What do you think?
Rate this book
Żółte światło
Najnowsza proza Pilcha przypomina, że życie składa się ze złudzenia wieczności i z przerażającej utraty tego złudzenia.
Żółte światło łączy wątki ściśle autobiograficzne z zupełnie fantastycznymi. Pilch eksploruje, eksploatuje i przetwarza własny życiorys i dotychczasową twórczość, kreując z nich literaturę najwyższej próby.
To proza zgubna i uzależniająca. Krystalicznie czysta i szlachetnie zmącona.
Żółte światło łączy wątki ściśle autobiograficzne z zupełnie fantastycznymi. Pilch eksploruje, eksploatuje i przetwarza własny życiorys i dotychczasową twórczość, kreując z nich literaturę najwyższej próby.
To proza zgubna i uzależniająca. Krystalicznie czysta i szlachetnie zmącona.
160 pages, Hardcover
First published September 18, 2019
6 people are currently reading
63 people want to read
About the author
Jerzy Pilch
44 books126 followersJerzy Pilch was a Polish writer, columnist, and journalist.
Critics have compared Pilch's style to Witold Gombrowicz, Milan Kundera, or Bohumil Hrabal.
Critics have compared Pilch's style to Witold Gombrowicz, Milan Kundera, or Bohumil Hrabal.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 18 of 18 reviews
December 23, 2019
Mam wrażenie, że ta książka to już taki kupon odcinany od bycia znanym pisarzem. Rozumiem, że są tutaj wątki, które mogą być znaczące: nawiązania do przeszłości, historii osobistych, samobójstwa. Niemniej mam wrażenie, że przeczytałam książkę o niczym. Raczej zbiór notatek, które wydaje się zwykle pośmiertnie jako ciekawostkę lub by rodzina mogła coś jeszcze sobie zarobić. Poza oczywiście świetną formą, trudno znaleźć myśli czy punkt widzenia, który wnosiłby coś nowego lub naprawdę obnażająco-osobistego. Być może coś mi umknęło przy czytaniu... poczekam na opinie innych, na razie polecić nie mogę.
October 28, 2019
Powiedzieć, że ta książka jest słaba, to nic nie powiedzieć.
February 10, 2025
Chyba za dobrze poznałem Pilcha przy poprzednich tomach, żeby cokolwiek mnie tu zaskoczyło. Ale jest wartko retorycznie i z gorzkawym humorkiem jak zawsze. Fanom postaci autora książki polecać nie trzeba, z tym że na pierwsze spotkanie z jego prozą „Żółte światło”, choć niezobowiązująco krótkie, się po prostu nie nadaje.
October 15, 2020
Moja przygoda z prozą Jerzego Pilcha rozpoczęła się około dwadzieścia pięć lat temu. Wtedy obejrzałem film "Spis cudzołożnic", sporadycznie czytałem felietony Pilcha oraz sięgnąłem po książkę ze zbiorem felietonów. Proza Pilcha jest dość oryginalna, z drugiej strony też bliska memu sercu, gdyż sam urodziłem się w Wiśle w mieście z którego pochodzi Jerzy Pilch. Ogólnie mówiąc Śląsk Cieszyński to miejsce bliskie memu sercu i Pilch sporo miejsca poświęca Wiśle, Śląskowi Cieszyńskiemu w swojej twórczości. Długo nie powracałem do prozy Pilcha. Bodajże dziesięć lat lub nawet trochę więcej sięgnąłem po "Marsz Polonia", do teraz jakoś na liście książek do przeczytania były inne pozycje.
W tym roku jednak Jerzy Pilch zmarł, pojawiło się więcej informacji w mediach na temat jego śmierci i jego twórczości. To sprawiło iż postanowiłem sięgnąć po jego książkę, audiobooka.
"Żółte Światło" został nagrany jako audiobook w lektorskim wykonaniu Krzysztofa Gosztyły. Tym bardziej skusiło mnie sięgnięcie po tą książkę.
