Cuộc đời một đôi dép cao su

by Phùng Quán

Sinh ra từ một chiếc lốp xe ô tô, đôi dép cao su đã theo chân những người lính trên nhiều dặm đường hành quân, dần trở thành người bạn thân thiết của các anh bộ đội. Mỗi bước đi của các anh là trùng trùng lớp lớp khó khăn gian khổ, nhưng trước đôi dép cao su, gai nhọn, đá sắc cũng phải cúi đầu.

Nhà văn Phùng Quán đã tạo nên một thế giới hấp dẫn, sinh động, nơi mà mỗi người chiến sĩ, mỗi em bé, mỗi lão nông đều là một anh hùng kiên cường, dũng cảm. Trong thế giới đó, đôi dép như “đôi hài vạn dặm”, che chở cho bàn chân các anh bộ đội trên mọi nẻo đường.

Tôi là bạn của đường trường gió bụi. Sinh tôi ra để trèo núi lội sông, xéo lên hàng rào thép gai, đạp lên chông nhọn.

136 pages, Paperback

Published September 3, 2018

About the author

Năm 1945, ông tham gia Vệ quốc quân, là chiến sĩ trinh sát Trung đoàn 101 (tiền thân là Trung đoàn Trần Cao Vân). Sau đó ông tham gia Thiếu sinh quân Liên khu IV, đoàn Văn công Liên khu IV.
Đầu năm 1954, ông làm việc tại Cơ quan sinh hoạt Văn nghệ quân đội thuộc Tổng Cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam (tiền thân của Tạp chí Văn nghệ Quân đội).
Tác phẩm đầu tay Vượt Côn Đảo của ông được giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1955. Về quá trình viết tác phẩm này, trong di cảo hồi ký "Tôi đã trở thành nhà văn như thế nào" do Nhà xuất bản Văn Nghệ thành phố Hồ Chí Minh xuất bản năm 2007, ông kể nhiều chi tiết rất thú vị về sự ngẫu nhiên và tình cờ đưa ông từ một người lính trở thành một nhà văn và những oan khuất phải gánh chịu nhưng với giọng kể rất hóm hỉnh, không một chút trách móc hay thù hận. Không lâu sau đó, Phùng Quán tham gia phong trào Nhân Văn - Giai Phẩm bằng hai bài thơ "Lời mẹ dặn" và "Chống tham ô lãng phí" (1957). Khi phong trào này chấm dứt dưới tác động của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Phùng Quán bị kỷ luật, mất đi tư cách hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và phải đi lao động cải tạo ở nhiều nơi.
Từ đó đến khi được nhìn nhận lại vào thời kỳ Đổi mới, Phùng Quán hầu như không có một tác phẩm nào được xuất bản, ông phải tìm cách xuất bản một số tác phẩm của mình dưới bút danh khác và câu cá ở Hồ Tây để kiếm sống. Vì thế, bạn bè văn nghệ thường gói gọn cuộc đời ông thời kỳ này bằng sáu chữ: "cá trộm, rượu chịu, văn chui"
Năm 1988, cuốn tiểu thuyết Tuổi thơ dữ dội của Phùng Quán được xuất bản và nhận Giải thưởng Văn học Thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam hai năm sau đó. Ngoài văn xuôi, Phùng Quán còn sáng tác thơ và có nhiều bài thơ nổi tiếng như: Hoa sen, Hôn, Đêm Nghi Tàm đọc Đỗ Phủ cho vợ nghe...
Ông mất ngày 22 tháng 1 năm 1995 tại Hà nội.
Năm 2007, Phùng Quán được nhà nước Việt Nam truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật, do Chủ tịch nước ký quyết định tặng riêng cùng với Trần Dần, Lê Đạt, Hoàng Cầm.

Tác phẩm

Vượt Côn Đảo, Tiểu thuyết, 1955 - Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, 2007
Tiếng hát trên địa ngục Côn Đảo, Thơ, 1955 - Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật, 2007
Tuổi thơ dữ dội, Tiểu thuyết, 1987 - Giải A văn học thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam, 1988. Năm 1990 được đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn dựng thành phim, Giải thưởng Bộ Quốc phòng 2000, Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007
Thơ Phùng Quán, 1995
Trăng hoàng cung, Tiểu thuyết thơ, Nxb Thanh Văn, USA 1993. Năm 2007, Nhà xuất bản Văn Nghệ thành phố Hồ Chí Minh tái bản Trăng hoàng cung & Phùng Quán viết Trăng hoàng cung (tiểu thuyết tình 13 chương của Phùng Quán & Hồi ức của nhà văn Hà Khánh Linh) kể về những câu chuyện xung quanh thi phẩm này.
Phùng Quán, Thơ, 2003
Ba phút sự thật, Ký, 2006, tái bản bổ sung 2009
Tôi đã trở thành nhà văn như thế nào?, Hồi ký, 2007.
Phùng Quán còn đây, Di cảo của Phùng Quán và Hồi ức của bạn bè, 2007.

Reviews

[Kaoyashi · Rating 3 out of 5]

Một câu chuyện đẹp, rất dễ thương, li kì và hấp dẫn đến trang cuối cùng. Tuy nhiên đúng là truyện cho trẻ con, cái nhìn một chiều quá nên đôi khi hơi gượng gạo. Có lẽ nếu mình đọc lúc còn là một đứa trẻ thì sẽ hay hơn.

[Ai Ra · Rating 4 out of 5]

Cuốn sách hay với cách kể chuyện mới lạ , đặt ngôi kể là ... 1 đôi dép cao su . Đôi dép cao su ấy đã đc nhiều chiến sĩ anh hùng (anh Bảy, anh bộ độ bàn giấy . anh Đích) đi vào. Đôi dép đã cùng họ đi trên những con đường gồ ghề đầy hiểm trở và đã trở thành 1 người bạn của họ .

[Thắng Ăn Cơm · Rating 3 out of 5]

Một câu chuyện đầy chất cổ vũ tinh thần đùm bọc, hỗ trợ và ủng hộ bộ đội chiến sĩ Việt Nam kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Nếu như mình đọc quyển sách này hồi bé thì có lẽ sẽ có ý nghĩa hơn, vì đọc với tâm thế người lớn câu chuyện hơi "thuần" quá.

[Kaitlyn Ngoc · Rating 3 out of 5]

Cách chọn góc nhìn khá dễ thương (từ đôi dép cao su) để kể chuyện kháng chiến. Phùng Quán đã nhận ra rằng trong chiến tranh, không phải chỉ có con người mới chiến đấu và mới bị tàn phá mà ngay cả những đồ vật tưởng chừng như vô tri vô giác cũng hao mòn, lên voi xuống chó, lăn xả, xông pha như ai. Thế manh của Phùng Quán vẫn tiếp tục được phát huy trong Cuộc đời một đôi dép cao su: sự am hiểu sâu sắc lối sống, nếp sinh hoạt, những vất vả của người lính trong kháng chiến và giọng văn thu hút, dí dỏm. Tuy nhiên mình chưa thật sự thích quyển này lắm vì có phần mang màu sắc tuyên truyền, thần thánh hóa các anh bộ đội và đòi hỏi sự trung thành, hi sinh bất chấp của mọi cá nhân cho Đảng và đất nước.