Φως σε μαύρο ουρανό

by Ελένη Πριοβόλου, Ελένη Πριοβόλου

… Μερικές φορές ένιωθα ότι δεν τα ζούσα εγώ, ρε συ. Τότε, εκείνο το βράδυ που κατέφυγα στο σκουπιδοτενεκέ και έσκυψα να πάρω ένα μισοφαγωμένο σάντουιτς, είπα «πάει, αυτός είναι ο κόσμος μου πια. Θα ζω ανάμεσα στα σκουπίδια και τα αποφάγια, ένα σκουπίδι με ψυχή, που θα λιώνει μέσα στην αδικία και στο ψέμα». Όμως η τύχη μίλησε αλλιώς σ’ εμένα. Και την άκουσα. Δεν της γύρισα την πλάτη κάνοντας τον καμπόσο, γιατί την τύχη την φτιάχνεις εσύ, φίλε μου…

Ο δεκαεξάχρονος Ντίνος, μαθηματικό κεφάλι, κατεβάζει διαρκώς την κουκούλα. Για να μη βλέπει και να μην τον βλέπουν. Οι συνθήκες της ζωής του δεν τον ευνοούν. Τρέχει σαν δαρμένο σκυλί. Και πεινασμένο. Η οικογένεια έχει πάψει να αποτελεί γι’ αυτόν ασφαλές καταφύγιο κι εκεί έξω ο κόσμος μοιάζει εχθρικός. Όμως βγαίνει να τον αντιμετωπίσει. Μέσα στα ερείπια, ένα όνειρο φυτρώνει. Το ακολουθεί. Στην αβέβαιη πορεία του συναντά ανθρώπους σαν και αυτόν. Ενώνουν τις δυνάμεις τους και βάζουν τα υποστυλώματα, όχι απλά της επιβίωσης, αλλά της ζωής.

Ένα βιβλίο για την καταστολή του μίσους, την πίστη σε έναν σκοπό και την καλλιέργεια της αγάπης σαν μόνο προορισμό, μέσα σε έναν εχθρικό κόσμο που αλλάζει δραματικά.

152 pages, Paperback

First published May 25, 2020

About the author

Η Ελένη Πριοβόλου είναι ελληνίδα συγγραφέας. Γράφει βιβλία για όλες τις ηλικίες από το 1986. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αγγελοκάστρο Μεσολλογίου. Στα δεκαοκτώ της έτη ξεκίνησε τις σπουδές της στο τμήμα των Πολιτικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου, από το οποίο και αποφοίτησε. Άρχισε να δημιουργεί το συγγραφικό της έργο το 1986, με βιβλία για μικρούς και μεγάλους.

Reviews

[Κόκκινη Αλεπού · Rating 2 out of 5]

Τόσο με την πλοκή – κυρίως με αυτή – όσο και με τη λογοτεχνικότητα της γλώσσας της, η συγγραφέας παρακινεί τον αναγνώστη να διαβάσει γρήγορα παρακάτω. Αλλωστε στο κείμενό της θίγει πολλά και σοβαρά ζητήματα, όπως την ενδοοικογενειακή βία, τη σχολική βία, τον ρατσιμό, τον φασισμό, την αστεγία, τα ΑμΕΑ, θέματα υπαρκτά στη σύγχρονη κοινωνία, και ο έφηβος αναγνώστης – ως μέλος αυτής – βρίσκει αναφορές σε προβλήματα που ίσως τον απασχολούν και τον ίδιο ή τον περίγυρό του.

Ο συνδυασμός όμως τόσων πολλών και διαφορετικών δυσχερειών που συναντά ταυτόχρονα ο πρωταγωνιστής, η επιφανειακή αναφορά σε αυτά αλλά και σε γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας (δικτατορία, δολοφονία Πέτρουλα, κ.α.) και της επικαιρότητας των τελευταίων ετών (Μαρφίν, πορείες 2010, αστεγία, οικονομική κρίση, μεταναστευτικό, κλπ) και η τόσο μεγάλη ευκολία εύρεσης λύσης που τον βγάζουν κι εκείνον και την οικογένειά του από το τέλμα, κάνουν τον αναγνώστη να χάνει το ενδιαφέρον του. Αν και θεωρείται ένα από τα πολλά υποσχόμενα εφηβικά της χρονιάς, μας άφησε γλυκόπικρη επίγευση.

