En toch speelt dit boek zich niet in het hoofd van de hoofdpersoon af. Misschien juist omdat de pijn daar letterlijk niet zit. De pijn zit lager, en dat speelt Heerma van Voss zo sterk uit dat het een buitengewoon zintuiglijke, fysieke roman wordt. Alles is handeling, vaart. Het leven wordt niet geanalyseerd, het leven gebeurt. Als een behandeling met antistof ustekinumab (een naam als “van een Turkse voetbalclub”) lijkt aan te slaan, is het of je als lezer samen met Vincent opleeft. Ja! De wereld krijgt weer kleur! Het leven begint weer!

Dat houdt geen stand. In het laatste deel (ineens heel vernuftig overschakelend op de ik-vorm) is Peks boek verschenen en gaat het met hemzelf in rap tempo bergafwaarts. Heeft hij geen houvast meer, nu het boek ‘uit’ is, niet meer onder zijn controle? Komt het door de heftige reacties op het boek? Is het omdat zijn relatie met Femke steeds meer onder druk staat? Klinkklare antwoorden krijgt de lezer niet, het einde is open.

[Ekmef · Rating 5 out of 5]

Wauw wat een heerlijk boek! Heel geschikt voor dertigers die worstelen met wat ze nou moeten in dit leven. Ik vind de recensies in de geëigende media nogal zuur, ja, het is een vertelvorm die voor lezers van 60+ wellicht bekend is, maar de dertigers van nu zijn meestal niet opgegroeid met klassiekers en lezen graag over hun struggles in eigentijdse boeken. De worsteling met het zelf vs de ander is een tijdloos thema, maar het is heerlijk om thema's zoals polyamorie in deze context voorzichtig verkend te zien worden, als een spiegel voor de krampachtige ego gedreven monogamie van de hoofdpersoon.

En de kern van het boek - hoe we geneigd zijn om de onprettige details die het leven het leven maken te verzwijgen, die is voortreffelijk uitgewerkt. Ja, het is plastisch maar het is prachtig, snoeiharde kritiek op de 'goedbedoelde' adviezen die chronisch zieke mensen te verstouwen krijgen. Het boek is expliciet geen inspiratieporno en dat maakt het zo geweldig.

[Tonny · Rating 4 out of 5]

Een chronische ziekte verandert je leven. Misschien verandert het niet eens zozeer de persoon die je diep van binnen bent, maar werpt het alleen de schijnwerpers op een aantal karaktereigenschappen die afhankelijk van de ziekte in meer of mindere mate naar voren komen. Als Vincent Pek, hoofdpersoon in Condities, de diagnose ziekte van Crohn heeft zet het zijn leven op de kop. Hoeveel impact een dergelijke ziekte op iemands leven kan hebben is pas te begrijpen door het zelf te ondergaan en wordt invoelbaar door het lezen van dit boek. Af en toe onsmakelijk rauwe poepverhalen die me af en toe deden afvragen waarom ik tijdens mijn lunch of een avondlijke snack eigenlijk door bleef lezen.

Behalve het beschrijven van de ziekte springt ook de vierdimensionale vertelling eruit. De schrijver schrijft over een schrijver die zoekt naar succes na zijn jaren geleden verschenen laatste werken. De zieke schrijver die, na aansporing van de uitgever, besluit om zijn ziektebeelden realistisch in een nieuwe roman te beschrijven. De schrijver die recensies van het uitgegeven boek opzoekt op websites als Boekmeter. Het geeft een geslaagde, dubbele lading aan het boek.

Thomas Heerma van Voss heeft een mooi boek geschreven. Een boek dat ik maar niet weg kon leggen. Laat ik het hierbij laten voordat ik ook ooit in één van zijn boeken opduik.

[Adam B · Rating 5 out of 5]

Enorm genoten van dit boek, had het in twee dagen uit.

