What do you think?
Rate this book
Gaflet
Devlet ve hükümetler eliyle yıllardır yürütülen kültürel yıkıma karşı sakınma güdüsüyle de olsa, sırf muhalif değer atfettiğimiz için edebiyatı fazla mı kutsuyoruz? Edebiyat metinlerindeki cinsiyetçiliği, homofobiyi ya da satır arasına gömülü mizojinik tasvirleri, türcülüğü, insanmerkezciliği, kısacası bugün kuramsal açıdan gittikçe kuvvetlenen feminist eleştiri bağlamında Türkçe edebiyattaki her cinsiyetten ve cinsel eğilimden yazarın erkek egemen kodlarla gaflete düştüğü sayfaları okuyabiliyor muyuz?
Gaflet kitabı, gaflet kelimesinin dalgınlıktan iğfale değin bütün katmanlarını araştıran, feminist değerler üzerinden edebi metinlerdeki türlü gaflet biçimlerinin altını çizmek isteyen bir yaklaşımla kuruldu. En kestirmeden söylersek, feminist ilkelerin edebiyat eleştirisi yöntemiyle yeniden hatırlatıldığı bir eleştiri kitabı bu. İnsan, hayvan ve yerkabuğundaki bütün varlıklara düzgüsel sınırlar çizen cinsiyetçi söylemin edebiyat yoluyla nasıl üretildiğini tartışan, zaman zaman söz konusu sınırları aşmak iddiasıyla ortaya çıkan bazı metinlerin aslında sınırı daha da kuvvetlendirdiğini fark eden, çoktan zamanı gelmiş müdahaleci bir hamle. Eleştiri dahil kimi edebiyat metinlerinin istemsizce de olsa incelikli bir yoldan eril zihniyete hizmet edebileceğini göstermek, uygarlığı sarmalayarak gündelikleşen eril reflekslerin üstüne ışık düşürmek istedik.
Hem okuru hem yazarı düşündüreceğini umduğumuz kitabımız, eminim gelecekteki edebiyatı da dönüştürecektir.
— Sema Kaygusuz
Gaflet kitabı, gaflet kelimesinin dalgınlıktan iğfale değin bütün katmanlarını araştıran, feminist değerler üzerinden edebi metinlerdeki türlü gaflet biçimlerinin altını çizmek isteyen bir yaklaşımla kuruldu. En kestirmeden söylersek, feminist ilkelerin edebiyat eleştirisi yöntemiyle yeniden hatırlatıldığı bir eleştiri kitabı bu. İnsan, hayvan ve yerkabuğundaki bütün varlıklara düzgüsel sınırlar çizen cinsiyetçi söylemin edebiyat yoluyla nasıl üretildiğini tartışan, zaman zaman söz konusu sınırları aşmak iddiasıyla ortaya çıkan bazı metinlerin aslında sınırı daha da kuvvetlendirdiğini fark eden, çoktan zamanı gelmiş müdahaleci bir hamle. Eleştiri dahil kimi edebiyat metinlerinin istemsizce de olsa incelikli bir yoldan eril zihniyete hizmet edebileceğini göstermek, uygarlığı sarmalayarak gündelikleşen eril reflekslerin üstüne ışık düşürmek istedik.
Hem okuru hem yazarı düşündüreceğini umduğumuz kitabımız, eminim gelecekteki edebiyatı da dönüştürecektir.
— Sema Kaygusuz
- GenresNonfiction
304 pages, Paperback
Published September 1, 2019
7 people are currently reading
189 people want to read
About the author
Müge Gürsoy Sökmen
42 books11 followersEditör, çevirmen ve Metis Yayınları'nın kurucu ortağıdır. Metis Çeviri ve Defter dergilerinde yayın kurulu üyeliği yapmıştır. Sivil bir girişim olan Irak Dünya Mahkemesi'nin başlatıcı ve düzenleyicilerindendir; İstanbul'da gerçekleştirilen nihai oturumun belgelerini Türkçe ve İngilizce olarak kitaplaştırmıştır (Irak Dünya Mahkemesi, 2006). Alternatif Küreselleşme İçin Bağımsız Yayıncılar Birliği üyesi olan ve uzun süre Türkiye PEN Hapisteki Yazarlar Komitesi'nin başkanlığını yapan Sökmen, Türkiye'de ve dünyada düşünce ve ifade özgürlüğünün hayata geçirilmesi için yirmi yılı aşkın süredir çeşitli zeminlerde çalışmalar yürütüyor.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 7 of 7 reviews
February 27, 2021
valla emeğe 4 yıldız verdim ama içindeki pek çok makaleye daha düşük verebilirdim :)
feminist eleştiri evet bir yöntem ama benim çok sevdiğim bir okuma biçimi değil. bağlamından, zamanından kopmuş geliyor pek çok eser. bu arada ben cinsiyetçi deyimlerin filan da sözlüklerden çıkarılması gibi hareketlere zinhar karşıyım araya onu da sokayım. o yüzden buradaki makalelerde akademisyenlerin dert edip yazdığı şeyleri ben hakkaten görmüyorum çoğu zaman.
