Epiktetos: Kendisinin Efendisi Olmayan Hiç Kimse Özgür Değildir

by Aslı Perker (Translator)

“Güneşin, ayın, yıldızların, yerin ve denizin tadını çıkaran kişi ne yalnızdır ne de çaresiz.”

Frigyalı bir köle olarak doğduğu hayatı, stoacı bir filozof olarak tamamlayan Epiktetos'un sadelik, akıl, güven, seçme özgürlüğü, an'ı yaşama ve huzur üzerine inşa ettiği basit ama köklü felsefesi, günümüz insanının anlam arayışına iki bin yıl öncesinden ışık tutmaya devam ediyor hâlâ....

(Arka kapak)

Genres: Philosophy, Nonfiction, Audiobook

88 pages, Paperback

First published June 1, 2019

About the author

Aslı E. Perker 1975'te İzmir'de doğdu. İlkokul, ortaokul ve lise öğrenimini babasının görevi nedeniyle farklı Anadolu şehirlerinde okuyarak tamamladı. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Amerikan Kültürü ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Bir reklam ajansında metin yazarı olarak yazım kariyerine başlayan Perker, sırasıyla Aktüel Dergisi, Radikal, Yeni Binyıl ve Sabah gazetelerinde gazeteci-röportör olarak çalıştı. 2001 yılında New York'a taşındıktan sonra profesyonel hayatını çevirmen olarak sürdürürken bir yandan da edebiyat çalışmalarına ağırlık verdi. Ve ilk romanı Başkalarının Kokusu 2005, ikinci romanı Cellat Mezarlığı 2009, üçüncü romanı Sufle 2011 yılında çıktı. Makaleleri halen çeşitli yayınlarda yayımlanmakta olan Perker New York, İstanbul ve Foça'da yaşamaktadır.

Reviews

[GÜLGÜN]

Kitap Stoa duası ile başlıyor:
“Tanrım, bana değiştiremeyeceğim
şeyleri kabullenmek için kuvvet
değiştirebileceğim şeyler için cesaret ve
bu ikisini birbirinden ayırt etmek için akıl ver.”

Temel amaç mutluluk:
Mutluluğa ulaşmak için doğaya uygun yaşamak gerektiğini düşünmektedir. Epictetos tanrıya inanıyor(Filozoflar arasından en çok inananlardan). Anı yaşamanın önemini dile getiriyor, mutlu olmak için beklentiye girmenin gereksizliğini öğütlüyor. Öyle ki “Mutluluğa giden tek bir yol vardır; o da hakkında hiçbir şey yapamacağınız olaylar için endişelenmemek.”

ve ekliyor;
“Nereye gittiğini bilen insana dünya yol verir, seçim seninse özgürsündür ve seçim seninse başka kimseyi suçlayamazsın.“

İçeriğinin 2000 yıl önce yazıldığını düşününce insanın 2000 yıl önce ile aynı durumda olduğunu gösteriyor bizlere.

[Onur · Rating 2 out of 5]

Normalde bestseller türünde kitaplarla tanınan Destek yayınlarını Epiktetos, Cicero ve Aurelius gibi filozofları tekrar gündeme getirdiği için takdir ediyorum. Ancak kitabın baskı-mizanpaj, sayfa dizimi ve görsel yönüne gösterilen özenin içeriğe aktarılmadığını düşünüyorum. Burada daha önce paylaşanların da belirttiği gibi kitapta Epiktetos dışında metinleri derleyen kişinin de fikirleri araya karışıyor ve bir noktadan sonra ipin ucu kaçıyor. Referans kitap olarak (bence) çöp olsa da merak edip ilgi duyanlar için aforizmalar derlemesi maksadıyla "Epiktetos Felsefesine Giriş" amacına hizmet edebilir.

Bu arada son olarak Editör ve Destek yayınları sanırım Pena Yayınları'ndan çıkan Her güne bir ... (Nietzche, Platon, Einstein vb.) serisini model alıp bu seriyi kurguladı ancak, Pena'nın serisindeki Allan Percy'nin hazırladığı kitaplar bu anlamda daha derli toplu ve içeriği belirli bir konsepte göre gidiyor.

[Manolya Atalay · Rating 1 out of 5]

Kitap Epiktetos aforizmaları uzerine yorumlardan ibaret. Eğer Epiktetos'un kendisi değilseniz lütfen yazara kendi adınızı yazın. İncil'i asla baştan okumayıp, olayları anlamadan sadece Süleyman ve Davud peygamberlerin mezburunu ve ezgiler ezgisini tekrar eden ABD'de oradayken uzak durdugum bazı Hristiyan tanıdıkları hatırlattı.. Sadece yazarın(!) kendi fikirlerini onaylaması amacıyla istenilen kısımlar alınmış. Söylevlerin bütünlüğü anlaşılmıyor.
Süslü süslü yazılmış ki bende 2000 yıl önce yaşamış biri üzerinden reklam yapılıyormuş hissi verdi.
Ama Instagram'da profile süslü yazı yazmak ya da bir latte story'si yanına şık bir cümle yazmak isterseniz bir kaç sene yeterli referans var.
Kitap yazarı/derleyicisi aslında "yayıma hazırlayan" kişi.

Yine de 1 yıldızın hakkı için, sona dogru bir kaç güzel konu yakalamış. Sağduyu kısmı bugün bitirdiğim Charlotte Bronte'nin bir kitabında benzer bir şekilde değinilmişti. Sanıyorum o, John Bunyan'ın "Pilgrim's Progress" referansıydı. John Bunyan'ın Epiktetosu referans alması da olası. Onun dışında bir de körelmenin ele alınması hoşuma gitti. Öbür yandan alıntılar ne denli ilgi çekici olursa olsun hakkını verecek bir açıklama yapılmamış ya da bütünlüğü bozulmuş bir şekilde sunulmuş. Yorumlarda derinlik eksik. Yazar sadece onaylamış. Derleme yazara ait bir fikir bütünlüğüne hizmet etmiyor.

