What do you think?
Rate this book
The Son and Heir: A Memoir
A prize-winning Dutch journalist’s unsparing memoir of growing up amid the excesses, triumphs, and devastation of post–World War II Europe
What can a son say upon discovering that his father wore a Nazi uniform? Reporter Alexander Münninghoff was only four when he found this mortifying relic from his father’s recent past in his attic. This shameful memento came to symbolize not only his father’s tragically misguided allegiance but also a shattered marriage and ultimately the unconscionable separation of a mother and son.
In this revelatory memoir, the author confronts his parents’ complex past as he reconstructs the fortunes and disillusions of an entire family upheaved during the changes of twentieth-century Europe. The Münninghoffs were driven by greed, rebellion, and rage. An embattled dynasty, they were torn between the right and the wrong side of history. Their saga haunted Alexander’s life for the next seventy years.
Only in reconciling with them can this man find the courage to move forward as son and heir to the startling legacy of a flawed yet grand tradition.
What can a son say upon discovering that his father wore a Nazi uniform? Reporter Alexander Münninghoff was only four when he found this mortifying relic from his father’s recent past in his attic. This shameful memento came to symbolize not only his father’s tragically misguided allegiance but also a shattered marriage and ultimately the unconscionable separation of a mother and son.
In this revelatory memoir, the author confronts his parents’ complex past as he reconstructs the fortunes and disillusions of an entire family upheaved during the changes of twentieth-century Europe. The Münninghoffs were driven by greed, rebellion, and rage. An embattled dynasty, they were torn between the right and the wrong side of history. Their saga haunted Alexander’s life for the next seventy years.
Only in reconciling with them can this man find the courage to move forward as son and heir to the startling legacy of a flawed yet grand tradition.
279 pages, Kindle Edition
First published October 14, 2014
6293 people are currently reading
6965 people want to read
About the author
Alexander Münninghoff
10 books36 followersAlexander Münninghoff was een Nederlands journalist. Van 1974 tot 2007 werkte hij voor de Haagsche Courant. Münninghoff heeft veel artikelen en boeken over de schaaksport geschreven. In 1983 won hij de Prijs voor de Dagbladjournalistiek en in 2015 de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn boek De stamhouder.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 586 reviews
April 13, 2020
3.5 stars
I was drawn to this book because I wanted to know what would make a Dutch boy raised in Latvia want to run off and fight for the Nazis in World War II. That's exactly what Frans Munninghoff, the author's father, did when he was a teenager. I learned a couple of things. One was that early in the war, certain Baltic countries were more afraid of Soviet Russia than they were of Hitler. They thought Germany was going to be their savior, preventing Stalin from swallowing them up.
The other thing I learned was that Frans Munninghoff was just a spoiled boy who detested his Dutch heritage and wanted to get back at his father for forcing him to be educated in the Netherlands. It turns out that being in the Waffen SS was just the beginning of his life as a ne'er-do-well. He spent his whole life cheating people, cheating on people, and never having to pay any real consequences for his actions. His father was an extremely wealthy businessman and saw to it that Frans never really suffered as he should have for his Nazi affiliation.
The "heir" in the title is the author, Alexander Munninghoff. This is another one of those stories where a boy is only of value because he stands to inherit the family fortune. Beyond that, no one cares much about what happens to him. In some ways I found his story more interesting than his father's. He had no stability and not a whole lot of love in his upbringing, and he could easily have turned out to be a shiftless scam artist like his father. It's admirable that instead he went on to create a successful, accomplished life for himself.
The book is quite well written, as memoirs go, although it suffers at times from overtelling. I found it difficult to keep track of all the family members and friends and their nationalities and how they fit into the narrative. Still, it's well worth reading if you want to see how the iniquities of the fathers are visited upon their offspring to the third and fourth generations, just as it says in scripture.
I was drawn to this book because I wanted to know what would make a Dutch boy raised in Latvia want to run off and fight for the Nazis in World War II. That's exactly what Frans Munninghoff, the author's father, did when he was a teenager. I learned a couple of things. One was that early in the war, certain Baltic countries were more afraid of Soviet Russia than they were of Hitler. They thought Germany was going to be their savior, preventing Stalin from swallowing them up.
The other thing I learned was that Frans Munninghoff was just a spoiled boy who detested his Dutch heritage and wanted to get back at his father for forcing him to be educated in the Netherlands. It turns out that being in the Waffen SS was just the beginning of his life as a ne'er-do-well. He spent his whole life cheating people, cheating on people, and never having to pay any real consequences for his actions. His father was an extremely wealthy businessman and saw to it that Frans never really suffered as he should have for his Nazi affiliation.
The "heir" in the title is the author, Alexander Munninghoff. This is another one of those stories where a boy is only of value because he stands to inherit the family fortune. Beyond that, no one cares much about what happens to him. In some ways I found his story more interesting than his father's. He had no stability and not a whole lot of love in his upbringing, and he could easily have turned out to be a shiftless scam artist like his father. It's admirable that instead he went on to create a successful, accomplished life for himself.
The book is quite well written, as memoirs go, although it suffers at times from overtelling. I found it difficult to keep track of all the family members and friends and their nationalities and how they fit into the narrative. Still, it's well worth reading if you want to see how the iniquities of the fathers are visited upon their offspring to the third and fourth generations, just as it says in scripture.
