Hokwerda's kind

by Oek de Jong

In de liefde bepaald worden door ervaringen uit de kindertijd? Zo vergaat het Lin Hokwerda. Zij is haar vaders oogappel, maar hij is onbetrouwbaar. Op haar tiende verliest zij hem en verhuist van het Friese platteland naar Amsterdam. Ze stort zich op het tafeltennis. Op haar negentiende breekt ze met haar coach en de topsport. Dan ontmoet ze Marcus, Henri, Jelmer. In drie opeenvolgende liefdes voert haar weg naar de buitenste duisternis. Is het toeval? Is het haar lot? Waarom gebeurt het onwaarschijnlijke?
In Hokwerda's kind gaat het om liefdesverhoudingen. Oek de Jong beschrijft de intimiteit van geliefden, hun verwachtingen en illusies, hun bedrog en zelfbedrog, met mededogen en precisie. Onophoudelijk raakt zijn verhaal aan de duistere kant van de erotiek.
Is er iets, dacht Lin, waarover meer gelogen wordt dan over de liefde?

Genres: Fiction, Roman, Literature, Novels, 21st Century, Dutch Literature

444 pages, Paperback

First published October 1, 2002

About the author

Oek de Jong (born in 1952) is the author of a relatively small, but highly esteemed literary oeuvre of novels, short stories and essays. He is best known for his novels: Opwaaiende zomerjurken (Billowing Summerskirts, 1979), Cirkel in het gras (Circle in the Grass, 1985) and Hokwerda's kind (Hokwerda's Child, 2002). His books have sold more than half a million copies. His work has been translated into nine languages. He was awarded the Reina Prinsen Geerligs Prize, the Bordewijk Prize and the Busken Huet Prize, and he was shortlisted for the Libris Prize in Holland and the Golden Owl Award in Belgium.
As an essayist (trained as an art historian) he has written extensively on the arts.
In Octobre 2012 he published the novel Pier and Ocean, his magnum opus.

Reviews

[Arne-Jan · Rating 4 out of 5]

Ideaal boek voor aan het zwembad op Kreta! Maar om in het normale leven uit te lezen. Maar opgelet, want ik start direct met spoilers. Wat is Linn geweldig. Wat is Linn interessant. Wat is Linn bijzonder. Wat is Linn cool. Wat is Linn knap. Wat is Linn sensitief. Wat heeft Linn altijd een zin. Wat gun ik Linn een gelukkig leven. Die Henri moet normaal doen. Hij heeft wel smaak trouwens. En een hakblok. Ze is echt beter af bij die Jelmer , een soort Arne-Jan II. Die laat haar niet alleen op een schip. Oh nee, want goedzak Jelmer heeft ook een scherp randje. En zijn moeder doet wel lief, maar levert Linn een streek. Arme Linn. Arme Linn, want haar moeder en zus houden haar ook klein en laten Linn zich minderwaardig voelen. En dan haar vader. Zij was zijn oogappeltje. Hij pleegde een halve aanslag op haar. Hij die haar nauwelijks ziet staan. Die een nieuw gezin heeft. Hij die ervoor heeft gezorgd dat ze zo’n ruwe pit heeft gekregen. Papa waar ze zo naar verlangt. Hij moet het weer normaal maken. Maar het werkt averechts. Hokwerda’s kind gaat Linn overheersen. Dit komt nooit meer goed. Of smaakt de wraak en boetedoening zoet?

Mijn waarde volgers, jullie begrijpen dat ik onder de indruk was van dit boek. Zoals jullie weten schrijven mijn vrouw en ik elkaar ieder jaar een boek voor waar we zelf enorm van hebben genoten en dat de ander anders waarschijnlijk nooit zou hebben gelezen. Ik kan jullie allen aanraden om dit gebruik over te nemen, want ik heb hierdoor echt mijn leesblik verruimd. Om over T. natuurlijk nog maar te zwijgen 😊. Dit jaar kreeg ik dus mijn eerste Oek de Jong voorgeschreven. Nooit interesse gehad in deze auteur, ook vanwege zijn naam. Raar is dat, dat dat kan uitmaken. Het zal niet mijn laatste Oek zijn. Opwaaiende Zomerjurken en Zwarte Schuur, here I come! En T, jij veel plezier met je eerste Westerman. Dat je er maar net zo verslaafd aan mag raken als ik ben.

[Ti Tia]

Lichtvoetig aan de oppervlakte en beklemmend in de zijdelingsheid.
Wat een meester in de "show - don't tell".
Extra bonus: Alsof ik zelf weer door Amsterdam liep!

[Sibrich van Baalen · Rating 5 out of 5]

Ga er niets over zeggen. Lees het.

[Barbara · Rating 5 out of 5]

Romantisch, kwetsbaar en onheilspellend. Beter nog dan Zwarte Schuur!

[Amber · Rating 3 out of 5]

De meermaals aanwezige seksscènes maken je droger dan een woestijn. Het eind daarentegen is wel een noemenswaardig 'hoogtepunt'. Maar de hoeveelheid schaamhaar laat het zakken van 4 sterren voor het verhaal, naar 3 sterren voor het walgen.

