Roman o Londonu I

by Miloš Crnjanski

402 pages, Hardcover

First published January 1, 2012

About the author

Miloš Crnjanski (in Serbian Cyrillic: Милош Црњански, pronounced [mîlɔʃ t͡srɲǎnskiː]) was a poet of the expressionist wing of Serbian modernism, author, and a diplomat. He initially wrote poetry but later turned to prose fiction and drama, as well. He wrote about his disillusionment, the futility of war and the destruction of his country.

Crnjanski was born in Csongrád, present day Hungary in 1893. His father was a municipal notary. The family moved to Temesvár (now Timisoara in Romania), where he grew up in a Serbian environment, favouring Serbian nationalism. After high school, he studied in Rijeka and then Vienna. After the assassination of Franz Ferdinand, he was persecuted like other Serbs and then drafted into the army to fight the Russians. He was wounded in 1915, spending time in a hospital in Vienna. He was later sent back to the Italian front. He then studied art history and philosophy in Vienna and graduated from the University of Belgrade, where he had edited the student newspaper. He later worked as a teacher, a newspaper editor and an embassy press attaché in Berlin and then in the Yugoslav Embassy in Rome. He also worked as reporter in Spain during the Spanish Civil War. In World War II, he escaped to London, where he remained after the war, becoming a British citizen. He worked in Hatchards, the bookshop, while his wife sewed dolls dresses for Harrods. He returned to Belgrade, Serbia in 1965, where he died in 1977.

Reviews

[Viktorija Marinković Uma Vid · Rating 5 out of 5]

”London je, kad se gleda iz voza, samo more krovova, koji se pružaju do kraja vidika.”, misli junak našeg romana, Rjepnin, kada se sa godišnjeg odmora vraća u London. Jedan dubokoumni introvert, to je Rjepnin. Sa godišnjeg odmora, na koji su po prvi put dobili zakonsko pravo, svi Englezi. Dvonedeljni godišnji odmor, veliki napredak čovečanstva, razmišlja Rjepnin. Rjepnin ide i razmišlja. Čuje, i razmišlja. Čuje svoje prezime kako ga izgovaraju Englezi i srdi se: Ričpejn, kažu. A Rjepnin kaže kako je em bogat, em bol.

Nikada nisam čitala knjigu čije je pripovedanje ovako tanano, lagano i duboko. Podseća me na japansku akupunkturu. Japanska akupunktura je nežna, ubod igle se, kažu i ne oseća, ali po koži ostaje crvenilo kao znak da igla ipak deluje. Takvo je pripovedanje Crnjanskog - mekano, a deluje kao ubod.

Ovo je prvenstveno roman o ljubavi, o ženi, Nađi, koja “korača kao pobeda”, i o muškarcu koji “ne može izmeniti svoju sudbinu”. Iako težak, ovaj roman sam čitala otvorenog srca, odbijajući da sažaljevam i sudim besparici koja je zahvatila London ove duge i grube zime. Prepustila sam se, a mrki oblak nad Londonom i Rjepninom, je bio moje osvetljenje, iako je ton kojim junak našeg romana katkad tmuran. Iako njegova žena Nađa strepi da će on izvršiti samobistvo, iako mu samoubistvo deluje kao jedini izlaz. U ovoj sam knjizi, samoubilačke misli, videla kao neku tihu utehu, a ni u jednom trenutku nisam pomislila da će do samoubistva doći. Jednostavno, ne mogu da zamislim Rjepnina kako se ubija - tako je pun života.

[Alhemičar želja · Rating 4 out of 5]

