What do you think?
Rate this book
Brieven uit Genua
Geen roman, maar de romantiek van het ware leven
Brieven uit Genua is de natuurlijke tegenhanger van La Superba. Het speelt zich voor het grootste deel af in dezelfde stad. Toch is het ook een heel ander boek. De fictieve auteur uit La Superba heeft in de brieven plaatsgemaakt voor het gelijknamige personage in het barre, bange oord dat werkelijkheid heet: alle brieven zijn echt en voor zover mogelijk werkelijk verstuurd. In die brieven reflecteert de schrijver op zijn bestaan als schrijver en op het schrijven zelf, op zijn jeugd in Rijswijk en zijn studententijd in Leiden, en op de gebeurtenissen in de wereld.
Tijdens het schrijven van de brieven ontspint zich het verhaal van een grote liefde die alles verandert. Irritant scherpzinnig, pijnlijk grappig en hartverscheurend eerlijk: een Privé-domein die de reeks doet sidderen.
Brieven uit Genua is de natuurlijke tegenhanger van La Superba. Het speelt zich voor het grootste deel af in dezelfde stad. Toch is het ook een heel ander boek. De fictieve auteur uit La Superba heeft in de brieven plaatsgemaakt voor het gelijknamige personage in het barre, bange oord dat werkelijkheid heet: alle brieven zijn echt en voor zover mogelijk werkelijk verstuurd. In die brieven reflecteert de schrijver op zijn bestaan als schrijver en op het schrijven zelf, op zijn jeugd in Rijswijk en zijn studententijd in Leiden, en op de gebeurtenissen in de wereld.
Tijdens het schrijven van de brieven ontspint zich het verhaal van een grote liefde die alles verandert. Irritant scherpzinnig, pijnlijk grappig en hartverscheurend eerlijk: een Privé-domein die de reeks doet sidderen.
663 pages, Hardcover
First published March 1, 2016
125 people are currently reading
1568 people want to read
About the author
Ilja Leonard Pfeijffer
69 books2,556 followersIlja Leonard Pfeijffer is a poet and writer. Distinguished in nearly every genre imaginable, he is one of the most celebrated authors of the Dutch language and is recognized as one of the most compelling voices in contemporary Dutch literature. He has more than forty titles to his name, including poetry, novels, short stories, plays, essays, scientific studies, columns, translations and anthologies. Exhibiting a powerful style and classical command of form, his work has contributed to literary revival and growing engagement, both of which are explicitly expressed in his work as a columnist and television documentary maker as well.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 101 reviews
November 29, 2024
Waarom ik letterlijk ondersteboven ben van dit boek? Omdat ik weg ben van het erudiete, stilistische en avontuurlijke proza van llja. Man, wat is die man intelligent! In het echte leven houd ik ervan met intelligente mensen te praten omdat ze me uitdagen en mijn eigen opinies constant bijsturen en bijschaven. Maar ook in de literatuur vind ik het zalig om teksten te lezen die druipen van intelligentie. Me onder te dompelen in beschrijvingen, redeneringen, filosofische overpeinzingen over van alles en nog wat. Ilja schrijft mooie vlotte zinnen in een opgewekte, verfijnde licht ironische en relativerende toon. Brieven uit Genua is een egodocument geworden dat overtuigt door kwetsbaarheid en openheid. Soms opgeklopt en arrogant, andere keren pijnlijk eerlijk. Intelligente en doordachte roman in een gewaagde vorm: een 750 pagina's tellende brievenroman! Lees ook mijn uitgebreider dweepblog met als titel Brieven uit Genua.
July 21, 2016
Qua idee, vorm en stijl: geniaal. Als je La Superba hebt gelezen en dat erg goed vond, is Brieven uit Genua een must-read. Het vormt als het ware een schil om La Suberba heen. In zijn brief aan het Nederlands Letterenfonds schrijft hij over Brieven uit Genua met betrekking tot de vorm:
“Hij biedt mij de gelegenheid om per afzonderlijke brief een afgerond geheel te maken rond een aantal verwante thema’s van het uiteenlopendste materiaal zoals observaties, herinneringen, beschrijvingen, bespiegelingen, voorvallen, dromen en angsten. Elke afzonderlijke brief moet zijn als een avontuurlijke achtbaan die de lezer na enkele onnavolgbare loopings weer afzet op het punt van vertrek.”
[…]
“Het project behelst niet alleen de realisatie van mijn oerboek, het is ook in zekere zin het ultieme vervolg van een zoektocht, die al met mijn debuut is begonnen, naar de verhouding tussen fantasie en werkelijkheid, fictie en feit, wens en waarheid, schrijven en leven en naar de manier waarop die domeinen in elkaar overvloeien.”
[…]
“Zonder dat ik uw oordeel, dat wat mij betreft in het verleden boven elke twijfel verheven is geweest en dat ik ook nu met het grootst mogelijke vertrouwen tegemoet zie, op enigerlei wijze zou willen beïnvloeden met deze slotoverweging, moet ik toegeven dat de gedachte in mij opkomt om ook deze brief aan u deel te laten uitmaken van de roman.”
Dit citaat uit een van de brieven geeft goed weer wat je kunt verwachten! Inderdaad ook in dit boek is het een spel van fictie en feit. De brief over Don, de man uit het eerste intermezzo in La Suberba, is daar een geweldig voorbeeld van. En aardig is ook dat er ondanks de vorm toch nog een plot is.
Verder laat ik Ilja Leonard Pfeijffer, een groot schrijver, drinker en roker, het liefst voor zichzelf spreken. Daarom nog 10 citaten:
P24 “Volgens Aristoteles heeft elk van de drie staatsvormen een positieve en een negatieve pendant. Het intreden van de negatieve vorm is een symptoom van een crisis en de aankondiging van een omwenteling. Een monarchie kan ontaarden in een tirannie, een aristocratie kan verworden tot een oligarchie en de negatieve pendant van de democratie noemt hij ‘ochlocratie’, wat betekent dat het gemene volk aan de macht komt, de dictatuur van het plebs.”
P113 “De liefde is een keuze. Het is een besluit waarvan je je voorneemt om er heel hardnekkig in te blijven geloven. Het klinkt misschien niet zo romantisch om het zo te zeggen, maar als je er goed over nadenkt, is het eigenlijk veel romantischer dan het gangbare model van twee hulpeloze individuen die door het noodlot in elkaars armen worden gedreven als botsende protonen in een deeltjesversneller. Het besluit om van iemand te houden en moeite te doen om te bouwen en een gemeenschappelijk verhaal te maken van de wederzijdse toewijding, dat zo rijk wordt dat je het als het enige ware gaat beschouwen, dat is mooi, menselijk en heldhaftig. Dat ontroert. Toeval ontroert niet.”
P289 “En mocht zij mij ooit verlaten, dan mag zij mij nooit vergeten en moet zij, vele jaren na dato, prachtig oud en grijs geworden in haar Parijse appartement, met tranen in haar ogen schitterende dingen over mij vertellen tegen mijn biograaf terwijl zij haar sigaret afklopt in de bakelieten asbak op zijn schoot. ‘Ilja was een groot roker’, moet zij dan hoestend verzuchten tussen haar tranen door. ‘Een van de grootste van zijn generatie.’ Omdat zij weet dat ik dat grappig had gevonden.”
P294 “Tegen gevoelens valt niet op te redeneren. Ze zijn autonoom en woekeren in een andere dimensie, waar argumenten illegaal zijn. Als iemand tegen je zegt: ‘Maar ik voel dat gewoon zo’, dan kun je wel inpakken. Daarmee is de discussie beslecht en het gesprek afgelopen. Je hebt verloren, want de ander heeft de joker ingezet. Game over. En als je het spel meespeelt en zegt dat je dat zelf gewoon anders voelt, dan helpt dat niet, want verschillende gevoelens communiceren niet met elkaar. Ze wisselen geen argumenten uit. Ze staan stompzinnig tegenover elkaar als oermensen die de taal nog niet hebben uitgevonden.”
P490 “Dat lege hoofd zonder enige bijgedachten dat volledig openstaat voor alles wat er op het moment gebeurt, heeft de staat bereikt van mushin. De enige manier om op alles te zijn voorbereid, is niets te willen.
[…]
“Het is een les die ik nog steeds toepas in situaties waarin ik sociale druk ervaar. Een goed voorbeeld is een interview op televisie. Dat hele sfeertje daar is enorm opgefokt, iedereen doet zijn best om je te laten beseffen dat het een groot voorrecht voor je is dat ze een gesprekje van acht minuten met je gaan voeren voor honderdduizenden kijkers, en voor je het weet word je nog zenuwachtig ook. Ik benader zo’n interview met mushin. Ik wil niets. Ik ben aanwezig en aandachtig en ik zie wel wat er gebeurt.”
P496 “Als je iets verwacht, zijn er twee mogelijkheden: ofwel het gebeurt, maar dan ben je niet speciaal blij, want je had het verwacht, ofwel het gebeurt niet en dan ben je teleurgesteld en gefrustreerd. Je hoeft maar in het spitsuur in een trein te gaan zitten om te zien wat een regime dat is gebaseerd op targets en winstverwachtingen doet met de werk- en levensvreugde van mensen.”