January 5, 2023
Dit ijzersterke verhaal is nu verfilmd in een Nederlandse serie. De scenarioschrijver had meer lef dan de auteur van het boek.
Voortaan ben ik voorzichtiger met het aanschaffen van dit soort waargebeurde familieromans. Voor mij blíjft het vooral een chronologische vertelling van heftige romanwaardige gebeurtenissen.
Dat komt door het gebrek aan dialoog. Ik heb het sterke vermoeden dat de schrijver, in het dagelijks leven journalist, de waarheid geen geweld wilde aandoen door dialogen te verzinnen. In het deel waarin hij de jeugd en het SS-leven van zijn vader Frans beschrijft, mis ik de dialoog het sterkst.
====
Tijdens het lezen van dit boek krijg ik zo nu en dan de behoefte om mijn neus dicht te knijpen en de tekst met een Polygoonjournaalachtige stem vastberaden, hardop voor te lezen. Dat is geen grap maar de zwakke plek van deze roman. Het verhaal is sterk en de personages hebben zeker romanpotentie maar het is met een jaren-50-pen beschreven.
Druk je neusvleugels maar eens bij elkaar en lees deze passage maar eens hardop voor: 'In een uiterste poging, waarbij de Oude Heer het jezuïetennetwerk van Kofschoten te hulp roept, slagen Wim en Marie erin hun neef op het Stedelijk Gymnasium in Maastricht geplaatst te krijgen, al gaat dat allerminst van een leien dakje.'
Voortaan ben ik voorzichtiger met het aanschaffen van dit soort waargebeurde familieromans. Voor mij blíjft het vooral een chronologische vertelling van heftige romanwaardige gebeurtenissen.
Dat komt door het gebrek aan dialoog. Ik heb het sterke vermoeden dat de schrijver, in het dagelijks leven journalist, de waarheid geen geweld wilde aandoen door dialogen te verzinnen. In het deel waarin hij de jeugd en het SS-leven van zijn vader Frans beschrijft, mis ik de dialoog het sterkst.
====
Tijdens het lezen van dit boek krijg ik zo nu en dan de behoefte om mijn neus dicht te knijpen en de tekst met een Polygoonjournaalachtige stem vastberaden, hardop voor te lezen. Dat is geen grap maar de zwakke plek van deze roman. Het verhaal is sterk en de personages hebben zeker romanpotentie maar het is met een jaren-50-pen beschreven.
Druk je neusvleugels maar eens bij elkaar en lees deze passage maar eens hardop voor: 'In een uiterste poging, waarbij de Oude Heer het jezuïetennetwerk van Kofschoten te hulp roept, slagen Wim en Marie erin hun neef op het Stedelijk Gymnasium in Maastricht geplaatst te krijgen, al gaat dat allerminst van een leien dakje.'
May 31, 2023
Een wonderbaarlijke familiekroniek, zo kan ik dit boek wel noemen. Aan het hoofd van deze intrigerende saga staat een machtige patriarch, die met zijn ondernemingszin en strategische huwelijken een enorm fortuin vergaart. Helaas werpt de loop van de geschiedenis een schaduw over zijn succes. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verliest hij een aanzienlijk deel van zijn vermogen en moet hij zich zien te manoeuvreren tussen de Duitse bezetters en de Geallieerden. Het feit dat zijn zoon dienst neemt bij de beruchte Waffen-SS draagt niet bij aan de algehele situatie.
Alexander Münninghoff, de zoon van deze SS-officier en tevens kleinzoon van het familiehoofd, staat centraal in dit verhaal. Zijn geboorteplaats Poznan wordt geteisterd door exploderende granaten, en hij moet als jonge jongen leren omgaan met zijn complexe relatie met zowel zijn vader als zijn moeder. Als kind wordt hij heen en weer geslingerd tussen deze twee uitersten. Zijn vader laat hem ontvoeren uit Duitsland, waardoor hij zijn moeder pas 18 jaar later weer zal zien.
Ik heb dit boek met grote belangstelling gelezen. Münninghoff weet de lezer te boeien door zijn verhaal te voorzien van humoristische ondertonen op verschillende momenten.
Later is dit boek ook verfilmd als een serie voor de NPO. Persoonlijk heb ik deze serie niet gezien en ik ben nog niet zeker of ik dat nog ga doen. Ik ben benieuwd of de serie iets toevoegt aan het boek, maar op dit moment heb ik daar nog geen idee van.
Alexander Münninghoff, de zoon van deze SS-officier en tevens kleinzoon van het familiehoofd, staat centraal in dit verhaal. Zijn geboorteplaats Poznan wordt geteisterd door exploderende granaten, en hij moet als jonge jongen leren omgaan met zijn complexe relatie met zowel zijn vader als zijn moeder. Als kind wordt hij heen en weer geslingerd tussen deze twee uitersten. Zijn vader laat hem ontvoeren uit Duitsland, waardoor hij zijn moeder pas 18 jaar later weer zal zien.
Ik heb dit boek met grote belangstelling gelezen. Münninghoff weet de lezer te boeien door zijn verhaal te voorzien van humoristische ondertonen op verschillende momenten.