[Πάνος Τουρλής · Rating 4 out of 5]

Οι γονείς του Ντίνου και της Ίριδας απέτυχαν επαγγελματικά κι η ζωή τους πήρε την κάτω βόλτα. Καβγάδες και ξύλο δηλητηριάζουν την ατμόσφαιρα κι ο Ντίνος αποφασίζει να το σκάσει από το σπίτι. Αυτή θα είναι η αρχή μιας σειράς περιπετειών που θα τον φέρουν αντιμέτωπο με την άλλη πλευρά της πόλης, θα του γνωρίσει τους μετανάστες και τους αστέγους και θα τον κάνει κομμάτι των ιστοριών τους. Πώς μπορεί ν’ αλλάξει τη ζωή τη δική του και της οικογένειάς του μια τέτοια απόφαση; Θα καταφέρει να επιβιώσει σ’ ένα περιβάλλον γεμάτο μίσος και απελπισία;

Αρχικά νόμισα πως έμπαινα σ’ ένα δυστοπικό παραμύθι, έτσι όπως παρουσίαζε η συγγραφέας το περιβάλλον του Ντίνου, με πείνα και ψάξιμο σκουπιδιών στους ντενεκέδες. «Για μήνες υποσιτιζόμουνα», αυτή είναι η πρώτη πρόταση του μυθιστορήματος ενώ στη συνέχεια τα πράγματα έγιναν πιο δύσκολα: «Ένα βράδυ έδωσα μάχη για ένα μισοφαγωμένο σάντουιτς». Σύντομα όμως κατάλαβα πως αυτό είναι μια πραγματικότητα και δυστυχώς τη βιώνουν πολλά νέα παιδιά σχεδόν σε όλο τον κόσμο, απότοκη ποικίλων αφορμών. Με σφιγμένη καρδιά λοιπόν συνέχισα την ανάγνωση και ξεκίνησα να γνωρίζω ένα από τα χιλιάδες παιδιά που κινούνται στο «τυφλό σημείο» του βλέμματός μας όσο εμείς προχωράμε την ανετότερη ζωή μας.

Με πρωτοπρόσωπη αφήγηση που χαρίζει αμεσότητα και γρήγορο ρυθμό, ξεδιπλώνεται μια συναρπαστική ιστορία για εφήβους και όχι μόνο. Η πλοκή κλιμακώνεται, ενδιαφέροντες χαρακτήρες μπαίνουν στη ζωή του νεαρού και η νύχτα παρουσιάζει το δικό της φως πάνω στον μαύρο ουρανό της. Ο Ντίνος είναι μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ακριβοδίκαιος, αξιοπρεπής και φιλότιμος. Είναι πολύ καλός στα μαθηματικά, ζει γι’ αυτά και τον ταξιδεύουν μακριά από την καθημερινότητά του. Η αφαγία όμως και το δύσκολο οικογενειακό περιβάλλον ρίχνουν τις επιδόσεις του στο σχολείο: «Τι να πω; Ότι πάλι με περίμεναν στο σπίτι τα κολλημένα μακαρόνια, μια μάνα αλλόκοτη, τυλιγμένη μόνιμα στους καπνούς του τσιγάρου, να μη σηκώνεται από το λάπτοπ, ένας πατέρας φευγάτος ή μέσα στα νεύρα και μια αδερφή να μυξοκλαίει όλες τις ώρες»; (σελ. 17). Κι όμως κάποτε όλα ήταν καλά και σχετικά ρόδινα, απλώς άλλαξαν τα πάντα απ’ όταν ο πατέρας έμεινε στον άσο.