P556 “Wat is het geheim van een roman die je bij de lurven grijpt en niet meer loslaat? Ik weet het nu. Ik zal het je zeggen. Het is decor.
Dat geldt overigens niet alleen voor romans. Bij speelfilms, een genre dat zeer aan de roman verwant is, gaat het grootste gedeelte van het miljoenenbudget op aan decor.
[…] ”De beste romans die ik heb gelezen, hebben gemeen dat zij een wereld oproepen waarnaar ik telkens wilde terugkeren. Alle Russische romans zijn zo. Al die honderden graven, maarschalken en generaals met al hun lange, onuitspreekbare namen in Oorlog en vrede zijn slechts interessant in zo verre dat zij deel uitmaken van een magnifiek decor dat totaal betovert.
[…] “Als ik er goed over nadenk, zijn er veel boeken die ik heb gelezen waarvan ik mij de personages en het precieze verhaaltje niet meer helemaal voor de geest kan halen, maar die mij zijn bijgebleven als een vakantieherinnering. Dat zijn de beste boeken. Het decor is de kern.”
[…] “Maar de onlangs door mij ontdekte predominantie van het decor is ook een van de vele redenen waarom ik mij zorgen maak over het boek dat ik aan het maken ben van deze brieven aan jou en anderen. Genua komt erin voor, evenals Rijswijk, Leiden en andere plaatsen, maar hoewel ik af en toe moeite doe om wat extra couleur locale aan te brengen door jou te vertellen over de derby, de overstroming en mooie en droeve avonden tussen de verweerde muren van de oude stad, gaat Brieven uit Genua geen boek worden om lekker in rond te dwalen als op een fijne vakantie met een leuke groepsreis onder leiding van een enthousiaste gids. Het wordt geen lekker leesboek. Het zal niet beklijven als een vakantieherinnering. Daarvoor is het te eerlijk en ik heb te veel gedachten. Het decor van dit boek is het werkelijke uitzicht dat ik heb als ik mijn ogen sluit.”
P583 “Je moet leren wie je werkelijk bent. Wijsheid is om jezelf te ontdoen van de ballast van gedachten en zorgen over verleden en toekomst en om uitsluitend oog te hebben voor het hier en nu. Dan ben je als een spelend kind en dat moet je weer leren te worden. Alle franjes waarmee je in de loop van de jaren je ego hebt opgetuigd, leiden alleen maar af van inzicht in wie je werkelijk bent. Je kunt pas weer jezelf zijn als je leert om je er geen zorgen over te maken dat je iemand moet zijn. Je moet niet iemand zijn, maar zijn. Dan ben je als een kind dat in de wereld is en dat de wereld kan zien zoals ze werkelijk is omdat het zicht hem niet wordt ontnomen door gedachten over zichzelf en de wereld.”
P595 uit de brief aan zijn uitgever: “Laten we een deadline afspreken in november, als jou dat schikt. Want ik heb nog wel even tijd nodig om het te voltooien. Er zitten een paar gaten in. Ik heb hier en daar wat gebeurtenissen overgeslagen die misschien toch belangrijk zijn. Die lacunes moet ik opvullen met een aantal brieven die ik zal antedateren. Maar het belangrijkste wat er nog aan ontbreekt, is een slot. Mijn instinct en mijn literaire timmermansoog zeggen mij dat het boek tegen het einde een wending nodig heeft. Maar het probleem is dat ik niets mag verzinnen.”
P634 Over de subjectieve beleving van de tijd bestaan veel misverstanden. Mensen denken dat de tijd langer duurt dan hij duurt wanneer er niets gebeurt. Het zijn de saaie uren die aanvoelen als etmalen, en de tergende dagen die zich voortslepen als weken. Zo denkt men. En als je je amuseert, vliegt de tijd. Maar dat is niet waar. Het is omgekeerd, zoals Thomas Mann op een superieure wijze laat zien in Der Zauberberg. Wanneer alles nieuw is, is elk moment een moment dat je meemaakt. Dan is een dag zo rijk als een jaar. Wanneer je je voegt naar je dagelijkse routine en ontwaakt met je voorgeprogrammeerde wekker om de gebruikelijke trein te halen naar je gebruikelijke werk, zijn zeven jaren vervlogen voordat je met je ogen hebt geknipperd.”
“Hij biedt mij de gelegenheid om per afzonderlijke brief een afgerond geheel te maken rond een aantal verwante thema’s van het uiteenlopendste materiaal zoals observaties, herinneringen, beschrijvingen, bespiegelingen, voorvallen, dromen en angsten. Elke afzonderlijke brief moet zijn als een avontuurlijke achtbaan die de lezer na enkele onnavolgbare loopings weer afzet op het punt van vertrek.”
[…]
“Het project behelst niet alleen de realisatie van mijn oerboek, het is ook in zekere zin het ultieme vervolg van een zoektocht, die al met mijn debuut is begonnen, naar de verhouding tussen fantasie en werkelijkheid, fictie en feit, wens en waarheid, schrijven en leven en naar de manier waarop die domeinen in elkaar overvloeien.”
[…]
“Zonder dat ik uw oordeel, dat wat mij betreft in het verleden boven elke twijfel verheven is geweest en dat ik ook nu met het grootst mogelijke vertrouwen tegemoet zie, op enigerlei wijze zou willen beïnvloeden met deze slotoverweging, moet ik toegeven dat de gedachte in mij opkomt om ook deze brief aan u deel te laten uitmaken van de roman.”
Dit citaat uit een van de brieven geeft goed weer wat je kunt verwachten! Inderdaad ook in dit boek is het een spel van fictie en feit. De brief over Don, de man uit het eerste intermezzo in La Suberba, is daar een geweldig voorbeeld van. En aardig is ook dat er ondanks de vorm toch nog een plot is.
Verder laat ik Ilja Leonard Pfeijffer, een groot schrijver, drinker en roker, het liefst voor zichzelf spreken. Daarom nog 10 citaten:
P24 “Volgens Aristoteles heeft elk van de drie staatsvormen een positieve en een negatieve pendant. Het intreden van de negatieve vorm is een symptoom van een crisis en de aankondiging van een omwenteling. Een monarchie kan ontaarden in een tirannie, een aristocratie kan verworden tot een oligarchie en de negatieve pendant van de democratie noemt hij ‘ochlocratie’, wat betekent dat het gemene volk aan de macht komt, de dictatuur van het plebs.”
P113 “De liefde is een keuze. Het is een besluit waarvan je je voorneemt om er heel hardnekkig in te blijven geloven. Het klinkt misschien niet zo romantisch om het zo te zeggen, maar als je er goed over nadenkt, is het eigenlijk veel romantischer dan het gangbare model van twee hulpeloze individuen die door het noodlot in elkaars armen worden gedreven als botsende protonen in een deeltjesversneller. Het besluit om van iemand te houden en moeite te doen om te bouwen en een gemeenschappelijk verhaal te maken van de wederzijdse toewijding, dat zo rijk wordt dat je het als het enige ware gaat beschouwen, dat is mooi, menselijk en heldhaftig. Dat ontroert. Toeval ontroert niet.”
P289 “En mocht zij mij ooit verlaten, dan mag zij mij nooit vergeten en moet zij, vele jaren na dato, prachtig oud en grijs geworden in haar Parijse appartement, met tranen in haar ogen schitterende dingen over mij vertellen tegen mijn biograaf terwijl zij haar sigaret afklopt in de bakelieten asbak op zijn schoot. ‘Ilja was een groot roker’, moet zij dan hoestend verzuchten tussen haar tranen door. ‘Een van de grootste van zijn generatie.’ Omdat zij weet dat ik dat grappig had gevonden.”
P294 “Tegen gevoelens valt niet op te redeneren. Ze zijn autonoom en woekeren in een andere dimensie, waar argumenten illegaal zijn. Als iemand tegen je zegt: ‘Maar ik voel dat gewoon zo’, dan kun je wel inpakken. Daarmee is de discussie beslecht en het gesprek afgelopen. Je hebt verloren, want de ander heeft de joker ingezet. Game over. En als je het spel meespeelt en zegt dat je dat zelf gewoon anders voelt, dan helpt dat niet, want verschillende gevoelens communiceren niet met elkaar. Ze wisselen geen argumenten uit. Ze staan stompzinnig tegenover elkaar als oermensen die de taal nog niet hebben uitgevonden.”
P490 “Dat lege hoofd zonder enige bijgedachten dat volledig openstaat voor alles wat er op het moment gebeurt, heeft de staat bereikt van mushin. De enige manier om op alles te zijn voorbereid, is niets te willen.
[…]
“Het is een les die ik nog steeds toepas in situaties waarin ik sociale druk ervaar. Een goed voorbeeld is een interview op televisie. Dat hele sfeertje daar is enorm opgefokt, iedereen doet zijn best om je te laten beseffen dat het een groot voorrecht voor je is dat ze een gesprekje van acht minuten met je gaan voeren voor honderdduizenden kijkers, en voor je het weet word je nog zenuwachtig ook. Ik benader zo’n interview met mushin. Ik wil niets. Ik ben aanwezig en aandachtig en ik zie wel wat er gebeurt.”