Later is dit boek ook verfilmd als een serie voor de NPO. Persoonlijk heb ik deze serie niet gezien en ik ben nog niet zeker of ik dat nog ga doen. Ik ben benieuwd of de serie iets toevoegt aan het boek, maar op dit moment heb ik daar nog geen idee van.
August 15, 2020
Alexander Munninghoff's memoir left me very grateful for the family I was born into! Just very ordinary people, hard working and kind..... always kind. There was very little kindness in the Munninghoff tribe, resulting in bitterness and tragedy. I did learn some background about the Baltic states in WW2 which was interesting, but other than that it was a grim read.
March 9, 2017
In elke familie sluimeren wel geheimen, kleine en grotere, en als die families dan samenkomen en er zwaar getafeld en - vooral - te veel gedronken is, komen die geheimen in flarden en brokstukken wel eens bovendrijven. Bij de familie Müninghoff is het niet anders. Alleen is het bij hen allemaal “iets” spectaculairder en “iets” extremer dan in een doorsnee familie.
In ‘De stamhouder’ reconstrueert Alexander Münninghoff (Poznan, 1944) de geschiedenis van drie generaties. “Over hen gaat dit boek. Over een sluwe grootvader, die op spectaculaire wijze een van de rijkste mensen van Letland was geworden, maar twee dagen voordat de oorlog uitbrak met zijn Russische vrouw en vier kinderen, met achterlating van al zijn bezittingen, moest vluchten naar Nederland. Over een naïeve vader die aan het oostfront, in het uniform van de Waffen-SS, uit idealisme tegen de Sovjets vocht en vervolgens in Nederland ten onder ging. Over een moeder, die na de scheiding naar Duitsland vluchtte en mijn moeder niet mocht zijn. En over mij, de kleinzoon, de zoon, de stamhouder.”
En al heb ik het niet zo voor autobiografieën, voor ‘De stamhouder’ maak ik graag een uitzondering. Dat heeft te maken met de boeiende achtergrondinformatie (over de Baltische staten, over Nederland in de periode voor, tijdens en na de tweede wereldoorlog), en met de beheerste journalistieke stijl van de auteur. Maar ook en vooral met de heel concrete peripetieën van deze specifieke familie: werkelijk hallucinant.
‘De stamhouder’ verscheen in 2014, werd in één jaar tijd dertien keer herdrukt, en werd in 2015 bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs. Voor de liefhebbers van literaire non-fictie: absoluut een aanrader.
In ‘De stamhouder’ reconstrueert Alexander Münninghoff (Poznan, 1944) de geschiedenis van drie generaties. “Over hen gaat dit boek. Over een sluwe grootvader, die op spectaculaire wijze een van de rijkste mensen van Letland was geworden, maar twee dagen voordat de oorlog uitbrak met zijn Russische vrouw en vier kinderen, met achterlating van al zijn bezittingen, moest vluchten naar Nederland. Over een naïeve vader die aan het oostfront, in het uniform van de Waffen-SS, uit idealisme tegen de Sovjets vocht en vervolgens in Nederland ten onder ging. Over een moeder, die na de scheiding naar Duitsland vluchtte en mijn moeder niet mocht zijn. En over mij, de kleinzoon, de zoon, de stamhouder.”
En al heb ik het niet zo voor autobiografieën, voor ‘De stamhouder’ maak ik graag een uitzondering. Dat heeft te maken met de boeiende achtergrondinformatie (over de Baltische staten, over Nederland in de periode voor, tijdens en na de tweede wereldoorlog), en met de beheerste journalistieke stijl van de auteur. Maar ook en vooral met de heel concrete peripetieën van deze specifieke familie: werkelijk hallucinant.
‘De stamhouder’ verscheen in 2014, werd in één jaar tijd dertien keer herdrukt, en werd in 2015 bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs. Voor de liefhebbers van literaire non-fictie: absoluut een aanrader.
April 15, 2015
"Hoeveel fantasie je ook hebt, dit kan geen mens bedenken", schrijft recensent Chris van der Heijden van de De Groene Amsterdammer en inderdaad "De Stamhouder" is een ongelooflijk epos, onwaarschijnlijk complex en gelijk onnoemelijk knap geschreven.
Alexander Münninghof sleept ons mee naar het Oude Europa, loodst ons door wereldoorlogen en eindigt de kroniek van de familie Münninghof met het overlijden van zijn moeder in 1999.
De Stamhouder is een groots boek en verdient de Gouden Boekenuil, de AKO én de LIBRIS.
Alexander Münninghof sleept ons mee naar het Oude Europa, loodst ons door wereldoorlogen en eindigt de kroniek van de familie Münninghof met het overlijden van zijn moeder in 1999.
De Stamhouder is een groots boek en verdient de Gouden Boekenuil, de AKO én de LIBRIS.
December 27, 2023
Mr. Munninghoff's, "The Son and the Heir," is the fifth novel I have read about the Netherlands, with World War II at the center of the story, in the last couple of months. Some of the books I'd decided to read on my own and a few were purely by accident. All five were really good, but "The Son and Heir," was fantastic.