Narracja Jerzego Pilcha jest dość specyficzna. Jest dość luźna. Autor wylewa na papier swój tok myślenia. Skacze z tematu na temat, łączy ze sobą myśli które mogą się wydawać, że nie mają ze sobą nic współnego, a jednak Jerzy Pilch łączy całość w jedną spójność.
W "Żółtym Świetle" znajdziemy sporo osobistych rozważań autora. Trudno powiedzieć czy dotyczą jego osobiście, czy to fikcja literacka. Na przykład znajdziemy tam opowieść o ojcu, który podczas okupacji był żołnierzem Wehrmachtu. Znowu w innej części książki narrator opowiada o swoim małżeństwie z dziewczyną młodszą od siebie o kilkadziesiąt lat.
Ciekawa książka, stanowiła dla mnie pewną zmianę w czytelniczej rutynie a zarazem pewnego rodzaju powrót do wiślańskich korzeni.
W tym roku jednak Jerzy Pilch zmarł, pojawiło się więcej informacji w mediach na temat jego śmierci i jego twórczości. To sprawiło iż postanowiłem sięgnąć po jego książkę, audiobooka.
"Żółte Światło" został nagrany jako audiobook w lektorskim wykonaniu Krzysztofa Gosztyły. Tym bardziej skusiło mnie sięgnięcie po tą książkę.
Narracja Jerzego Pilcha jest dość specyficzna. Jest dość luźna. Autor wylewa na papier swój tok myślenia. Skacze z tematu na temat, łączy ze sobą myśli które mogą się wydawać, że nie mają ze sobą nic współnego, a jednak Jerzy Pilch łączy całość w jedną spójność.
W "Żółtym Świetle" znajdziemy sporo osobistych rozważań autora. Trudno powiedzieć czy dotyczą jego osobiście, czy to fikcja literacka. Na przykład znajdziemy tam opowieść o ojcu, który podczas okupacji był żołnierzem Wehrmachtu. Znowu w innej części książki narrator opowiada o swoim małżeństwie z dziewczyną młodszą od siebie o kilkadziesiąt lat.
Ciekawa książka, stanowiła dla mnie pewną zmianę w czytelniczej rutynie a zarazem pewnego rodzaju powrót do wiślańskich korzeni.
October 26, 2022
Lubię tę książkę. Nie jest to nie wiadomo jaka literatura, ale ciągnie mnie do cynizmu i ciętego humoru autora. Wrażenie potęguje interpretacja K. Gosztyły i w tej formie szczególnie polecam ten tytuł fanom Pilcha.
February 28, 2021
Ocena z sentymentu dla całej twórczości Pilcha. Ta późna książka to zaledwie cień mistrza. Być może autor próbował sam sobie udowodnić, że to jeszcze nie koniec... przykro się czyta.
September 17, 2020
Typowy „późny Pilch Jerzy Pilch”. Niezbyt opasły zbiór ośmiu opowiadań. Pozornie samodzielnych, jednak razem łączących się w – jak to pisze Maciej Robert w polityce.pl – „jawnie autobiograficzną opowieść o pisarzu i jego sekretnym ślubie z młodszą o 40 lat z okładem wybranką mieszającą się z historią mocującego się z ojcowską tajemnicą pisarza Ariela Poschukala, w którym łatwo dostrzec alter ego narratora”. Całość traktuje o przemijaniu i nieuchronności końca, którego nadejścia narrator wypatruje przez oko judasza w drzwiach swojego mieszkania. Jakże prorocza ta ostatnia scena z ostatniego rozdziału, bo to przecież ostatnia książka pisarza. Mimo niewątpliwych walorów Jerzego Pilcha, imponujących i błyskotliwych fraz, doskonałego języka i warsztatu, całość sprawia wrażenie przeglądania zawartości szuflad starego biurka (żaluzjowego?) bliskiej osoby z rodziny, która już odeszła.
W sensie ścisłym, „jak zachwyca, kiedy nie zachwyca?”
W sensie ścisłym, „jak zachwyca, kiedy nie zachwyca?”