Ο αφηγητής είναι ένας έφηβος της εποχής μας, με τις αμφισβητήσεις του, την επιθυμία του για ήπια εκδίκηση, χωρίς ακρότητες και υπερβολές. Έχει δεχτεί ερεθίσματα και βιώματα τα οποία προσπαθεί να ταιριάξει σε ό,τι λέγεται ζωή αλλά σκαλώνει. Προτιμά να γυρίζει στους δρόμους, να κωφεύει στους καβγάδες, να ανασαίνει εκτός σπιτιού. Λιτός και περιορισμένος ο ίδιος, του κάνει εντύπωση η αγάπη του ανθρώπου για τα λεφτά και η μανία του να διαλέγει μεγάλα και ακριβά πράγματα, που αντιβαίνουν στη δωρικότητα των βασικών αναγκών του. Ο δρόμος τον βοηθάει να κατεβάσει την κουκούλα του μπουφάν του πίσω από την οποία κρυβόταν από συστολή και αδυναμία, να παρατηρεί, να εξερευνά, να γνωρίσει τελικά τον ίδιο του τον εαυτό. Ας του συγχωρέσουμε όμως και μια επαναστατικότητα: «Μέσα στο σπίτι και το σχολείο δεν μαθαίνεις την αλήθεια του δρόμου. Μαθαίνεις ό,τι θέλουν να γίνεις. Οι γονείς και οι δάσκαλοι. Η τηλεόραση και ο υπολογιστής. Εκεί έξω άρχισα να βλέπω τη ζωή με πιο ελεύθερο μάτι και αυτό μου άρεσε» (σελ. 81).

Η σχέση του με τον πατέρα του, έναν άντρα που ξεκινάει γκρινιάρης, κακότροπος και βίαιος για να γίνει χειρότερος από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, καταγράφεται απόλυτα ρεαλιστικά και πειστικά, χωρίς ακρότητες και αφηγηματικές ευκολίες. Οι συγκρούσεις είναι απανωτές, οι επαφές τους μολύνονται με λεκτική και σωματική κακοποίηση κι όσο κι αν οι καταστάσεις με προετοιμάζανε για μια μεγάλη αποκάλυψη η συνέχεια στις εξελίξεις ήταν σωστά μελετημένη και μακριά από κοινοτοπίες. Ο Ντίνος γνωρίζει κι ενδιαφέροντες ανθρώπους από Ιράκ και Αφρική, που ο καθένας σηκώνει τον δικό του σταυρό κι έτσι η συγγραφέας εμπλουτίζει το κείμενο με τις ιστορίες τους, τονίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν για μια θέση στον ήλιο (κρίμα που στην Ελλάδα γι’ αυτούς έχει σχεδόν πάντα συννεφιά). Τα πράγματα δυσκολεύουν όταν ο αφηγητής βρεθεί μπλεγμένος σε επιδρομές των Δρομοφυλάκων, που θέλουν να καθαρίσουν τη «βρωμιά» από την περιοχή τους.

Ιδιαίτερη και αναπάντεχη είναι η φιλία του νεαρού μ’ έναν ηλικιωμένο άστεγο, μέσω του οποίου ζωντανεύουν οι έντονες ιστορικά και κοινωνικά στιγμές του χτες, οι οποίες συγκρίνονται με το σήμερα όχι για το ποια θα υπερβεί την άλλη αλλά ως συνολικό μάθημα ζωής που πρέπει να καταλάβουμε ώστε να γίνουμε καλύτεροι και να ερμηνεύουμε, αν όχι να προλαμβάνουμε, το μέλλον μας. Μάλιστα, η τραγική ειρωνεία που βγαίνει από αυτά τα χείλη με μούδιασε: «Βρήκα το μαγαζί να καίγεται… Το ξαναέστησα, σε πείσμα των καιρών. Με συνέλαβαν, με φυλάκισαν… Μέχρι που ήρθε η Δημοκρατία και το έκανε κι εκείνη… Η Δημοκρατία, που λες, φορούσε κουκούλα. Πετούσε πέτρες, μολότοφ, ξερίζωνε πεζοδρόμια…» (σελ. 72-73).

