Rozmowy o przyszłości. W którą stronę zmierza świat

by Grzegorz Jankowicz, Katarzyna Janowska, Michał Sowiński

Na jaką zmianę czeka świat?

Autorzy przepytują Olgę Tokarczuk, Martína Caparrósa, Bogdana de Barbaro, Jacka Dukaja i wiele innych autorytetów. Czy będziemy nieśmiertelni? Czy na naszych oczach rodzi się nowa kasta uprzywilejowanych? A może rozwój cywilizacji przerwie nieprzewidziana katastrofa?

W książce oprócz rozmów znajdują się opisy najważniejszych idei i myśli futurologicznych. Autorzy przywołują Lema, Harariego, Fukuyamę, Kapuścińskiego czy Houellebecqa by zweryfikować stare prognozy i zbadać nowe koncepcje wizjonerów. Czy rzeczywistość zmierza w tę samą stronę, w którą chciałby iść człowiek? Fascynuje nas sztuczna inteligencja. Niepokoi coraz większe rozwarstwienie ekonomiczne społeczeństw świata. Napawają nadzieją obietnice medycyny.

Warto przygotować się na nadejście przyszłości. Jutro jest dzisiaj.

Chciwość, brak szacunku do natury, egoizm, brak wyobraźni, niekończące się współzawodnictwo, brak odpowiedzialności sprowadziły świat do statusu przedmiotu, który można ciąć na kawałki, używać i niszczyć.
Olga Tokarczuk

Należy nieustannie apelować do ludzkich sumień, próbować przebić się przez mur obojętności i ignorancji.
Martín Caparrós

Jako społeczeństwo bierzemy właśnie ostry zakręt i jeszcze nie wiadomo, czy utrzymamy się na drodze, czy raczej wpadniemy do rowu.
Prof. Bogdan de Barbaro

264 pages, Hardcover

First published February 10, 2020

Reviews

[Monika · Rating 2 out of 5]

Na książkę składają się wywiady, na przykład z Jackiem Dukajem, Martinem Caparrósem, Maciejem Zarembą Bielawskim, Jerzym Hausnerem i innymi specjalistami w swoich dziedzinach.
Te rozmowy to najmocniejsza część tej książki. Pomiędzy rozmowami (które notabene wcześniej były publikowane podobno na Onecie), są takie quasi rozprawki na temat różnych ważnych książek dotyczących najnowszych odkryć, rozpraw filozoficznych na temat przyszłości, czy po prostu powieści dotykających ważnych problemów socjologicznych (tu jest o książkach Olgi Tokarczuk, Yuvala Harariego, Michela Houellebecqa, Francisa Fukuyamy, Ryszarda Kapuścińskiego i wielu innych).
Te rozprawki to czasami były teksty dość miałkie, czasem w ogóle nie miałam pojęcia co autorka chciała przekazać (bo zdania były tak ogólnikowe i nic nie przekazujące).
Ale rozmowy i rozmówcy ciekawi, i dla nich warto przeczytać tę książkę.

[Riello · Rating 2 out of 5]

O czym konkretnie była ta książka? Nie mam najmniejszego pojęcia. Ot taki zbiór wywiadów, w zasadzie o niczym.

[Duragnir · Rating 4 out of 5]

Jest tu kilka ciekawych rozmów - do mnie przemówiła szczególnie ta z Jackiem Dukajem. Poza tym nie ma tu nic ekstremalnie wysadzającego w powietrzę głowę, a wrzucone w przerwy między rozmowami eseje, są zazwyczaj co najwyżej średnie.

[Patrycja Krotowska · Rating 2 out of 5]