September 1, 2023
funny n chill nic więcej
February 16, 2022
To moje nie pierwsze podejście do prozy Pilcha. Jeszcze w okresie studiów ktoś mi go szczególnie rekomendował ze względu na wyznanie. Poczułem się wręcz w obowiązku jako niekatolik, by sięgnąć po książki tak cenionego ewangelickiego pisarza. Było to jednak na tyle dawno temu, że nie jestem w stanie przypomnieć sobie nawet tytułów przeczytanych pozycji, nie mówiąc o ich treści. Pamiętam jedynie, że coś w prozie Pilcha mi zgrzytało na tyle, że po kolejne książki nie sięgałem przez całe lata.
Czy coś się zmieniło w moim odbiorze? Muszę przyznać, że po „Żółtym świetle” ciężko zebrać mi myśli. Czy to dobra książka? Bezpieczniej byłoby stwierdzić, że to dobrze napisana książka. Nadal jednak coś mi u Pilcha „nie pasowało”.
Wiem, że jedni wychwalają go pod niebiosa , gdy drudzy, w tym samym czasie, nie mogą go zdzierżyć. Mi „Żółte światło” czytało się dobrze, choć to książka na wskroś smutna. Nie mogę się pozbyć odczucia, że Pilch znacznie lepiej radził sobie ze słowem niż z życiem.
CZY (NIE)WINNY SIĘ TŁUMACZY ?
Dziwna to książka. Niby to powieść pełna fikcji, a jednak aż nazbyt czytelne jest, że Pilch pisze długimi fragmentami autobiografię. Zestarzał się i znajduje w sobie (momentami wręcz perwersyjną) potrzebę tłumaczenia się. Rzecz w tym, że ciężko rozgraniczyć co jest wspomnieniem, a co fikcją. Co zmyślnie ukutą fantazją, a co przeinaczoną prawdą. Gdzie kończy się Ariel Poschulak, a gdzie zaczyna Jerzy Pilch? Tak wiele ich łączy, że ciężko zorientować się co ich różni.
„Historia ta jest opowieścią o różnicy wieku i wszelkich wynikających stąd konsekwencjach. Jest trudną lekcją pisania, bo wątki ściśle autobiograficzne sąsiadują tu z zupełnie fantastycznymi, trzeba dokładnie uzgodnić tonację, a to jest tylko dla lekkomyślnych autorów łatwe.”
W sieci nie znajdziemy zbyt wiele informacji o życiu prywatnym Jerzego Pilcha. Cenił sobie swoją prywatność, a jednak w „Żółtym świetle” żali się na to, że przez całe życie musiał udawać i sam cenzurować swoje książki, by pisząc o prawdziwych wydarzeniach, otoczyć je nimbem fikcji. Przepraszam, to nie autor narzeka, a Ariel Poschulak, który – tak się złożyło – również jest pisarzem, i również miał trudne relacje ze swoimi rodzicami, i również się rozwiódł, a następnie związał z przeszło 40 lat młodszą kobietą. Z tego wszystkiego Ariel się tłumaczy, a może tłumaczy się Jerzy Pilch. Ciężko jednoznacznie to stwierdzić.
„Wybierał literaturę – zdawało mu się, że z tego festynu poszkodowanych nikt go nie wyrzuci. Książkami nikt z domowników specjalnie się nie interesował i Ariel łudził się, że będzie mógł pisać, co zechce. Łudził się, ale i coś przeczuwał: na własną rękę szukał miejsc, które trudne będą do skontrolowania.
Fama, że opisuje swoje strony, swoich krewnych i przodków, ich wybryki i ekscesy, rozeszła się szybko. O dziwo, nie wytykano mu niedostatków literackich, prawdopodobnie nikt tego nie zauważył, najpewniej zaś zgrzebna forma ułatwiała wulgarną lekturę. Wszystko, co napisał, poddane zostało dogłębnej i radykalniejszej niż zwykle kontroli. Jak łatwo się domyślić, rezultaty były żałosne. Ojcu nie podobała się postać ojca, matce postać matki, starce postać starki, itp. Itd. Niezadowolenie pierwowzorów postaci było powszechne, nawet nieboszczycy kręcili zwietrzałymi nosami.”