[Maartjes · Rating 4 out of 5]

Heeft indruk gemaakt. Lin is een hedendaags naturalistisch romanpersonage, een soort Hedwig. Ze is helemaal bepaald door race, moment en milieu. Lijkt maar tot op zekere hoogte in te kunnen grijpen in haar eigen leven. Ze zoekt gevaar op, heeft onzekerheid nodig in haar bestaan, voelt zich buitengesloten, zelfs verstoten. Haar doen en laten zijn heel erg overtuigend beschreven. Het boek kreeg me steeds meer in zijn greep; het was spannend en beklemmend en stemt tot nadenken. De hoeveelheid beschrijvingen van seks hadden van mij alleen wel wat minder gemogen: veel herhaling, waardoor ik de neiging kreeg die scènes scannend te lezen. Ook snap ik niet zo goed dat keer op keer werd benadrukt dat Lin met een veel oudere man is (Henri), want volgens mijn berekeningen is hij acht jaar ouder, wat ik niet wereldschokkend veel ouder vind.

[An · Rating 3 out of 5]

Ik lees het in één keer, op één herfstige dag. Eerst vind ik er weinig van (of nee: eerst vind ik het nogal veel seks met nogal veel kneuterige synoniemen, u weet wel). Ik noem het een project en ga door. Ik lees het omdat ik De wonderen van de heilbot wil lezen, en omdat dat bij Hokwerda's kind hoort. Maar dan verandert het toch nog in iets meeslepends en verslavends, in een sterk en noodlottig verhaal.

[Resa Leeflang · Rating 2 out of 5]

HUH

[Chloë · Rating 5 out of 5]

Wat een ongelooflijk verhaal was dit. Vanaf de eerste hoofdstukken had het verhaal een bepaalde greep op mij, ik kon het boek niet neerleggen. Ik lees met mijn gevoel en vind het heel moeilijk om in metaperspectief na te denken over boeken, zeker wanneer het verhaal mij zo ongelooflijk meegesleept heeft. Toch zal ik een poging wagen om in woorden uit te drukken hoe ik dit boek heb ervaren.

Dit boek deed mij denken aan Turks fruit, maar dan een versie waarin veel meer diepgang wordt gecreëerd en het boek niet alleen boeit omwille van de vulgaire beschrijvingen van emotieloze seks. Ook dit boek puilt uit van de seksscènes. Scènes die soms een nasmaak van walging en afschuw achterlaten. Maar anders dan in Turks fruit gebeurt er buiten de seks om iets tussen de personages. Ook al is het zelden liefdevol. Zou iemand in dit verhaal ooit een ander écht graag gezien hebben? En is dat een vraag waar iemand überhaupt ooit op kan antwoorden? Wat is graag zien? En kan dat écht of vals zijn? De relaties tussen Lin en Henri / Lin en Jelmer lijken alleszins niet liefdeloos… ik zou graag nog wat meer gelezen hebben over Marcus, die duidelijk een fundamentele rol heeft gespeeld in de fatalistische levensloop van Lin, inherent natuurlijk als eerste liefde.

Ik las reviews over herhaling in het boek. Mij persoonlijk deerde dit niet. Ik vond dit eerder een mooi samenvallen van vorm en inhoud. De herhaling speelt nu eenmaal een grote rol in dit verhaal. Alle personages hebben op een of andere manier een herhaling in hun leven. Het repetitieve van het boek lijkt daar wel bij te passen. Net zoals bij Lins dwanggedachten over het doden van Henri. Ik weet niet of de auteur dit bewust deed.

Lin is een vrouw die ik nooit zal vatten. Ze wordt aangestuurd door een bepaalde doodsdrift die al vanaf het begin van het boek een duistere, onheilspellende toon gaf aan het verhaal. Het begintafereel van Hokwerda die zijn dochter in de rivier gooide, zette de toon voor het boek. Een donkere toon die mij de volledige verhaallijn is blijven achtervolgen.

Wat ik tijdens het lezen en daarna meedraag, is de opmerkzaamheid van Lin. Wanneer ze een wandeling maakt, wanneer ze een huis binnenwandelt, valt haar oog steeds op details die haar raken. Dit heeft mij op zijn beurt geraakt en nu word ik op mijn beurt geraakt door bijzondere details waar ik nooit eerder aandacht aan besteedde. Bedankt Lin.

Een intrusieve gedachte die soms in mijn hoofd kwam tijdens het boek, was: dit boek is door een man geschreven. Daar moest ik me bij de seksscènes wel wat overheen zetten. Maar na een tijdje kroop ik in Lins brein en kon ik mij daar ook zonder verdere vraagstelling nestelen.

Het boek had iets verslavends. Iets afschrikwekkends waar je tegelijkertijd niet van kan wegkijken. Ik vond dit zo intens, interessant, verrassend, walgelijk, verrukkelijk. Bedankt Marlies voor deze ongelooflijke aanrader.