Miały być rozmowy, miało być o przyszłości, miałam znaleźć w tej książce odpowiedzi na wiele pytań. No cóż, nie znalazłam. A i rozmów zbyt wiele też nie przeczytałam. 'Rozmowy o przyszłości' to zbiór 9 rozmów i 12 esejów /opisów idei i myśli większości postaci z okładki. Jest to dość zwodniczy zabieg, bo czytelnik oczekuje zupełnie czegoś innego, widząc taką okładkę. Oczekuje błyskotliwych rozmów, zaskakujących rozwiązań, kontrowersyjnych myśli, fascynujących idei. I faktycznie, rozmowy są najciekawszą częścią tej książki, jednak i one jej nie wybroniły. Eseje są wtórne, zbyt uproszczone i nie wnoszą zbyt wiele, bo przez tę skróconą wersję streszczeń idei futurystycznych czytelnikowi wiele umyka. Mamy na przykład omówienie Yuvala Harariego na 7 czy 8 stronach. Mamy eseje o twórczości Houellebecqa i Atwood o takiej samej liczbie stron z dużą czcionką i interlinią. Mamy nawiązanie do mowy noblowskiej Olgi Tokarczuk. I o tyle o ile te rozmowy czyta się całkiem nieźle, tak odtwórczość i skrótowość analiz nasuwa jedynie wniosek, jakoby w jednym worze miało się zmieścić jak najwięcej nazwisk, idei i filozofii. Ale niestety z marnym skutkiem, bo czytelnik nie bardzo jest w stanie wyciągnąć zbyt wiele wniosków, poza zebraniem bazowych informacji, np. o wyjątkowym timingu Houllebecqa w kwestii poruszanych tematów w wydawanych książkach (to wiemy), przedstawieniem świata mizoginii i przemocy w dziełach Atwood (to wiemy) czy obawach Tokarczuk związanych z groźbą globalnej katastrofy klimatycznej (i to też wiemy). Podobała mi się rozmowa z profesorem Dariuszem Jamielniakiem, który mówi o swoich obawach dotyczących manipulacji i siania dezinformacji jako o zagrożeniu związanym z przyszłością. O problemie nadmiaru danych mówił też Ryszard Kapuściński, któremu poświęcony jest jeden esej. Podobały mi się też polemiki z ideami głoszonymi przez Harari'ego w wykonaniu wspomnianego już prof. Jemielniaka czy Grzegorza Lindenberga. Choć i one nie były w wystarczającym stopniu rozwinięte. Książka bazuje na cyklu rozmów przeprowadzonych podczas Festiwalu Conrada w Krakowie w 2018 roku (omówienia idei wielkich nazwisk pojawiły się w książce właśnie jako odniesienie do tych rozmów) i wydaje mi się, że w tej formie ten pomysł mógł być dużo bardziej przyswajalny i interesujący. Bo podejrzewam, że owe rozmowy nie były opatrzone wiekimi nazwiskami, które po prostu pojawiły się w trakcie wywiadów. Co niestety miało być chyba wabikiem dla książki, która w większej części składa się właśnie z tych opisów.

[Marek Kaniasty · Rating 4 out of 5]

Książka składa się z dziewięciu wywiadów i jedenastu analiz dotyczących konkretnego zagadnienia(ekonomii, przyszłości medycyny, klimatu). Zasłużonym autorom udzielono głosu w wielu istotnych sprawach , których właściwe rozwiązania nie są oczywiste, a..błąd może słono kosztować. Ne myślę tutaj jednak o kwestiach materialnych, a raczej świadomościowych.

Czy lektura straszy? Osoby oporne na zmiany, nie rozumiejące świata udzieliłyby pewnie twierdzącej odpowiedzi. Takie osoby mogą stanowić problem. Dlaczego? O ile na polu prywatnym można bronić idei stanowiących życiową dyscyplinę, o tyle ciągłe parcie do przodu pogłębi jeszcze bardziej różnice społeczne. Właśnie to będzie kłopot czasów, których jeszcze nie znamy.

Po przeczytaniu wywiadów zainteresował mnie przeprowadzony z Martinem Cparrosem „Kto nie chce nakarmić świata”. Zachęcił mnie do przeczytania reportażu „Głód”. Wymienię jeszcze dwa godne uwagi: „Czy zmiana klimatu równa się apokalipsa”, a także „Kim są propiśmienni?”.

Ciekawa forma, jak na pozycję popularnonaukową, choć znajdą się pewnie głosy krytykujące, czy tylko ja tak przypuszczam…

[Artur]

Bardzo pozytywne zaskoczenie. Wysoki poziom myśli, bardzo fajny pomysł na to by futurolodzy byli punktem odniesienia - ale krytycznie. Syntetyczne przedstawienie sylwetek myślicieli dobrze i krytycznie napisane, stanowi też ważny kontekst uzupełniający do rozmów.
A rozmowy zróżnicowane, w pozytywnym sensie, przemyślane i odważnie otwierające różne przestrzenie wyobrażeń o przyszłości. Poza jedną, Dukaja, która doprowadziła mnie do szału.

Biorąc pod uwagę, że publikację współpublikował Onet - bałem się płytkich rozmów w klimatach liberalnych. Może trochę były takie te rozmowy, ale jednak pojawia się ta jakość postawy krytycznej, co należy zdecydowanie pochwalić.

[Jacek · Rating 1 out of 5]

"Nie oceniaj książki po okładce", to na pewno motto dla tej pozycji. Pokazane są nazwiska, które robią wrażenia. Oczekiwałem, że będą to rzeczywiście zapisy wywiadów, z osobami pokazanymi na okładce.
Owszem, z częścią były, ale z takimi "gwiazdami" jak Olga Tokarczuk, czy Harari, to było tylko podsumowanie myśli, opinii.

Książka czasami daje sporo do myślenia, szczególnie, że wyszła w apogeum koronowirusowego szaleństwa, a przeczytałem ją dopiero w 2025 roku, kiedy Covid jest już traktowany jako poważniejsze przeziębienie.

[Marta Mrowiec · Rating 3 out of 5]

Mądre rozmowy powiązane z analizą literatury. Ciekawa!

[Olga Ziółkowska · Rating 3 out of 5]

Bardzo mało tresciwa książka. Zamiast zapowiedzianych rozmów, wiele jest np. relacji z lektur lub streszczeń rozmów, które odbyły się w formie filmu na Onet.pl.