ŻÓŁTE ŚWATŁO OSTRZEGAWCZE
Żółte światła kojarzą mi się z ostrzeżeniem. Każdy kierowca wie, że to sygnał aby zwolnić i się zatrzymać, albo przygotować się do tego, że zaraz będzie trzeba ruszać. Pojazdy wszelakich służb migają do nas żółtymi światłami ku przestrodze, abyśmy omijali je szerokim łukiem. Zastanawiam się czy w podobny sposób nie ostrzega nas Jerzy Pilch w swojej książce. Nie sposób sprawdzić to u źródeł, bo zmarł w niespełna rok po jej wydaniu, jednak „Żółte światło” wciąż się świeci. I ono mówi do mnie, abym zwolnił, zastanowił się, zatrzymał. Jerzy Pilch (być może przez towarzyszącą mu w ostatnich latach chorobę) zdaje się być życiem znużony. Rozpoczyna od rozważań na temat samobójstwa, a to nigdy nie będzie otwarcie książki kogoś, kto czerpie z życia pełnymi garściami. Co więcej – autor jest tego zupełnie świadomy:
„W czytaniu o samobójstwie jest coś głęboko niestosownego. W pisaniu jeszcze gorzej. Autor zdaje się mówić: byłem tam, znam te stany ducha i te sytuacje; byłem tam, ale dzięki temu, że piszę, ocalałem. Szantaż? Jak najbardziej. Spójrzcie na stronnice zapisane zdaniami, co samośmierć przegoniły. Zdania kruche jak zdania anioła i jak rurociąg twarde. Zdania korespondenta wojennego z frontu wojny o samego siebie jakie mogą być?”
Przez książkę płynie się szybko. Nie do końca wiadomo gdzie zmierza ta quasi-powieść, będąca też swoistą spowiedzią pisarza. Choć jako ewangelik nie przywykł do wyznawania grzechów w konfesjonale, jednak odsłania przed nami to co boli jego duszę. Choć owija to w fikcję i przykrywa warstwami ironii, zdaje się, że potrzebuje pozbyć się kilku – ewidentnie gniotących go od lat – głazów. Jak na tak niedługą książkę dotyka naprawę wiele niełatwych tematów, choć części z nich ledwie sygnalizuje. „Żółte światło” mówi o niełatwych relacjach z rodzicami, o poczuciu winy, o miłości, o wierze, o zmaganiu z chorobą oraz świadomością kończącego się czasu:
„Zdawał się kompletnie nie zauważać, że matka infantylizuje go ile wlezie, ponieważ sama przez to jest wiecznie młoda! Tak jest! Im dłużej trwa jego młodość, a zwłaszcza dzieciństwo, tym ona jest młodsza! Pamiętajcie o tym nieszczęsne ofiary waszych matek! One trzymają was w dziecięcym pokoju, bo póki tam jesteście, działa ich jedyna skuteczna kuracja odmładzająca! Nie miejcie im, na Boga, tego za złe.”
„Być synem żołnierza Wehrmachtu to może jest jakiś dramat, ale być synem żołnierza Wehrmachtu, który milczy jak zaklęty, to komedia niewątpliwa, upadek straszliwy, znikąd ratunku! Wzywasz pomocy – milczenie jest ci odpowiedzią. Na dobrą sprawę z kim byś pogadał? Z kim? Z księdzem jakimś? Wierzący księża to coraz większa rzadkość. Z domorosłym ewangelistą? Z prorokiem samoukiem? Z rabinem?”
„Wiedział, że niczemu nie jest winien, i zarazem czuł, jak wzbiera w nim przypisane mu na wieki poczucie winy. Miał sekrety przed przyjaciółmi, przed przełożonymi, w rzeczywistości nie miał przyjaciół ani przełożonych; z krewniakami nie kultywował relacji, owszem, w zasadzie wszyscy wymienieni traktowali go z ledwo skrywaną wzgardą, co trochę poprawiało sytuację, ale tylko trochę.”