[Rene1979 · Rating 5 out of 5]

Een indrukwekkend, gelaagd boek. Heel erg knap hoe Heerma van Voss zijn verhaal opbouwt. ‘Condities’ is dik, maar hield mijn aandacht moeiteloos vast, het tweede deel (‘Verlossing’) is een prachtige roes. Die perspectiefwissel werkt ook goed. Sterk dat er vanaf het begin al met toch vrij weinig middelen zo veel spanning wordt aangebracht, en hoe je het beklemmende van de chronische ziekte steeds sterker gaat voelen. Terwijl het boek gelukkig níet alleen maar over ziekte en tegenslag gaat. De dialogen vond ik scherp en soms ontroerend en soms komisch, de reflecties op de uitgeverij en het schrijven over ziekte intelligent en soms grappig. (Die uitgever!) De mooiste passages vond ik die over ziekte. Die grepen me soms erg aan, ook om persoonlijke redenen. Ik heb veel plusjes in de kantlijn gezet bij rake zinnetjes.
-“En zo bleef hij zijn diagnose zwijgend bij zich dragen. Als een vonnis waartegen hoger beroep niet mogelijk was.”
-“Wat een ongekende luxe zou het zijn: even geen klachten meer, geen matheid of ziekenhuisgedoe, geen gepieker over zijn fysieke toestand. Een gezond lichaam is immers een lichaam waar niet aan gedacht hoeft te worden.”

[Femke Zwiep · Rating 1 out of 5]

Ik heb het idee dat dit boek is geschreven zodat een niet-ziek persoon het kan begrijpen. Er zitten allemaal passages in over poep en pijn die misschien ‘rauw’ moeten aanvoelen, maar in mijn optiek een soort sympathie voor het hoofdpersonage missen. Vanuit de schrijver, bedoel ik dan. Zinnen in de trant van ‘hij voelt een scheet opkomen, houdt hem in en laat hem dan toch’ maken niet dat ik meer sympathie voor Vincent voel, het doet eerder aan als een soort leedvermaak. Ik vind het ook heel jammer dat het een boek is dat gaat over chronisch ziek zijn en dat het alsnog eindigt met een soort gigantische climax waarin de hoofdpersoon op z’n allerziekst is. Stilistisch vond ik het gewoon een beetje saai, met af een toe een dramatische observatie die er dan mag zijn met het excuus dat het ironisch is. Meh. Nee, niet voor mij.

[Sjoukje Werkman · Rating 5 out of 5]

Pijnlijk goed dit

[Ferry Visser · Rating 5 out of 5]

Voor mij is ‘Condities’ van Thomas Heerma van Voss nu al een van de belangrijkste boeken van 2020. Niet alleen vanwege de thematiek, de consistentie in de verhaallijn en de heerlijke ironie, maar ook vanwege de mogelijkheid tot existentialistische interpretatie.
Om te beginnen maakt de auteur een sterke ontwikkeling door. Thomas Heerma van Voss is een van de meest consistente schrijvers binnen de Nederlandse literatuur. Waar ‘Stern’ (2013) qua beschrijven ingetogen is, is ‘Condities’ open. Daarnaast heeft dit laatste boek een sterkere humoristische toon, die minder aanwezig is in ‘Stern’. De passages waarin de uitgever van de hoofdpersoon aan bod komt zijn hier een voorbeeld van, omdat ze ook dicht bij het thema van het boek staan.
Voor mijn gevoel het leven dat bestaat uit een wisselwerking tussen voorwaarden op het persoonlijke en zakelijke vlak. Door de manier waarop deze twee vlakken op elkaar inwerken ontstaat de identiteit van Vincent Pek.
Ook van de wijze waarop ambitie een belangrijke rol speelt heb ik genoten. Dit is een belangrijk onderwerp in de relatie tussen Vincent en zijn vriendin. En de ironie die hier een rol in speelt is fenomenaal. Beiden hebben hun eigen aspiraties. Alleen daar waar de een dichter bij zichzelf komt te staan, verwijdert het de ander langzaam van zichzelf. Hoe dit in het verhaal wordt uitgewerkt wordt is subliem en overtuigend.
Dit boek is ook te lezen als existentialistische literatuur. Tijdens het lezen moest ik door de ziekte van Vincent en de impact daarvan af en toe denken aan hoe ziekte de mens terugwerpt op zichzelf (Heidegger). En hoe deze roman het probleem van het mens zijn laat zien en het leven in deze wereld (Sartre) is uitermate treffend.
Dus alle lezers die van literatuur houden met een ironische toon, die ook mogelijkheden geeft voor existentialistische interpretatie, die kan ik ‘Condities’ van harte aanraden! #condities #thomasheermavanvoss #dasmag