"The Son and the Heir, a Memoir," begins at the beginning of the 20th century, around World War I, and follows the Munninghoff family, to the very end of the century. It is different not only in scope, but also highlights the devastating effects that World War 2 had on the Netherlands and on this particular family in general. The Netherlands, which borders Germany to the West, was taken over by the Germans early in war, 1940.
The Munninghoff family was rich, and the grandfather, The Old Boss, was behind the family's good fortune. He was a wise, perceptive, somewhat corrupt businessman who was a devout Catholic, anti-German, patriotic Dutchman, and a man who tried to keep his family together in the Dutch tradition anyway he could, even if it meant discarding one of his son's wives who was German and eventually discarding that son who joined the SS.
Previously, I did not think of the Netherlands as playing a big part in World War 2. I knew that General Patton fought some vicious and famous battles in the Netherlands against the occupying Germans at the end of the war before finally arriving in Berlin, but not much else. Mr. Munninghoff's memoir gives a clear picture of how the war, the occupation, and the liberation of the Netherlands, to this very day, still plays a role in the everyday life of the Dutch people. It is truly a fantastic memoir with unforgettable characters and many intricate plots.
"The Son and the Heir, a Memoir," begins at the beginning of the 20th century, around World War I, and follows the Munninghoff family, to the very end of the century. It is different not only in scope, but also highlights the devastating effects that World War 2 had on the Netherlands and on this particular family in general. The Netherlands, which borders Germany to the West, was taken over by the Germans early in war, 1940.
The Munninghoff family was rich, and the grandfather, The Old Boss, was behind the family's good fortune. He was a wise, perceptive, somewhat corrupt businessman who was a devout Catholic, anti-German, patriotic Dutchman, and a man who tried to keep his family together in the Dutch tradition anyway he could, even if it meant discarding one of his son's wives who was German and eventually discarding that son who joined the SS.
Previously, I did not think of the Netherlands as playing a big part in World War 2. I knew that General Patton fought some vicious and famous battles in the Netherlands against the occupying Germans at the end of the war before finally arriving in Berlin, but not much else. Mr. Munninghoff's memoir gives a clear picture of how the war, the occupation, and the liberation of the Netherlands, to this very day, still plays a role in the everyday life of the Dutch people. It is truly a fantastic memoir with unforgettable characters and many intricate plots.
February 6, 2015
Ik snap dat dit boek niet iedereen zal aanspreken. Ik vond het 3,5 sterren waard. Ik hou van levensgeschiedenissen en deze vond ik interessant. De karakters hoeven niet zo uitgediept te worden omdat het vertellen van een levensgeschiedenis een ander doel heeft dan een roman.
Een paar familieleden zijn zo onsympathiek dat je met een boogje om ze heen zou lopen. Toch is het belangrijk om ook deze geschiedenis niet verloren te laten gaan.
Een paar familieleden zijn zo onsympathiek dat je met een boogje om ze heen zou lopen. Toch is het belangrijk om ook deze geschiedenis niet verloren te laten gaan.
July 4, 2020
Tedious
Dry, brittle recounting of a self-serving, quarreling family. The reviews claimed this reads like a novel. It does not. Disappointed.
Dry, brittle recounting of a self-serving, quarreling family. The reviews claimed this reads like a novel. It does not. Disappointed.
February 15, 2015
Interessante familiegeschiedenis. De achtergrond van deze familie is bijzonder, en daarom alleen is het boek de moeite van het lezen waard. Gelukkig is het ook nog heel goed geschreven. Toch miste ik nog iets, wie is Alexander uiteindelijk zelf geworden?
July 12, 2020
The author, an award-winning Dutch journalist with professional expertise on Russia, writes his family history that is well-grounded in the European experience. This family of riches and complexities has ties to Latvia, Germany, the Netherlands, and Belgium. Like most memoirs, this work can be seen as the author making sense of his own complex life here. Münginghoff died in April of 2020, shortly before this translation was published.
Overall, this is a tragic story, not a hopeful one. There are few noble characters detailed inside. It is simply a story of European life, caught up in the difficulties of the Second World War. The author’s grandfather was a rich businessman who was kicked out of Latvia by the Bolsheviks. His son, the author’s father, was a German SS officer on the Eastern front. He had many failings, which are detailed in this work. The family story bobs and weaves from there. His son, a writer and lawyer by trade, has obviously tried to make sense of his family history.
There are very few healthy relationships described in this book. Indeed, there is much strangeness. In some ways, it reads like a Franz Kafka novel with all of its grotesqueness. Each of the main characters appear profoundly lonely and manipulate their family members to achieve their individually desired ends. The author seems to be seeking some sort of peace and normalcy within this maelstrom.
This book is recommended to those seeking to make sense of their own variegated family experiences. Also, the European backdrop highlights national rivalries and historical prejudices of this complex continent. As one would expect from an award-winning journalist, it is well-composed and appears thoroughly researched. I am left desiring more hopefulness and noble character, however. These people seem to lack virtue – at least, when virtue is present, the author views it as a mere mask of darker sentiments. Thus, the reader is left with much cynicism and without much positive to take away.