P496 “Als je iets verwacht, zijn er twee mogelijkheden: ofwel het gebeurt, maar dan ben je niet speciaal blij, want je had het verwacht, ofwel het gebeurt niet en dan ben je teleurgesteld en gefrustreerd. Je hoeft maar in het spitsuur in een trein te gaan zitten om te zien wat een regime dat is gebaseerd op targets en winstverwachtingen doet met de werk- en levensvreugde van mensen.”
P556 “Wat is het geheim van een roman die je bij de lurven grijpt en niet meer loslaat? Ik weet het nu. Ik zal het je zeggen. Het is decor.
Dat geldt overigens niet alleen voor romans. Bij speelfilms, een genre dat zeer aan de roman verwant is, gaat het grootste gedeelte van het miljoenenbudget op aan decor.
[…] ”De beste romans die ik heb gelezen, hebben gemeen dat zij een wereld oproepen waarnaar ik telkens wilde terugkeren. Alle Russische romans zijn zo. Al die honderden graven, maarschalken en generaals met al hun lange, onuitspreekbare namen in Oorlog en vrede zijn slechts interessant in zo verre dat zij deel uitmaken van een magnifiek decor dat totaal betovert.
[…] “Als ik er goed over nadenk, zijn er veel boeken die ik heb gelezen waarvan ik mij de personages en het precieze verhaaltje niet meer helemaal voor de geest kan halen, maar die mij zijn bijgebleven als een vakantieherinnering. Dat zijn de beste boeken. Het decor is de kern.”
[…] “Maar de onlangs door mij ontdekte predominantie van het decor is ook een van de vele redenen waarom ik mij zorgen maak over het boek dat ik aan het maken ben van deze brieven aan jou en anderen. Genua komt erin voor, evenals Rijswijk, Leiden en andere plaatsen, maar hoewel ik af en toe moeite doe om wat extra couleur locale aan te brengen door jou te vertellen over de derby, de overstroming en mooie en droeve avonden tussen de verweerde muren van de oude stad, gaat Brieven uit Genua geen boek worden om lekker in rond te dwalen als op een fijne vakantie met een leuke groepsreis onder leiding van een enthousiaste gids. Het wordt geen lekker leesboek. Het zal niet beklijven als een vakantieherinnering. Daarvoor is het te eerlijk en ik heb te veel gedachten. Het decor van dit boek is het werkelijke uitzicht dat ik heb als ik mijn ogen sluit.”
P583 “Je moet leren wie je werkelijk bent. Wijsheid is om jezelf te ontdoen van de ballast van gedachten en zorgen over verleden en toekomst en om uitsluitend oog te hebben voor het hier en nu. Dan ben je als een spelend kind en dat moet je weer leren te worden. Alle franjes waarmee je in de loop van de jaren je ego hebt opgetuigd, leiden alleen maar af van inzicht in wie je werkelijk bent. Je kunt pas weer jezelf zijn als je leert om je er geen zorgen over te maken dat je iemand moet zijn. Je moet niet iemand zijn, maar zijn. Dan ben je als een kind dat in de wereld is en dat de wereld kan zien zoals ze werkelijk is omdat het zicht hem niet wordt ontnomen door gedachten over zichzelf en de wereld.”
P595 uit de brief aan zijn uitgever: “Laten we een deadline afspreken in november, als jou dat schikt. Want ik heb nog wel even tijd nodig om het te voltooien. Er zitten een paar gaten in. Ik heb hier en daar wat gebeurtenissen overgeslagen die misschien toch belangrijk zijn. Die lacunes moet ik opvullen met een aantal brieven die ik zal antedateren. Maar het belangrijkste wat er nog aan ontbreekt, is een slot. Mijn instinct en mijn literaire timmermansoog zeggen mij dat het boek tegen het einde een wending nodig heeft. Maar het probleem is dat ik niets mag verzinnen.”
P634 Over de subjectieve beleving van de tijd bestaan veel misverstanden. Mensen denken dat de tijd langer duurt dan hij duurt wanneer er niets gebeurt. Het zijn de saaie uren die aanvoelen als etmalen, en de tergende dagen die zich voortslepen als weken. Zo denkt men. En als je je amuseert, vliegt de tijd. Maar dat is niet waar. Het is omgekeerd, zoals Thomas Mann op een superieure wijze laat zien in Der Zauberberg. Wanneer alles nieuw is, is elk moment een moment dat je meemaakt. Dan is een dag zo rijk als een jaar. Wanneer je je voegt naar je dagelijkse routine en ontwaakt met je voorgeprogrammeerde wekker om de gebruikelijke trein te halen naar je gebruikelijke werk, zijn zeven jaren vervlogen voordat je met je ogen hebt geknipperd.”
April 27, 2017
Wie had gedacht dat leven zo ingewikkeld was? Ilja en ik delen een jeugd in Rijswijk, al groeide hij op in een andere wijk dan ik, in een ander decennium. We voetbalden allebei op straat, maar leefden allebei ook vooral in ons hoofd. Hij bedacht een heel eilandenrijk met eigen taal, volkslied en heldenepos. Zo ver heb ik het nooit geschopt, maar ik lag wel 's-nachts in mijn bedje alle hoofdsteden uit mijn hoofd te leren. Kortom: Ilja en ik leefden beiden al van jongs af aan in ons hoofd. We dachten genoeg te hebben aan de levenloze dingen die we konden controleren: boeken en feiten, logica en ratio. En we kwamen/komen beiden (te laat) tot de conclusie dat het niet zo werkt.
Ik denk dat ik het grootste deel van mijn leven achter een computerscherm heb doorgebracht. Ik kan en wil het niet uitrekenen, maar het moet haast wel. Ik was denk ik zes toen mijn vader een computer kocht, die de hele familie mocht gebruiken. Het was 1995. De revolutie van Windows 95 was in volle gang. Het zal denk ik niet veel jaren later zijn dat ik een eigen pc op mijn kamer had. En internet. Die kamer ben ik nooit meer uitgekomen.
Maar het gaat hier niet echt om dat computerscherm. Dat staat enkel symbool voor iets, voor het feit dat mijn leven zich niet in het hier en nu afspeelt, maar in een onvatbaar dáár. Mijn lichaam toont geen enkel spoor van mijn leven. Ik ageerde voor zowel mijn studie als in essays die ik in mijn vrije tijd schreef altijd tegen de Silicon Valley mafia die zichzelf wil uploaden in de cloud en lichaamloos tot het einde der tijden wil voortduren. Maar in alle eerlijkheid: hoe lichaamloos leef ik wel niet? Toen mijn moeder ooit zei dat ik mooie handen had, merkte mijn vader eens terloops op dat ze enkel mooi waren omdat ik er nog nooit fysiek werk mee had gedaan. Misschien was het een grapje, maar het raakte me omdat ik wist dat hij gelijk had.
Nu ik dit schrijf realiseer ik me dat het niet precies zo is als bij Ilja. Hij schrijft in dit boek dat zijn lichaam een soort log ding is dat hij meesleurt omdat dat nu eenmaal moet, en in het minimale onderhoud voorziet. Maar mijn lichaam, dat lichter is dan het zijne, danst zo vanzelfsprekend met mij mee dat het compleet irrelevant is. Het is er niet echt, tot het moment - zoals dat bij Ilja gebeurt - dat het er wel is en het me zal opbreken.
Maar wat me raakt aan dit boek is de apotheose, de keiharde conclusie van een nota bene zo succesvolle schrijver, dat het hier op aarde toch allemaal niet om schrijven maar om leven te doen is. Natuurlijk, dit staat dan wel weer geschreven, en je kunt je afvragen of deze realisatie dan niet uiteindelijk weer in dienst staat van het papier. Maar oké. Ilja wil alleen nog maar "ja" zeggen, concludeert hij op het einde. Hij gaat verder niks meer schrijven. Ik hoop en hoop niet dat ie zich er aan houdt. Aan de ene kant heeft hij teveel te melden. Hij kan zijn taak niet verzaken, en is arrogant genoeg om dat zelf te beseffen. Maar anderszijds zou het toch zo mooi zijn als hij laat zien dat het kan: na een leven vol met dat omslachtige denk-gedoe gewoon beginnen met leven.
En beginnen met leven betekent toch vooral ook écht luisteren, écht kijken, en je écht inleven in anderen. Niet voor je volgende verhaal, nee, maar omdat je ze lief hebt, en hun leven een stukje mooier wil maken. De hel mag dan de anderen zijn, maar laten we er vooral geen doekjes om winden: de hemel is dat ook. De muzikant Aaron Weiss declameert in een nummer van zijn band mewithoutYou: "So never mind our plan-making: we'll start living!" Dat nummer gaat, logischerwijs, over eenwording met alle andere eenzame zielen op deze planeet:
Why pluck one string... what good is just one note?
Oh, one string sounds fine, I guess... but we were once 'one notes',
We were lonely wheat quietly ground into grain...
What light and momentary pain!
So why the safe distance, this curious look?
Why tear out single pages when you can throw away the book?
Why pluck one string when you can strum the guitar?