[Anne · Rating 4 out of 5]

Interessant boek. Van het eerste deel genoot ik echt, van de humor, de spot met het literaire veld en de media, en toch ook van de ernst ervan: bijna meer dan aan zijn ziekte lijdt Vincent Pek aan eenzaamheid. Hij heeft niemand bij wie hij echt zichzelf is, die weet wat er in hem omgaat. Het tweede deel vond ik dan weer al te deprimerend worden en ik heb het een paar dagen weg moeten leggen. Misschien een effect van de overgang naar de ik-persoon waar Vincent zelf niet aan wil in zijn boek over Gregor.
Ik denk nog even over dit boek na, want vraag me toch af wat nu het centrale punt is; er gebeurt heel veel, maar is dit nu echt een kritisch relaas (op de uitgeverswereld, op de sensatiebeluste talkshows, etc..) of gewoon een leuk gevonden verhaalformat (een semi-autobiografisch boek over een schrijver die over zichzelf schrijft)?

[Joost · Rating 4 out of 5]

Wat een vet boek! Ondanks mijn gebrekkige voorliefde (noem het angst) voor alles wat met ziekenhuizen en naalden te maken heeft, toch enorm van genoten.
De mooie gelaagdheid en de dubbelzinnigheid doordat het een boek is over een schrijver die schrijft over een schrijver, blijven je constant boeien.
Wat echt heel bijzonder is, is dat ik op een gegeven moment dacht: wat een rare verhaallijn. En dat is ook precies de verhaallijn waar de fictieve schrijver later problemen mee krijgt.

[Linda · Rating 5 out of 5]

Hoofdpersonage is een schrijver die besluit een boek te schrijven waarvan het hoofdpersonage lijdt aan de ziekte van Crohn. Lijden is de essentie van dit boek. Het geeft ons een inzicht in wat een patient (die op het eerste zicht er normaal uit ziet) met een chronische aandoening doormaakt. Het eerste wat Vincent Pek doet wanneer hij ergens aankomt, is de toiletten lokaliseren. Het is tevens het verhaal van een auteur met zijn angsten, frustraties, verwachtingen. Heerlijk boek

[Anneke de Bundel · Rating 3 out of 5]

Goed geschreven maar niet mijn boek. Het deed me denken aan de Nederlandse literatuur die ik vroeger moest lezen op school. Ik vind t verhaal beklemmend. Een verhaal uit de jaren vijftig vertaald naar nu. Dat was t gevoel dat ik er bij kreeg.

[Lise Delabie · Rating 3 out of 5]

Intelligent boek, zoveel is zeker. Maar ik weet niet wat ik met alle laagjes moet aanvangen.

[Deniz Kuypers · Rating 5 out of 5]

Ik zeg het maar meteen: Condities is het beste boek van Thomas Heerma van Voss, én het beste Nederlandse boek dat ik in tijden las. Een grappige en ongemakkelijke roman over ziekte, liefde, literatuur en het leven.

Die ziekte — de ziekte van Crohn — biedt Heerma van Voss eindeloze mogelijkheden om spanning te creëren, situaties op scherp te zetten. De hele tijd vrees je dat de hoofdfiguur, Vincent Pek, een ietwat wereldvreemde schrijver, zijn lichaam niet in de hand kan houden. Bij een romantisch etentje met zijn vriendin, een bezoek aan zijn schoonouders, een tv interview dat Peks sputterende carrière moet redden. De ziekte is als een hand die zich steeds nauwer om Pek sluit, tot je niet meer weet waar hij eindigt en de ziekte begint. Is het de ziekte die zijn leven kapotmaakt, of is hij het? Wat voor iemand had hij kunnen zijn zonder die ziekte? Verschuilt Pek zich achter zijn ziekte? Hij wíl duidelijk meer, maar heeft hij meer in zijn mars? Of klopt zijn zelf-diagnose dat het leven lijkt 'alsof iemand een script heeft geschreven waarin ik hier wel moest belanden, wat ik in de tussentijd ook zou ondernemen. Alsof eerst het verval is verzonnen en ik er pas daarna bij ben bedacht'?