Overall, this is a tragic story, not a hopeful one. There are few noble characters detailed inside. It is simply a story of European life, caught up in the difficulties of the Second World War. The author’s grandfather was a rich businessman who was kicked out of Latvia by the Bolsheviks. His son, the author’s father, was a German SS officer on the Eastern front. He had many failings, which are detailed in this work. The family story bobs and weaves from there. His son, a writer and lawyer by trade, has obviously tried to make sense of his family history.
There are very few healthy relationships described in this book. Indeed, there is much strangeness. In some ways, it reads like a Franz Kafka novel with all of its grotesqueness. Each of the main characters appear profoundly lonely and manipulate their family members to achieve their individually desired ends. The author seems to be seeking some sort of peace and normalcy within this maelstrom.
This book is recommended to those seeking to make sense of their own variegated family experiences. Also, the European backdrop highlights national rivalries and historical prejudices of this complex continent. As one would expect from an award-winning journalist, it is well-composed and appears thoroughly researched. I am left desiring more hopefulness and noble character, however. These people seem to lack virtue – at least, when virtue is present, the author views it as a mere mask of darker sentiments. Thus, the reader is left with much cynicism and without much positive to take away.
July 19, 2020
I chose this book from Amazon first reads, expecting a different view and experience of WW II. It is that but I found too much of the story was simply personal family soap-opera stories. I still enjoyed the book for its historical aspects.
August 30, 2020
Wat een boek, een meesterwerk, echt.
September 23, 2020
This memoir by Munninghoff is fascinating, but not written evenly. This issue reflects the son-father relationship and its changing nature. Part One centres on indirectly experienced events: the influence of the author's impressive and deceptive grandfather on events. The Old Boss was a wily businessman who played the Nazis off against the Americans and managed to be all things to all people. These events are awkwardly related, but nonetheless fascinating, and the machinations of the Old Boss and the goings on in the family smoking room connect to central issues in the Third Reich . Some critical events, however, are casually thrown away. The Old Boss sent the author's father, Franz, to Norfolk for a holiday, to stay with a friend. During this time, the teenage Franz became friends with none other than J.F.Kennedy. Writing with a journalist's eye, rather than a historian's, Munninghoff skips over the event as nothing more than a photo in the mind's photo album. Part Two focuses on childhood. Here, the writing is intimate and detailed and told with real emotion. This section reads smoothly and is filled with moving vignettes and childhood's horrors! In Part Three, the narrative is perfunctory. The author's relationship with father and mother have been broken for many years: consequently, the final section just fills in parts of a family jigsaw -- it is the least interesting part of the memoir. Overall, The Son and Heir is enlightening, yet it avoids the one question that I expected to be answered, especially after the memoir's opening, when Alexander/Bully discovers Nazi regalia in his father's wardrobe, what is it like to be the descendant of a paramilitary Nazi?
December 30, 2015
Really enjoyed this book about the family of former Dutch correspondent in Russia Alexander Munninghoff. The stories about his trading and scheming grandfather are fascinating. The stories about the doomed romance between his parents is mostly tragic. His father never recovers from the war, during which he fought for the SS because he felt more (Baltic-)German than Dutch, and losing his beloved Baltic German pre-war world. The relationship between the tycoon and his son never recovers from the attempt to dutchify the latter - although after the war the son realises he can't go without his fathers money. The grandfather always wanted his son to marry a Dutch girl instead (from an important business family). When the marriage breaks up he drives the mother away to Germany and manages to kidnap the grandson to have him raised in the Netherlands.
Neither parents seems particularly interested in young Alexander. His father leads a live of drinking and scheming, but lacking his fathers savy in business keeps losing money. His mother leads a life in poverty, never getting over the failed marriage and the rejection by the family.
At times the stories seem a bit far fetched, but I expect most of it is based on facts. Naturally a lot of the conversation is not factual, but this makes the book very easy to read. The book gives a small insight into German-Baltic, a world we know so little about and a history we learn very little about in school. The books I know of about men fighting for Nazi Germany are mostly about people looking for adventure. The Baltic perspective was a very interesting and unexpected addition.
Neither parents seems particularly interested in young Alexander. His father leads a live of drinking and scheming, but lacking his fathers savy in business keeps losing money. His mother leads a life in poverty, never getting over the failed marriage and the rejection by the family.
At times the stories seem a bit far fetched, but I expect most of it is based on facts. Naturally a lot of the conversation is not factual, but this makes the book very easy to read. The book gives a small insight into German-Baltic, a world we know so little about and a history we learn very little about in school. The books I know of about men fighting for Nazi Germany are mostly about people looking for adventure. The Baltic perspective was a very interesting and unexpected addition.
May 1, 2015
De Stamhouder is Alexander Münninghoff
Zo begint het boek van Alexander Münninghoff en je waant je vanaf zin eerst al in boek dat niet zou misstaan op de plank ‘fictie’. Geheim agenten, wapensmokkel, ontvoering, ontrouw, intriges het is ongelooflijk wat er op die drie generaties is gebeurd. Een gezin in Nederland met een zoon die aansluit bij de SS (de vijand), terwijl de vader dan weer samenwerkt met de geallieerden. Een zakenimperium over verschillende landen dat uiteindelijk oorlog niet zal overleven, ondanks het zakentalent van de vader. Vrouwen komen en gaan, oorlogen ontstaan en eindigen, maar … de stamhouder blijft bestaan. De bloedlijn.