„Dzieliła ze mną życie w sensie najściślejszym, nie rozstawaliśmy się na chwilę. Tym dramatyczniejsze okazywały się chwile, gdy Weronika milkła, zapadała się w sobie, nie było z nią kontaktu. Bałem się wtedy nieludzko. Czego się bałem? Tego co zawsze? Że mnie zostawi? Tego powinienem bać się przede wszystkim, cóż w końcu jest pospolitszego niż młoda kobieta odchodząca od starca? Najpierw ulegająca jego mylącemu i w najlepszym razie krótkotrwałemu urokowi, później niedająca rady jego – w sprinterskim tempie rosnącej – nieporadności. Mało która młodość wie, że starość, z jaką się wiąże, rychło obróci się w teoretycznie żyjące, ale praktycznie już martwe i nadpsute mięso. Kochać to śliniące się, pierdzące, zaszczane mięso?”
Czy Jerzy Pilch zdecydował się na rachunek sumienia? Czy rozmyślając o nieuniknionym końcu, postanowił wejść w rolę mędrca, który zapala „żółte światła” ostrzegawcze? Czy między słowami mówi nam, że niektóre z dróg, które przebył, okazały się ślepe?
KOPALNIA CYTATÓW
„Żółte światło” to proza wyższej próby. Pilch bawi się słowem. Reguluje tempo narracji, celowo zmieniając jej kierunki aż zakręci się nam w głowie. Po kilku nienajlepszych książkach jakie ostatnio czytałem, proza Pilcha była jak solidny posiłek po długotrwałym karmieniu się zupkami chińskimi. Może był to niekoniecznie ulubiony obiad, niekoniecznie każdy element na talerzu mi pasował – ale na pewno przygotowany ze wszelką starannością.
Książka roi się od pięknie utkanych zdań. Wiem, że w wielu punktach nie zgadzam się z Pilchem. O wielu sprawach myślę zupełnie inaczej. Jednak oddaję mu to, że umie pisać. I choć książka jest smutna, to w wielu jej fragmentach naprawdę potrafiła mnie rozbawić:
„Dziś mieć psa, który nie jest parodią, to hańba? Jak wiadomo przyszłością ludzkości jest parodia – kto mógł przypuszczać, że parodyjny wiek od skracania psiej anatomii się zacznie? Dawniej człowiek miał psa po to, by ten bronił go w razie jakieś opresji. Teraz ma (rzekomego) psa po to, by gnać z nim do weterynarza, gdy atak psiej depresji idzie za daleko. Dziś – niepodobna tak nie pomyśleć – istnieją tylko dwa rodzaje psów: wynaturzone miniatury o zboczeńczych imionach – na przykład Humphrey, Coco, Buddy – i w konspiracji hodowane ludojady, które z czasem obejmą władzę na planecie”.
Znajdziemy tu fragmenty zabawne. Znajdziemy też fragmenty smutne. W końcu, znajdziemy między nimi, bardzo trafne obserwacje dotyczące społeczeństwa:
„Nowych bogów przyjmujemy z ochotą i ostentacją – naprawdę rządzą starzy. Starzy bogowie rządzą, bo znają architekturę naszego strachu.”
Nie jest to książka, która skradła moje serce. Wciąż mi z Jerzym Pilchem nie do końca po drodze. Cenię jednak jego warsztat, i na pewno za jakiś czas zrobię kolejne podejście do jego twórczości. Jeśli coś szczególnie polecacie, to poproszę o wasze rekomendacje.
PS. Zapraszam też na bloga: atypowy.com
oraz IG:@cien_mgly
Czy coś się zmieniło w moim odbiorze? Muszę przyznać, że po „Żółtym świetle” ciężko zebrać mi myśli. Czy to dobra książka? Bezpieczniej byłoby stwierdzić, że to dobrze napisana książka. Nadal jednak coś mi u Pilcha „nie pasowało”.
Wiem, że jedni wychwalają go pod niebiosa , gdy drudzy, w tym samym czasie, nie mogą go zdzierżyć. Mi „Żółte światło” czytało się dobrze, choć to książka na wskroś smutna. Nie mogę się pozbyć odczucia, że Pilch znacznie lepiej radził sobie ze słowem niż z życiem.
CZY (NIE)WINNY SIĘ TŁUMACZY ?
