1929: Thomas Mann krijgt de Nobelprijs voor literatuur, Erich Maria Remarque publiceert Im Westen nichts Neues, in de bioscopen draait Love Parade van Ernst Lubitsch met Maurice Chevalier en Jeanette McDonald, Trotzki wordt uit de Sovjet-Unie verbannen, Himmler wordt ‘Reichsführer der SS’, Tijger Georges Clémenceau sterft, de beurskrach te New York luidt de grote crisistijd in. Ook in Vlaanderen gebeurt wat, zelfs op literair gebied. Gerard Walschap (geb. 1898) publiceert zijn roman Adelaïde waardoor tussen de schrijver en zijn (katholieke) publiek een misverstand zal ontstaan dat zelfs tot op de dag van vandaag niet helemaal van de baan is. Walschap ondernam hier een stoutmoedige poging om de Vlaamse roman in nieuwe banen te leiden. Hij eiste het recht op om het volle leven zonder aarzelen uit te beelden, het kwaad, de zonde, de schijnheiligheid de volle laag te geven en het dagelijks leven van zijn medemens aan een grondige kritiek te onderwerpen.
Dit verhaal volgt Adelaïde in haar ontsporing binnen de Katholieke kerk. Ze wordt gezien als een stereotype binnen de heersende ideologie. De thema's waren best interessant, maar helaas vond ik het vaak moeilijk te volgen en droog geschreven.
Read this novel for a class about ideology in literature. Analyzing based on that knowledge, it’s clear that the church plays a big role in Adelaïde’s story. She sees herself as a sinner for having impure thoughts and believes that she’ll be punished by God. This feeling even gets more body when the priest makes a comment about punishment, which is the big reason for her mental spiraling. Eventhough she says that she will accept her punishment, it’s clear that’s she becoming paranoid and hysterical. The church doesn’t only play a part in Adelaïde’s life, but rules the lives of every townsperson. Especially the norms and values about love and marriage are a prominent aspect of the novel.
De dood van Adelaide zou een ongeluk kunnen zijn geweest, net zoals haar gekte een gevolg van erfelijkheid zou kunnen zijn (haar vader was ook gek). De aandachtige lezer heeft echter al snel door dat Walschap deze oorzaken slechts als vluchtroute heeft aangelegd, die hij kan aanwenden bij eventuele kritiek (die inderdaad overvloedig zal volgen na het verschijnen van Adelaide). De werkelijke oorzaak van Adelaïdes ondergang is haar geloof. Adelaide wordt gek van angst. Walschap weet heel goed waarover hij schrijft. Hij toont heel mooi hoe Adelaïdes depressie stapsgewijs steeds een beetje erger wordt. Ze wordt verscheurd door de keuze tussen haar gevoel, haar verstand en haar geloof. Iedere keuze lijkt verkeerd en dat zorgt voor een allesoverheersend schuldgevoel. Met dit boek protesteert Walschap tegen de steeds groter wordende invloed van de katholieke kerk op het leven van de gelovige als individu. Walschap vindt dat de mens meer autonomie zou moeten krijgen, dat iedereen voor zichzelf zou moeten kunnen beslissen wat goed is en wat niet. Met Adelaide krijgen we voor het eerst de humanist in Walschap te zien.
Vroeg werk van Walschap. Goed samenhangend, dat een beetje doet denken aan 'Bovary' van Flaubert, met naturalistische trekjes, dus redelijk zwaar op de hand. Vooral literair-historisch nog interessant. Rating 2.5 stars.
Ik dacht dat de boeken die gingen over mensen die in de knoop lagen met hun geloof achter me lagen… NIET DUS plus hoeveel dokters heeft een “klein dorp waar niks gebeurt” nodig?
Goed geschreven, maar wel een beetje verouderd. Je kan je nauwelijks voorstellen dat het echt zo erg is geweest, de invloed van het katholieke geloof op de mensen, de angst voor hel en verdoemenis...
Een prachtige, maar ook trieste roman, waarin het verhaal wordt beschreven van het leven van Adelaïde Roothooft, de dochter van de plaatselijke notaris, in een katholiek Vlaams dorp zo’n honderd jaar geleden.