[Josefina Wagner · Rating 4 out of 5]

Tanrıya inanmayanlar için bir zaman kaybı olabilir çok yerde inancı ele almış ben oldukça beğendim bütün eksikliklerine rağmen çok daha iyi olabilirdi burası kesin.Daha sonra blogumda genişletilmiş bir yorumum olacak.

[Merve Şahin · Rating 5 out of 5]

Bu yıl felsefeye giriş yılım olacak demiştim zaten. Bu okuduğum ikinci felsefe kitabı ve destek yayınlarının bu serisini felsefeden çok kişisel gelişim serisine benzettim. Gerçi henüz genel bir yorum yapmam için erken. Bu kitapta da Epiktetos'un hayatını ve hayata bakışını öğreniyoruz. Açıkçası ben seriden keyif aldım ve tüm kitaplarını okumayı planlıyorum. Felsefeye benim gibi yeni başlayan veya lise çağından itibaren her yaştan insana tavsiye ederim.

"İster kendi başına ol, ister başkalarının yanında; kendine bir karakter çiz. Sessizlik genel kuralın olsun; ya da sadece gerekli olanı birkaç kelimeyle söyle. Her şeyden de öte başkaları hakkında konuşmaktan kaçın. Ne öv, ne yer, ne de başkalarıyla karşılaştır.
Eğer becerebilirsen sohbeti yönlendir. Ama eğer kendini yabancılar ve bilmediğin konular arasında bulursan sessiz kal."

[Esra · Rating 5 out of 5]

"Biri kalkıp size hiçbir şey bilmediğinizi söylerse işte o zaman yol kat etmeye başladığınızı anlayabilirsiniz."

"Bir ayna insanı tam olarak göründüğü gibi gösterdiğinde olgunlaşamamış insanı kızdırıyor."

"Mutluluğa giden tek bir yol vardır; o da hakkında hiçbir şey yapamayacağınız olaylar için endişelenmemek."

Duymaya ihtiyacım olan her şeyi söyleyen bir kitap oldu benim için çok sevdim.

[Gülce · Rating 2 out of 5]

Kitabın içeriği klasik kişisel gelişim kitaplarının ötesine pek geçememiş, Epiktotes'un aforizmalarindan başka ona dair pek bir şey bulamadım ne yazık ki. Kitapta yazarın yorumları daha çok hâkim, yer yer filozofun görüşünden çok tasavvufi bir kitap izlenimi oluşturdu.
Bir alıntı:
"Bir doktor hasta bir adama diyor ki: 'Dostum,ateşin var.Bugün hiçbir şey yeme, su iç.' Kimse buna 'Ne büyük bir hakaret!' diye cevap vermiyor. Ama bir adama kalkıp 'Arzuların zehirli,içgüdülerin zayıf, isteklerin tutarsız, güdülerin doğayla uyumlu değil, fikirlerin olgunlaşmamış ve yanlış' dersen ona hakaret ettiğini söylüyor. Bir ayna insanı tam olarak göründüğü gibi gösterdiğinde olgunlaşamamış insanı kızdırıyor."

[Gamze · Rating 3 out of 5]

Çevirmen görüşlerinin kitapta Epiktetos’tan daha fazla yer alması üzdü. Her ne kadar Tanrı parçacığı konusunda kendisine katılmasam da Epiktetos’un diğer konulardaki aforizmalarını pek sevdim.

“Bu hayatta zihnen ilerliyor olsan bile aptal görün, her şeyi anlıyormuşsun gibi davranma. Bir şeyleri biliyor olmaktan dolayı gururlanma. Biri seni övecek olursa bile sen kendinden şüphe et.”

[Eymen gönen · Rating 4 out of 5]

Özgürlük taşı halepo okuduğum kitap

[Orçun · Rating 2 out of 5]

Tanrı inancı olmayan biri olarak okumak biraz zor oldu çünkü tüm felsefi görüşler önünde sonunda bir şekilde Tanrı fikrine bağlanıyor. Fakat yine de Epiktetos öteki dünya inancı olmayan biriydi. Bu yüzden bazı düşünceleri mantıklı gelebildi.

Dindar birisi olmasaydı o zaman düşünceleri nasıl olacaktı? Hiçbir şeye sahip olmamak hakkındaki düşüncesi yine aynı olur muydu? Bence olurdu. Çünkü özünde Tanrı'yı aramak için değil, huzuru ve mutluluğu aramak için çıkmış bu yola. En çok da özgürlüğü tabii.

Stoacılık hakkında fikri olan birisi için kitap yeni pek bir şey katmayacaktır. Yine de merak ediyorsanız kitabı bitirmek topu topu bir saatinizi alıyor zaten.

[Burcu ALTIN · Rating 5 out of 5]

Okurken her satırının altını çizmek isterken her satırı ayrı ayrı özümsemek istemek. 2000 yıl öncesinden günümüze uzanan ancak insanın hiç değişmeyen arayışına ışık olan, az sayfalı ama bol aydınlanmalı bir serinin parçası🙏

[Aysel Ibrahimova · Rating 2 out of 5]

Başlarda filosofun həyatı haqqında məlumat verib yaxşı başlanğıc etsə də, daha sonra həddən artıq bəsit fərdi inkişaf kitabına çevrildi. Müəllif öz fikirlərindən də qatıb qarışdırıb kitabın sanki yazılma məqsədini unudub, çox sıxıldım. Bunu et, onu et, bunu eləməsən belə olarsan tipli kalan fikir var idi. Halbuki fəlsəfənin qayəsi o deyil.
Yaxşı ki, kitabı almayıb online dinlədim.