Ilja rept over de geboorte van een tweede Ilja. Al voordat ik dit las was ik hier zelf mee bezig. Ik fantaseer al weken over een roman waarin ik mijn oude leven van me afschrijf. Het zou de vorm moeten krijgen van een brief van de ontsnapte Jeroen aan de Jeroen die nog immer gegijzeld is door het scherm. Het zou beschrijven hoe dat ontsnappen eruit moet zien. Dit alles is bij nader inzien een Ilja-achtige gedachte: dat de werkelijkheid enkel via de fictie op het papier kan worden geretoucheerd. Misschien is ook die gedachte wel aan het scherm onderhevig.
Even verderop in het liedje van mewithoutYou spreekt Aaron woorden die haast wel door Stella, Ilja's grote liefde en verlosser, lijken opgetekend: "Strum the guitar if you're afraid, and I'm afraid, and everyone's afraid, and everyone knows it, but we don't have to be afraid anymore." We hoeven niet bang te zijn, want er blijken nog engelen in ons midden te huizen, en ze komen vanzelf tot je als je ze nodig hebt. Sprookjes bestaan nog. Wat fictie lijkt kan gewoon werkelijkheid worden. We hoeven enkel maar ja te zeggen. Ja, tot in den treure. Ja, tot in de eeuwigheid.
Ik denk dat ik het grootste deel van mijn leven achter een computerscherm heb doorgebracht. Ik kan en wil het niet uitrekenen, maar het moet haast wel. Ik was denk ik zes toen mijn vader een computer kocht, die de hele familie mocht gebruiken. Het was 1995. De revolutie van Windows 95 was in volle gang. Het zal denk ik niet veel jaren later zijn dat ik een eigen pc op mijn kamer had. En internet. Die kamer ben ik nooit meer uitgekomen.
Maar het gaat hier niet echt om dat computerscherm. Dat staat enkel symbool voor iets, voor het feit dat mijn leven zich niet in het hier en nu afspeelt, maar in een onvatbaar dáár. Mijn lichaam toont geen enkel spoor van mijn leven. Ik ageerde voor zowel mijn studie als in essays die ik in mijn vrije tijd schreef altijd tegen de Silicon Valley mafia die zichzelf wil uploaden in de cloud en lichaamloos tot het einde der tijden wil voortduren. Maar in alle eerlijkheid: hoe lichaamloos leef ik wel niet? Toen mijn moeder ooit zei dat ik mooie handen had, merkte mijn vader eens terloops op dat ze enkel mooi waren omdat ik er nog nooit fysiek werk mee had gedaan. Misschien was het een grapje, maar het raakte me omdat ik wist dat hij gelijk had.
Nu ik dit schrijf realiseer ik me dat het niet precies zo is als bij Ilja. Hij schrijft in dit boek dat zijn lichaam een soort log ding is dat hij meesleurt omdat dat nu eenmaal moet, en in het minimale onderhoud voorziet. Maar mijn lichaam, dat lichter is dan het zijne, danst zo vanzelfsprekend met mij mee dat het compleet irrelevant is. Het is er niet echt, tot het moment - zoals dat bij Ilja gebeurt - dat het er wel is en het me zal opbreken.
Maar wat me raakt aan dit boek is de apotheose, de keiharde conclusie van een nota bene zo succesvolle schrijver, dat het hier op aarde toch allemaal niet om schrijven maar om leven te doen is. Natuurlijk, dit staat dan wel weer geschreven, en je kunt je afvragen of deze realisatie dan niet uiteindelijk weer in dienst staat van het papier. Maar oké. Ilja wil alleen nog maar "ja" zeggen, concludeert hij op het einde. Hij gaat verder niks meer schrijven. Ik hoop en hoop niet dat ie zich er aan houdt. Aan de ene kant heeft hij teveel te melden. Hij kan zijn taak niet verzaken, en is arrogant genoeg om dat zelf te beseffen. Maar anderszijds zou het toch zo mooi zijn als hij laat zien dat het kan: na een leven vol met dat omslachtige denk-gedoe gewoon beginnen met leven.
En beginnen met leven betekent toch vooral ook écht luisteren, écht kijken, en je écht inleven in anderen. Niet voor je volgende verhaal, nee, maar omdat je ze lief hebt, en hun leven een stukje mooier wil maken. De hel mag dan de anderen zijn, maar laten we er vooral geen doekjes om winden: de hemel is dat ook. De muzikant Aaron Weiss declameert in een nummer van zijn band mewithoutYou: "So never mind our plan-making: we'll start living!" Dat nummer gaat, logischerwijs, over eenwording met alle andere eenzame zielen op deze planeet:
Why pluck one string... what good is just one note?
Oh, one string sounds fine, I guess... but we were once 'one notes',
We were lonely wheat quietly ground into grain...
What light and momentary pain!
So why the safe distance, this curious look?
Why tear out single pages when you can throw away the book?
Why pluck one string when you can strum the guitar?
Ilja rept over de geboorte van een tweede Ilja. Al voordat ik dit las was ik hier zelf mee bezig. Ik fantaseer al weken over een roman waarin ik mijn oude leven van me afschrijf. Het zou de vorm moeten krijgen van een brief van de ontsnapte Jeroen aan de Jeroen die nog immer gegijzeld is door het scherm. Het zou beschrijven hoe dat ontsnappen eruit moet zien. Dit alles is bij nader inzien een Ilja-achtige gedachte: dat de werkelijkheid enkel via de fictie op het papier kan worden geretoucheerd. Misschien is ook die gedachte wel aan het scherm onderhevig.
Even verderop in het liedje van mewithoutYou spreekt Aaron woorden die haast wel door Stella, Ilja's grote liefde en verlosser, lijken opgetekend: "Strum the guitar if you're afraid, and I'm afraid, and everyone's afraid, and everyone knows it, but we don't have to be afraid anymore." We hoeven niet bang te zijn, want er blijken nog engelen in ons midden te huizen, en ze komen vanzelf tot je als je ze nodig hebt. Sprookjes bestaan nog. Wat fictie lijkt kan gewoon werkelijkheid worden. We hoeven enkel maar ja te zeggen. Ja, tot in den treure. Ja, tot in de eeuwigheid.
December 18, 2025
5 sterren alleen al door de omschrijving hoe bij een openbare bibliotheek te komen in een Nederlandse provincie stad:
“En zodra je in een Nederlandse provinciestad komt en je moet de openbare bibliotheek vinden, loop je het station uit naar het centrum, de winkelstraat in en dan na Bakker Bart rechts. […] het werkt altijd. Probeer het maar. En als het niet rechts is, is het na Bakker Bart links. Maar dat zie je vanzelf.”
Daarbij genoten aan de omschrijvingen van een Leidse studententijd!
“En zodra je in een Nederlandse provinciestad komt en je moet de openbare bibliotheek vinden, loop je het station uit naar het centrum, de winkelstraat in en dan na Bakker Bart rechts. […] het werkt altijd. Probeer het maar. En als het niet rechts is, is het na Bakker Bart links. Maar dat zie je vanzelf.”
Daarbij genoten aan de omschrijvingen van een Leidse studententijd!
February 20, 2021
Meneer Pfeijffer, Beste Ilya,
Ik spreek u toe in briefvorm zoals u dat zelf pleegt te doen in dit boek vol brieven die, zo beweert u, geschreven zijn om verstuurd te worden en gaandeweg samen dit boek vormden, waardoor een soort memoires of autobiografie ontstaan is, hoewel u niet geassocieerd wil worden met het genre.
Ik las het (tot ik twee derde gevorderd was althans) lang na La Superba en een jaar of zo na Grand Hotel Europa. Ik ben grote fan van beide boeken, het eerste las ik zelfs twee keer en het laatste zal in mijn top 10 van meest bewonderde romans vertoeven als ik op een gegeven moment het loodje leg en dus ook stop met lezen.
Ik bedoel maar, beste Ilya, tot u spreekt een fan, en deze fan was zeer benieuwd naar deze lijvige verzameling van brieven.
Zoals al gesteld, helaas, heb ik de strijd moeten staken. Het ging nochtans goed de eerste helft. De brieven aan vooral één van je liefdes, Gelya Bogatishcheva, met wie je ooit in Genua bent aangeland, zijn onderhoudend, intrigerend, soms grappig, vaak interessant; in een paar ervan voelde ik me zelf aanwezig zelfs: ik zag u ooit op een aanpalend terrasje zitten schrijven op de Piazza delle Erbe, en ik woonde ooit met mijn twin soul een Behoud de begeerte optreden van onder andere u bij (u keek toen overigens achtera in de foyer nogal geil naar mijn vriendin, dat vond ik niet zo fijn van u).
Met de brieven aan je moeder, waar we het excentrieke jonge kereltje Ilya leren kennen, was het al wat meer ploegen. De hele uitleg van de zelf uitgevonden taal-volk-geschiedenis: ik wist niet goed wat ik er mee aan moest, maar ik moest wel een zekere irritatie onderdrukken.
