Mensenkennis: inleiding tot de karakterkunde

by Alfred Adler, Dr. P. Van Schilfgaarde (Vertaler), Jakob Mordegaai (Vertaler)

Alfred Adler (1870-1937) geldt tezamen met zijn tijdgenoten Sigmund Freud en Carl Jung als grondlegger van de moderne dieptepsychologie. Hij was de geestelijk vader van de “Individualpsychologie”, waarin de overtuiging centraal staat dat elk individu een unieke en aparte eenheid vormt. Adler meende dat de mens slechts begrepen kan worden als een ondeelbaar persoon met een geheel eigen “levensoriëntatie”, en niet als een optelsom van elkaar onderling beconcurrerende neurosen en verdringingen. De termen die hij hanteerde, zijn later psychologische kernbegrippen geworden, zoals “minderwaardigheidscomplex”, “geldingsdrang”, “machtsstreven”, “gemeenschapsgevoel”, “overcompensatie” en “het creatieve zelf”. Mensenkennis is Adlers bekendste, meest gelezen en tevens belangrijkste werk wat betreft de uiteenzetting van zijn visie voor een breed publiek. Van dit klassieke handboek zijn niet voor niets sinds het verschijnen wereldwijd miljoenen exemplaren verkocht. In Mensenkennis ontvouwt Adler een in essentie positief mensbeeld, waarin samenwerking wordt gezien als vruchtbaarder dan competitie, waarin elk kind wordt gezien als een individu met een geheel eigen persoonlijkheid, waarin gezin en school worden aangemerkt als de belangrijkste instelling voor de ontwikkeling van jongeren, en waarin het leven wordt opgevat als het creatief overwinnen van problemen. De boodschap is dat mensen beter kunnen leven als zij beter begrip hebben voor elkaar. Aldus biedt Mensenkennis niet alleen een theorie over karakterkunde, maar tevens een praktische visie op de groei tot een evenwichtige persoonlijkheid. Dit boek blijft onverminderd van groot belang voor allen in de wereld van psychologie en psychotherapie, voor studenten alsook voor iedereen die meer wil begrijpen van de mens en van zichzelf.d

“Wie de mens echt wil doorgronden, heeft veel meer aan Adler dan aan Freud” - Frankfurter Allgemeine -

“Dit boek is nu misschien wel meer dan ooit het lezen waard.” - Psychology

Genres: Psychology

229 pages, Paperback

First published January 1, 1927

About the author

Austrian psychiatrist Alfred Adler rejected emphasis of Sigmund Freud on sexuality; his theories that personality arises in subconscious efforts and that from overcompensation for perceived inferiority results neurotic behavior and psychological illness base an Adlerian psychological school.

People recognize emphasis of this medical doctor, psychotherapist, and founder of individual on the importance of the complex as isolating an element, which plays a key role in development.

This Viennese of the best-known in the western world held a chair in the United States of America. His special merit made clear the interaction between external influences and internal dispositions. He therefore pioneered a holistic approach.

https://en.wikipedia.org/wiki/Alfred_...

Reviews

[Roel Reedijk · Rating 5 out of 5]

Vijf sterren bij dit boek verdient wat toelichting:

Ten eerste, de titel is enigszins misleidend; de lading van het woord ‘mensenkennis’ lijkt te suggereren dat het gaat om pseudopsychologische troep, á la ‘How to read people like a book’. Adlers benadering is nu ongetwijfeld verouderd en problematisch, maar destijds (1927) was het gedegen psychoanalytische onderzoek.

Ten tweede, Alfred is een ally. Op het moment dat Freud nog steeds de neiging had om vrouwen weg te zetten als hysterische objecten, betoogde Adler al voor gelijkheid tussen seksen en het wegwerken van vooroordelen.

Waarom dan vijf sterren? Adler is - in tegenstelling tot Freud en Jung - leesbaar. En hoe wel zijn fundamenten niet de mijne zijn (het hele werk is doordrenkt van een prekerig protestant moralisme), is zijn gedachtestructuur, waarin de mens een wezen is dat wordt uiteengerukt door 1) een verlangen naar verbinding en 2) een wil tot macht, tijdloos.

[Sokuru · Rating 5 out of 5]

Ook vandaag in 2020 is het boek, ruwweg zo’n honderd jaar later, nog minstens even relevant. De individualpsychologie biedt een interessante kijk op de psyche van de mens (voor alle soorten mensen) en de interactie van die mens binnen de maatschappij. Het behandelt ook de huidige maatschappelijke situatie, helaas ook nog van vandaag de dag, zoals: de mannenmaatschappij (en de feministische nota) en het belang van een degelijke opvoeding waarin gelijke kansen een belangrijke voorwaarde is. “Kinderen mogen niet opgroeien in een omgeving van armoede en verwaarlozing, want dat ondermijnt de ontwikkeling van hun gemeenschapsgevoel.” (p. 141)

“Mensenkennis” bevat zinnen om van te smullen, bijvoorbeeld: “Paradoxaal genoeg wordt de gemeenschapszin in de eerste plaats beïnvloed door het minderwaardigheidsgevoel en het daarvan uitgaande streven naar macht.” (p. 141