[Gizem Şahin · Rating 5 out of 5]

Kesinlikle herkes okumalı, oldukça yol gösterici bir kitap. Hepimizin içinde olan; fakat ortaya çıkarmadığımız ya da çıkarmaya cesaret edemediğimiz tüm yönleri Epiktetos dile getiriyor.

[Arda · Rating 3 out of 5]

Epiktetos'un yazıları kadar yazarın yorumları da var o yüzden bu kitap Epiktetos'un denmemeli.

[Sinan Yuce · Rating 5 out of 5]

2000 yillik ama her devirde gecerli👍

[Gizem Aydoğan · Rating 4 out of 5]

İki bin yıl öncesinden bugün de geçerli tespitler görmek inanılmaz etkileyici ve üzerine düşünülesi.

[Hasan Çelik · Rating 4 out of 5]

God, grant me the serenity to accept the things I cannot change, the courage to change the things I can, and the wisdom to know the difference.

This book is a compilation of various speeches by Epictetus, one of the leading figures of the Stoic school, known for his life story that took him from slavery to philosophy. Although not very comprehensive, it offers the opportunity to learn about Epictetus’ ideas on some key topics.

As far as I understand, Epictetus himself did not have any written works. He did not personally put his philosophical thoughts into writing, but his student Arrianus (Flavius Arrianus) recorded Epictetus’ lessons and speeches. These writings were collected in works known as the “Discourses” and the “Enchiridion”. These two works are the most important sources that have carried Epictetus’ philosophy and teachings to the present day. By the way, I did not get this information from the book; I found it in a brief research I did after reading the book.

Anyway, this work was written by Aslı Perker, so it is not a translation. Personally, at first I thought it was a translation and tried to find the original edition of the book. That’s why I wanted to clarify this. I have a few minor criticisms about the book. First of all, I have to say that the book has too much of a religious text vibe! All of the quotations from Epictetus in the book seem to be centered around belief in God. This gave me the impression that Epictetus had no other thoughts beyond this topic. Another criticism is that the author has added her own interpretation to each of Epictetus’ quotes. This didn’t bother me too much, but I would have liked to see general evaluations on these topics in the literature, especially with references.

Now I would like to share with you a few quotes from the book that belong to Epictetus:

- Give the body only what it needs and reject every luxury beyond that. A person should not spend too much time on bodily activities like eating, drinking, and others. These are secondary, while trying to understand should be primary. When you eat, think that you are serving two guests at the same time: the body and the soul. What you give to the body will surely be lost, but what you give to the soul will remain there forever.
- The beginning of philosophy is knowing one’s own mind. A person, when feeling weakest in their mind, does not want to ask it great questions. “A large plate is not placed in front of a man who cannot take a single bite.” He will either vomit what he eats or become sick. What he should do, however, is stop thinking about his own capacity. It is not easy for a man to adopt a principle; you must know this. For a man to adopt a principle, he must embrace it every day, hear that it is embraced, and use it directly in his life. It is not events that make people unhappy, but the principles behind those events.
- Never forget this: when you lose something outside, it means you’ve gained something inside. And if what you lost was very valuable, never think that you have lost something. Among the household goods piled in one corner, I had an iron lamp. Then I heard a noise at the door and saw that they had taken my lamp and gone. I didn’t find this strange at all. “Tomorrow,” I said, “you won’t have a lamp either.” Because a man can only lose the things he owns.
- Some things are under our control and some are not. Those under our control are our thoughts, desires, hates, wants, and, in one word, what we do. Those not under our control are our bodies, possessions, reputations, what we have, and, in one word, what we do not do. If you know which of these belong to you, you will never be in trouble, you will never judge anyone, and you will do everything wholeheartedly. You will have no enemies, and no one will be able to hurt you, because you will have a shield that protects you against all these things.
- What is the punishment for those who are not like themselves? Does loneliness bring misery? Let them be alone. Is he at odds with his parents? Let him be a bad child, let him complain. Is he fed up with his children? Let him be a bad father. “Throw him in prison for his sins!” you say? What prison? He is already in a prison: because he is there unwillingly. And if a man is somewhere against his will, that place is a prison to him. Socrates says we must not live an unexamined life. That is why, when he was told to prepare for the trial, he said, “I have been preparing for this exam my whole life.”
- Everything you have seems small to you. But to me, everything I have seems big. Your desires are insatiable, while mine are satisfied. Look at how children put their hands into a narrow-necked jar to grab pistachios and figs. They can’t pull their hands out and start crying. You tell them: “Let go of some of them so you can pull some out.” You too should let go of your desires. Let go so that you can have them all. Just as you cannot pluck and eat an unripe fig, you cannot pull an immature idea out of your mind.
- Wealth is not having many things, but wanting few things.
- Let me show you a free man. Diogenes was free. He had a family, he was not without one, but Diogenes himself was free. He distanced himself from everything that could hold him back. No one could approach him or influence him. Everything flowed off him. Everything was tied to him with loose knots. Did you want to take what he had? He preferred you to take them rather than run after them. This could be his limb, even his entire body. Relatives, friends, homeland… All of these could be taken from him. But he never abandoned his true homeland, his only homeland: his God. For he knew that the beginning of everything that comes and goes is Him.
- If the choice is yours, you are free, and if the choice is yours, you cannot blame anyone else.
- Whether you are alone or with others, draw a character for yourself. Let silence be your general rule, or say only what is necessary in a few words. Above all, avoid talking about others. Neither praise nor criticize, nor compare with others. If you can manage, steer the conversation. But if you find yourself among strangers and unknown topics, stay silent. Avoid the ignorant. But if you have to be with them, do not get involved for even a moment, or you will fall into the pit they are in. For no matter how clean you are, if those around you are not, you will not be able to escape what is to come.
- The world makes way for the man who knows where he is going.
- Who is rich? The happy one. There is only one way to happiness: not worrying about things we cannot do anything about.
- There are two kinds of dullness. One is dullness of understanding, and the other is dullness of shame. This happens when a person refuses to accept simple truths and stubbornly contradicts himself. Many of us are devastated when someone criticizes our bodies, and we do everything we can to avoid this. But when it comes to our minds, we don’t even care.
- Now I understand the meaning of this proverb: “You cannot bend or break a fool.” Fortunately, I don’t have a “wise” fool friend like this. It is impossible for a man who knows everything to learn anything. Nature gave me one mouth and two ears. So I may say one thing and listen twice.
- If you act out a stronger character than the one you actually have, you will end up both weakened and having neglected the truly strong one.
- What truly shows what a person is made of is how they respond to the difficulties they face.