Το λεξιλόγιο είναι σωστό κι εξίσου μετρημένο, ακροβατεί ανάμεσα στην πνευματική καλλιέργεια και την εκφραστική μόδα των συνομηλίκων. Ο Ντίνος αγαπάει τη νύχτα αλλά όχι την κακή πλευρά της, επαναστατεί αλλά δε φτάνει στα άκρα, αντιδρά αλλά δε βιαιοπραγεί. Και κάπου βαθιά κρυμμένη μέσα του υπάρχει και μια ρομαντική πλευρά: «Λένε πως η νύχτα είναι σκληρή. Αντίθετα, εγώ πιστεύω πως το φως της μέρας σκληραίνει τα πράγματα. Στο σκοτάδι δεν φαίνεται η ασχήμια» (σελ. 67). Το χιούμορ έρχεται αναπάντεχα και γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της αφήγησης: «Ρε, δεν είναι για πέταμα οι μεγάλοι. Αν δεν σου κάνουν τον ξερόλα και δεν τους τον κάνεις κι εσύ, τότε γίνονται φίλοι σου» (σελ. 103).

Ελευθερία, αυτονομία, δικαιοσύνη και αξιοκρατία είναι θεμελιώδεις έννοιες που παρουσιάζονται στις σελίδες του μυθιστορήματος και συστήνονται στον αναγνώστη με εύληπτο και λιτό τρόπο, χωρίς διδακτισμό και κούνημα δακτύλου. Μέσα από μια σειρά γεγονότων και διαρκών ανατροπών, η συγγραφέας δείχνει με τον καλύτερο τρόπο την αξία τους και πόσο πολύ βοηθάνε μια προσωπικότητα να ολοκληρωθεί λίγο ακόμη αν τις χρησιμοποιεί σωστά. «-Όλος ο κόσμος κόλαση, φίλε. Πώς τον κάνει καλύτερο; -Άμα καλυτερέψει ο καθένας τον εαυτό του, τότε μπορεί κάτι να αλλάξει… Ζήσε Μάη μου, δηλαδή» (σελ. 92).

Το «Φως σε μαύρο ουρανό» είναι ένα υπέροχο, σκληρό και τρυφερό, διασκεδαστικό και συγκινητικό μυθιστόρημα για αναγνώστες από δεκαέξι ετών και πάνω που δείχνει με έξυπνο και καλογραμμένο τρόπο την εμπιστοσύνη που οφείλουμε να έχουμε στις δυνάμεις μας, την πίστη στην αξία μας, την επιμονή να ξεπερνάμε εμπόδια καθώς και να μένουμε άνθρωποι με σεβασμό και ηθικές αξίες και αρχές, κάτι που ελλείπει όλο και περισσότερο στην εποχή μας. Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη ιστορία, γεμάτη συναισθήματα και γεγονότα, που ζωντανεύει έναν διακριτικό ήρωα της εποχής μας και φωτίζει με ελπίδα και σθένος την πορεία του.

Πρώτη δημοσίευση στο site μου: www.vivliokritikes.com/%cf%86%cf%89%c...

[Stavross · Rating 5 out of 5]

Ενα εφηβικό παραμύθι του σήμερα: μια κοινωνία με πολύ μαύρο, αλλά με πηγές φωτός που αναζητούν ευκαιρίες να μεγεθυνθούν. Μια επιτυχής αναζήτηση του πραγματικού νοήματος της ζωής μέσα από τα μάτια ενός εύθραυστου αγοριού που βρίσκει στήριξη και ανθίζει!

[Vanessa · Rating 4 out of 5]

Ο 16χρονος Ντίνος, μαθηματικό κεφάλι, περνάει δύσκολα. Δυστυχώς λόγω των συνθηκών η οικογένειά του καταρρέει και δεν αποτελεί το καταφύγιο του πλέον, είναι συνεχώς πεινασμένος, και ο κόσμος έξω μοιάζει εχθρικός. Κυκλοφορεί μονίμως με την κουκούλα κατεβασμένη για να μην βλέπουν τα μάτια του τα πεινασμένα και ταλαιπωρημένα, αλλά και για να μην βλέπει εκείνος τους άλλους. Και εκεί που όλα είναι μαύρα, κάτι απρόσμενο γίνεται. Κάποιοι πιστεύουν σε αυτόν, όσο και αν εκείνος δεν πιστεύει στον εαυτό του. Κάποιοι ενδιαφέρονται, και τότε κάτι μοναδικό συμβαίνει. Αρχίζει να φωτίζει ένα μικρό φως ελπίδας, που είναι αρκετό για να τον κάνει να κατεβάσει την κουκούλα και να ανοίξει την πόρτα της απομόνωσης.