De passage in het midden, zo’n 160 pagina’s lang, waar u zich tot uw jongere zelf richt, daar viel geen onderdrukken meer aan, helaas. Het over jezelf hebben en jezelf toespreken in de 2e persoon enkelvoud, da’s iets wat profvoetballers en hun coaches ook doen in interviews. Een stijlvorm die mij heel snel op de zenuwen werkt. En in die vorm hebt u het over de Ilya van 10 à 20 jaar eerder, aan het einde van zijn studies als classicus en het begin van een veelbelovende academische carrière. Ook hoe dat overging, door een speling van omstandigheden en het lot, in een carrière als beroepsauteur. Op zich zaken die ik best wel wil weten van één van mijn lievelingsschrijvers, ware het niet die jeuk veroorzakende stijl maar ook, en vooral, de eindeloze lijst van namen en feiten. Het leven is echt te kort en tijd is echt te schaars om me daar door te ploegen, Ilya. Pagina’s en pagina’s aan professoren en collega’s en hun specialismen en hebbelijkheden, gelardeerd met uitvoerige exposés van uw eigen kennis en kunde van de klassieke Griekse literatuur. Pagina’s en pagina’s aan vrouwelijke veroveringen en hoe die relaties afliepen. Pagina’s en pagina’s aan collega-schrijvers en uw verhouding met en tot hen.
Ik heb het prachtig uitgegeven boek ei zo na door de kamer gekeild, Ilya. Het is niet dat dikke boeken me afschrikken of zo, er staan er hier vrij veel thuis en ik heb de meeste met bewondering gelezen. Maar door dit ding raak ik gewoon niet tot aan de verlossende laatste pagina 658, wat ik als een persoonlijk falen beschouw, maar het is dan maar zo.
Gegroet,
Uw nederige lezer.
Ik spreek u toe in briefvorm zoals u dat zelf pleegt te doen in dit boek vol brieven die, zo beweert u, geschreven zijn om verstuurd te worden en gaandeweg samen dit boek vormden, waardoor een soort memoires of autobiografie ontstaan is, hoewel u niet geassocieerd wil worden met het genre.
Ik las het (tot ik twee derde gevorderd was althans) lang na La Superba en een jaar of zo na Grand Hotel Europa. Ik ben grote fan van beide boeken, het eerste las ik zelfs twee keer en het laatste zal in mijn top 10 van meest bewonderde romans vertoeven als ik op een gegeven moment het loodje leg en dus ook stop met lezen.
Ik bedoel maar, beste Ilya, tot u spreekt een fan, en deze fan was zeer benieuwd naar deze lijvige verzameling van brieven.
Zoals al gesteld, helaas, heb ik de strijd moeten staken. Het ging nochtans goed de eerste helft. De brieven aan vooral één van je liefdes, Gelya Bogatishcheva, met wie je ooit in Genua bent aangeland, zijn onderhoudend, intrigerend, soms grappig, vaak interessant; in een paar ervan voelde ik me zelf aanwezig zelfs: ik zag u ooit op een aanpalend terrasje zitten schrijven op de Piazza delle Erbe, en ik woonde ooit met mijn twin soul een Behoud de begeerte optreden van onder andere u bij (u keek toen overigens achtera in de foyer nogal geil naar mijn vriendin, dat vond ik niet zo fijn van u).
Met de brieven aan je moeder, waar we het excentrieke jonge kereltje Ilya leren kennen, was het al wat meer ploegen. De hele uitleg van de zelf uitgevonden taal-volk-geschiedenis: ik wist niet goed wat ik er mee aan moest, maar ik moest wel een zekere irritatie onderdrukken.
De passage in het midden, zo’n 160 pagina’s lang, waar u zich tot uw jongere zelf richt, daar viel geen onderdrukken meer aan, helaas. Het over jezelf hebben en jezelf toespreken in de 2e persoon enkelvoud, da’s iets wat profvoetballers en hun coaches ook doen in interviews. Een stijlvorm die mij heel snel op de zenuwen werkt. En in die vorm hebt u het over de Ilya van 10 à 20 jaar eerder, aan het einde van zijn studies als classicus en het begin van een veelbelovende academische carrière. Ook hoe dat overging, door een speling van omstandigheden en het lot, in een carrière als beroepsauteur. Op zich zaken die ik best wel wil weten van één van mijn lievelingsschrijvers, ware het niet die jeuk veroorzakende stijl maar ook, en vooral, de eindeloze lijst van namen en feiten. Het leven is echt te kort en tijd is echt te schaars om me daar door te ploegen, Ilya. Pagina’s en pagina’s aan professoren en collega’s en hun specialismen en hebbelijkheden, gelardeerd met uitvoerige exposés van uw eigen kennis en kunde van de klassieke Griekse literatuur. Pagina’s en pagina’s aan vrouwelijke veroveringen en hoe die relaties afliepen. Pagina’s en pagina’s aan collega-schrijvers en uw verhouding met en tot hen.
Ik heb het prachtig uitgegeven boek ei zo na door de kamer gekeild, Ilya. Het is niet dat dikke boeken me afschrikken of zo, er staan er hier vrij veel thuis en ik heb de meeste met bewondering gelezen. Maar door dit ding raak ik gewoon niet tot aan de verlossende laatste pagina 658, wat ik als een persoonlijk falen beschouw, maar het is dan maar zo.
Gegroet,
Uw nederige lezer.
May 14, 2024
Het was amusant om te zien hoe heel academisch Leiden koortsachtig ging zoeken in het boek om te kijken of ze zichzelf zouden tegenkomen. Ilja spaart namelijk niemand en noemt iedereen met naam en toenaam.
Op zich ben ik voor.
Ik bedoel: literatuur dankt zijn bestaan niet aan diplomatie. Het mag best schokken of knetteren.
Maar, hoe hij echter sommige exercities met dames beschrijft ... dat wordt gewoon een beetje plat. Ik heb er geen behoefte aan te weten wie er zo goed kon pijpen, of wie er juist een zeester was ...
En daarbij: dat heeft zo'm jongen toch niet nodig.... Ilja kan zulk prachtig, ronkend, uitbundig proza schrijven. Hij weet te typeren en te ontroeren, zeker in woorden die hij in dit boek wijdt aan de in 2013 overleden Thomas Blondeau.
Er waren vast veel interessantere belevenissen om smeuïg over te schrijven, zo makkelijk om plat over sex te schrijven. Ik dacht dat we die tijd wel gehad hadden?
En als hij zichzelf nou ook niet gespaard had, dan had ik het hem nog vergeven. Maar nee hoor, hij is geweldig. Gods gift to women and men. Of het nou in de kroeg of in bed is. En dat dit proza te lezen is in brieven aan zichzelf, maakt het niet veel beter.
Misschien is het ironie en heb ik dat even gemist. Ik hoop het maar.
Op zich ben ik voor.
Ik bedoel: literatuur dankt zijn bestaan niet aan diplomatie. Het mag best schokken of knetteren.
Maar, hoe hij echter sommige exercities met dames beschrijft ... dat wordt gewoon een beetje plat. Ik heb er geen behoefte aan te weten wie er zo goed kon pijpen, of wie er juist een zeester was ...
En daarbij: dat heeft zo'm jongen toch niet nodig.... Ilja kan zulk prachtig, ronkend, uitbundig proza schrijven. Hij weet te typeren en te ontroeren, zeker in woorden die hij in dit boek wijdt aan de in 2013 overleden Thomas Blondeau.
Er waren vast veel interessantere belevenissen om smeuïg over te schrijven, zo makkelijk om plat over sex te schrijven. Ik dacht dat we die tijd wel gehad hadden?
En als hij zichzelf nou ook niet gespaard had, dan had ik het hem nog vergeven. Maar nee hoor, hij is geweldig. Gods gift to women and men. Of het nou in de kroeg of in bed is. En dat dit proza te lezen is in brieven aan zichzelf, maakt het niet veel beter.
Misschien is het ironie en heb ik dat even gemist. Ik hoop het maar.
April 25, 2023
4,5 sterren. Wat een boek.
April 8, 2016
Ilja Leonard Pfeijffer maakt het de recensent graag gemakkelijk. Hij zegt namelijk gewoon zelf wat we ervan moeten denken. In dit geval waarschuwt hij meermaals: Brieven uit Genua is geen lekker leesboek. Hij wil de lezers die hij er met La Superba bijgewonnen heeft, duidelijk niet tegen het hoofd stoten. Tegelijkertijd vleit en beloont hij de lezer die volhardt.
Brieven uit Genua bevat brieven die echt zijn en voor zover mogelijk werkelijk verstuurd werden, zo stelt de schrijver zelf in de 4de brief aan officiële instanties. Het merendeel van die brieven is gericht aan zijn voormalige geliefde, maar er zijn ook brieven aan zijn moeder, aan zichzelf op jongere leeftijd en aan Madame Europa. Hoewel het geen afgerond verhaal met een kop en een staart is, dringt er op het einde toch een zekere intrige in door. Als hij de liefde vindt en de drank afzweert.
Maar voor het zover is, springt de schrijver sierlijk van de hak op de tak en roert hij een heerlijke hutsepot van onderwerpen aan. Er is een voetbalbrief, een pausbrief, een koningsbrief, enzovoort. Pfeijffer laat zijn licht schijnen op de vluchtelingencrisis, de aanslagen op Charlie Hebdo en de ‘zegeningen’ van onze moderne media, en uiteraard komen er ook tal van oude Grieken bij kijken. Enkel jammer dat er geen register staat achteraan.