Dziwna to książka. Niby to powieść pełna fikcji, a jednak aż nazbyt czytelne jest, że Pilch pisze długimi fragmentami autobiografię. Zestarzał się i znajduje w sobie (momentami wręcz perwersyjną) potrzebę tłumaczenia się. Rzecz w tym, że ciężko rozgraniczyć co jest wspomnieniem, a co fikcją. Co zmyślnie ukutą fantazją, a co przeinaczoną prawdą. Gdzie kończy się Ariel Poschulak, a gdzie zaczyna Jerzy Pilch? Tak wiele ich łączy, że ciężko zorientować się co ich różni.
„Historia ta jest opowieścią o różnicy wieku i wszelkich wynikających stąd konsekwencjach. Jest trudną lekcją pisania, bo wątki ściśle autobiograficzne sąsiadują tu z zupełnie fantastycznymi, trzeba dokładnie uzgodnić tonację, a to jest tylko dla lekkomyślnych autorów łatwe.”
W sieci nie znajdziemy zbyt wiele informacji o życiu prywatnym Jerzego Pilcha. Cenił sobie swoją prywatność, a jednak w „Żółtym świetle” żali się na to, że przez całe życie musiał udawać i sam cenzurować swoje książki, by pisząc o prawdziwych wydarzeniach, otoczyć je nimbem fikcji. Przepraszam, to nie autor narzeka, a Ariel Poschulak, który – tak się złożyło – również jest pisarzem, i również miał trudne relacje ze swoimi rodzicami, i również się rozwiódł, a następnie związał z przeszło 40 lat młodszą kobietą. Z tego wszystkiego Ariel się tłumaczy, a może tłumaczy się Jerzy Pilch. Ciężko jednoznacznie to stwierdzić.
„Wybierał literaturę – zdawało mu się, że z tego festynu poszkodowanych nikt go nie wyrzuci. Książkami nikt z domowników specjalnie się nie interesował i Ariel łudził się, że będzie mógł pisać, co zechce. Łudził się, ale i coś przeczuwał: na własną rękę szukał miejsc, które trudne będą do skontrolowania.
Fama, że opisuje swoje strony, swoich krewnych i przodków, ich wybryki i ekscesy, rozeszła się szybko. O dziwo, nie wytykano mu niedostatków literackich, prawdopodobnie nikt tego nie zauważył, najpewniej zaś zgrzebna forma ułatwiała wulgarną lekturę. Wszystko, co napisał, poddane zostało dogłębnej i radykalniejszej niż zwykle kontroli. Jak łatwo się domyślić, rezultaty były żałosne. Ojcu nie podobała się postać ojca, matce postać matki, starce postać starki, itp. Itd. Niezadowolenie pierwowzorów postaci było powszechne, nawet nieboszczycy kręcili zwietrzałymi nosami.”
ŻÓŁTE ŚWATŁO OSTRZEGAWCZE
Żółte światła kojarzą mi się z ostrzeżeniem. Każdy kierowca wie, że to sygnał aby zwolnić i się zatrzymać, albo przygotować się do tego, że zaraz będzie trzeba ruszać. Pojazdy wszelakich służb migają do nas żółtymi światłami ku przestrodze, abyśmy omijali je szerokim łukiem. Zastanawiam się czy w podobny sposób nie ostrzega nas Jerzy Pilch w swojej książce. Nie sposób sprawdzić to u źródeł, bo zmarł w niespełna rok po jej wydaniu, jednak „Żółte światło” wciąż się świeci. I ono mówi do mnie, abym zwolnił, zastanowił się, zatrzymał. Jerzy Pilch (być może przez towarzyszącą mu w ostatnich latach chorobę) zdaje się być życiem znużony. Rozpoczyna od rozważań na temat samobójstwa, a to nigdy nie będzie otwarcie książki kogoś, kto czerpie z życia pełnymi garściami. Co więcej – autor jest tego zupełnie świadomy:
„W czytaniu o samobójstwie jest coś głęboko niestosownego. W pisaniu jeszcze gorzej. Autor zdaje się mówić: byłem tam, znam te stany ducha i te sytuacje; byłem tam, ale dzięki temu, że piszę, ocalałem. Szantaż? Jak najbardziej. Spójrzcie na stronnice zapisane zdaniami, co samośmierć przegoniły. Zdania kruche jak zdania anioła i jak rurociąg twarde. Zdania korespondenta wojennego z frontu wojny o samego siebie jakie mogą być?”