Adler gaat uit van o.a. het machtsstreven van de mens, maar geeft er een positieve draai aan. Hij pleit ervoor dat de mensen dit innerlijk mechanisme, zowel bij hunzelf als bij anderen zouden moeten leren herkennen (m.b.v. onderwijs bijvoorbeeld). Het tweede basisstreven van de mens, volgens Adler, is het gemeenschapsgevoel. De truuk ligt er volgens hem in (als psycholoog), om te toetsen in welke mate zich dat bij de patiënt verhoudt. Elk mens heeft een doel (ongeveer in de kindertijd bepaald), maar ook elk mens verhoudt zich tot zijn of haar doel op een unieke manier. Soms kunnen mensen eenzelfde doel hebben, maar zich er op twee uiterste manieren naar gedragen.

Alfred Adler is een optimist, hij gelooft dat indien iedereen deze mensenkennis bezat, dat er minder mensen last zouden hebben van hun ijdelheid en in sommige gevallen hun bovenmatig streven naar een machtspositie, overwicht. Omdat we mekaar ervoor zouden kunnen behoeden, of ook gewoon omdat we dan eindelijk in een maatschappij zouden terechtkomen waarin we eerlijk met mekaar kunnen communiceren wat we nodig hebben. Hij is een voorstander van een gemeenschap waarin samenwerking centraal staat. Dat moet je erbij nemen, dat is iets waar hij feitelijk, naar mijn mening, dogmatisch in gelooft. Anders werkt deze theorie niet.

Om mensen met eerder pathologische neigingen misschien te helpen (als psycholoog), kan de psycholoog er hopelijk voor zorgen dat de patiënt misschien na verschillende rationele inspanningen van de psycholoog, door zelfkennis in de psyche van die patiënt zelf en de rol van zichzelf binnen de maatschappij, tot inzicht komt en zo pathologische neigingen kan doorbreken. Ik ben geen psycholoog, maar dat is wel de conclusie die ik er zelf in heb opgemaakt. Dus de patiënt kan zich met de juiste kennis wel helpen. Het leven zelf als toetssteen voor je eigen psyche, raadt Adler af.

Adler staaft zijn argumenten met voorbeelden uit zijn praktijk die regelmatig tot de verbeelding spreken. Dat maakt het boek verteerbaar voor iedereen. Wees niet bang om eens een woord op te zoeken want het vocabularium is soms wat oubolllig, maar qua inhoud lijkt het alsof pas deze eeuw geschreven werd.

Voor de geïnteresseerden staan er twee samenvattingen in het boek: op de allerlaatste bladzijde en op pagina’s 158 tot 159.

[Ayla Derammelaere · Rating 3 out of 5]

Adler was a student of Freud but went his own way and created the 'individualpsychology'. He doesn't believe in personalitytraits that people are born with and doesn't believe there is hidden trauma that still has it's impact on how someone develops his/her life.

Adler says there are 2 big forces that form a person : the fact that people are social beings and that we live and function in a society + our drive to achieve power and be meaningful in life. Adler tells us that, from the moment that we interact with other people and the world, we create our own lifes-purpose and we develop our personalitytraits to combine the 2 forced to achieve our lifes-purpose.
To me, this sounds a lot like the 2 forces that Freud tells us have an impact on development : eros and thanatos or the power to create (love) and the power to destroy (dead).
Adler also tells us that the only way how we can work on personalitytraits that interfer with us being happy and accomplished, is to find why we used certain behaviour for the first time ever, link that to the behaviour that we still use and by understanding, behaviour can be changed. Again, this sounds a lot like 'trauma' in the subconscience that works through in day-to-day life as said by Freud, but I can be biased.

In the end of the book, Adler lets us know that families are not a good way to raise children and teach them to become healthy adults : parents often have their own problems, they are not psychologists so they don't know how to fix traits,.. teachers are also not ideal but better than parents since they have had schooling to deal with children and be more aware of what impact they have.. I found this last remarks really baffeling..

I was disappointed by the book : I was really excited in reading it and learning a new way of looking at things but that didn't happen : it feels like a lot of what he said was or a rip-off of Freuds theory or a summation of popular opinions or very shallow ideas that still need time to develop. I must say, this is the first time I ever read something by Adler so maybe he has developed his ideas and I just didn't read the newest book.

[Vincent · Rating 5 out of 5]

Wat Adler nu het beste doet is het behoud van bescheidenheid, zowel van zichzelf, zijn vak als zijn werk. Scherp en doorgrond onderbouwd schetst Adler een Nietzscheaans geïnspireerde tekening van de menselijke natuur. Hij toont aan hoe elk gedeelte en dan vooral iemands jeugd invloed heeft op het verdere leven, dus hoe eerdere oorzaken effecten hebben op de menselijke psyche; hiermee neemt Adler, zoals Freud dat ook probeerde, de mystieke mist weg en maakt het geestelijke leven klaar voor wetenschappelijk onderzoek. Het is zijn bescheidenheid die hem onderscheid van Freud en op dezelfde lijn stelt met Jung.