در کتاب پنج سفرنامه گیلان به قلم روزنامهنگاران دورۀ قاجار و پهلوی، برای نخستین بار یادداشتهای سفر به خطۀ گیلان ادموند ادنوان، خبرنگار ویژه روزنامه دیلینیوز لندن و سه تن از روزنامهنگاران برجسته دوره پهلوی اول که دورۀ قاجار به ایران سفر نموده، گردآروی و تصحیح شده است.
سفرنامه ادموند ادنوان خبرنگار ویژه اخبار جنگ روزنامه دیلی نیوز انگلیس ش1259- 1880م
قرارداد ممنوعیت اهتزاز پرچم
طبق قراردادی که میان ایران و روسیه بسته شده، اهتزاز پرچم دولت شاهنشاهی روی آبهای خزر ممنوع است. چندی پیش ناو سلطنتی احتیاج به تعمیر پیدا میکند و دریاسالار ایرانی عازم بادکوبه میشود تا در آنجا کشتی را اصلاح و مرمت نماید. حالا یا به واسطه عدم اطلاع از مقررات و یا در اثر فراموشی و یا به تصور اینکه ناو سلطنتی از رعایت مقررات مستثنی خواهد بود به همان حال که پرچم شیر و خورشید بر فراز کشتی در اهتزاز بوده وارد آب های باکو میشود. فرمانده مرزبانی روسیه تزاری به محض مشاهده این عمل خلاف به آتش بارهای ساحلی دستور شلیک میدهد. صدای گلوله ها که در فضا طنین انداز میگردد آقای دریاسالار میفرماید: (( آها! خوب زود متوجه شدند که چه شخصیت مهمی کشتی را هدایت میکند و این تیراندازی مسلما به پاس احترام ورود این جانب انجام میگیرد)). جناب فرمانده با همین تصورات باطل و واهی راه خود را ناگهان به طرف ساحل ادامه میدهد که ناگهان با شلیک دومی مواجه میشود. آقای دریاسالار باز به روی بزرگوار خود نمیآورد و ادامه تیراندازی را به عنوان احترام و تجلیل تلقی میکند ولی با شکیک سوم که گلوله ای به قسمت جلوی کشتی اصابت میکند متوجه میشود که بایستی بیرق شیر و خورشید را پایین بیاورد. انعقاد این قرارداد و الزام دولت ایران به رعایت چنین مقرراتی بدون شبهه موهن و شرم آور است و اصولا چرا نباید دولت ایران که در سواحل جنوبی بحر خزر مالک بنادر سه گانه انزلی، مشهدسر و بندر گز میباشد از حق برافراشتن پرچم رسمی خود در آب های این دریا محروم بماند.