In summary, the constant goal in Epictetus’ philosophy is to completely rid oneself of desire. A person who desires nothing is free and at peace. The goal should not be to attain what you desire, but to desire nothing.

“Note : The Stoa prayer I shared at the beginning of the article actually originates from an American clergyman named Reinhold Niebuhr and was written in 1934. Niebuhr was an American theologian and clergyman, and the famous ‘Serenity Prayer’ is attributed to him. This prayer begins with the words, ‘God, grant me the serenity to accept the things I cannot change, the courage to change the things I can, and the wisdom to know the difference,’ and is especially known for this part. Over time, the prayer gained wide acceptance outside Christian theology and found a place in popular culture. Although this prayer has parallels with Stoic philosophy, in some respects it resembles the teachings of Epictetus. However, the understanding you can hear in many prayers today goes back 2,000 years, all the way to Epictetus. Over the years, it has evolved and taken its current form.”


————————

Tanrım, bana değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenmek için kuvvet, değiştirebileceğim şeyler için cesaret ve bu ikisini birbirinden ayırmak için akıl ver.

Stoa akımının başat aktörlerinden biri olan, kölelikten filozofluğa uzanan yaşam öyküsüyle tanıdığımız Frigyalı Epiktetos’un çeşitli konuşmalarından derlenmiş bir kitap. Çok kapsamlı olmasa da Epiktetos’un belli başlı konulardaki fikirlerini öğrenme imkânı sunuyor.

Anladığım kadarıyla Epiktetos’un kendisinin yazılı bir eseri yokmuş. Felsefi düşüncelerini bizzat kaleme almamış, ancak öğrencisi Arrianus (Flavius Arrianus), Epiktetos’un ders ve söylevlerini kaydetmiş. Bu yazılar, ‘Diyaloglar’ (Discourses) ve ‘El Kitabı’ (Enchiridion) olarak bilinen eserlerde toplanmış. Bu iki eser, Epiktetos’un felsefesini ve öğretilerini günümüze taşıyan en önemli kaynaklar. Bu arada, bu bilgiyi kitaptan değil, kitabı okuduktan sonra yaptığım kısa bir araştırmadan edindim.

Her neyse, bu çalışma Aslı Perker tarafından kaleme alınmış, yani bir çeviri değil. Şahsen, başta çeviri zannedip kitabın orijinal baskısını bulmaya çalışmıştım. Bu yüzden bu bilgilendirmeyi yapmak istedim. Kitapla ilgili birkaç ufak eleştirim var. İlk olarak, kitabın fazla din kitabı havasında olduğunu söylemeliyim! Kitapta alıntılanan tüm Epiktetos söylemleri sanki sadece tanrı inancı üzerineymiş gibi duruyor. Bu da bana, Epiktetos’un bu konu dışında başka düşünceleri yokmuş izlenimi verdi. Bir diğer eleştirim de, her Epiktetos sözünün açıklamasına yazarın kendi yorumunu katmış olması. Bu beni çok rahatsız etmedi, ancak bu konuyla ilgili literatürde yer alan genel değerlendirmeleri de görmek isterdim, özellikle referanslarıyla beraber.


Şimdi sizinle kitapta yer alan ve Epiktetos’a ait birkaç sözü paylaşmak istiyorum;

