Um verão com Maquiavel

Un été avec #5

by Patrick Boucheron, Lavínia Fávero (Translator)

Chaque fois qu'une tempête s'annonce dans l'Histoire, on convoque Machiavel, car il est celui qui sait philosopher par gros temps.
Avec verve et une savoureuse érudition, Patrick Boucheron nous éclaire sur cet éveilleur inclassable, visionnaire et brûlant comme un soleil d'été sur la terre toscane. Et avec lui, nous écoutons Machiavel, comme tous les autres avant nous, au futur.


Chaque fois qu'une tempête s'annonce dans l'Histoire, on convoque Machiavel, car il est celui qui sait philosopher par gros temps. En effet, depuis sa mort en 1527, on ne cesse de le lire, et toujours pour s'arracher à la torpeur. Mais que sait-on de cet homme hormis le substantif inventé par ses contempteurs pour désigner cette angoisse collective, ce mal politique, le machiavélisme ?



Né dans une république de princes, la Florence oligarchique de la Renaissance et de Savanarole, Machiavel est très tôt sensible à la politique. Premier secrétaire de la Seconde chancellerie, historien, dramaturge, poète, philosophe, politologue avant l'heure, admirateur des peintres, des ingénieurs, des médecins et des cartographes, incorrigible provocateur, Machiavel est surtout un très fin spectateur. En Europe, il voyage, scrute les rapports de force qui meuvent les hommes, renifle les remugles du pouvoir. Il s'étonne de voir, qu'en France, Louis XII tient son peuple d'une main de fer et que ce dernier ne l'en aime que davantage. Peu à peu, l'homme aiguise son style. Chez lui, tout est bon pourvu que l'on puisse exercer l'art du mot juste, " la vérité effective de la chose " : " L'amour est préférable, mais la force, parfois, inévitable ".



La chance de Machiavel est d'avoir toujours été déçu par les hommes d'État qu'il a croisés sur son chemin. C'est pour cela qu'il a dû inventer son Prince de papier. Si le livre s'attache à dissocier l'action politique de la morale commune, la question demeure aujourd'hui encore de savoir, non pas pourquoi, mais pour qui écrit Machiavel. Pour les princes ou pour ceux qui veulent leur résister ? Et qu'est-ce que l'art de gouverner ? Est-ce celui de prendre le pouvoir ou celui de le conserver ? Qu'est-ce que le peuple ? Peut-il se gouverner lui-même ? Pensez-vous que les bonnes lois naissent de législateurs vertueux ? La fin peut-elle justifier les moyens ? Au-delà de conseils cyniques aux puissants, Machiavel s'interroge en profondeur sur l'idée de la souveraineté populaire car " le peuple connaît celui l'opprime ".



Avec verve et une savoureuse érudition, Patrick Boucheron nous éclaire sur cet éveilleur inclassable, visionnaire et brûlant comme un soleil d'été sur la terre toscane. Et avec lui, nous écoutons Machiavel, comme tous les autres avant nous, au futur.



Un été avec Machiavel est à l'origine une série d'émissions diffusées pendant l'été 2016 sur France Inter.

Genres: Philosophy, Nonfiction, History

101 pages, Kindle Edition

Published April 23, 2020

Reviews

[Ahmadreza Mousavi · Rating 4 out of 5]

«نامه‌ای از تبعید»

روز ۱۰ دسامبر ۱۵۱۳ ماکیاوللی به دوستش فرانچسکو وتتوری نوشت:
«من در روستا هستم و پس از پیشامدهای اخیر و آنچه برایم در پی داشت، بیشتر اینجا بوده‌ام و سرهم رفته ۲۰ روز هم در فلورانس نبوده‌ام.
زندگی ام چگونه می‌گذرد؟ به تو می‌گویم. صبح با برآمدن آفتاب بیدار می‌شوم و به سمت کنده‌هایی می‌روم که دارم می‌بُرم، دو ساعت آنجا می‌مانم تا ببینم روز پیش چه کارهایی انجام شده است یا با هیزم‌شکنانی وقت می‌گذرانم که یکسر با هم یا با همسایگانشان مشاجره می‌کنند. میپتوانم از هزاران ماجرای جالبی بگویم که در این جنگل‌ها برایم اتفاق افتاده است.
وقتی جنگل را ترک می‌کنم به کنار چشمه‌ای می‌روم و از آنجا به‌سراغ یکی از دام‌هایی که برای پرندگان گذاشته‌ام. کتابی با خود دارم، یا از دانته، یا از پتراک. در این موقع راه مهمانخانه را در پیش می‌گیرم، با رهگذران سخن می‌گویم و از آن‌ها سراغ اخبار را می‌گیرم.»