Ik heb het boek gelezen naar aanleiding van een interview met Münninghof in Touché (radio 1), dat je hier kan beluisteren.
5 redenen om De Stamhouder te lezen
Als je meer wil lezen over de complexiteit van familie en de invloed van familiebanden op je identiteit. Of je van hen houdt of je haat hen, ze bepalen voor een groot stuk je levensgeschiedenis.
Over de invloed van de oorlog op het alledaagse leven, hier van rijke ingeweken Nederlanders
Wat omging achter de schermen van de oorlog : hoe er gesjoemeld is en de oorlog clandistiene economische mogelijkheden bood, tot zelfs na het eind van de oorlog, je leest er hoe ze ‘reisorganisaties’ hebben om ex-SS-ers naar Zuid-Amerika te loodsen.
Het boek is spannend en goed geschreven
… omdat je het niet voor mogelijk houdt dat dit echt is gebeurd.
Zo begint het boek van Alexander Münninghoff en je waant je vanaf zin eerst al in boek dat niet zou misstaan op de plank ‘fictie’. Geheim agenten, wapensmokkel, ontvoering, ontrouw, intriges het is ongelooflijk wat er op die drie generaties is gebeurd. Een gezin in Nederland met een zoon die aansluit bij de SS (de vijand), terwijl de vader dan weer samenwerkt met de geallieerden. Een zakenimperium over verschillende landen dat uiteindelijk oorlog niet zal overleven, ondanks het zakentalent van de vader. Vrouwen komen en gaan, oorlogen ontstaan en eindigen, maar … de stamhouder blijft bestaan. De bloedlijn.
Ik heb het boek gelezen naar aanleiding van een interview met Münninghof in Touché (radio 1), dat je hier kan beluisteren.
5 redenen om De Stamhouder te lezen
Als je meer wil lezen over de complexiteit van familie en de invloed van familiebanden op je identiteit. Of je van hen houdt of je haat hen, ze bepalen voor een groot stuk je levensgeschiedenis.
Over de invloed van de oorlog op het alledaagse leven, hier van rijke ingeweken Nederlanders
Wat omging achter de schermen van de oorlog : hoe er gesjoemeld is en de oorlog clandistiene economische mogelijkheden bood, tot zelfs na het eind van de oorlog, je leest er hoe ze ‘reisorganisaties’ hebben om ex-SS-ers naar Zuid-Amerika te loodsen.
Het boek is spannend en goed geschreven
… omdat je het niet voor mogelijk houdt dat dit echt is gebeurd.
November 28, 2015
Een mooi boek over een bijzondere familie. Opa vertrok vanuit Laren naar Letland, trouwde een Russische gravin en maakte zijn fortuin. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog nam hij zijn gezin mee terug naar Nederland, op de vlucht voor de Sovjets. Zijn zoon, vader van de auteur had zich inmiddels aangesloten bij de Waffen SS en vocht aan het Oostfront.
In de nasleep werd Alexander Münninghoff als kleine jongen twee keer ontvoerd, eerst door zijn moeder, daarna door zijn vader Frans. Deze laatstgenoemde was minder handig dan opa en kreeg verschillende keren te maken met oplichters.
Een stoet van kleurrijke figuren komt voorbij, tegen het decor van de woelige geschiedenis van het Europa van de twintigste eeuw. Het verhaal blijft boeien, al is Alexander Münninghoff geen groot stilist. Hij maakt vaak gebruik van gemeenplaatsen, zoals 'Intussen pakten zich zeer donkere wolken samen boven het hoofd van mijn vader.' Maar dit hindert niet, puur vanwege de inhoud.
Hoewel moeilijk is te zeggen in hoeverre de schrijver het verhaal heeft geromantiseerd (hij beschrijft scènes die onmogelijk vastgelegd hebben kunnen worden alsof hij er zelf bij was) is De stamhouder te beschouwen als een belangrijke vastlegging van oral history en boven alles als een meeslepende familiekroniek.
In de nasleep werd Alexander Münninghoff als kleine jongen twee keer ontvoerd, eerst door zijn moeder, daarna door zijn vader Frans. Deze laatstgenoemde was minder handig dan opa en kreeg verschillende keren te maken met oplichters.
Een stoet van kleurrijke figuren komt voorbij, tegen het decor van de woelige geschiedenis van het Europa van de twintigste eeuw. Het verhaal blijft boeien, al is Alexander Münninghoff geen groot stilist. Hij maakt vaak gebruik van gemeenplaatsen, zoals 'Intussen pakten zich zeer donkere wolken samen boven het hoofd van mijn vader.' Maar dit hindert niet, puur vanwege de inhoud.
Hoewel moeilijk is te zeggen in hoeverre de schrijver het verhaal heeft geromantiseerd (hij beschrijft scènes die onmogelijk vastgelegd hebben kunnen worden alsof hij er zelf bij was) is De stamhouder te beschouwen als een belangrijke vastlegging van oral history en boven alles als een meeslepende familiekroniek.