- Bedene sadece ihtiyacı olanı verin ve bunun dışında her lüksü reddedin. İnsan bedeni, yemek, içmek ve diğerleri gibi bedensel faaliyetlerine çok fazla zaman harcamamalı. Bunlar ikincil, anlamaya çalışmak birincil planda olmalıdır. Yemek yerken aynı anda iki misafire hizmet ettiğinizi düşünün. Beden ve ruh. Bedene verdiğinizi muhakkak kaybedeceksiniz, ama ruha verdiğiniz daima orada kalacak.
- Felsefenin başlangıcı insanın kendi zihnini bilmesidir. İnsan, aklının en zayıf olduğunu hissettiği anlarda ona büyük sorular sormak da istemez. “Tek bir lokma yiyemeyecek adamın önüne koca tabak konulmaz.” Yediğini ya kusacak ya da hasta olacaktır. Hâlbuki yapması gereken kendi kapasitesini düşünmeyi bırakmaktır. Bir adamın bir ilkeyi benimsemesi kolay bir şey değildir, bunu bilmen gerekir. Bir adamın bir ilkeyi benimsemesi için ona her gün sahip çıkması, sahip çıkıldığını duyması ve hayatında birebir kullanması gerekir. İnsanları mutsuz eden olanlar değildir, o olanlara sebep olan prensiplerdir.
- Şunu hiç aklından çıkarma: dışarıda bir şey kaybettiğinde, içinde bir şey kazanmışsın demektir. Ve eğer kaybettiğin şey çok kıymetliyse, sakın bir şey kaybettiğini düşünme. Bir kenara yığılmış ev eşyaların arasında bir de demir lambam vardı. Sonra kapıda bir ses duydum ve lambamı alıp gittiklerini gördüm. Bunu hiç tuhaf bulmadım. Yarın, dedim, senin de bir lamba olmaz. Çünkü bir adam sadece sahip olduğu şeyleri kaybedebilir.
- Bazı şeyler bizim kontrolümüzdedir ve bazı şeyler de değil. Kontrolümüz altında olanlar fikirlerimiz, arzularımız, nefretimiz, isteklerimiz ve tek bir kelimeyle söylenecek olursa bizim yaptıklarımızdır. Kontrolümüz altında olmayanlar ise, bedenimiz, varlıklarımız ,ünümüz, sahip olduklarımız ve tek bir kelimeyle söylenecek olursa yapmadıklarımızdır. Eğer bunlardan hangisinin size ait olduğunu bilirseniz hiçbir zaman zor durumda kalmazsınız, hiç kimseyi yargılamazsınız ve yaptığınız her şeyi gönülden yaparsınız. Tek bir düşmanınız olmaz, kimse sizi incitemez, çünkü tüm bunlara karşı sizi koruyan bir kalkanınız olur.
- Kendi gibi olmayanların cezası nedir? Yalnızlık mutsuzluk mu getirir? Bırakın yalnız kalsın. Anne babasıyla derdi mi var? Bırakın kötü evlat olsun, şikayet etsin. Çocuklarından mı bıkmış? Bırakın kötü bir baba olsun. “Onu kabahatlerinden dolayı zindana atın!” mı dediniz? Hangi zindan? O zaten bir zindanda: Çünkü o istemeden orada. Ve bir adam iradesine rağmen bir yerdeyse orası ona zindandır. Sokrates sınavdan geçmemiş bir hayat yaşamamamız gerektiğini söyler. İşte bu yüzden mahkeme önüne çıkmadan önce hazırlanması gerektiği söylendiğinde “Bütün bir hayatım boyunca bu sınava hazırlanıyorum ben” demiştir.
- Size sahip olduğunuz her şey küçük görünüyor. Bana ise sahip olduğum her şey büyük. Arzularınız doymak bilmiyor, benimkileri ise tatmin olmuş halde. Çocukların fıstık ve incirleri almak için ellerini nasıl da dar boğazlı bir kavanoza soktuklarına bakın. Ellerini geri çıkartamazlar ve ağlamaya başlarlar. Onlara dersin ki: “birkaç tanesini bırak ki birazını çıkartabilesin.” Siz de arzularınızı bırakın. Bırakın ki hepsine kavuşun. Nasıl ki olmamış bir inciri kopartıp yiyemezsen, olgunlaşmamış bir fikri de zihninden çekip çıkartamazsın.
- Varlık çok şey sahibi olmak değil az şey istemektir.
- Size özgür bir adam göstereyim. Diyojen özgürdü. Bir ailesi vardı, yok değildi ama Diyojen’in kendisi özgürdü. Onu alıkoyacak her şeyden kendini uzaklaştırmıştı. Ona yaklaşmak, onu etkisi altına almak kimse için mümkün değildi. Onun üzerinden her şey akardı. Her şey ona çok gevşek bağlarla bağlıydı. Sahip olduklarını almak mı istediniz? Almanızı onların peşinden koşmaya tercih ederdi. Bu onun bir uvzu, hatta bütün vücudu bile olabilirdi. Akrabalar, arkadaşlar, memleket... Onun için bunların hepsi alınabilirdi. Ancak gerçek memleketi, tek memleketi olan Tanrı’sını hiçbir zaman bırakmadı. Zira gelip geçen her şeyin başlangıcının O olduğunu bilirdi.
- Seçim seninse özgürsün ve seçim seninse başka kimseyi suçlayamazsın.
- İster kendi başına ol, ister başkalarının yanında; kendine bir karakter çiz. Sessizlik genel kuralın olsun; ya da sadece gerekli olanı birkaç kelimeyle söyle. Her şeyden de öte başkaları hakkında konuşmaktan kaçın. Ne öv, ne yer, ne de başkalarıyla karşılaştır. Eğer becerebilirsen sohbeti yönlendir. Ama eğer kendini yabancılar ve bilmediğin konular arasında bulursan sessiz kal. Bilgisizlerden kaçın. Ancak onlarla birlikte olman gerekiyorsa da bir an bile dalma, yoksa sen de onların olduğu çukura düşersin. Zira insan kendisi ne kadar temiz olursa olsun etrafındakiler de öyle olmadığı sürece olacaklardan kaçamayacaktır.
- Nereye gittiğini bilen insana dünya yol verir.
- Zengin olan kimdir? Mutlu olan. Mutluluğa giden tek bir yol vardır; o da hakkında hiçbir şey yapamayacağımız olaylar için endişelenmemek.
- İki tür körelme vardır. Biri anlayışın körelmesi; ve bir de utanma duygusunun. Bu, bir insanın ne zaman basit gerçekleri kabul etmeyi reddetse ve kendisiyle çelişmekte inat etse başa gelendir. Pek çoğumuz bedenimize laf edildiğinde kahroluruz ve bunu yaşamamak için elimizden geleni yaparız. Ama konu zihnimiz olduğunda hiç ilgilenemeyiz bile.
- Artık şu atasözünün anlamını biliyorum: “bir aptalı ne bükebilirsin ne kırabilirsin.” neyse ki böylesine “akıllı” bir aptal arkadaşım yok. Her şeyi bilen bir adamın bir şey öğrenmesi imkansızdır. Doğa bana bir dil ve iki kulak verdi. Bir söyleyip iki dinleyeyim diye.
- Eğer sahip olduğunuzdan daha güçlü bir karakteri oynarsanız aslında hem zayıf düşmüş hem de gerçekten güçlü olanı ihmal etmiş olursunuz.
- İnsanın gerçekten ne olduğunu gösteren şey yaşadığı zorluklara verdiği tepkidir.