ماکیاوللی یک شکارچی است و همواره در کمین مشاهده سازوکاری است که شور و شوق انسان‌ها را بر می‌انگیزد و زندگی دیگرانی جز خودش را دگرگون می‌کند. گمان می‌کنید اگر نه در میان مردم عادی که اختلاف‌نظرها پدید می‌آید، کجا می‌توانید سیاست را بفهمید؟ در مهمانخانه.

سرانجام، شب که می‌شود وقت آن فرامی‌رسد که ماکیاوللی به دیدار دوستان نامرئی‌اش برود که در کتاب‌های کهن زندگی می‌کنند. آنها مدت‌ها پیش در گذشته‌اند، ولی ما را زنده نگه می‌دارند. از آنها هم می‌شود اخبار را پرسید، ولی به این منظور باید زحمت کشید، باید برای ورود به مراسم رسمی گفت‌و‌گو با این مردان کهن خود را بیاراید:
«شب که شد به خانه برمی‌گردم و به دفتر کارم می‌روم. در آستانه، جامه‌های گل‌آلود و چرکین روزانه‌ام را از تن بیرون می‌کنم و لباسی می‌پوشم درخور حضور در بارگاه شاهان یا پاپ‌ها، و با لباسی چنان‌که باید وارد محاکم روزگاران کهن می‌شوم. در آنجا آن‌ها مرا به مهر می‌پذیرند و من با آنان از
غذایی بهره می‌برم که فقط برای من است و به خاطر آن زاده شده‌ام. در آنجا من بی احساسِ شرم با آن‌ها به گفت‌و‌گو می‌نشینم و دلایل کردارشان را می‌پرسم؛ و آنها با مهربانی به من پاسخ می‌دهند و من به مدت چهار ساعت احساس هیچ گونه آزردگی ندارم، تمام رنج‌ها را فراموش می‌کنم،
از فقر نمی ترسم. مرگ هم مرا نمی‌هراساند.»

ستایشی از این بهتر درباره انتقال اندیشه‌ها نمی شناسم ـاین شیوهٔ شادمانه و سرشار از احترام حضور در جمع، بی آنکه هرگز تنهایی خود را گرامی بداریم، و گسترش دادن دایرهٔ جمع افراد به زندگان و مردگان. این نوشته ماکیاوللی در سال ۱۵۱۳ در نامه ای خطاب به یک دوست است، تا به او بگوید پس از آنکه او را از سیاست دور کردند، چگونه توانسته است از «کپک زدن ذهنش» بپرهیزد. آ! داشتم فراموش می‌کردم. ماکیاوللی این خبر را هم به دوستش می‌دهد که به تازگی نوشتن کتابی کوچک را به پایان رسانده است. عنوانش؟ شما کتاب را می شناسید: شهریار.

ماکیاوللی برای همه، پاتریک بوشرون، ترجمهٔ لی‌لا سازگار، فرهنگ نشر نو، چاپ اول، ۱۴۰۱

[Idilik · Rating 3 out of 5]

J'aurais préféré ecouter à la radio je pense.. mais c était agréable à lire aussi😊

[Firoz Kathrada · Rating 5 out of 5]

Deux citations pour résumer ce très bon livre :

" Qu'est-ce que le peuple ? " . . . . . . " Une opinion . . . erronnée. Pourquoi l'est-elle ? Parce que le peuple voit les choses de loin. Qu'est-ce qu'une république ? Le régime qui tient compte de cette opinion, même lorsqu'elle n'est qu'émotions et préjugés. "

" Enfin, il (Machiavel) l'a dite ! Mais si, vous savez bien, cette fameuse phrase qui, pour l'anti-machiavélisme, résume sa vilaine doctrine : excuser Romulus alors que les faits l'accusent, c'est bien d'admettre que la fin justifie les moyens, En réalité, c'est plus subtil que cela. Machiavel écrit au future antérieur : la fondation de Rome excuse le crime de Romulus, mais elle l'excuse aprés coup. Romulus n'avait pas le droit de tuer son frère, mais il aura eu le droit de le faire, une fois prouvé l'effet bénéfique de son geste. "

L'auteur tente de mieux éclairer Machiavel en replaçant en donnant une explication de ses écrits en utilisant tous les outils disponibles : linguistique, contextuelle, historique, ainsi que la vie publique et privée de Machiavel, pour nous permettre d'apprécier quel était le véritable objectif derrière le livre 'Le Prince. '

[Rogelio Rojas · Rating 5 out of 5]

Excelente crónica sobre la vida e importancia de Nicolás Maquiavelo, es una lectura ligera que permitirá interesarse por la obra del italiano y que introduce a su pensamiento político. Ideal para estudiantes.

[Commonreader · Rating 5 out of 5]

illuminating

[Gérard Doux · Rating 4 out of 5]

Rapide et instructif, entre la biographie et l'essai.