[Janneke]

Toen ik jonger was heb ik dit boek al eens eerder proberen te lezen. Toen ben ik vrij snel gestopt. Het volle gewicht van de scène van de eerste nacht waarin Lin en Henri elkaar leren kennen drong toen nog niet door. De openingsscène stond echter al in mijn geheugen gegrift en zal daar ook blijven. Ik had gelezen over de verfilming en besloot de roman nogmaals op te pakken. Ik kan me niet voorstellen hoe Lin in de film zo anders kan zijn met hetzelfde effect. Haar grenzeloosheid en het neigen naar het extreme is zo verbonden met dit personage. En die enorme onvermijdelijkheid van alle gebeurtenissen ook. Erg indrukwekkend en aangrijpend.

[Puck Rietveld · Rating 4 out of 5]

Dit boek had me echt in zijn macht! Ondanks het naar mijn mening zwakke einde was dit echt fantastisch. Soms merkte je wel echt dat Lin, de hoofdpersonage, een vrouw is geschreven door een man, maar Oek kwam er wel mee weg. Ik hield echt van Lin. Nieuwe in mijn lijstje van lievelingsboeken.

[Marit · Rating 2 out of 5]

Ik kan het woord 'loom' voorlopig niet meer zien.

[Marlies Poels · Rating 4 out of 5]

Ik vond het boek traag op gang komen en bij momenten wat...saai? Al zegt dit waarschijnlijk gewoon meer over mijzelf dan over het boek.
Nochtans stond ik met mijn mond vol tanden bij het einde en ben ik in stilte naar huis gereden. Ik zou het sowieso nog een tweede keer lezen (ondanks mijn paradoxale eerste zin)

[Wouter Zwemmer · Rating 4 out of 5]

Mooi en tragisch boek over hoe gebeurtenissen in de vroege kindertijd onze levensloop beïnvloeden, misschien wel bepalen. Een thema waar De Jong ook in zijn latere boek Zwarte Schuur over schrijft.

Disclaimer: deze samenvatting heb ik geschreven voor mijzelf; hij is één grote spoiler.

Oek de Jong kan goed en mooi schrijven. Neem alleen al de geweldige eerste zin: ”Die avond wierp Hokwerda keer op keer zijn dochtertje over de rietkraag in de Ee.” - je bent gelijk wakker. De Jong schrijft precies, zorgvuldig en toch betrokken en stuwend, je wilt doorlezen in deze psychologische roman. Vader Hokwerda laat zijn lievelingskind tot uitputting aan toe, en totdat zijn vrouw ingrijpt, in een koude vaart zwemmen. Wat zich later in haar leven herhaalt in een topsportcarrière in tafeltennis, en in een destructieve relatie met de alcoholische, gewelddadige en vreemdgaande Henri.

Henri
Lin ontmoet Henri, een lasser op boorplatforms, jaren ouder en een kop kleiner dan haar. Terloops leren we dat Henri uit Nieuwendam komt, net boven Amsterdam Noord. Dat zijn vader hem sloeg en zijn moeder op jonge leeftijd overleed. Dat Henri op zijn 16e wegliep en een tijd werkte in de keuken van een opvang voor zwervers in Frankrijk en als lasser in Siberië. Henri heeft midden in zijn keuken een slagershakblok staan. ”Veertig jaar is er elke dag na het werk het bloed en vet ervan afgeschuurd. Daar is het hol van geworden.” (...) “ ‘Ik ga koken,’ zei Henri, ‘en jij gaat doen wat ik zeg.’ ‘Ja,’ zei ze zacht, ‘ik ga alles doen wat jij zegt.’ “ Henri is in alles een ruwe man; ruw in seks, in zijn egoïsme, in zijn drankgebruik: veel, whiskey. En later in zijn overspel.

Lin
Lin is groot, heeft brede schouders, grote handen, licht uitpuilende ogen en een grote navel. Ze lijkt op haar vader: Hokwerda. Ze is Hokwerda’s kind. Tussen Lin, en het duo moeder en zus (met man en klein dreinkind) botert het niet. Veel later leren we dat de zus een liefdeskind is en Lin is verwekt om het huwelijk van haar ouders te redden: vader wilde nog een kind, moeder niet.

Zij: ”Lang geleden had ze gedacht dat het misschien het beste voor haar was een man te hebben die ouder was dan zij, en nu had ze er een. (...) Hoe was het mogelijk dat zo’n beeld, iets dat zomaar in haar was opgekomen, jaren later werkelijkheid werd? (...) Het was of haar leven zijn eigen gang ging, of het zelf manieren vond om haar te laten overleven, of ze ergens op vertrouwen kon, misschien.”
Hij: ”Henri wist niet wat hij ervan denken moest dat ze tussen zijn benen wilde liggen. (...) Hij vond het eigenaardig dat ze zo wilde slapen, een beetje kinderlijk. (...) Ze is eigenaardig, dacht hij, ze heeft rare dingen meegemaakt, ze heeft jaren gaan bescherming gevoeld, misschien wel nooit, en daarom overdrijft ze nu. Het trekt wel bij. (...) Zijn begrip deed hem goed. Hij voelde zich royaal. Ze vertederde hem. Maar tegelijk met zijn vertedering leefde er ook wantrouwen in hem. Hij was ervan overtuigd dat ze hem stuurde, manipuleerde, dwóng, net zolang tot ze haar zin had gekregen.”