Ezcümle, Epiktetos'un felsefesinde sürekli ulaşılmak istenen mertebe zaten tamamen arzu'dan arınmaktır. Hiçbir şey istemeyen insan özgürdür, huzurludur. Amaç arzuladığın şeye kavuşmak değil, hiçbir şey arzulamamak olmalıdır.

Not : Yazının başında paylaştığım Stoa duasının kökeni aslında Amerikalı bir din adamı olan Reinhold Niebuhr’a dayanıyor ve 1934 yılında yazılmış. Niebuhr, Amerikalı bir teolog ve din adamıdır ve ünlü “Serenity Prayer” (Sükunet Duası) ona atfedilir. Bu dua, ‘Tanrım, bana değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenmek için sükunet, değiştirebileceklerimi değiştirmek için cesaret ve bu ikisini ayırt etmek için akıl ver’ şeklinde başlar ve özellikle bu kısmıyla bilinir. Dua, zamanla Hristiyan teolojisi dışında da geniş kabul görmüş ve popüler kültürde de yer bulmuştur. Stoacı felsefe ile paralellik taşıyan bu dua, bazı açılardan Epiktetos’un öğretilerine de benzer. Ancak bugün pek çok kişinin dualarında duyabileceğiniz bu anlayış, 2000 yıl öncesine, Epiktetos’a kadar uzanmaktadır. Zaman içinde şekil değiştirerek bugünkü halini almış.

[Aydın Tezcan · Rating 3 out of 5]

Bir önceki okuduğum Epiktetos sözlerinin yer aldığı kitap kadar beğenemedim. Çevirmen kendi görüşlerini de kattığı için sanki sözlerin yoğunluğu biraz "seyrelmiş".
Sonuç olarak stoacı yaklaşımın temel bilgilerine ulaşabiliyorsunuz ama bu kitap sadece bir giriş, ilk adım olabilir bu konuya. Gerçekten merak duyanlar, benzer konuda birkaç kitap okumuş olanlar için ne yazık ki tavsiye edemeyeceğim.

[Ayşen · Rating 2 out of 5]

Kitap Epiktetos’ın aforizmalarının yorumlanmasına üzerine kurulu fakat nerde yazarın kendi görüşü nerde Epiktetos çok net değil. Ayrıca bana anlatımı karışık geldi. Felsefe kitabı gibi değil, ama Stoacı bir görüşten kişisel gelişim kitabı da değil.

[Goktug Oguz · Rating 4 out of 5]

Epiktetos desen değil. Epiktetos üzerine yorumlar desen o da değil çünkü suya sabuna dokunmayan yorumlar sadece. Kötü bir kitap mı değil ama iyi de değil. Serinin diğer bir kitabını da almıştım dinlemek için. Sanırım bu formata alışmak gerekecek.

[Murat AYDIN · Rating 4 out of 5]

Epiktetos (MS 55-135), stoacı felsefenin önemli temsilcilerinden birisi. Aynı felsefenin diğer temsilcilerine göre, kendi iç dünyasında din olgusuna daha fazla yer veren bir filozof. Köle olarak dünyaya gelmiş, efendisinin Roma imparatoru tarafından idam ettirilmesiyle özgürlüğüne kavuşmuş ve felsefe dersleri vermeye başlamış. Sonraki süreçte ise diğer filozoflarla birlikte, Roma'dan sürgün edilince, bugünkü Bulgaristan sınırları içinde kalan Nikopol şehrinde kendi felsefe okulunu kurmuş ve kısa sürede oldukça başarılı bir eğitim sistemi tesis etmiş.

Epiktetos'un kitapları, kendisi tarafından değil de öğrencilerinden Arrianus tarafından toparlanıp derlenmiş. Bu kitapta da Epiktetos'un kendi dilinden ifadeler bulunmakla birlikte, daha çok, eseri yayıma hazırlayan Aslı Perker'in Epiktetos'un felsefesini, hayat, mutluluk ve erdemli yaşama dair söylemlerini aktardığı bir bilgilendirme dokümanı görünümü hâkim. Editörün tarzını ve üslubunu oldukça başarılı bulduğumu belirtmeliyim.

"Göğü Delen Adam", "Bir Çift Yürek", "Mucizeleri Beklemek", "The Secret" (Sır), "Yalnızca Yavaşladığında Görebileceğin Şeyler" adlı kitapları anımsatıyor eser. Bunlardan herhangi birini beğendiyseniz, bu kitabın da sizin için değerli ve anlamlı olabileceği düşüncesindeyim.