October 13, 2020
A memoir with a clear eyed view toward the cacophony of a wealthy family with money to burn and lives to live. It is striking that this memoir came at the end of the authors life. His depiction of his father is blunt as he was a nazi sergeant and ultimately lifelong foolish spender who came down to reality by being disavowed from an epically wealthy father at a young age. This book is full of matter of fact descriptions of cynical protection of the tycoon’s relatives by any means, usually money based, in court if a situation arose. It also pulls no punches at the behavior of those that contributed to the fortune beyond the monetary realm of which he has to call forth from his mind for this memoir. I found the behaviors and political climate described to be very enlightening as well as endlessly interesting. The author, being a lifelong writer and chess master, delivers expertly understood motivations and moves with a great style. Shoutout to the translator for bringing this book into English.
September 20, 2015
Very well written true story by Alexander Münninghoff. He is the heir or maybe I should say the Lineage holder. He tells about his grandfather (a very rich Dutchman who gets very rich before and during WWII) and his father (who is kind of a loser) and about himself (known Dutch journalist). I googled a lot while reading and everything checked out. It was very informative and I liked the way he writes. Never emotional, always keeping a distance, but not cold.
May 5, 2021
Tragische en fascinerende familiememoires die zich afspelen voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De familie wordt zeer volledig en gedetailleerd beschreven waardoor de effecten van geld, liefde en de oorlog op de naaste familie naar voren komen. Knap hoe de auteur ('stamhouder') zichzelf op de achtergrond plaatst en alle aandacht uit laat gaan naar zijn familie. Enigszins zakelijk geschreven met veel archaïsmen en soms veel details, toch lees je ademloos door.
April 20, 2025
Intrigerende familiekroniek. De schrijver doet zijn best, maar het materiaal gaat nergens echt 'leven'. In handen van een romanschrijver had dit een meesterwerk kunnen zijn.
March 10, 2016
Interessante en boeiende familiegeschiedenis. Zeer onderhoudend geschreven.
May 21, 2023
Alexander Münninghof vertelt in dit boek de geschiedenis van zijn familie, waarin hijzelf de rol van (klein)zoon vervult. Drie generaties van pijnlijke - maar daardoor niet minder intrigerende - affaires passeren de revue. Het is knap hoe de schrijver zich hiervan heeft weten los te weken en op een nietsontziende wijze het verhaal uit doeken heeft kunnen doen. Ook over het feit dat zijn familie allerminst een vlekkeloze rol heeft gespeeld in de oorlog is de schrijver openhartig. Het is interessant om een verhaal te lezen dat ook dit perspectief op een objectieve wijze belicht.
November 7, 2024
I found this book much less interesting than I had expected it to be. Much of it read more like a biography than a memoir and I never gained any real insight into how his father's Nazi past impacted the author.
July 28, 2025
Hè hè. En dan toch drie sterren. Mijn probleem met dit boek is dat het zo ontiegelijk saai geschreven is, terwijl het een mega juicy verhaal is. Ben wel benieuwd naar de verfilming, misschien doet die meer recht.
April 14, 2023
Eerste deel 2 sterren, tweede deel 4 sterren
July 25, 2020
This book had me feeling so raw, like somebody had stripped back all my tissue and I became nothing more than a series of exposed nerves. The Son and Heir is so powerful. It simultaneously manages to be extravagant and relatable. It is struggle amplified and shame personified. There is no better representation of the internal familial friction inspired by the patriarchy, and the malignant friction fathers and sons share for each other.
Also, this paints a beautiful, if not melancholic view, of Europe that I find absolutely fascinating as an American.
Also, this paints a beautiful, if not melancholic view, of Europe that I find absolutely fascinating as an American.
April 12, 2022
Zes jaar voor zijn dood publiceerde journalist Alexander Münninghoff (1944-2020) de even fascinerende als krankzinnige geschiedenis van zijn familie in de twintigste eeuw. Zijn werk is een uitzondering op de regel dat zulke kronieken alleen interessant zijn voor intimi. Natuurlijk is ook De stamhouder hier en daar al te persoonlijk en zijn lang niet alle feiten en gebeurtenissen relevant voor buitenstaanders, maar daartegenover staat dat dit verhaal van drie generaties een inkijk geeft in de Europese en Nederlandse geschiedenis die de moeite zeker waard is.
Münninghoff is op zijn best wanneer hij met tal van anekdotes de verzuurde verhoudingen in zijn familie blootlegt. Hij vangt zijn kroniek aan met het fortuin dat zijn grootvader Joan in het interbellum in Letland vergaart; geld zal de rest van de eeuw een splijtzwam blijven. Slechts het mondaine leven in Riga lijkt nog enigszins onbezorgd: de opkomst van nazi-Duitsland – de familie heeft sterke Duitse banden – en de inval van de communisten blijken een te grote beproeving. Terwijl grootvader zijn zaken het liefst achter gesloten deuren regelt en zich uitsluitend bekommert om reputatie en opvolging (met een focus op de ‘stamhouder’), sluit zijn oudste zoon Frans – de vader van de schrijver – zich aan bij de SS om tegen de bolsjewisten te vechten. Alles om maar niet mee te hoeven naar dat bekrompen Nederland. Grootvader vreest voor de reputatie van de familie, maar gebruikt het lidmaatschap van zijn zoon evengoed om zaken te beklinken. Na de oorlog liggen samenleving én familie in puin. Vooral vader Frans – ernstig getraumatiseerd – is niet meer in staat de draad op te pakken en raakt steeds verder van de realiteit verwijderd. Zijn onvermogen om verantwoordelijkheid te nemen en zijn omgangsvormen zijn zo volkomen bizar, dat Frans een disfunctioneel personage uit een roman had kunnen zijn.