Daarnaast bieden de brieven een mooie inkijk in het reilen en zeilen van de Nederlandstalige literatuur. De dorstige leeuw uit Genua dist smeuïge anekdotes over zijn (jonge) literaire collega’s en schetst een openhartig beeld van zijn eigen schrijversbestaan. Over het zenuwslopende gedoe van de prijskampen, zijn eigen niet geringe ambitie, zijn vlucht uit Nederland en de vreugde wanneer ze hem toch herkennen op dat terrasje op de piazza in Genua.
Brieven uit Genua is een bij wijlen hilarische kroniek van een schrijverskarakter, met veel aandacht voor het decor (want dat is het kenmerk van grote literatuur volgens 40ste brief aan Gelya) en het laatste woord is ja. Dat is, zullen we maar zeggen, de climax van het lijfboek waarin Ilja Leonard Pfeiffer zich een dikke 700 pagina’s lang mag uitleven zonder zich om verhaal of plot te bekommeren.
Zo eindigen de brieven in blakend optimisme en het ontluikende besef dat literatuur niet donker moet zijn om groots te zijn. Het zal morgen weer een gloednieuwe dag zijn. Lang leve de verwondering!
Brieven uit Genua bevat brieven die echt zijn en voor zover mogelijk werkelijk verstuurd werden, zo stelt de schrijver zelf in de 4de brief aan officiële instanties. Het merendeel van die brieven is gericht aan zijn voormalige geliefde, maar er zijn ook brieven aan zijn moeder, aan zichzelf op jongere leeftijd en aan Madame Europa. Hoewel het geen afgerond verhaal met een kop en een staart is, dringt er op het einde toch een zekere intrige in door. Als hij de liefde vindt en de drank afzweert.
Maar voor het zover is, springt de schrijver sierlijk van de hak op de tak en roert hij een heerlijke hutsepot van onderwerpen aan. Er is een voetbalbrief, een pausbrief, een koningsbrief, enzovoort. Pfeijffer laat zijn licht schijnen op de vluchtelingencrisis, de aanslagen op Charlie Hebdo en de ‘zegeningen’ van onze moderne media, en uiteraard komen er ook tal van oude Grieken bij kijken. Enkel jammer dat er geen register staat achteraan.
Daarnaast bieden de brieven een mooie inkijk in het reilen en zeilen van de Nederlandstalige literatuur. De dorstige leeuw uit Genua dist smeuïge anekdotes over zijn (jonge) literaire collega’s en schetst een openhartig beeld van zijn eigen schrijversbestaan. Over het zenuwslopende gedoe van de prijskampen, zijn eigen niet geringe ambitie, zijn vlucht uit Nederland en de vreugde wanneer ze hem toch herkennen op dat terrasje op de piazza in Genua.
Brieven uit Genua is een bij wijlen hilarische kroniek van een schrijverskarakter, met veel aandacht voor het decor (want dat is het kenmerk van grote literatuur volgens 40ste brief aan Gelya) en het laatste woord is ja. Dat is, zullen we maar zeggen, de climax van het lijfboek waarin Ilja Leonard Pfeiffer zich een dikke 700 pagina’s lang mag uitleven zonder zich om verhaal of plot te bekommeren.
Zo eindigen de brieven in blakend optimisme en het ontluikende besef dat literatuur niet donker moet zijn om groots te zijn. Het zal morgen weer een gloednieuwe dag zijn. Lang leve de verwondering!
July 25, 2024
Twee jaar geleden ben ik begonnen aan dit boek. De reden dat het me twee jaar heeft gekost om het uit te lezen, is niet omdat het een dik boek is. Het is omdat de brieven over heel veel dingen in het leven gaan, maar tegelijkertijd ook over helemaal niets. De brieven zetten je aan het denken, maar brengen je nergens. En hoewel ik zeker niet alle brieven met evenveel enthousiasme heb gelezen, kan ik concluderen dat ik toch absoluut fan ben van dit boek. Het was een ervaring!
February 3, 2021
En ik maar denken dat ik teveel over mezelf babbel... Dan moet je Ilja Leonard zijn "Brieven uit Genua" lezen. Ilja Leonard Pfeijffer is zonder twijfel een heel intelligent iemand, die klassieke talen gestudeerd heeft en gewerkt heeft als classicus aan de universiteit van Leiden. Maar eerst en vooral is hij een dichter en schrijver, die van het leven wilt genieten. In dit boek, waar hij de brieven die hij schrijft naar vriendinnen, zijn moeder, instituten en zichzelf stuurt, beschrijft hij bijna autobiografisch zijn ervaring voor en na het schrijven van de roman die enkele jaren eerder verschenen is: La Superba. Dat boek moet ik eigenlijk nog lezen. Ilja is iemand die geïnteresseerd in alles wat dan ook maar met cultuur te maken heeft. Van de beeldende cultuur tot filosofie en alles wat ertussen zit, en dat is eigenlijk logisch, want alles is doordrenkt van cultuur. Kortom; hij is de perfecte persoon om dit soort boeken te schrijven. Ik raad daarom iedereen aan zijn boeken te lezen, want iedereen heeft er baat bij. Op een manier gaat dit boek over alles en eigenlijk ook niets. Het is heel leerzaam en tegelijkertijd een mooie semi autobiografische roman. En omdat het zo autobiografisch is, en het over alles en eigenlijk niets gaat, is het een ideaal boek dat iedereen ook aanzet tot een beetje zelfreflectie en het vormen van een eigen mening.
Het is een briefroman, die geen briefroman wilt zijn, maar een gewone roman over het leven van een schrijver. Het is wel duidelijk dat Ilja, gespeeld of niet voor dit boek, een groot gedacht van zichzelf heeft, zichzelf meerdere malen, sarcastisch, ironisch, extreem intelligent noemt. En dat maakt het wel plezant want: bescheidenheid siert niet.
Een andere bedenking, die ik net heb, eigenlijk bijna niet gerelateerd aan dit boek, maar dat de manier waarop Ilja schrijft over nieuwe technologieën, sociale media, internet, etc... soms aanvoelen als de opvattingen van een oude man... Omdat het vanuit mijn perspectief, de generatie Y, die iets of wat opener en al vertrouwder omgaat met al die zaken, dat zijn perspectief duidelijk één is die ik vaak hoor bij generatie X. Generatie Z gaat nog totaal anders om deze nieuwe technologieën.
Dit boek is een perfecte mix van fictie en non-fictie. Autobiografische passages versmelten plots tot fantasieën, en bepaalde fictieve scènes komen plots tot leven. Semi autobiografie. Uiteindelijk speelt het zich allemaal af in het hoofd van de auteur, dus wat maakt het of iets verzonnen is of niet. Andere passages zitten vol met overdrijvingen, maar kunnen evengoed waargebeurde momenten zijn uit zijn leven. Naar het einde van het boek voorspelt Ilja dat er een, naar wat ik interpreteer, een soort catharsis gaat aankomen, want verhaaltechnisch gezien heeft een roman op dat moment in het boek, dat soort omwenteling nodig. Als je dan weer opzoekt in de media en interviews dat het effectief allemaal zo verlopen is in zijn leven, vraag je je dan ook af of hij effectief zijn leven op papier eerder beleefd, dan dat hij zijn echte leven op papier beschrijft. En dan komt het besef dat de eerdere passages over zijn jeugd, zijn brieven aan zijn moeder en de brieven aan zijn ex-geliefde, dat het bijdraagt aan de mythologisering van hemzelf, en dat het eigenlijk... bijna berekend is. Het is te toevallig om geen toeval te zijn denk ik, dat het verhaal zo goed samenkomt en dat het duidelijk een roman is, in briefvorm.
En een roman zou een roman niet zijn zonder romantische passages, en Ilja beschrijft de romantiek zo goed dat ik mezelf in vraag begin te stellen of ik wel emotioneel in staat ben om mij in dezelfde romantische sferen te bevinden als de schrijver. Heb ik wel de intelligentie om romantiek op zo'n niveau te ervaren? Het zijn echt goed geschreven stukken, waarvan de liefde eraf spat zonder dat het eentonig wordt. Melig is het wel, maar dat is niet erg.
Ik ben benieuwd over wat zijn volgende boek gaat gaan; of hij nog steeds als een bekend schrijver op zijn terras in Genua, een boek schrijft, speciaal zodat Italiaanse vriendinnen hem lastig kunnen vallen en ze het schrijven zo plezanter maken. En of ze nog steeds niet weten waarover hij precies schrijft en vooral over wat hij nog allemaal zal filosoferen...
Aanrader.
Het is een briefroman, die geen briefroman wilt zijn, maar een gewone roman over het leven van een schrijver. Het is wel duidelijk dat Ilja, gespeeld of niet voor dit boek, een groot gedacht van zichzelf heeft, zichzelf meerdere malen, sarcastisch, ironisch, extreem intelligent noemt. En dat maakt het wel plezant want: bescheidenheid siert niet.