Eserde yer alan söylem, tavsiye ve öneriler özetle şunlar:

* Mutluluğa giden yol, bir şeylere sahip olma isteğinden olabildiğince arınmaktan ve hakkında hiçbir şey yapılamayacak olan olaylar için endişelenmemekten geçer.
* İnsan başkalarından önce kendini yargılamalıdır.
Düşmanlık edenlerden intikam almak, en asil hayatı yaşamakla olur.
* Tanrı, evrendeki her şeyi özgür ve mükemmel biçimde yaratmıştır.
* İnsanın başına ne gelirse gelsin, mutluluk da mutsuzluk da kendine bağlıdır, Sabırlı olmak en önemli şeydir. Her şeyin kendi zamanı vardır.
* İnsan, kendisine yapılmasını istemediğini bir başkasına yapmamalıdır.
* Kişi ruhunu aydınlatacak insanlarla arkadaşlık etmeli; başkalarının olumsuz fikirlerinin ve ruh hallerinin kendi iç dünyasına bulaşıp kirletmesine izin vermemelidir.
* İnsanlar bir söyleyip iki dinlesinler diye, kendilerine bir dil ve iki kulak verilmiştir.
* Erdemli bir ruh; saf, temiz, huzurlu ve güvenli bir yaşamın en önemli kaynağıdır.
* İnsan, görev ve sorumluluklarını yerine getirmek için başkalarının övgü veya alkışına ihtiyaç duymamalıdır.

Bu ifadeler aslında İslam kültürüne de çok yakın bir tınıya sahip. Bu benzerlik dikkatimi çekince web'de küçük bir tarama yaptım (*ilgilenenler için aşağıda linkler mevcuttur) ve Müslüman filozofların eserlerinde de stoacı felsefenin temsilcilerinin etkilerini ve yansımalarını anlatan makale ve dokümanlara rastladım. Farklı kültür ve dinlere mensup yazarların, birbiriyle şaşılacak benzerlikte söylemlerde bulunması ve aralarında yıllarla değil, yüzyıllarla ifade edilebilecek zaman farkının bulunması; aynı, ortak ve tek yaratıcının var olduğu düşüncesini pekiştirdi zihnimde.

Kitap gerek küçük hacmi gerekse duru ve anlaşılır yazım tarzı ile keyifle ve rahatlıkla okunabilecek, hatta başucu eseri olmaya aday bir eser.


* ALTERNATİF OKUMALAR

https://dergipark.org.tr/tr/download/...
http://dusundurensozler.blogspot.com/...
http://www.ekevakademi.org/Makaleler/...
https://gaiadergi.com/benligiyle-ozgu...

[Filiz I. · Rating 5 out of 5]

"Tek bir lokma yiyemeyecek adamin onune koca bir tabak konulmaz."

Bu kitabi cok degerli bir abimin elinde gorup, merak edip incelemistim. Sohbetlerimiz sirasinda Epiktetos ogretilerinden oyle cok sey bahsetmisti ki kitabi hemen aldim ve bir cirpida okudum. Ufacik tefecik ama aslinda kocaman bir kitap. Hayatinin ilk yillarinda bir kole olarak yasayan ve daha sonra ozgurlugune kavusup stoaci bir filozof olan Epiktetos'un hayat felsefesi, kendini gelistirmek, dunyevi hirslardan ve egodan arinmak isteyen kisilere yol gosterir nitelikte. Gunumuzun rekabetci ve tuketime dayali ortaminda Epiktetos gibi yasamak mumkun olmasa da, ondan cikaracagimiz dersle hayatimizi sadelestirmek ve gereksiz yukleri atmak en buyuk kazanim olacaktir. Tekrar tekrar okuyacagim bir rehber kitap oldu benim icin. Kitapta hicbir yazim hatasi gormemek ve mukemmel ceviri de okuma keyfimi katladi.

[Gokhan · Rating 4 out of 5]

Epictetos Stoacı. Stoacılar Epikür gibi insanın temel amacı mutluluk olduğunu düşüyor. Mutluluğa ulaşmak için doğaya uygun yaşamak gerektiğini düşünüyorlar. Epictetos tanrıya inanıyor. Anı yaşamanın önemini dile getiriyor, mutlu olmak için beklentiye girmenin gereksizliğini öğütlüyor. Öyle ki “Mutluluğa giden tek bir yol vardır; o da hakkıda hiçbir şey yapamacağınız olaylar için endişelenmemek.” Diyor.

“Tanrım, bana değiştiremeyeceğim şeyleri kabullenmek için kuvvet,değiştirebileceğim şeyler için cesaret ve bu ikisini birbirinden ayırmak için akıl ver”

“Nereye gittiğini bilen insana dünya yol verir, seçim seninse özgürsündür. Ve seçim seninse başka kimseyi suçlayamassın. “

Neden okumalı: Kişisel gelişim kitapları yerine felsefi kitapları okumak daha iyi değil mi !

[rezervuar kedisi · Rating 4 out of 5]

Birçok açıdan kendime yakın bulduğum bir folozof Epiktetos. Tanrıcılık, kadercilik, senden istenileni yapmak, dışında ve oldukça uzağında olduğum konular olsa da beni yakalayan yönleri de azımsanmayacak kadar çok.

Ayrı ayrı alıntılar yapmak yerine önemli bulduğum kısımları burada paylaşmak isterim. Okumayanlar için buradan sonrası fazla bilgi içeriyor olabilir. Uyarımı yapayım.

"...yıllar sonra ondan etkilenen William Faulkner'in bana hiçlik mi keder mi deseler ben kederi secerim demesi gibi, keder anları da insansı yüceltir. Ayrıca şöyle der; başınıza gelen başınıza geldiğini düşündüğünüz şey değildir. Tasavvufa çok yakın bu duruş aynı zamanda bize olayları hemen değerlendirmemeye, yargılamamaya, yeteri kadar düşünmeden bir kanıya varmamaya da ikna etmek istemektedir. Hayatta karşılaştığımız insanlar için de aynısı geçerlidir. Epiktetos şöyle der; birinin yanlış yaptığıni düşündüğün şeylere hemen karar verme. Önce onu neden öyle yaptığını anlamaya çalış."