bazı makalelerde evet çok haklı dediğim de oldu, aşırı zorlama bağlantılar dediğim de ama beni kitapta asıl zorlayan dil oldu. yani ben 18’imde berna moran’la edebiyat üzerine akademik makale okumaya başladım ve bazen türkçenin nasıl bu kadar zorlayıcı bir hale geldiğine çokça hayret ettim kitapta. evet belki benim eksikliğim ama aynı kitapta okunur olanla okunamaz olan art arda gelmiş bazen :)
yıllardır yurt dışında olan bir akademisyenin dili akıp gidiyor, burada ders veren bir başkasınınkinde tökezlemekten ilerleyemiyoruz.
neyse, zordu, bazıları güzeldi, bazıları bence fazla zorlamaydı.
feminist eleştiri evet bir yöntem ama benim çok sevdiğim bir okuma biçimi değil. bağlamından, zamanından kopmuş geliyor pek çok eser. bu arada ben cinsiyetçi deyimlerin filan da sözlüklerden çıkarılması gibi hareketlere zinhar karşıyım araya onu da sokayım. o yüzden buradaki makalelerde akademisyenlerin dert edip yazdığı şeyleri ben hakkaten görmüyorum çoğu zaman.
bazı makalelerde evet çok haklı dediğim de oldu, aşırı zorlama bağlantılar dediğim de ama beni kitapta asıl zorlayan dil oldu. yani ben 18’imde berna moran’la edebiyat üzerine akademik makale okumaya başladım ve bazen türkçenin nasıl bu kadar zorlayıcı bir hale geldiğine çokça hayret ettim kitapta. evet belki benim eksikliğim ama aynı kitapta okunur olanla okunamaz olan art arda gelmiş bazen :)
yıllardır yurt dışında olan bir akademisyenin dili akıp gidiyor, burada ders veren bir başkasınınkinde tökezlemekten ilerleyemiyoruz.
neyse, zordu, bazıları güzeldi, bazıları bence fazla zorlamaydı.
January 16, 2022
Kitap, onaltı makaleden oluşan bir eser. Edebiyat eserlerinde fark ettiğimiz/etmediğimiz cinsiyetçilik bakışı üzerine yapılmış çalışmalar.
Çok etkilendim ve fakat katılmadığım keskinlikte, şaşırtıcı tespitler ve yorumlar içerdiğini de eklemem gerekir. Bununla birlikte, farklı okumalar yapmama olanak sağlayacak bakış açıları edindim.
Okunması ve önerilmesi gerektiğine inanıyorum.
Çok etkilendim ve fakat katılmadığım keskinlikte, şaşırtıcı tespitler ve yorumlar içerdiğini de eklemem gerekir. Bununla birlikte, farklı okumalar yapmama olanak sağlayacak bakış açıları edindim.
Okunması ve önerilmesi gerektiğine inanıyorum.
October 26, 2020
Tam bir sinyalizasyon partisi. O kadar öyle ki, Toroslarda herhangi bir dağ geçidinde zifirî karanlık ve virajlı bir yolda karşıdan sürekli araç gelirken gözünüze bu kadar selektör yapılmaz muhtemelen. Sahiden kör edici bir ısrar. Hani üst üste defalarca ta ense kökünüze dek selektör yapılır da sonra üç beş saniye geçici körlük yaşarsınız, öyle bir his. Dirlikyapan'ın, Gürle'nin ve kısmen Köroğlu'nun yazıları dışında (ki verdiğim tek yıldızı da onların hatırına veriyorum; gerçekten faydalı ve ufuk açıcı yazılardı) tam anlamıyla bir "cringe" festivali. Uzun zamandır şampiyon olamamış bir büyük takımın taraftarlarının şampiyonluk anındaki öfori hali ki hatta yanlış gol haberi gelmişçesine, tarihin bir noktasında boşlukta yok olup gidecek bir hal...