Een andere bedenking, die ik net heb, eigenlijk bijna niet gerelateerd aan dit boek, maar dat de manier waarop Ilja schrijft over nieuwe technologieën, sociale media, internet, etc... soms aanvoelen als de opvattingen van een oude man... Omdat het vanuit mijn perspectief, de generatie Y, die iets of wat opener en al vertrouwder omgaat met al die zaken, dat zijn perspectief duidelijk één is die ik vaak hoor bij generatie X. Generatie Z gaat nog totaal anders om deze nieuwe technologieën.
Dit boek is een perfecte mix van fictie en non-fictie. Autobiografische passages versmelten plots tot fantasieën, en bepaalde fictieve scènes komen plots tot leven. Semi autobiografie. Uiteindelijk speelt het zich allemaal af in het hoofd van de auteur, dus wat maakt het of iets verzonnen is of niet. Andere passages zitten vol met overdrijvingen, maar kunnen evengoed waargebeurde momenten zijn uit zijn leven. Naar het einde van het boek voorspelt Ilja dat er een, naar wat ik interpreteer, een soort catharsis gaat aankomen, want verhaaltechnisch gezien heeft een roman op dat moment in het boek, dat soort omwenteling nodig. Als je dan weer opzoekt in de media en interviews dat het effectief allemaal zo verlopen is in zijn leven, vraag je je dan ook af of hij effectief zijn leven op papier eerder beleefd, dan dat hij zijn echte leven op papier beschrijft. En dan komt het besef dat de eerdere passages over zijn jeugd, zijn brieven aan zijn moeder en de brieven aan zijn ex-geliefde, dat het bijdraagt aan de mythologisering van hemzelf, en dat het eigenlijk... bijna berekend is. Het is te toevallig om geen toeval te zijn denk ik, dat het verhaal zo goed samenkomt en dat het duidelijk een roman is, in briefvorm.
En een roman zou een roman niet zijn zonder romantische passages, en Ilja beschrijft de romantiek zo goed dat ik mezelf in vraag begin te stellen of ik wel emotioneel in staat ben om mij in dezelfde romantische sferen te bevinden als de schrijver. Heb ik wel de intelligentie om romantiek op zo'n niveau te ervaren? Het zijn echt goed geschreven stukken, waarvan de liefde eraf spat zonder dat het eentonig wordt. Melig is het wel, maar dat is niet erg.
Ik ben benieuwd over wat zijn volgende boek gaat gaan; of hij nog steeds als een bekend schrijver op zijn terras in Genua, een boek schrijft, speciaal zodat Italiaanse vriendinnen hem lastig kunnen vallen en ze het schrijven zo plezanter maken. En of ze nog steeds niet weten waarover hij precies schrijft en vooral over wat hij nog allemaal zal filosoferen...
Aanrader.
September 15, 2025
Vanuit het oogpunt van alle bedpartners van I.L.P die met naam en toenaam worden genoemd (je kunt ze stuk voor stuk vinden op LinkedIn), zou ik zeggen: het boek moet van de markt. Dat gezegd hebbende, heb ik ontzettend van dit boek genoten.
August 3, 2024
Op momenten mooi, intelligent en verdiepend. Op momenten ouderwets banaal
November 26, 2023
Weergaloos brievenboek waarin Pfeijffer in prachtige stijl zijn kunnen etaleert, grappig dan wel pijnlijk eerlijk vertelt en nadenkt over zijn leven en beschouwingen over de wereld op ons loslaat. Ja, hij kan schrijven.
Best lees je eerst La Superba om je nadien onder te dompelen in dit sublieme bad vol brieven.
Best lees je eerst La Superba om je nadien onder te dompelen in dit sublieme bad vol brieven.
December 24, 2020
Fenomenaal. Ik zeg JA.
May 9, 2023
Ilja schrijft zo prachtig dat je niet anders kan dan verliefd worden op dit boek. Zelfs de 20 pagina’s lange brieven gericht tot instanties zijn dromerig en laten je doen verdwijnen in een andere wereld. Ik had zin om onmiddellijk mijn koffers naar Genua te pakken, daar te gaan wonen, schrijver te worden en spontaan tegen de liefde van mijn leven aan te lopen. Jammer dat het uit is
May 7, 2023
Gezellig boek dat Ilja's taalstrapatsen nog eens helemaal uit de verf doet komen
June 27, 2021
Wat een fantastische stijl. Pfeijffer speelt met de tijd en met de situaties waardoor je van begin tot eind geboeid blijft.
January 18, 2025
Ik zou mijzelf ook graag zien mocht ik zo schrijven kunnen. Ik zou mijzelf wel niet zo veel brieven schrijven.
July 10, 2025
Meesterlijk.
April 23, 2020
Stupendo!
Read
September 1, 2016Een anti-autobiografische autobiografie
Een boek van 751 pagina’s schrijven over jezelf. Dan moet je toch zeer egocentrisch zijn? ‘Brieven uit Genua’ van Ilja Leonard Pfeijffer is een meesterwerk dat worstelt met ego, ethiek, en niet in het minst met het leven zelf. Een meesterwerk dat is geschreven voor een select publiek ‘begrijpenden’.
‘Lezers willen een lekker leesboek', zei Pfeijffer hierover. 'En dat wordt dit niet. Omdat ik de dans niet met mijn gebruikelijke bravoure kan leiden. Ik strompel omdat ik zoek en tast. Ik ben willens wetens verdwaald in een donker bos zonder Vergilius als gids, want ik heb een paar jaar geleden uit geldgebrek mijn hele klassieke bibliotheek verpatst aan Burgerdijk & Niermans in Leiden. Iets wat, hoewel het destijds noodzakelijk was, een van de domste dingen is die ik ooit heb gedaan.’
'Brieven uit Genua' is het wel heel merkwaardige vervolg van de bestseller 'La Superba'. Het zijn brieven die het leven in Genua van Pfeijffer moeten vertellen. Al gaan ze niet enkel over zijn integratie in Italië. Ook het leven van de schrijver in Nederland, zijn jeugd, de belastingen en zijn inkomsten, zijn uitgeverijen, zijn ex-liefjes... komen aan bod. Geen enkel pikant detail wordt achterwege gelaten. De belangrijkste vraag over dit boek is echter: draait dit wel werkelijk om het leven van Pfeijffer? Om een tip van de sluier te lichten: als het antwoord affirmatief zou zijn, dan zou de auteur zichzelf mislukt voelen.
Pfeijffer stelt zich voor de uitdaging om in zijn brieven op een heel eerlijke manier te schrijven over het leven dat hij al achter de rug heeft. Geen verbloeming of opsmuk, geen leugens, niets ophemelen of onderwaarderen. Eerlijk voor zichzelf, eerlijk voor zijn lezers. Maar kan hij wel objectief schrijven over zijn eigen leven? Kleurt hij sowieso niet zijn eigen visie daarop? Waarom zou hij dus geen ordinaire autobiografie schrijven? Het gaat in het boek om deze inzichten, om het worstelen met visies en denkbeelden. Om het proces van het zoeken, het worden. Het gaat om het leven. Of om het niet-leven. Het gaat over schrijven, en wat het verschil precies is met leven. Schrijven, leven. Leven, schrijven.
Wouter Etienne
Een boek van 751 pagina’s schrijven over jezelf. Dan moet je toch zeer egocentrisch zijn? ‘Brieven uit Genua’ van Ilja Leonard Pfeijffer is een meesterwerk dat worstelt met ego, ethiek, en niet in het minst met het leven zelf. Een meesterwerk dat is geschreven voor een select publiek ‘begrijpenden’.
‘Lezers willen een lekker leesboek', zei Pfeijffer hierover. 'En dat wordt dit niet. Omdat ik de dans niet met mijn gebruikelijke bravoure kan leiden. Ik strompel omdat ik zoek en tast. Ik ben willens wetens verdwaald in een donker bos zonder Vergilius als gids, want ik heb een paar jaar geleden uit geldgebrek mijn hele klassieke bibliotheek verpatst aan Burgerdijk & Niermans in Leiden. Iets wat, hoewel het destijds noodzakelijk was, een van de domste dingen is die ik ooit heb gedaan.’
'Brieven uit Genua' is het wel heel merkwaardige vervolg van de bestseller 'La Superba'. Het zijn brieven die het leven in Genua van Pfeijffer moeten vertellen. Al gaan ze niet enkel over zijn integratie in Italië. Ook het leven van de schrijver in Nederland, zijn jeugd, de belastingen en zijn inkomsten, zijn uitgeverijen, zijn ex-liefjes... komen aan bod. Geen enkel pikant detail wordt achterwege gelaten. De belangrijkste vraag over dit boek is echter: draait dit wel werkelijk om het leven van Pfeijffer? Om een tip van de sluier te lichten: als het antwoord affirmatief zou zijn, dan zou de auteur zichzelf mislukt voelen.