Verkracht
Henri neemt Lin mee naar een lasklus op een Afrikaans schip in een verlaten deel van de Amsterdamse haven. Terwijl hij in het ruim last, wordt Lin verkracht door de opdrachtgever. Na afloop geeft Henri er haar de schuld van, om van haar af te zijn; ze dringt zich teveel in zijn leven. Eenmaal thuis realiseert Lin zich dat ze het geweld in Henri vanaf het begin had gezien. Ze verlaat hem. Als ze hem later probeert te laten bekennen dat hij op voorhand al wist dat ze zou worden verkracht, zegt hij: ”Tien minuten met je benen wijd voor een onbekende, en de wereld is te klein! Ik ben in mijn leven wel twintig keer mishandeld, en heel wat erger dan jij.”

Als ze Henri toevallig tegenkomt op de Albert Cuypmarkt, gaat ze weer met hem mee en met hem naar bed. Zo begint episode twee van hun verhouding. Als Lin Henri onder druk zet dat ze bij hem wil intrekken, ontdekt ze dat hij vreemdgaat en verbreekt ze opnieuw de relatie. Hij geeft haar opnieuw de schuld: ze zou zwak zijn, liefdeloos en mannen gebruiken om zich aan op te trekken.

Trekt Lin misbruik aan?
Trekt Lin misbruik aan, zoekt ze het geweld jegens haar op, al dan niet onbewust? In belangrijke relaties in haar leven neemt zij de rol aan van ondergeschikte: als kind met haar vader natuurlijk, met vriendje Marcus die aan drugs was verslaafd, aan minnaar Henri en in de monomane relatie met de trainer uit haar topsportverleden - de trainer loopt haar na jaren intensieve samenwerking op straat straal voorbij nadat zij is gestopt; het ging hem om zíjn resultaten met haar, niet om háár - en met gewelddadige minnaar Henri. Ze jut haar minnaars op, sart ze, voor constante herbevestiging: ”Gisteravond in de auto was het begonnen: uitstappen, in het donker en de ijzige kou bij een hek gaan staan, terugkomen, dan de provocatie, man opjutten, weer die bevestiging nodig hebben.” Lin krijgt een masochistische fantasie over seks waarin ze zich overgeeft aan twee mannen. ”Henri, die haar met polsen aan de spijlen van zijn bed bond en aan Alex gaf. Henri en Alex, die haar gebruikten tot ze uitgeput was en werd toegedekt, als een afgebeuld paard, en tussen hen in lag, hijgend en snikkend, terwijl ze haar met hun gespierde armen vasthielden.” Jelmer hint: “Hij (Jelmer, red.) vroeg zich af of ze er misschien van hield zichzelf pijn te doen.” Dit is wel een vraag om niet licht over te denken, want er is een essentieel verschil tussen misbruik herkennen en het - mogelijk door herkenning en vertrouwdheid - onbewust aantrekken enerzijds, en ervan houden of genieten anderzijds.

Misbruik
In de loop van het verhaal lezen we steeds meer hints naar verkeerde gebeurtenissen uit het verleden van Lin met haar vader. Tussen die twee lijkt een bijzondere band te hebben bestaan, die is geëindigd met het abrupte vertrek van moeder uit het Friese dorp, met meeneming van haar kinderen - daarna niets meer, geen contact. Wat heeft er plaatsgevonden? Als Lin als twintiger haar vader weer opzoekt, zijn er hints naar narigheid en het niet-vergeten of juist verdringen daarvan. De Jong strooit met hints naar misbruik zoals deze: ”(...) aan alle ‘aanrakingen’ met haar vader had ze een scherpe herinnering.” “Niets was voor hem (Jelmer, red.) zo bedreigend, en betoverend tegelijkertijd, als die kolkende stroom van haar onbewustheid.”

Jelmer
Na Henri ontmoet Lin bedrijfsovername-advocaat Jelmer die in een 17e eeuws huis aan de Spiegelgracht vol mooi antiek woont. Anders dan Lin is Jelmer geïntegreerd in zijn familie: het huis is van zijn familie net als veel van de mooie spullen erin, erfstukken met verhalen eraan. Het lukt Lin niet om te wennen aan het gladgestreken leven van Jelmer en op een familiebijeenkomst van Jelmer neemt Lin weer contact op met Henri. Ze doet Jelmer aan wat ze zelf niet kon accepteren van Henri: ze gaat maandenlang vreemd. ”(...) genoot ze ook van iets dat machtsgevoel was: het was de eerste keer dat ze op één dag met twee mannen naar bed ging.”