Açıkçası, bilimsel araştırma ve eleştirel düşünce adı altında daha önce hiç bu kadar bilimsellikten uzak bir yığın okumamıştım. Âdeta ayinsel, revizyonist-liberal tarihyazımından fena halde nasibini almış, diyalektiktense bir o kadar nasiplenememiş, çiğ, çocuksu, yer yer fazlasıyla kötücül (buna yazının sonunda yer açacağım), oportünist ve narsist, kendi çizdiği oyun alanını kimi zaman herhangi bir dayanağa ihtiyaç duymaksızın dayatan ve bir noktada kendi oyuncaklarının dahi kafasını koparmaya başlayacak denli şirazesi kayan, bayağı tuhaf bir "deneme". Ama lütfen tekrar deneyiniz ya. Tekrar tekrar deneyiniz hatta.
Kötücüllükten kastım da şu: Bu kitabı bitirmemden biraz zaman önce, aynı zamanda kitaba uzunca bir manifestomsu önsöz yazmış olan Sema Kaygusuz'un bir tweet'i, kısa süreliğine ve dar bir çerçevede gündem oldu (ki bence çoook daha fazla su kaldırmalıydı). Teeee aylar önce, pandeminin başında, kendisinin yazdığı bir kitabın e-kitap veya pdf formatına ulaşma şansı olup olmadığını gayet nezaket çerçevesinde soran bir edebiyat öğrencisinin yazdığı mesajın ekran görüntüsünü -tekrar ediyorum aylar öncesinden- paylaştı; hem de, sanki kendisinden, kendisinin yazdığı, az oldu, büyük bir kudretle yarattığı, yoktan var ettiği kitaba beleşe sahip olmak istemiş gibi bir algı yaratan bir şaşkınlık emojisiyle. Detaylarını merak eden ufak bir araştırmayla twitter'da bulabilir. Bana kalırsa bu harekette, -şimdilik küçücük ama şartlar olgunlaşınca büyüyecek- bir çatlaktan usul usul sızan bir kötücüllük ve devasa bir kibir var (ki kibrin hak edilmişiyle, yüze göze bulaşmayanıyla şahsen hiçbir problemim yoktur, hatta takdir sebebidir benim için). Dönüp tekrar o önsözü okuyunca aynı kötücüllüğün ve kibrin kelimeler aracılığıyla nasıl surete büründüğüne tanık oldum. Kuşkusuz, gaflete düşen cinsiyetçi bir edebiyat geçmişiyle hesaplaşma iddiası taşıyan, üstelik manifestomsu bir tonaliteyi de içinde barındıran bir çalışmada, aman vermez ve hatta acımasız bir tavır, bu işin fıtratındandır. Ama bunu çok aşan bir şeyi sezinlediğimden bahsediyorum ve hatta önsözdeki o kötücüllüğün ve dayanaksız kibrin, sonraki yazıları da işgal etmiş olduğundan. Özetle: gaflet avcılığı sırasında bu kadar çok gaflete düşülmesi, yani nasıl söylesem, tüyler ürpertici ve kan çektirici.
Kuşkusuz yine cinsiyetçi sinir ucu kabilinden bir tenkit olmuştur bu da. Zamane uyanıkları karşısında boynum her zaman kıldan ince.
Açıkçası, bilimsel araştırma ve eleştirel düşünce adı altında daha önce hiç bu kadar bilimsellikten uzak bir yığın okumamıştım. Âdeta ayinsel, revizyonist-liberal tarihyazımından fena halde nasibini almış, diyalektiktense bir o kadar nasiplenememiş, çiğ, çocuksu, yer yer fazlasıyla kötücül (buna yazının sonunda yer açacağım), oportünist ve narsist, kendi çizdiği oyun alanını kimi zaman herhangi bir dayanağa ihtiyaç duymaksızın dayatan ve bir noktada kendi oyuncaklarının dahi kafasını koparmaya başlayacak denli şirazesi kayan, bayağı tuhaf bir "deneme". Ama lütfen tekrar deneyiniz ya. Tekrar tekrar deneyiniz hatta.