Pfeijffer stelt zich voor de uitdaging om in zijn brieven op een heel eerlijke manier te schrijven over het leven dat hij al achter de rug heeft. Geen verbloeming of opsmuk, geen leugens, niets ophemelen of onderwaarderen. Eerlijk voor zichzelf, eerlijk voor zijn lezers. Maar kan hij wel objectief schrijven over zijn eigen leven? Kleurt hij sowieso niet zijn eigen visie daarop? Waarom zou hij dus geen ordinaire autobiografie schrijven? Het gaat in het boek om deze inzichten, om het worstelen met visies en denkbeelden. Om het proces van het zoeken, het worden. Het gaat om het leven. Of om het niet-leven. Het gaat over schrijven, en wat het verschil precies is met leven. Schrijven, leven. Leven, schrijven.
Wouter Etienne
February 25, 2020
Met Brieven uit Genua heeft Ilja Leonard Pfeijffer in één ruk zo maar een stadsroman, een ontwikkelingsroman, een autobiografie, maar bovenal een magistrale liefdesroman geschreven.
Via omzwervingen door de vicoli van Genua La Superba, mijmeringen 'onder de wenende parasols' op de Piazza delle Erbe, reflecties op zijn eigen verleden als classicus aan de universiteit van Leiden, vlammende of lovende kritieken op al dode en nog levende Nederlandstalige schrijvers (zoals 'mijn lieve, valse, trouwe vriend Gerrit Komrij'), uitweidingen over de Griekse mythologieën en de klassieke dichter Pindarus (zijn specialisme maar niet mijn meug), brengt ILP zijn queeste in zijn laatste brieven aan zijn gewezen geliefde Gelya naar een absoluut hoogtepunt. ILP sleurt je mee in de betovering die zich meester van hem maakt. De dramatische wending die hij in zijn ware leven bewerkstelligt en die het boek zijn noodzakelijke structuur geeft, is kinderlijk eenvoudig maar meesterlijk gevonden.
En als kers op de taart is Brieven uit Genua ook een ontzettend grappig boek. (Het verslag van zijn bezoek aan de hepatoloog is hilarisch!) Zelfspot en cynisme zijn terreinen waarop ILP zijn gelijke niet kent. Ergens las ik dat er geen parallel te trekken valt tussen Pfeijffer en Brusselmans. Dat klopt. Meer nog, door lichtzinnig beide namen in dezelfde zin te noemen, doe je Pfeijffer al onrecht aan. Dat doe ik dus niet. Buiten hun lange haren hebben zij niets gemeen.
Ooit moet ik ook naar Genua, maar nu nog niet, the spell could be broken, en dat zou dit meesterwerk oneer aandoen. Trouwens, mythes moet je koesteren, niet proberen te ontkrachten.
In wezen beschouw ik mezelf als poëziehater. (Zei wijlen (pdw) niet dat poëzie slechts kon worden geschreven door iemand met een knoert van een hersenbloeding? En dat poëzie geen verheven proza is, maar net omgekeerd!) Maar misschien moet ik toch maar niet zo categoriek zijn en het maar 's een kans geven, te beginnen bij de rijmpjes van Ilja Leonard Pfeijffer dan...
Via omzwervingen door de vicoli van Genua La Superba, mijmeringen 'onder de wenende parasols' op de Piazza delle Erbe, reflecties op zijn eigen verleden als classicus aan de universiteit van Leiden, vlammende of lovende kritieken op al dode en nog levende Nederlandstalige schrijvers (zoals 'mijn lieve, valse, trouwe vriend Gerrit Komrij'), uitweidingen over de Griekse mythologieën en de klassieke dichter Pindarus (zijn specialisme maar niet mijn meug), brengt ILP zijn queeste in zijn laatste brieven aan zijn gewezen geliefde Gelya naar een absoluut hoogtepunt. ILP sleurt je mee in de betovering die zich meester van hem maakt. De dramatische wending die hij in zijn ware leven bewerkstelligt en die het boek zijn noodzakelijke structuur geeft, is kinderlijk eenvoudig maar meesterlijk gevonden.
En als kers op de taart is Brieven uit Genua ook een ontzettend grappig boek. (Het verslag van zijn bezoek aan de hepatoloog is hilarisch!) Zelfspot en cynisme zijn terreinen waarop ILP zijn gelijke niet kent. Ergens las ik dat er geen parallel te trekken valt tussen Pfeijffer en Brusselmans. Dat klopt. Meer nog, door lichtzinnig beide namen in dezelfde zin te noemen, doe je Pfeijffer al onrecht aan. Dat doe ik dus niet. Buiten hun lange haren hebben zij niets gemeen.
Ooit moet ik ook naar Genua, maar nu nog niet, the spell could be broken, en dat zou dit meesterwerk oneer aandoen. Trouwens, mythes moet je koesteren, niet proberen te ontkrachten.
In wezen beschouw ik mezelf als poëziehater. (Zei wijlen (pdw) niet dat poëzie slechts kon worden geschreven door iemand met een knoert van een hersenbloeding? En dat poëzie geen verheven proza is, maar net omgekeerd!) Maar misschien moet ik toch maar niet zo categoriek zijn en het maar 's een kans geven, te beginnen bij de rijmpjes van Ilja Leonard Pfeijffer dan...
December 1, 2020
Uitstekend boek, dat ergens tussenin 3 & 4 sterren zweeft.
Er zit een goeie zwier in het verhaal, dat zich schijnbaar achteloos via allerlei brieven ontplooit.
De brieven zijn vooral gericht aan een oud geliefde. Tussenin passeren soms ook 'officiële' brieven richting uitgever of boekhouder, die telkens voor een lichte, komische nood zorgen.
Prikkelend doordat de schrijver constant vermeldt dat zijn oeuvre vooral gaat over de grens tussen fictie & realiteit. Iets wat ook voor dit boek heel erg waar is. Hij presenteert het als een waarheidsgetrouwe weergave, de brieven werden bovendien werkelijk verstuurd. Maar niets garandeert dat het daarom ook echt waar is natuurlijk.
Soms zat ik wat in de knoop met verschillende tijden binnen één paragraaf (tegenwoordige & verleden tijd mixen soms iets te vlot), of met opsommingen die iets te lang blijven doorgaan.
Maar al bij al genoten van dit boek.
Er zit een goeie zwier in het verhaal, dat zich schijnbaar achteloos via allerlei brieven ontplooit.
De brieven zijn vooral gericht aan een oud geliefde. Tussenin passeren soms ook 'officiële' brieven richting uitgever of boekhouder, die telkens voor een lichte, komische nood zorgen.
Prikkelend doordat de schrijver constant vermeldt dat zijn oeuvre vooral gaat over de grens tussen fictie & realiteit. Iets wat ook voor dit boek heel erg waar is. Hij presenteert het als een waarheidsgetrouwe weergave, de brieven werden bovendien werkelijk verstuurd. Maar niets garandeert dat het daarom ook echt waar is natuurlijk.
Soms zat ik wat in de knoop met verschillende tijden binnen één paragraaf (tegenwoordige & verleden tijd mixen soms iets te vlot), of met opsommingen die iets te lang blijven doorgaan.
Maar al bij al genoten van dit boek.
May 15, 2022
Fijn. Zat in een Pfeiffer-periode, las Grand Hotel Europa, en het boekenweekgeschenk, en dit, en dit was wel de bovenkant. Ja, ik ga 'La Superba' ook nog lezen, en tegelijk moet dat met groot geschut komen om dit eerlijke, openhartige en autbiografische boek links in te halen. De stukken over zijn jeugd, het getob op de universiteit en de eerste stappen als dic hter boeiden me het meest, aan het eind twijfelde ik heel even - zwak moment - of Ilja misschien in Genua niet ene beetje een poseur geworden is, maar hij wist me met het slot over de streep te trekken: heel goed boek. Was beter geweest als ik dit las voor Grand Hotel Europa, als iemand nog iets aan die tip heeft.
December 28, 2016
Ik speel een beetje vals, want ik heb dit boek nog niet uitgelezen. Vreemd is dat eigenlijk, want ik genoot er wel van, maar toen begon ik Falling out of time te (her)lezen, en het contrast tussen de veiligheid van het eerste en de soberheid van het tweede heeft me denk ik parten gespeeld. En ook na Rivieren paste het boek niet meer. Daarvoor is het ook weer te babbelig. Ik neem Genua vast wel weer ter hand hoor, want ik hou van de eruditie en het barokke van Pfeijffer.
August 1, 2024
Honderden pagina’s vol brieven; geen roman, geen autobiografie, wel geheel de eigen stijl van Pfeijffer. Eerlijk, niet elke brief kon mij even hard bekoren, wel (opnieuw) zijn geheel eigen schrijfstijl. Boeiende en blijvend relevante mijmeringen.
“Ik wil breekbaar leven in plaats van onaantastbaar.” Eentje om mee te nemen.
“Ik wil breekbaar leven in plaats van onaantastbaar.” Eentje om mee te nemen.
July 15, 2016
Een woord: meeslepend. Van begin tot eind houdt dit boek je in zijn ban. Ondanks de afwezigheid van een groot samenhangend verhaal wordt het nooit vervelen, en dit zo'n honderden bladzijden lang. Mooie prestatie van de schrijver.
December 20, 2020
Buitengewoon onderhoudend, in het bijzonder de ‘Brieven aan mezelf op jongere leeftijd’: geniaal stuk.
April 5, 2024
permanent onder de indruk. ilja, man
Displaying 1 - 30 of 101 reviews