Depressie
Nadat Lin opnieuw is afgewezen door haar vader, en naar aanleiding daarvan gekleineerd door haar moeder en zus, raakt Lin depressief. Ze gaat vreemd met Henri terwijl ze met Jelmer blijft. ” ‘Het is net of ik overal buiten sta,’ zei ze, ‘van alles gescheiden ben, niets doet er meer toe, en ik ben zelf niet in staat om mezelf uit die toestand te bevrijden.’ “ Ze ontwikkelt als reactie een soort fanatieke levenslust. ”Drie, vier keer per dag geneukt willen worden. Steeds maar die man tussen je benen willen, hem steeds maar willen bezitten. Een vrolijke, onbekommerde lust was het niet. ‘Blijf je altijd bij me,’ vroeg ze keer op keer als ze bijna klaarkwam, ‘blijf je altijd bij me?’ Zijn antwoord betekende niets meer.”

Ook Alex, de boezemvriend van Henri sinds kindertijd, wordt depressief. Alex werkt als fotograaf en woont in een oud pakhuis aan het IJ - op een van de kades in het Oostelijke havengebied van Amsterdam, nog voor de grote renovaties en nieuwbouw. Alex’ depressie leidt tot zelfmoord door verdrinking in het IJ. Henri koestert zijn herinneringen aan Alex: ”Kon je ooit van de levenden houden zoals je van de doden hield, vrijuit, zonder strijd?” Lin leeft door maar blijft depressieve buien houden: ”Toen ze naar binnen ging, was het er weer: angst, jezelf een houding geven, je schrap zetten, op je hoede zijn. Maar ze was er zo aan gewend dat ze het nauwelijks opmerkte, niet meer dan een lichte schaduw was het, iets dat haar begon te bedrukken.”

In een sleutelscène waarin Lin vreemdgaat met Henri krijgt het misbruik meer vorm: Lin fantaseert over dat ze 15 jaar oud is, over een schuur naast een moestuin, en over overgave aan een oudere man waarvoor ze tegelijk bang is en naar wie ze toe wil. Ook Henri denkt aan zijn verleden, waarschijnlijk zijn vlucht na herhaaldelijke mishandeling door zijn agressieve vader.

Hokwerda’s kind
Als Lin 29 is, een jaar na Alex’ overlijden, raakt Lin zwanger van Henri. Ze verblijven een lang weekend op de woonboot van een vage kennis met geld van Henri. De boot ligt geïsoleerd in Friesland, alleen met een motorbootje te bereiken. Dan verdwijnt Henri. ‘s Avonds laat komt hij met drie dronken jongemannen in de boot terug. Lin is bang, denkt terug aan de verkrachting in het Afrikaanse schip en laat ze niet binnen. Henri komt de volgende ochtend pas terug, nog dronken, is vreemdgegaan. Lin slaat Henri in haar woede hard van de woonboot af waarna ze de motorboot moet terughalen omdat die niet vastligt. De hele scene doet haar denken aan haar vader van vroeger: ”(...) dat vertrouwde geluid van lang geleden, en ze huilde maar. Het was niet meer te stuiten. Ze werd misselijk. Ze wilde schreeuwen. ‘Help me dan toch,’ smeekte ze hijgend,’ help me dan toch!’ “ Er volgt nog een gewelddadige schermutseling als Lin aan Henri ruikt dat hij seks heeft gehad met een andere vrouw. Je denkt: nu is het echt mis, iemand wordt onherstelbare schade aangedaan, maar wie? Nog niet. Lin besluit dat ze het ongeboren kind wil laten weghalen. Hokwerda’s kind.

Ontknoping
Henri moet Lin eerst nog meer sarren, tarten, voordat ze over de rand gaat. Opnieuw blijft hij een nacht weg met drank en vreemdgaan. Opnieuw ontstaat in de vage uren tussen nacht en dacht een schermutseling, in zijn appartement in De Pijp dit keer, op het hakblok met de scherpe keukenmessen. Lin steekt Henri met zo’n mes recht in het hart, zoals in andere verhalen een vampier of duivel gedood moet worden. Daarna zwerft ze drie weken op straat, in de war. Voormalig geliefde Jelmer ontdekt het bij toeval. Haar zus wijdt het drama aan een combinatie van begaafdheid en bezetenheid, waardoor ze ook in de topsport verzeild was geraakt. Geobsedeerd, asociaal. Jelmer zoekt Lin op in de kliniek waar ze is voor onderzoek naar toerekeningsvatbaarheid. Hij voelt geen mededogen, ze komt op hem over als op de vlucht, gewiekst, zonder wroeging, onbetrouwbaar.