Het is die schuring, tussen wat Pek wil en hoe zijn leven uitpakt, die het boek een enorme vaart geeft. Condities is beslist geen treurzang. Het is een mooi, meeslepend, grappig, schrijnend en vernuftig boek.

[Esther · Rating 4 out of 5]

Wat leest dit boek vlot. Meegezogen word je in het leven van Vincent Pek en de omgang met zijn ziekte.

Dit onophoudelijke blijven bestaan, zonder pauze of perspectiefwisselingen, zonder variatie of tijdsprongen. Een levensloop waar ik geen punt achter kan zetten, een gestel dat zich maar niet laat bereiken en waaruit onmogelijk te ontsnappen valt - uur in uur uit, iedere dag opnieuw.

Vincent is een schrijver die af wil van de pijn in zijn buik en zich weer goed wil voelen. Helaas heeft hij een uitgever die wil dat hij maar over zijn pijn blijft schrijven. Want: dit willen lezers tegenwoordig. Lezen over pijn, schaamte en andere ellende. Hoe houdt een jonge schrijver zich staande in deze wereld?

Eerste kennismaking met deze schrijver; goed bevallen.

[Eline · Rating 4 out of 5]

4,5 - Goed boek! Vond de constructie van het verhaal vooral heel interessant - de schrijver schrijft indirect over zijn eigen problemen door een personage te bedenken dat ook zijn ziekte heeft. Dit personage is op zijn beurt ook schrijver en doet weer hetzelfde. (Verder ook wel eens fijn om te lezen over iemand die tegen dezelfde problemen aanloopt - ook al zijn ze in dit boek veel heftiger dan bij mij)

[Annekedirkx · Rating 4 out of 5]

Prachtig boek, mooi twee verhalen in elkaar gevlochten. Kreeg er wel een beetje buikpijn van aan het eind.

[Tom Boeije · Rating 4 out of 5]

De boeken van Thomas Heerma van Voss kenmerken zich door een gevoel van onvermijdelijkheid. Iets dat niet alleen in de personages zit, maar ook in de taal - nauwkeurig en toch heel natuurlijk - die de verhalen vanzelfsprekend voortstuwt. In Condities is dat niet anders.

Vincent Pek is een man van bescheiden ambities, een schrijver die van de pen kan leven en samenwoont met zijn vriendin. Toch is er genoeg mis; met zijn schrijven, met zijn relatie. Dat leidt tot twee interessante spanningsvelden: enerzijds het kiezen tussen vlakke verhalen die hem nooit uit de marges van de literatuur zullen trekken, en het schrijven van een autobiografisch gedragen verhaal (een genre dat Pek veracht) dat volgens zijn uitgever ongetwijfeld tot succes zal leiden. Anderzijds is Peks leven ontwricht door zijn ziekte, wat uiteraard zijn weerslag heeft op zijn relatie, maar gaandeweg het boek zeker niet de enige factor blijkt. Zo gaat Condities meer over de omgang met een chronische ziekte dan om de ziekte zelf, waarbij niet alleen wordt onderzocht hoe een ziekte een mens kan veranderen, maar ook hoe bepaalde karaktertrekken er juist door worden gevoed.

Condities is als geheel niet te zwaarmoedig, doordat het steeds gemankeerdere heden wordt afgewisseld met het hoopvolle verleden, en enkele kleurrijke personages voor ontspanning zorgen. Een sterk boek.

[Karlijn Martens · Rating 3 out of 5]

Verhaal over schrijver Vincent Pek die worstelt met zijn ziekte (Crohn). Dat zou sympathie moeten opwekken, en zeker omdat ik van dichterbij ook weet welke impact dat ellendige Crohn heeft. Dus het spijt me om te zeggen maar ik vond de hoofdpersoon een lamlendig type, de uitgever strontvervelend, de paar vrouwen die ten tonele verschijnen oppervlakkig en bemoeizuchtig. Over dit thema was een interessanter boek mogelijk geweest. Wel fijne schrijfstijl, vlot, al met al prima leeservaring

[Psyche · Rating 4 out of 5]

Thomas Heerma van Voss schrijft in Condities via de auteur Vincent Pek in het boek ‘De Diagnose’ over de wederwaardigheden van Gregor. Zowel Vincent als Gregor delen dezelfde fysieke aandoening, de ziekte van Crohn, ofwel een chronische ontstekingsziekte van de darm. Een recensent van ‘De Diagnose’ zal Gregor een antiheld noemen.