Zabeleženo je da je Crnjanski, po njegovim rečima, Roman o Londonu pisao u predgrađu Londona 1946 - 47.godine kada je sa svojom ženom bio vrlo blizu samoubstva. Imajući u vidu prethodna dela Crnjanskog, lako je uočiti da su glavni motivi (egzistencijalne, unutrašnje, fizičke) seobe, traganje za utočištem, smislom, iskonske identifikacije sa zavičajem pri čemu beznađe nepripadanja, očaj i bezdomnost vodi ka mislima o samoubistvu glavnog junaka, ruskog emigranta Rjepnina i na kraju do samog izvršenja tog čina. Jedino svetlo u Rjepninovom životu je njegova žena, Nađa, sinonim za pobedu, dobrotu, nadu i svetlost. Ipak tamnija strana čoveka preovladava - u miru, smrt postaje izbor. Preovladava snaga očajanja.
Imaginarijum engleskog drustva prikazan u Romanu o Londonu izuzetno podseca na Orvelovo autobiografako delo "Niko i ništa u Parizu i Londonu" i u više navrata Crnjanski opisujući glavnog junaka koristi floskulu "niko i ništa u Londonu" s tim što Crnjanski na izvandredan način maskira iskustvene biografske elemente kroz dramski tekst, monologe glavnog junaka, opise predgrađa, odnose sa ljudima i kroz dijaloge sa ženom.
Biću iskrena - očekivala sam više, ima dosta ponavljanja rečenica i misli, određeni delovi prvog dela knjige su, po mom mišljenju suvišni i predugi. Kraj mi je i dalje nedorečen, želela sam da saznam kako je Nađa nastavila da živi nakon saznanja da je njen muž izvršio samoubistvo, da li je dobila dugo iščekivano dete i da li je to dete zaista Rjepninovo.
Naposletku, ne sme se zanemariti višeslojnost značenja dela, kao ni izuzetnost dramskog prožimanja egzistencijalizma i nihilizma kao filozfskih pravaca. U tom smislu, Crnjanski je zaista jedan od najvećih književnika 20.veka.

[Nataša · Rating 5 out of 5]

Roman o Londonu je eno najpomembnejših del srbske in jugoslovanske književnosti 20. stoletja pa tudi globok in pretresljiv prikaz izgubljenosti posameznika v izgnanstvu. Crnjanski je s tem romanom ustvaril literarni spomenik človeku, ki je izgubil domovino, jezik in smisel, a se vseeno vztrajno oklepa življenja – četudi največkrat brez upanja.

Glavni junak, knez Nikolaj Rjepnin, je ruski emigrant, ki po revoluciji in begu iz domovine pristane v povojnem Londonu. V sivem, hladnem in deževnem mestu skuša preživeti s priložnostnimi deli, medtem ko njegova žena Nataša nosi breme njunega propadanja. London pri Crnjanskem ni samo kulisa, ampal živ organizem, labirint brez izhoda, ki simbolizira tujost, izgubo in razpad idealov.

Crnjanski se z izjemnim občutkom za psihološko globino potopi v Rjepninov notranji svet – v preplet melanholije, nostalgije, duhovne utrujenosti in ljubezni do žene. To je roman o človeku, ki ne najde več svojega mesta v svetu, o beguncu, ki se bori za košček dostojanstva v svetu, ki ga je pozabil.

Prvič sem brala karkoli od Crnjanskega in lahko samo rečem, da je pravi mojster prelivanja zunanjega dogajanja v notranje stanje likov. Roman o Londonu je epski in intimen, pa tudi zgodovinski in globoko oseben, napisan v bogatem, liričnem, skoraj poetičnem jeziku.

V središču ni samo tema emigracije, ampak predvsem vprašanje smisla bivanja – kaj človeku ostane, ko izgubi vse?

Skratka Roman o Londonu je nepozabno branje, ki ponuja predvsem razumevanje – in to je tisto, kar ga dela tako človeškega.

[Blazz J · Rating 5 out of 5]

5/5 Nikolaj "Kolja" Rjepnin, vajen visokih družb, je vse od revolucij(e) leta 1917 iskal svojo novo domovanje, ki ga po emigrantskih letovanjih v Lizboni, Pragi in Parizu po koncu druge svetovne vojne naposled najde v Londonu. A mesto ga posrka na socialno dno, spoznava bleferstvo, snobovstvo, predvsem pa ignoranco njegovih pol-stalnih prebivalcev. Čeprav so ga izkušnje emigracij(e) utrdile, ob spoznavanju blišča in bede londonske smetane, vedno znova klecne. Orwell je bil v popisu "down-there" Londona res reporterski, Crnjanski pa, deloma tudi po lastni izkušnji mesta, brezkompromisno realističen.

[Minato · Rating 4 out of 5]

Potresno... Crnjanski je majstor pripovedačkog zanata.

[Izgubiti Juliju · Rating 4 out of 5]

Život u tuđini i kako ga preživeti. Kada ti grad postane neprijatelj.

[Milan Jovanovic · Rating 5 out of 5]

beskrajno zanimljiva, slojevita i opora priča. krećem sa drugim delom odmah!