Przez książkę płynie się szybko. Nie do końca wiadomo gdzie zmierza ta quasi-powieść, będąca też swoistą spowiedzią pisarza. Choć jako ewangelik nie przywykł do wyznawania grzechów w konfesjonale, jednak odsłania przed nami to co boli jego duszę. Choć owija to w fikcję i przykrywa warstwami ironii, zdaje się, że potrzebuje pozbyć się kilku – ewidentnie gniotących go od lat – głazów. Jak na tak niedługą książkę dotyka naprawę wiele niełatwych tematów, choć części z nich ledwie sygnalizuje. „Żółte światło” mówi o niełatwych relacjach z rodzicami, o poczuciu winy, o miłości, o wierze, o zmaganiu z chorobą oraz świadomością kończącego się czasu:
„Zdawał się kompletnie nie zauważać, że matka infantylizuje go ile wlezie, ponieważ sama przez to jest wiecznie młoda! Tak jest! Im dłużej trwa jego młodość, a zwłaszcza dzieciństwo, tym ona jest młodsza! Pamiętajcie o tym nieszczęsne ofiary waszych matek! One trzymają was w dziecięcym pokoju, bo póki tam jesteście, działa ich jedyna skuteczna kuracja odmładzająca! Nie miejcie im, na Boga, tego za złe.”
„Być synem żołnierza Wehrmachtu to może jest jakiś dramat, ale być synem żołnierza Wehrmachtu, który milczy jak zaklęty, to komedia niewątpliwa, upadek straszliwy, znikąd ratunku! Wzywasz pomocy – milczenie jest ci odpowiedzią. Na dobrą sprawę z kim byś pogadał? Z kim? Z księdzem jakimś? Wierzący księża to coraz większa rzadkość. Z domorosłym ewangelistą? Z prorokiem samoukiem? Z rabinem?”
„Wiedział, że niczemu nie jest winien, i zarazem czuł, jak wzbiera w nim przypisane mu na wieki poczucie winy. Miał sekrety przed przyjaciółmi, przed przełożonymi, w rzeczywistości nie miał przyjaciół ani przełożonych; z krewniakami nie kultywował relacji, owszem, w zasadzie wszyscy wymienieni traktowali go z ledwo skrywaną wzgardą, co trochę poprawiało sytuację, ale tylko trochę.”
„Dzieliła ze mną życie w sensie najściślejszym, nie rozstawaliśmy się na chwilę. Tym dramatyczniejsze okazywały się chwile, gdy Weronika milkła, zapadała się w sobie, nie było z nią kontaktu. Bałem się wtedy nieludzko. Czego się bałem? Tego co zawsze? Że mnie zostawi? Tego powinienem bać się przede wszystkim, cóż w końcu jest pospolitszego niż młoda kobieta odchodząca od starca? Najpierw ulegająca jego mylącemu i w najlepszym razie krótkotrwałemu urokowi, później niedająca rady jego – w sprinterskim tempie rosnącej – nieporadności. Mało która młodość wie, że starość, z jaką się wiąże, rychło obróci się w teoretycznie żyjące, ale praktycznie już martwe i nadpsute mięso. Kochać to śliniące się, pierdzące, zaszczane mięso?”
Czy Jerzy Pilch zdecydował się na rachunek sumienia? Czy rozmyślając o nieuniknionym końcu, postanowił wejść w rolę mędrca, który zapala „żółte światła” ostrzegawcze? Czy między słowami mówi nam, że niektóre z dróg, które przebył, okazały się ślepe?