Lot. Constellatie. Kindertijd.
In een slotoverpeinzing laat De Jong personage Jelmer zich afvragen: ”Was het haar lot geweest? Zat het in haar om zoiets te doen? (...) Hoeveel vrouwen, verraden, vernederd, razend van woede, hadden weleens gedacht: ik zou hem wel een mes in zijn donder kunnen steken! Zij had het gedaan.” Of was er sprake van een reeks van samenlopen van omstandigheden die hadden geleid tot de fatale daad: een niet te voorziene constellatie? Jelmer zelf is onderdeel van die constellatie door Lin op enig moment in haar leven af te wijzen vanwege haar langdurige bedrog, haar overspel met Henri. Jelmer vraagt zich af wat er was gebeurd als hij haar niet had afgewezen: ”Was er dan een andere constellatie ontstaan? (...) Hij had haar laten gaan, sterker, hij had haar verstoten. Als er schuldigen waren, dan was hij er een van.” Constellatie, of lot? Of toch iets anders? ”Want vooral dát had hij in haar willen zien: kracht, gezondheid. Hij had ook het kind in haar gezien, het kind en de beschadiging die het had opgelopen. Misschien had hij nog het meest van het kind gehouden.” Toch een schadelijke kindertijd? Ik denk terug aan de omineuze eerste zin. Overal in het boek strooit De Jong met dat soort hints, maar het blijft suggestie.

Tragisch
Op de allerlaatste bladzijde denkt Jelmer aan een cadeau dat hij tijdens hun relatie van Lin kreeg: een glas in een foedraal, dat ze als 17-jarige ten tijde van een toernooi in Budapest had gekocht voor haar toekomstige levenspartner. Ze had het aan Jelmer gegeven, ze had Jelmer uitgekozen - en toch had ze dat kapot gemaakt met haar bedrog met Henri. In het glas had ze bladeren van typische bomen gedaan - bomen uit de straat waar ze als kind na de vlucht uit Friesland met haar moeder en zus had gewoond: ”(...) die betoverend mooie bomen, die haar de hoop hadden gegeven dat haar leven ooit op een wonderbaarlijke, onbegrijpelijke en niet voor te stellen manier zou veranderen.” wat niet was gebeurd... Was het kwaad al eerder geschied?

Wild paard
Het wilde, gevloerde, paard op de omslag van het boek:

Lin en Jelmer: ” ‘Ik heb nog steeds het gevoel dat we vandaag ruzie gaan krijgen,’ zei ze. ‘Dat gebeurt niet.’ ‘Daar heb jij niets over te zeggen.’ ‘Het gebeurt niet zolang jij dat wilde paard in je in toom weet te houden.’ ‘Ik doe mijn best.’ (...) Jelmer begon zich te ergeren en voelde hoe ze hem toch wist te infecteren met haar stemming, meezoog in haar woeling.“

Lin tegen Henri:” ‘Wanneer hou jij nou eens op met sarren,’ zei ze met verstikte stem, ‘wanneer hou je eens op met mensen vernederen, alleen omdat je zelf zo zwák bent, zo vreselijk zwak!’ “

Erotiek
Voor de meeste schrijvers is seksualiteit te hoog gegrepen, net zoals je in de sauna kunt zien dat de meeste mensen er mét kleren echt veeel beter uitzien. De Jong pakt het onderwerp gewoon vast en schrijft er over op een aantrekkelijke manier: niet ranzig, niet overdreven hard of pornografisch maar precies wat het verhaal nodig heeft. In het begin van de affaire van Lin met Henri hebben ze veel seks. Later verdwijnt seks vrijwel helemaal uit het verhaal. De Jong beschrijft het in goedgekozen niet-obscene taal. Wel af en toe een enkel cliché zoals het openen van oesters met een mes en het openleggen van rijpe vijgen maar allà. ”Plotseling dacht ze eraan dat nu overal om haar heen mensen aan het vrijen waren (...). Ze wilde erbij horen, en haar hart begon te bonzen omdat ze wist dat ze er weldra bij zou horen, bij die zee van vrijende paren, bij het gewone.”

Nawoord
In een interview met Wim Brands (VPRO) van 4 juli 2010, vertelt De Jong hoe het idee voor Hokwerda’s kind is ontstaan. Eerst het lezen van het verhaal van Raymond Carver, Feathers, waarin gewone mensen via een gesprek over wat ze mee zouden nemen op een visite (een brood), de schreeuw van een pauw en nog iets erop komen dat ze die avond een kind willen verwekken. De constellatie van toevalligheden. Daarna een artikel in het blad Privé over een stel, waarvan De Jong het meisje vroeger had gekend, dat de ouders van één van de twee heeft vermoord. Dit is de eindepisode uit Hokwerda wanneer Jelmer uit een blad leest dat Lin Henri heeft vermoord. De Jong legt uit dat de roman voor hem een afdaling in het kwaad dat in mensen sluimert, is. De Jong voelde zich verwacht met het meisje, herkende haar eenzaamheid en het kwaad dat ook in hem huisde (o.a. depressie). Schrijven is waarheidsvinding voor De Jong - het draait in het leven om waarheid, vitaliteit en authenticiteit.

[Thijs · Rating 1 out of 5]

Ik vrees dat ik iets mis, maar ik vind dit een van de slechtste boeken die ik ooit las. Lelijk geschreven, een aaneenschakeling van verwarde hoofdpersonen die constant en totaal random de meest uiteenlopende emoties ervaren. En seks. Heel veel vreselijk beschreven - en totaal overbodige - seks. ‘Roede in de natte spleet’, dat soort werk.