Ooit, toen ik het debuut van THvV las, viel ik van mijn stoel: dat zo’n jonge auteur me de binnenwereld van de protagonist in kon slepen was op zijn minst opmerkelijk. Van zijn tweede roman was ik eveneens onder de indruk. Misschien komt THvV het best tot zijn recht wanneer hij romans schrijft, want na een wat mij betreft minder geslaagde vehalenbundel ging ik bij de eerste pagina’s van Condities rechterop in mijn stoel zitten, wat was er met THvV gebeurd? Enerzijds was de stijl van THvV nog heel herkenbaar, zozeer dat het leek of de protagonisten uit de eerste en tweede roman èn Condities familie van elkaar zijn. Anderzijds is Condities een totaal ander boek, de opzet van dit verhaal heeft meerdere verhaallijnen, ze wisselen elkaar af; er zijn meerdere thema’s.

Hierbij boeit mij de verhaallijn over een jeugdvriendin het minst, of misschien is dat omdat deze hoofdstukken in tegenstelling tot de rest van Condities minder levensecht, minder doorleefd en gerijpt op mij overkomen.
Ik vind het verloop rondom de ziekte van Crohn knap beschreven: dat iemand vrij lang gevarieerd over onder andere ziekenhuisonderzoeken, over poep, krampen, zuur geurende scheten kan schrijven zonder dat het me verveelt vind ik knap.
En dan ineens, dient zich later in Condities een m.i. gedurfde verhaalwending aan: Pek loopt een spermabank binnen. Spermabank?! Deze extra verhaallijn geeft naast de perspectiefwisseling van deel één van het boek naar deel twee een m.i. interessante dynamiek.

Al met al is Condities wat mij betreft spannender dan eerder werk, ik kan moeilijk stoppen met lezen. Relevant en naturel verweeft THvV de dilemma’s van een auteur in het geheel, hij werpt de worsteling van Vincent Pek m.b.t. fictief of autobiografisch schrijven op, de rol van Peks uitgever, boekensites. Het verschil tussen Peks binnen- en buiten wereld wordt almaar zichtbaarder.
Is een televisie-interview wel een goed idee?

Dan denkt Vincent Pek: wat heb ik de laatste tijd voor onwenselijks binnen in mijzelf aangewakkerd? Terugtrekken, fluister ik mezelf toe. Terugtrekken voor je omvalt of onbedoeld alle aandacht trekt ...
Nadat hij voorts een paar seconden van verlossing ervaart: alles in zijn lijf was heel even ontspannen totdat het tot hem doordrong dat hij zijn lijf en badkamer heeft ondergepoept, voel ik plaatsvervangend zijn schaamte.
Als de tweeëndertig jarige Pek kort hierna een twintig jaar oude pyjamabroek met Batman-logo op de knieën aantrekt vlieg ik door de pagina’s met hem mee, naar de laatste bladzijde.

[Clara · Rating 5 out of 5]

De boeken van Thomas Heerma van Voss kenmerken zich door een gevoel van onvermijdelijkheid. Iets dat niet alleen in de personages zit, maar ook in de taal - nauwkeurig en toch heel natuurlijk - die de verhalen vanzelfsprekend voortstuwt. In Condities is dat niet anders.