Als gezegd is het kroniek soms teveel een opsomming van feiten die buitenstaanders niet aangaan. Het heeft een hoog en-toengehalte, waarbij ik soms een helder narratief met dialogen miste. (De terugkerende relazen van vader Frans over zijn tijd aan het front zijn wel een hoogtepunt.) Münninghoff is er echter in geslaagd het familiekroniek in het licht van de wereldgeschiedenis te plaatsen, waarbij hij het puriteinse karakter van de Nederlandse naoorlogse samenleving genadeloos blootlegt. Ook is duidelijk dat de journalist een begenadigd schrijver is, wat blijkt uit zijn invalshoeken en vermogen tot selecteren. Naar verluid heeft het schrijven van dit boek vijftien jaar geduurd; we mogen hem daarvoor dankbaar zijn.
Münninghoff is op zijn best wanneer hij met tal van anekdotes de verzuurde verhoudingen in zijn familie blootlegt. Hij vangt zijn kroniek aan met het fortuin dat zijn grootvader Joan in het interbellum in Letland vergaart; geld zal de rest van de eeuw een splijtzwam blijven. Slechts het mondaine leven in Riga lijkt nog enigszins onbezorgd: de opkomst van nazi-Duitsland – de familie heeft sterke Duitse banden – en de inval van de communisten blijken een te grote beproeving. Terwijl grootvader zijn zaken het liefst achter gesloten deuren regelt en zich uitsluitend bekommert om reputatie en opvolging (met een focus op de ‘stamhouder’), sluit zijn oudste zoon Frans – de vader van de schrijver – zich aan bij de SS om tegen de bolsjewisten te vechten. Alles om maar niet mee te hoeven naar dat bekrompen Nederland. Grootvader vreest voor de reputatie van de familie, maar gebruikt het lidmaatschap van zijn zoon evengoed om zaken te beklinken. Na de oorlog liggen samenleving én familie in puin. Vooral vader Frans – ernstig getraumatiseerd – is niet meer in staat de draad op te pakken en raakt steeds verder van de realiteit verwijderd. Zijn onvermogen om verantwoordelijkheid te nemen en zijn omgangsvormen zijn zo volkomen bizar, dat Frans een disfunctioneel personage uit een roman had kunnen zijn.
Als gezegd is het kroniek soms teveel een opsomming van feiten die buitenstaanders niet aangaan. Het heeft een hoog en-toengehalte, waarbij ik soms een helder narratief met dialogen miste. (De terugkerende relazen van vader Frans over zijn tijd aan het front zijn wel een hoogtepunt.) Münninghoff is er echter in geslaagd het familiekroniek in het licht van de wereldgeschiedenis te plaatsen, waarbij hij het puriteinse karakter van de Nederlandse naoorlogse samenleving genadeloos blootlegt. Ook is duidelijk dat de journalist een begenadigd schrijver is, wat blijkt uit zijn invalshoeken en vermogen tot selecteren. Naar verluid heeft het schrijven van dit boek vijftien jaar geduurd; we mogen hem daarvoor dankbaar zijn.
February 3, 2015
Dat Alexander Münninghoff de geschiedenis van zijn familie in Letland, Duitsland en Nederland vlak voor,tijdens en na de tweede wereldoorlog wilde opschrijven kan ik me goed voorstellen. Het(nood)lot had heel wat in petto voor de diverse leden van de Münninghoffs en aanhang. Toch viel,na alle lof die dit boek is toegezwaaid,het me wat tegen. Het is zeker vlot geschreven maar naar mijn smaak vaak niet erg diepgaand. Er worden veel gebeurtenissen en feiten genoemd die me niet bijster interesseren en afleiden van de inderdaad wel spectaculaire lotgevallen van de familie van de schrijver en niet te vergeten van hemzelf. Maar misschien waren mijn verwachtingen te hoog gespannen toen ik aan het boek begon. Wat zijn overigens 2 van de hoofdfiguren uit het boek, de opa, die alleen op economisch gewin uit is en de vader, een diehard SS'er, vreselijk onsympathiek en dan druk ik me zacht uit.
September 23, 2018
Ik ben een liefhebber van biografieën en hoewel hier sprake is van een familiekroniek is 'De Stamhouder' autobiografisch en gebaseerd op feiten en familieverhalen. En hoe. Het leven van de Münninghoff's geeft een zeer indringend beeld hoe persoonlijke levens getekend worden door de ontwikkelingen in Europa in de twintigste eeuw en hoe de afzonderlijke familieleden daar ieder voor zich inhoud aan hebben gegeven. 'De Stamhouder' heb ik ademloos zitten lezen en ben ik door het lezen ervan me nog eens bewust geworden van het feit hoe de geschiedenis invloed kan hebben op het persoonlijke leven van mensen.
Displaying 1 - 30 of 586 reviews