آفرینش و آزادی: جستارهای هرمنوتیک و زیبایی شناسی

by بابک احمدی

از آن هنگام که هرمنوتیک توانست از حد روش تفسیر و شرح متون، یا در بهترین شکل از حد نظریه‌ای در تبیین نیروی فهم انسانی فراتر رود، چندان نمی‌گذرد. تاریخ هرمنوتیک ادبی و هنری از این هم کوتاه‌تر است، اما دستاوردهای آن در همین مهلت کوتاه درخشان بوده است. هدف جستارهای این کتاب روشن کردن نسبت و همبستگی هرمنوتیک مدرن با زیبایی‌شناسی است.
بخش نخست «گستره و مرزهای معناگذاری در سخن هرمنوتیک» از چهار جستار فراهم آمده که به مسائل فلسفی بنیادین هرمنوتیک امروز همچون حقیقت، تجربه، افق تأویل، آفرینش معناها، مرزهای نسبی‌نگری و شک‌آوری می‌پردازند. در بخش دوم «سنجش امکانات تأویل هنری» نیز چهار جستار آمده‌اند که به مسائل کلیدی فلسفه‌ی هنر امروز همچون تعریف هنر، واقعیت، تقلید و روایت از زاویه‌ی هرمنوتیک توجه دارند. بخش نهایی دربردارنده‌ی شش جستار مستقل است که می‌توانند همچون نمونه‌هایی، یا به گفته‌ی نویسنده، آزمون‌هایی در بررسی هرمنوتیکی مرزهای سخن هنری به کار آیند. این کتاب نشان می‌دهد که امر مشترک میان هنر و فلسفه، افق آزادی انسانی است.

Genres: Philosophy, Literary Criticism

368 pages, Paperback

First published January 1, 1998

Reviews

[فرشاد · Rating 5 out of 5]

تأویل من از آزادی، در عنوان کتاب، یکی همان آزاد شدن حقیقت، از سده‌ها و سالیان دراز اسارت در چنگال دین و فلسفه است که به یاری تأویل انجام گرفت. بعد از نیچه، تصور وجود یک حقیقت مطلق در جهان، که یک دست غیبی آن را در جهان کار گذاشته باشد از بین رفت و از "حقیقت برای هر کس" و "معنا برای هر کس" صحبت شد.

تأویل دیگر آفرینش و آزادی از چشم‌انداز من، کنایه تندی به آفرینش آدم و حوا و سلب آزادی از آنان در نزدیک شدن به درخت ممنوعه بود که انسان را به کره خاکی فرستاد. به تعبیر هایدگر انسان در این خانه منزل کرد و هستی او در اینجا از هر قطعیتی به جز مرگ آزاد است.

تأویل دیگر من از آزادی، سبک نگارش اثر به شیوه مقاله‌نویسی است که زمانی لوکاچ، آن‌را سبکی پیش‌رو برای آفرینش آزاد معنا دانسته بود. اثر از چهارده مقاله تشکیل شده که هر مقاله نسبتی از هرمنوتیک با زندگی و حقیقت و هنر را جست‌وجو می‌کند.

تأویل چهارم از آزادی، همان آزادی هنرمند در آفرینش اثر هنری و منش آزاد هنر است. معنای دیگر می‌تواند آزادی مخاطب در آفرینش معنایی از اثر باشد.

جلد کتاب، رنگ سبز زیبایی دارد و نقش بستن نام آزادی بر روی آن، من را به یاد آن سال می‌اندازد که لبخند را بر لب و ترانه را بر دهان جراحی کردند.

معنای دیگر از نام آزادی و رهایی در عنوان اثر، برای من معشوقه فراموش شده و آن زمستان آلوده و برفی است. این‌گونه، آفرینش و آزادی اثری‌ست که زخمهایی ناجوانمردانه و زیبا می‌زند.

[Narjes Dorzade · Rating 3 out of 5]

[3.5]
کتابِ آفرینش و آزادی ادامه‌ی کتاب حقیقت و زیباییه،مطالب نسبتا خوبند،اما خیلی خیلی طولانیه و یکسری مفاهیم درباره‌ی افلاطون و ارسطو بارها تکرار می‌شن،با این حال از فصل سنجشِ امکاناتِ هنری کتاب جذاب‌‌تر میشه،و جستارهای عالی‌تری درباره‌ی سینمای برگمان،تارکوفسکی،ژاک ریوت،روبر برسون و ون‌گوگ[به خصوص ون‌گوگ]نوشته شده.
اما هنوز هم به نظرم کتاب ساختار و تاویل متن تا اینجایی که از بابک احمدی خوندم نظیری نداشته و از این دو کتاب بالاتر و زیبا‌تر بوده.

[Mohammad Ranjbari · Rating 5 out of 5]

از این کتاب همانقدر بگویم که هر وقت بحث از هنر و تاویل میشه سراغ فصل دوم این کتاب (سنجش امکانات تاویل هنری ) میرم. هنر و آزادی، یکی از زیباترین بحث های این کتاب هست که به یکی از هم ترین و ضروری ترین پرسش های مطرح در هنر و بخصوص شعر معاصر جواب میده.
اینکه یک هنرمند در آفرینش یک متن (شعر/نثر) تا چه حدودی تخیل رو می تونه آزاد داشته باشه تا اون رو گسترش بده؟
چون اگر چاشنی تخیل رو در متنی شدت ببخشیم ممکنه اون رو فانتاستیک یا موهوم کنه
و اگر کم باشه زیبایی اثر نری لطمه خواهد دید.
استاد بابک احمدی در این فصل کاملا این حدود رو مشخص می کنه

از متن کتاب:
اثر هنری زمان آینده را به اکنون می کشاند. ما با طرح چیزی بدان سان که به گمانمان «یابد باشد» یا «باید می بود» چیزی را «خواهد بود» می سازیم. درست به همین معناست که والتر بنیامین می گفت یکی از مهم ترین وظیفه های اثر هنری آفریدن نیازهایی است که هنوز زمان برآورده شدن آن ها فرا نرسیده است.
ص 199

[Bahman Bahman · Rating 2 out of 5]

از آن هنگام که هرمنوتیک توانست از حد روش تفسیر و شرح متون، یا در بهترین شکل از حد نظریه ای در تبیین نیروی فهم انسانی فراتر رود، چندان نمی گذرد. تاریخ هرمنوتیک ادبی و هنری از این هم کوتاه تر است، اما دستاوردهای آن در همین مهلت کوتاه درخشان بوده است. هدف جستارهای این کتاب روشن کردن نسبت و همبستگی هرمنوتیک مدرن با زیبایی شناسی است. بخش نخست «گستره و مرزهای معناگذاری در سخن هرمنوتیک» از چهار جستار فراهم آمده که به مسائل فلسفی بنیادین هرمنوتیک امروز همچون حقیقت، تجربه، افق، تاویل، آفرینش معناها، مرزهای نسبی نگری و شک آوری می پردازند. در بخش دوم «سنجش امکانات تاویل هنری» نیز چهار جستار آمده اند که به مسائل کلیدی فلسفه هنر امروز همچون تعریف هنر، واقعیت، تقلید و روایت از زوایه هرمنوتیک توجه دارند. بخش نهایی دربردارنده شش جستار مستقل است که می توانند همچون به گفته نویسنده، آزمونهایی در بررسی هرمنوتیکی مرزهای سخن هنری به کار آیند.

[Mozhgan beheshti]

هنوز نخوانده ام