De ene herhaling volgt de andere op. Ik bedoel: hoe vaak moet je een bevallig vrouwenlichaam beschrijven? Hoe lang blijven de dijen van Lin boeien? Ik moest mezelf echt naar het einde slepen, steeds hopend dat er nog íets goeds in dit boek zit. Maar voor mij bleek dat helaas niet het geval. Volgende!

[Matthijs Leest · Rating 1 out of 5]

Het gebeurt niet vaak dat ik een boek uiteindelijk niet uitlees. Nu dus wel. Hoe is het mogelijk dat dit uit de hand gelopen bouquetreeksromannetje over realistische maar lege personages ooit genomineerd is voor de Libris Literatuurprijs? Neuken-ruzie-goedmaken-neuken-ruzie-goedmaken-gaaaaaaaaaap.

[Coosje Van Zwol · Rating 4 out of 5]

Te aangrijpend om door te lezen, maar zo knap geschreven.

[Jelte · Rating 4 out of 5]

Ik ken geen enkele Nederlandse schrijver die zulke geloofwaardige personages weet te scheppen, die zo’n scherp oog heeft voor menselijke verhoudingen, die zo’n fijn gevoel heeft voor wat mensen drijft. Ik weet niet zeker of hij daar wel genoeg erkenning voor krijgt. In elk geval lijkt het me zo langzamerhand toch wel tijd dat Oek de Jong de P.C. Hooftprijs eens wint.

Waarom dan toch vier sterren en geen vijf? Tja, Pier en oceaan kreeg van mij wel vijf sterren, daar bereikte hij qua ritme en taal in mijn ogen een mate van perfectie waar hij in Hokwerda’s kind iets verder vandaan blijft. Hoe dan ook was ook dit een geweldige leeservaring, hoe dan ook zal ik Lin en Henri nooit vergeten.

[Heleen De Zeeuw · Rating 2 out of 5]

Herhaaldelijk weggelegd. Toch weer verder gelezen. Ongeloofwaardig verhaal; met name Lin, het vrouwelijke hoofdpersonage, komt niet geloofwaardig over. Meerdere onverklaarbare emoties die langs komen zeilen en elkaar onnavolgbaar opvolgen. Zoals ik in een andere recensie las, lijkt het een aaneenschakeling te zijn van allerlei varianten op goedmaakseks. Sommige stukken zijn wel aardig (zoals opening en slot), maar doorgaans zat ik me te ergeren aan zaken die ik onlogisch vond of aan fouten in het boek. Conclusie: ik had dit boek veel eerder (definitief) moeten wegleggen. 1,5 ster.

[Pleun T · Rating 3 out of 5]

Jeuk op een plaats waar je niet bij kunt komen.

Volgens mij heb ik een behoorlijke mening over witte mannen van middelbare leeftijd die dit soort verhalen schrijven. Dit verhaal heeft iets naars en iets viezigs. Het voelt bijna als het lezen van iemands verboden verlangen naar macht en lust. Het is een boek dat afkeer opwekt maar dat je ook uit wil lezen.

[Katja Smit · Rating 3 out of 5]

Dit is een moeilijk geval om te beoordelen. Stilistisch en qua opbouw best in orde, maar inhoudelijk en qua woordkeus totaal niet mijn smaak. Beetje goedkoop zelfs, hier en daar. En de personages waren niet overtuigend, of wisten me in elk geval niet op hun hand te krijgen. Tweeënhalve ster daarom, en snel door met een ander boek.

Gelezen voor de cursus Boek en Film 2024-2025, 2e boek

[Leen · Rating 3 out of 5]

Lin Hokwerda is een jonge vrouw op zoek naar zichzelf. Ze ontmoet de veel oudere Henri die bovendien geweldadig kan zijn en haar verraadt en bedriegt, en daarna loopt ze in de armen van de veel te goede Jelmer, die haar dumpt als hij hoort dat ze hem bedriegt.

Van in het begin is het duidelijk dat Lin haar eigen ongeluk wil/zal bewerkstelligen. Ze is een tragisch personage, die geen levensdoel schijnt te hebben en zich voelt alsof iedereen haar op den duur altijd in de steek laat. Ze dwaalt maar wat rond, komt uiteindelijk bij een toffe job en een goede man terecht maar gooit het allemaal weg, en waarom?

Vol afgrijzen voelde ik tijdens het lezen hoe de duisternis gedurende het verhaal zich steeds dichter om Lin en daarom ook rond mij sloot. Er viel niet aan te ontsnappen. Dit kon niet anders dan slecht aflopen.

Wat het verhaal minder geloofwaardig maakt, is het wisselen van vertelstandpunt. Meestal gebeurt alles door de ogen van Lin, het hoofdpersonage, maar op onwaarschijnlijke momenten kijk je plots door de ogen van Jelmer of Henri. Daardoor wordt er steeds meer afstand geslagen tussen jou en Lin, drijft ze steeds verder weg, tot het onvermijdelijke gebeurt en je als lezer niet eens de kans krijgt om het mee te maken, maar niet anders kan dan machteloos langs de zijlijn naar de gevolgen te kijken.