"Bir insanı koşullar oluşturmaz. Koşullar sadece onun kim olduğunu ortaya koyar."

"Birinin hakkınızda kötü konuştuğunu duyarsanız itiraz etmeyin. Onun yerine belli ki diğer yanlışlarım hakkında bir bilgisi yok, yoksa onlardan da bahsederdi diye karşılık verin."

"Mutluluğa giden tek bir yol vardır. O da hakkında hiçbir şey yapamayacağınız olaylar için endişelenmemek."

[Balkan Şencan · Rating 3 out of 5]

Destek Yayınları Felsefe Serisi'nin bir kaç kitabını okudum; yayınevi farkla yazarlarla çalışıyor ve her kitabın niteliği farklı oluyor; kimisi çok iyi bir şekilde kaleme alınmışken kimisi hafif kalabiliyor; iyi niyetle kaleme alınan bu kitap da, bence, tam olarak bekleneni veremeyenler arasında. Çok temelde bakarsanız kitap, okuyucuya, Epiktetos kimdir ve ne demiştir konularında temel bilgileri veriyor ancak bundan ötesi daha ziyade Aslı Perker'in iyi niyetli düşüncelerine yönelik olarak Epiktetos'un kimi yönlerinin vurgulanmasından ibaret. Yine de hakkını yemek istemem; Stoacılık içerisinde Epiktetos kimdir, ne demiştir konusuna giriş için yeterli ancak fazlasını arayan için biraz eksik bir kitap diyorum.

[gona · Rating 5 out of 5]

Kitap hakkında birkaç olumsuz yorum okudum. Kitabın sadece yazardan ibaret olduğu, yani kişisel yorumlarla dolu olduğu söylenmiş.

Aslında bu serideki kitapların çoğunda yazar zaten kendi yorumlarını da katıyor. Aksi takdirde, bütün kitap boyunca sadece alıntılar mı okumak isterdiniz, hem de yorumsuz bir şekilde?

Benim içinse kitapta altını çizdiğim, beni etkileyen birçok yer oldu. İnancı olmayan insanlar için okuması zor olmuş olabilir; çünkü kitap boyunca Allah inancından ve diğer her şeyin bir yerden sonra gereksizliğinden bahsediliyor. Kendi inançlarının tam tersi olduğu için zorlanmış olabilirler. Fakat inançlı biri olarak okurken ben çok güzel düşünceler edindim.

Yolda vs. okunabilecek, çabuk biten bir kitap. Tavsiye ederim…

[Diasamidze Ayse · Rating 4 out of 5]

Epiktetos, delilik ve özgürlük bir arada olmaz diyor. Çünkü özgürlük, bir farkındalık söz konusu olduğu müddetçe mümkündür. Bir kuş ya da kedinin özgürlüğünden bahsetmek gibidir kendi özgürlük alanını bilmeyen insandan bahsetmek. İşte bu sebeple "Beni rahat bırakın" diyen pek çokları aslında bu farkındasızlıktan kaynaklanan korkuyla aslında daha çok sarılıp sarmalanmaya çalışırlar. Özellikle ergenlikten sıklıkla görürüz bunu. Buradaki farkındasızlık, sıklıkla, özgürlük alanının kapsadığı ölçüyü bilememekten kaynaklanır. Zaman içerisinde kişi kendi alanını belirler ve yetişkinlik denen bilinç ancak bu bilginin oluşmasıyla mümkün olur.

[Kerem Karagöz · Rating 1 out of 5]

Kitap oldukça basit bir kitap ve yazarı da Epiktetos değil Aslı Perker. Aslı Hanım’ın Epkitetos’tan yaptığı alıntılar ile birkaç felsefi ve dini mefhumu oldukça yüzeysel bir şekilde işlemesini okuyoruz.

Burada kitap boyunca farklı farklı konulara değinilmesine rağmen Tanrı ve Tevekkül odağında Epiktetos işleniyor. Sağduyu, özgürlük gibi kavramların hepsi tanrı odağında işleniyor ancak biz bunun Epiktetos’un düşüncesi olup olmadığını bilmiyoruz çünkü bunları yazmak isteyen ve yazdıklarını alıntılarla destekleyen aslında Aslı Hanım.

İnsana herhangi bir şey katabilen bir eser olduğunu düşünmüyorum. Aslı Hanım’ın eseri bir süpermarket kitabından öte değil.

[Can Toprak · Rating 5 out of 5]

Tanrı’ya inanmayan biri olarak okurken biraz zorlandım ama sanırım tanrıdan bahsederken kendi içimizde ki tanrıya yani bize vurgu yapılıyor da olabilir. Bir kaç saatte bitirdim güzeldi,tek bir cümle ile özetlemek istersem en sonda yazan “Mutluluğa giden tek bir yol vardır; o da hakkında hiçbir şey yapamayacağınız olaylar için endişelenmemek.” Bu mantaliteyi bir süredir benimsemeye çalışıyorum zaten. İyi okumalar.

[Mehmet Eroğlu · Rating 5 out of 5]

Epiktetos, zaman zaman hatırlamak için okunması gereken düşünceleri ifade eder. Bir çok değişik basımları olan kitabın, bu baskısında yalın bir dille zaman zaman da yayına hazırlayanın görüşlerini içeren bağlantılar kurulmuş. Gayet akıcı, akılda kalıcı ve heyecan uyandırıcı özet özgün bir kitap diyebilirim