Vincent Pek is een man van bescheiden ambities, een schrijver die van de pen kan leven en samenwoont met zijn vriendin. Toch is er genoeg mis; met zijn schrijven, met zijn relatie. Dat leidt tot twee interessante spanningsvelden: enerzijds het kiezen tussen vlakke verhalen die hem nooit uit de marges van de literatuur zullen trekken, en het schrijven van een autobiografisch gedragen verhaal (een genre dat Pek veracht) dat volgens zijn uitgever ongetwijfeld tot succes zal leiden. Anderzijds is Peks leven ontwricht door zijn ziekte, wat uiteraard zijn weerslag heeft op zijn relatie, maar gaandeweg het boek zeker niet de enige factor blijkt. Zo gaat Condities meer over de omgang met een chronische ziekte dan om de ziekte zelf, waarbij niet alleen wordt onderzocht hoe een ziekte een mens kan veranderen, maar ook hoe bepaalde karaktertrekken er juist door worden gevoed.

Condities is als geheel niet te zwaarmoedig, doordat het steeds gemankeerdere heden wordt afgewisseld met het hoopvolle verleden, en enkele kleurrijke personages voor ontspanning zorgen. Een erg sterk boek!

[Willem Ankerkerk · Rating 5 out of 5]

"Zijn aandacht wordt opgeëist door geritsel verderop. Beweging. Daar, aan de overkant van de straat, vlak bij de rivier, komt een grote bruine herdershond aan gedribbeld. Het beest stevent recht op hem af, maar stopt zo’n vijf meter bij hem vandaan, naast een lantaarnpaal. Hij leunt op zijn voorpoten, steekt zijn hoofd naar voren in Peks richting alsof hij tegen hem wil blaffen. De bruinzwarte staart gaat iets omhoog, trilt een beetje. En voor tot Pek doordringt wat er gebeurt valt er een drol uit het achterste van de hond. Met een kleine plof belandt de drol op de stoep – zo te horen en ook te zien perfect gezond."

Condities is tot nu toe het beste boek van Thomas Heerma van Voss. Een ambitieuze roman over Vincent Pek, die op zoek is naar een manier om betekenis te geven aan zijn chronische ziekte, en gaandeweg erachter komt dat die zoektocht veel meer voor hem in petto heeft dan hij hoopt, aankan of verwacht.

Tijdens het lezen voel je vanaf het begin aan dat er iets gaat gebeuren. Dat levert een aangename, genuanceerde spanningsboog op die eindigt met een hartverscheurende, pijnlijke indringende climax. Erg knap gedaan, vooral door de subtiele humor, en om zo'n lastig onderwerp te bespreken zonder effectbejag.

[Diederik · Rating 5 out of 5]

Afgelopen weekend gelezen. Stond al langer op mijn radar wegens de fijne besprekingen, de nominatie voor de Boekenbon Literatuurprijs trok me over de streep. En ik werd niet teleurgesteld! Erg fijn boek, dat heel soepel leest en ook een beklemmende, dwingende sfeer heeft. De clichés liggen bij dit stukje een beetje op de loer omdat de uitgever (goed, onuitstaanbaar en toch begrijpelijk personage) die zelf al steeds van stal haalt. Werkt sowieso goed, die combi van ernstige ziektebeschrijvingen met de lagen over schrijven zelf. ‘Condities’ is behalve een roman over Crohn óók een roman over hoe je een verhaal kunt of moet vertellen. En over de vraag of je met een 'gebrek' als een chronische ziekte wel of niet naar buiten moet durven treden. 

Heerma van Voss werkt die boeiende vraag secuur uit, neemt de lezer daarbij heel serieus en houdt toch een zekere lichtheid in zijn toon. Het knapste vond ik uiteindelijk de uitwerking van Peks chronische aandoening. Heel gedetailleerd en nietsontziend gebeurt dat, ik kreeg er soms rillingen van, wilde toch doorlezen. Ik weet nog dat ik toen ik ‘Tonio’ las na een tijdje dacht: zo moet het dus voelen om een kind te hebben verloren. Bij ‘Condities’ dacht ik: dus zo is het om als chronisch patiënt door het leven te gaan.   

[Fons · Rating 4 out of 5]

Vooral de eerste 200 pagina's zijn erg sterk rondom het omgaan met een chronische ziekte, maar daarna blijft het verhaal een beetje hangen tot het eind. Een typisch boek waarin de boodschap belangrijker is dan het verhaal zelf.

4 sterren, precies oncomfortabel genoeg

[Charlotte · Rating 5 out of 5]

Ironisch, serieus en dat einde!