Kötücüllükten kastım da şu: Bu kitabı bitirmemden biraz zaman önce, aynı zamanda kitaba uzunca bir manifestomsu önsöz yazmış olan Sema Kaygusuz'un bir tweet'i, kısa süreliğine ve dar bir çerçevede gündem oldu (ki bence çoook daha fazla su kaldırmalıydı). Teeee aylar önce, pandeminin başında, kendisinin yazdığı bir kitabın e-kitap veya pdf formatına ulaşma şansı olup olmadığını gayet nezaket çerçevesinde soran bir edebiyat öğrencisinin yazdığı mesajın ekran görüntüsünü -tekrar ediyorum aylar öncesinden- paylaştı; hem de, sanki kendisinden, kendisinin yazdığı, az oldu, büyük bir kudretle yarattığı, yoktan var ettiği kitaba beleşe sahip olmak istemiş gibi bir algı yaratan bir şaşkınlık emojisiyle. Detaylarını merak eden ufak bir araştırmayla twitter'da bulabilir. Bana kalırsa bu harekette, -şimdilik küçücük ama şartlar olgunlaşınca büyüyecek- bir çatlaktan usul usul sızan bir kötücüllük ve devasa bir kibir var (ki kibrin hak edilmişiyle, yüze göze bulaşmayanıyla şahsen hiçbir problemim yoktur, hatta takdir sebebidir benim için). Dönüp tekrar o önsözü okuyunca aynı kötücüllüğün ve kibrin kelimeler aracılığıyla nasıl surete büründüğüne tanık oldum. Kuşkusuz, gaflete düşen cinsiyetçi bir edebiyat geçmişiyle hesaplaşma iddiası taşıyan, üstelik manifestomsu bir tonaliteyi de içinde barındıran bir çalışmada, aman vermez ve hatta acımasız bir tavır, bu işin fıtratındandır. Ama bunu çok aşan bir şeyi sezinlediğimden bahsediyorum ve hatta önsözdeki o kötücüllüğün ve dayanaksız kibrin, sonraki yazıları da işgal etmiş olduğundan. Özetle: gaflet avcılığı sırasında bu kadar çok gaflete düşülmesi, yani nasıl söylesem, tüyler ürpertici ve kan çektirici.
Kuşkusuz yine cinsiyetçi sinir ucu kabilinden bir tenkit olmuştur bu da. Zamane uyanıkları karşısında boynum her zaman kıldan ince.
April 10, 2020
"Modernlesme erkek aydinlar icin bir botun egme, sindirilme, bir kimlik yitimi, bir yenilgi,bir asagilanma duygusu ve ustesinden gelmek icin cirpindiklari bir deneyimken kadinlar icin kendilerinden calinmis sozu ve yasami yeniden kazanmakti."
March 9, 2020
Edebiyatımıza feminist bir eleştiri getiren derleme, tanıdığımız, bildiğimiz, sevdiğimiz büyük yazarlarımızın satırlarını cinsiyetçi ezberimizi bozarak okumamız için yol gösteriyor. Çünkü bu kalıpları kırmamız kolay değil, içimizdeki işbirlikçiyi, sansürcüyü ve önce kendi düştüğümüz gafleti görmek için sorgulamaya ihtiyacımız var.
Kendimizi ve dünyamızı anlayıp, kucaklayabilmemiz ve yeniden kurabilmemiz için bize ışık tutan bir kitap!
Kendimizi ve dünyamızı anlayıp, kucaklayabilmemiz ve yeniden kurabilmemiz için bize ışık tutan bir kitap!
April 24, 2020
Edebiyat elestirisine feminizm perspektifinden bakan bu kitap, ufuk acici metinlerle dolu. İcinde okumadigim yazar/kitaplarin da elestirilerini de buyuk bir zevk ve dikkatle okudum. Cogunluk tarafindan, metne feminist acidan bakmak, yapi sokume sokmak politik dogruculuk veya ne gerek vardi simdi agzimizin tadini bozuyorsun denilerek onemsizlestirilse de; bu gozlugun ve bakis acisinin cok elzem oldugunu dusunuyorum. Ozellikle feminizm, ekoloji vb tabanlara oturtulan ve beslenen metinlerin dahi bu alanlarda gaflete dustuklerini goruyor iken; bu gafletlerin isaretlenmesi hem edebiyati hem de teoriyi yukari tasiyacaktir.
Sema Kaygusuz ve Deniz Gundogan İbrisim'in derledigi pek cok akademisyeninin katki sundugu "Gaflet", edebiyat elestirisi alanina cok onemli bir katki sunuyor.
Sema Kaygusuz ve Deniz Gundogan İbrisim'in derledigi pek cok akademisyeninin katki sundugu "Gaflet", edebiyat elestirisi alanina cok onemli bir katki sunuyor.
August 16, 2021
keşke daha çok insan okusa :’)
Displaying 1 - 7 of 7 reviews