Και είναι πραγματικά μαγικό αυτό που μπορεί να συμβεί όταν προσφέρουμε την αγάπη μας και τη στήριξη στους γύρω μας, πόσο αυτό πολλαπλασιάζεται και ομορφαίνει ο κόσμος μας. Πώς ο ένας μπορεί να κάνει τη διαφορά στη ζωή ενός ανθρώπου, όταν όλα μοιάζουν εχθρικά και σκοτεινά.

Το αγάπησα το βιβλίο. Αγάπησα τους ήρωες. Μια ιστορία όσο αληθινή μπορεί να γίνει, που δεν χαϊδεύει αφτιά.

Μέσα στο σκοτάδι η Eleni Priovolou καταφέρνει να μας δείξει οτι το φως υπάρχει αρκεί να να μην κάνουμε τον καμπόσο όπως μας λέει χαρακτηριστικά ο Ντίνος:

"και είπα ...πάει αυτός είναι ο κόσμος μου πια. Θα σαπίσω μέσα στα σκουπίδια και τα αποφάγια. Θα καταντήσω ένα σκουπίδι με ψυχή, που θα λιώνει μέσα στην αδικία και το ψέμα.
Όμως η τύχη μίλησε αλλιώς σε μένα. Και την άκουσα. Δεν της γύρισα την πλάτη κάνοντας, και καλά, τον καμπόσο. Η τύχη από μόνη της δεν λέει τίποτα αν δεν το δουλέψεις το πράμα."

[Ismini Michail · Rating 3 out of 5]

Η ιστορία του Ντίνου στην Ελλάδα της κρίσης έχει πολλά αληθινά στοιχεία με την πραγματικότητα. Δείχνει τις ανησυχίες ενός έφηβου που αναγκάζεται να ωριμάσει πριν την ώρα του. Θίγει διάφορα θέματα :ρατσισμός, ξενοφοβία, φασισμός, οικονομική κατάρρευση, κρίση αξιών, κλπ.
Είναι ωραίο που το παιδί αυτό αντιλαμβάνεται ότι είναι χαρισματικό στα Μαθηματικά και με την βοήθεια του σχολείου και των φίλων του κοιτάζει μπροστά, δεν τα παρατάει. Άλλα με ξένισε πολύ ότι η οικογένεια είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, δεν εμβαθύνει σε κανέναν χαρακτήρα, όλα περνούν με μια σχετικά γρήγορη μετάβαση από το κακό στο καλό, και η γλώσσα του έφηβου αγοριού μοιάζει άλλοτε παλιακή (καμώθηκα, παιδεμός κλπ) και άλλοτε επιτηδευμένη (μετά την κάθετη πτώση της οικονομικής ευημερίας). Θα ήθελα να είχε πιάσει περισσότερο τον παλμό και το ύφος των σημερινών νέων παιδιών.
Διαβάζεται εύκολα και θα το πρότεινα σε εφήβους.

[Πασχάλης Ρετζέπης · Rating 4 out of 5]

" Η τύχη έρχεται σε αυτούς που χαμογελούν". Αυτήν την έκφραση κράτησα από το καλογραμμένο βιβλίο της κας Πριοβόλου. Αν και η υπόθεση και οι ήρωες μου θύμισαν το βιβλίο του Βασίλη Παπαθεοδώρου "Στη διαπασών", είναι ένα βιβλίο που σε κερδίζει με την ανάλυση και περιγραφή των συναισθημάτων των ηρώων. Δεν μπορώ να πω πως έχει μια πλοκή που σε συνεπαίρνει. Αλλά καθώς το διαβάζεις σίγουρα ταξιδεύεις πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών των ηρώων και μέσα στις ψυχές τους.

[Kwnstantina Pap · Rating 3 out of 5]

2.5 ☆