Tilki Leman'ın Harikulade Maceraları

by Peyami Safa, Erol Üyepazarcı (Editor)

"Güzelliği ile bütün erkekleri teshir eden, zekâsıyla bütün zenginleri dolandıran ve cesaretiyle birçok müesseseleri soyan şeytan bir kadın" olarak Tilki Leman'ın maceraları, ilk Cingöz Recai dizisinden sonra, 1926 veya 1927'de neşredilmiştir. İstanbul Emniyetinin sertaharri memurlarından Ahmet Fatin'i peşinden koşturan ve her defasında onun elinden kurtulmayı başaran Tilki Leman, Türk ve dünya polisiye edebiyatının ilk kadın antikahramanlarındandır. Toplam 5 hikaye halinde neşredilen Tilki Leman'ın Harikulâde Maceraları, Erol Üyepazarcı'nın notlarıyla ilk defa yeni harflere aktarılmıştır.
1- Bir Damla Kan ve Bir Haykırış 2- Bir Fincan Süt 3- Kızıl Maskeli Kadın 4- Apartman Baskını 5-Karanlıklara Doğru

95 pages, Paperback

First published January 1, 1926

About the author

1899 yılında İstanbul’da doğar. Servet-i Fünun dönemi şairlerinden İsmail Safa'nın oğludur. Sivas'a sürgüne gönderilen babasının orada ölmesi üzerine 1901 yılında iki yaşında yetim kalmış, bu yüzden "Yetim-i Safa" adıyla anılmıştır. Babasız büyümenin acılarının yanı sıra, sekiz dokuz yaşlarında yakalandığı bir kemik hastalığı dolayısıyla çocukluk ve ilk gençlik yılları hastane koridorlarında geçmiştir. Bilahare bu günlerini eserlerine soğukkanlı bir ciddiyetle yansıtacaktır.

Hastalık ve savaşın yol açtığı maddî sıkıntılar dolayısıyla öğrenimini sürdüremez, babasının arkadaşı olan Recaizade Mahmut Ekrem Marif Nazırlığına veda edince onu Galatasaray Lisesi'nde okutma vaadini yerine getiremez. Peyami hayatını kazanmak ve annesine bakmak için Vefa İdadisi'ndeki öğrenimini yarıda bırakır. Keaton Matbaası'nda bir süre çalıştıktan sonra açılan sınavı kazanarak Posta - Telgraf Nezareti'ne girer; Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasına kadar orada çalışır. Daha sonra Boğaziçi'ndeki Rehber-i İttihat Mektebi'nde öğretmenlik yapmaya başlar. Dört yıl çalıştığı bu okulda kendi çabasıyla Fransızcasını ilerletir.

1918 yılında ağabeyi İlhami Safa'nın isteğine uyarak öğretmenlikten ayrılır ve birlikte çıkardıkları "20. Asır" adlı akşam gazetesinde "Asrın Hikâyeleri" başlığı altında yazdığı öykülerle gazetecilik yaşamına başlar. İmzasız olarak yazdığı bu hikâyelerin tutulması üzerine Server Bedi takma adını kullanır. Peyami Safa halk için yazdığı edebî değeri olmayan romanlarını "Server Bedi" imzası ile yayınlar. Sayıları 80'i bulan bu eserler arasında; Cumbadan Rumbaya romanıyla, Cingöz Recai polis hikâyeleri dizisi en ünlüleridir. Ayrıca ders kitapları da yazar.

1921'de Son Telgraf gazetesinde ve bilahare Tasvir-i Efkâr'da yazar. Nihayet Cumhuriyet gazetesine geçer, 1940 yılına kadar bu gazetede fıkra ve makalelerini yayınlar; roman tefrika eder. Kültür Haftası (21 sayı, 15 Ocak-3 Haziran 1936) ve Türk Düşüncesi (63 sayı, 1953-1960) adlarında iki de dergi çıkarır. Fıkra yazarı olarak Peyami, gazetelerin tirajlarını değiştirecek bir tesire sahiptir. Vefatında Son Havadis Gazetesi başyazarıdır.
Çok sevdiği oğlu Merve'yi askerliğini yaptığı sıra kaybetmesi Peyami Safa'yı çok sarsar. Bu olaydan birkaç ay sonra 15 Haziran 1961’de İstanbul'da ölür. Edirnekapı Şehitliği'ne defnedilir. Peyami Safa kendi kendisini yetiştirmiş ender şahsiyetlerden biridir. Fransızcayı Fransızca gramer kitabı yazabilecek kadar ve tıp ilmini bir doktor kadar öğrenmiştir. 43 yıl hiç durmadan yazar. Güçlü bir fikir adamı, romancı ve polemikçidir. Nâzım Hikmet Ran, Nurullah Ataç, Zekeriya Sertel, Muhsin Ertuğrul, Aziz Nesin'le polemiğe girmiştir.

Kudretli kalemi ile kısa zamanda Bâb-ı Âli’de yıldızlaşan Peyami muharrirlik yönünün yanında usta bir nazariyatçıdır. Çağdaş Türk Edebiyatının roman tekniğini en çok geliştirmiş romancısıdır. Fıkra ve makalelerinde sağlam bir mantık dokusu ve inandırıcılık görülür. Romanlarında olaydan çok tahlile önem verir. Toplumumuzdaki ahlâk çöküntüsünü, medeniyetin yarattığı bocalamayı, nesiller ve sosyal çevreler arasındaki çatışmayı dile getirir. Zıt kavramları, duygu ve düşünce tezadını ustaca işler.

Reviews

[Rüçhan · Rating 3 out of 5]

Ötüken'den çıkan tüm polisiye eserleri aldım ve birer birer okuyorum. Takma adla yazılan diğer amatörce polisiyelerin yanında Server Bedi'nin, yani Peyami Safa'nın dil ve anlatım becerisi gözle görülür derecede belirgin. Keyifle okudum.

[Arzu Onuklu · Rating 3 out of 5]

Peyami Safa'nın Server Bedi imzasıyla yayınlamış olduğu polisiye maceralardan bu sefer Tılki Leman'ı okudum. Resmen Cingöz Recai'nin Kadın versiyonuydu. Gene zavallı Ahmet Fattin adlı polisimizi madara edip durdu. 5 adet hikaye vardı çok derin olmayan olduda bitti maşallah tarzında yazılmıştı. Ama o devrin polisiyeleri olduğu için çok da ayrıntı aramamak lazım. Şunu da söylemeden geçmeyeceğim o devrin arabalarını cidden merak ettim.

[Ray Ozdemir · Rating 4 out of 5]

Peyami Sefa'nin kaleme aldigi ve yarattigi kahramanlardan Tilki Leman... Okuma listemde simdi sirada Cingöz Recai, Civa Necati, Çekirge Zehra ve Kartal Ihsan var.

[Filiz Arabalı · Rating 4 out of 5]

Çok sevimli, tatlı hikayeler.. Yazılma dönemine göre gerçekten iyiler. İçinde kullanılan dil tamamen günümüz Türkçe si ile yayımlanmış olsa bence bu kadar eğlenceli ve etkili olmazlardı. Serinin diğerlerini de okumak istiyorum.