KOPALNIA CYTATÓW
„Żółte światło” to proza wyższej próby. Pilch bawi się słowem. Reguluje tempo narracji, celowo zmieniając jej kierunki aż zakręci się nam w głowie. Po kilku nienajlepszych książkach jakie ostatnio czytałem, proza Pilcha była jak solidny posiłek po długotrwałym karmieniu się zupkami chińskimi. Może był to niekoniecznie ulubiony obiad, niekoniecznie każdy element na talerzu mi pasował – ale na pewno przygotowany ze wszelką starannością.
Książka roi się od pięknie utkanych zdań. Wiem, że w wielu punktach nie zgadzam się z Pilchem. O wielu sprawach myślę zupełnie inaczej. Jednak oddaję mu to, że umie pisać. I choć książka jest smutna, to w wielu jej fragmentach naprawdę potrafiła mnie rozbawić:
„Dziś mieć psa, który nie jest parodią, to hańba? Jak wiadomo przyszłością ludzkości jest parodia – kto mógł przypuszczać, że parodyjny wiek od skracania psiej anatomii się zacznie? Dawniej człowiek miał psa po to, by ten bronił go w razie jakieś opresji. Teraz ma (rzekomego) psa po to, by gnać z nim do weterynarza, gdy atak psiej depresji idzie za daleko. Dziś – niepodobna tak nie pomyśleć – istnieją tylko dwa rodzaje psów: wynaturzone miniatury o zboczeńczych imionach – na przykład Humphrey, Coco, Buddy – i w konspiracji hodowane ludojady, które z czasem obejmą władzę na planecie”.
Znajdziemy tu fragmenty zabawne. Znajdziemy też fragmenty smutne. W końcu, znajdziemy między nimi, bardzo trafne obserwacje dotyczące społeczeństwa:
„Nowych bogów przyjmujemy z ochotą i ostentacją – naprawdę rządzą starzy. Starzy bogowie rządzą, bo znają architekturę naszego strachu.”
Nie jest to książka, która skradła moje serce. Wciąż mi z Jerzym Pilchem nie do końca po drodze. Cenię jednak jego warsztat, i na pewno za jakiś czas zrobię kolejne podejście do jego twórczości. Jeśli coś szczególnie polecacie, to poproszę o wasze rekomendacje.
PS. Zapraszam też na bloga: atypowy.com
oraz IG:@cien_mgly
August 12, 2020
Nie wiem skąd taka niska ocena. Wciągnąłem w kilka godzin, dobrze się czyta.
July 2, 2020
Pilch ma fajny styl, ale ta książka to kompletny bełkot. O czym to w ogóle jest? Gaiman ma taką poradę do pisarzy, żeby się zastanowić nad tym pytaniem zanim wyśle się książkę do wydawnictwa. Polecam temu autorowi zastosowanie się do niej. No chyba, że ze względu na jego status Szanowanego Pisarza zdecydował, że wszystko, co ma do powiedzenia nadaje się do publikacji...
August 19, 2023
Ще одна із тих книжок, після яких собі ставиш мимоволі питання: пощо я це слухав? Як правильно тут зазначила одна із читачок: це радше схоже на нотатки. Місцями цікаво, але то радше потрібно бути дуже зануреним і залюбленим в творчість автора, аби вихопити все золото з цих текстів. Натомість, либонь, поганий вибір для знайомства з автором
February 17, 2021
Pierwsza część gdzie autor opisuje życie rodzinne głównego bohatera podobała mi się bardzo. Później nieco się pogubiłam, może czegoś nie zrozumiałam, ale finalnie oceniam jako przeciętną.
June 18, 2022
Tragiczna, bez jakiejkolwiek fabuły.
January 1, 2023
Myśle, że bardzo szybko zapomnę o istnieniu tej książki.
February 3, 2023
Nie do końca udane pożegnanie, choć humor Mistrza pozostał w formie.
Tęsknię.
Tęsknię.
September 22, 2025
2.5
pół na pół, bo też tak poczułam. językowo świetne, bezpośrednie i zadziorne, ale poza tym jak wleciało tak wyleciało
pół na pół, bo też tak poczułam. językowo świetne, bezpośrednie i zadziorne, ale poza tym jak wleciało tak wyleciało
Displaying 1 - 18 of 18 reviews