[Suze Jacobs · Rating 1 out of 5]

Nou ik vond dit dus helemaal kut. Het begon erg pakkend met dat deel in Lin haar jeugd maar daarna werd het al snel vreselijk. Wat een gezeik de heletijd seks en dan ruzie en dan dit en dan dat. Die Henri is ook een complete eikel en ik haat hem echt, en het maakt me zo boos dat Lin telkens weer bij hem terug kwam. Die Jelmer deserved better. Wat een vreselijk kutboek was dit. Ook nog eens zoooooo overduidelijk geschreven voor een oude witte man. Heel duidelijk dat hij net niet helemaal precies vrouwen goed kan schrijven. Kutverhaal, kutboek. Ik heb het ook niet kunnen uitlezen, was er helemaal klaar mee.

Wel het einde gezien. Ook kut. Alles hieraan vond ik kut, groetjes.

[Annet · Rating 4 out of 5]

Very interesting.
I'm not sure how I feel about this book.
One thing I found nice were the different points of view. The main character is clearly Lin but the point of view changes all through the book. You read about the feelings about of the character at that specific point. In the beginning of the book you only hop between Lin and people in same room as her but later in the book the distance gets bigger and bigger. Just like the distance between Lin and me, because I graduataly started to be less capable of identifying with Lin.
Well, that is about it.

[Hans Moerland · Rating 2 out of 5]

"Hokwerda's kind" biedt naar mijn oordeel een niet zo bijster boeiend verhaal, met veel herhaling erin en met tamelijk oninteressante en weinig geloofwaardige hoofdpersonen. Toch nog twee sterren, omdat ik het desondanks her en der wel onderhoudend vind. Wat mij betreft een boek van veel mindere kwaliteit dan De Jongs (latere) romans "Pier en oceaan" en "Zwarte schuur".

[Daisy Hendrikx · Rating 1 out of 5]

Niet mijn categorie boek. Ik vind het knap van mezelf dat ik het uitgelezen heb.

[Sofie · Rating 3 out of 5]

Een beklemmend en hardvochtig liefdesverhaal met een hoog #metoo-gehalte. Het is het verhaal van een fatale gebondenheid. Een jonge, mooie vrouw, Lin Hokwerda, voormalig jeugdkampioen tafeltennissen, raakt in de ban van de onbetrouwbare Henri, een lasser op een booreiland. De relatie verloopt tumultueus. Henri ‘verkoopt’ Lin voor de nacht aan een Senegalees, maar pas als Lin Henir betrapt met een andere vrouw breekt ze met hem. Ze begint een relatie met de betrouwbare Jelmer, maar zet hem zonder veel scrupules aan de kant als ze Henri opnieuw ontmoet. Een beslissing met noodlottige gevolgen. Het meest boeiende aan het boek vond ik de relatie van Lin met haar ouders en zus. Die komt slechts met mondjesmaat en terloops aan bod, maar verklaart veel van de handelingen van Lin. Ik vond het een goed boek, maar te lang uitgesponnen.

[Guusje Vdo · Rating 4 out of 5]

Op een bepaalde manier is Lin een herkenbaar karakter. Het aangetrokken zijn tot een ‘verkeerde’ man Henri omdat daar veel seksuele chemie zit, zoveel aantrekkingskracht, die tegelijk niet goed voor haar is. Alsof het een ziekte is, chronisch. En dan Jelmer, die juist eigenlijk zo fijn en goed is, maar de ‘safe choice’? Wat ik niet goed begrijp/herken, is het zwijgen, de beklemmendheid, het fatalistische. Het boek beneemt de adem op een nare manier. Lin lijkt misschien een vrijgevochten feministe, een vrouw die zich niet laat binden, maar eigenlijk is ze heel tragisch. Nergens kan ze aarden, nergens is het echt veilig. Altijd is er ergens eenzaamheid, voelt ze zich niet gezien.
Het boek geeft herkenning, maar ook een soort schrikbeeld, medelijden.

[Hans Kerchman · Rating 4 out of 5]

Dit was het vierde boek dat ik van Oek de Jong las en ook deze greep me. Als geen ander kruipt hij in de geest van de drie complexe hoofdrolspelers. Uniek en knap beschreven vind ik de irrationaliteit maar ook de herkenbaarheid van de liefdes-en seksrelaties tussen de drie. En ik kan wel meegaan in de kritiek vanuit de meestal vrouwelijke hoek. Het mag wel iets minder met die deinende borsten en dampende dijen. Maar de recensenten die menen dat dit er eentje uit de boekenreeks is hebben het niet begrepen.
Ik hoop wel dat de Jong eens een eigentijds boek schrijft waarin vrouwen krachtiger en geëmancipeerder worden neergezet.

[Carola Janssen · Rating 3 out of 5]

Er viel heel wat te discussiëren over dit boek, omdat er veel in het ongewisse blijft. Ook hebben we zelden zo gelachen over een romanfiguur als over de Henri in dit boek, die we al snel omdoopten tot Henkie Penkie. De meningen waren verder als vanouds verdeeld, maar de meesten vond de seks in dit boek een beetje ranzig. Niettemin een aanrader voor leesclubs.