September 1940: de Blitz begint. Maandenlang wordt Londen gebombardeerd. Elke nacht schuilen tienduizenden mensen in de Ondergrondse: ze slapen op de perrons, op stilstaande roltrappen, naast het spoor. Daar, diep onder de grond, leren vier jongeren elkaar kennen.
Quinn is vijftien. Ze is van huis weggelopen met een tas vol juwelen en ze wil de wereld veranderen. Jay is alles kwijt, dus regels kunnen hem gestolen worden. Sebastian is Quinns grote broer, maar ze noemt zijn naam niet. Voor zijn familie bestaat hij niet meer. Ella van veertien vertelt het verhaal. Ze is net een jaar ziek geweest en voelt zich onzichtbaar – maar dan komt de tunnel.
Anna Woltz (b. London, 29 December 1981) is a Dutch writer. She has written twenty-eight books for young readers. Some of her books are adventurous stories for ten-year-olds, others are challenging young adult novels. Her books have been translated into twenty-seven languages (English, German, French, Swedish, Italian, Slovenian, Czech, Slovak, Serbian, Albanian, Croatian, Turkish, Arabic, Polish, Latvian, Lithuanian, Estonian, Norwegian, Danish, Russian, Ukrainian, Hungarian, Bulgarian, Japanese, Chinese, Korean and Taiwanese) and have won many prizes.
Woltz’s books are loved by both children and adults. Children enjoy the exciting, funny and sometimes crazy adventures and the lovable characters. Adults have praised Woltz for her beautiful language, psychological depth and fresh, humorous narrative voice.
Themes that are particularly close to Woltz’s heart are family relationships, growing up and the question all people have to face sooner or later: how am I going to do this – this amazing and complicated thing called life? Quite a few of her books are about young characters who discover their parents are no different from all other human beings: sometimes they make mistakes and sometimes they have no clue what to do. Part of growing up is about accepting this. (Source: https://annawoltz.nl/english/) Instagram: https://www.instagram.com/therealanna...
Hoe doet deze schrijfster dat toch? Dat = je mee trekken in het hoofd van een jonge hoofdpersoon, haar/zijn verhaal je eigen maken dat getuigt van allerlei (historisch) onderzoek en je vervolgens achterlaten met een zucht. 'De tunnel' werd me in de week voor de uitreiking van de Woutertje Pieterse Prijs toegestopt: "Is weer echt goed, lees het nog even." Ik snap wel waarom een van de jeugdige radiopresentatoren tijdens de prijsuitreiking zei dat dit van de genomineerde diens lievelingsboek was. Woltz neemt de lezer serieus in schrijfstijl (dicht op de huid) en gebeurtenissen. Er komt een hoop narigheid in voor, want het boek speelt zich af tijdens de Blitz in Londen. Gedurende acht maanden in 1940 -41 vielen er honderdduizenden bommen en was het gewone leven totaal ontwricht. Besmettelijke ziektes, armoede, verminking, verwoesting, schuilen in de ondergrondse. Daarbij de immateriële onvrijheid in seksualiteit, man-vrouwberoepen, al dan niet vastgelegde sociale toekomst.
Elders op internet las ik twijfels over het denken van Quinn en Sebastian: waren dat niet 21e-eeuwse moderne gedachten verstopt in een historisch jasje? Nee, we denken nu wel dat wij tegenwoordig bijzonder veel bezig zijn met emancipatie, maar uit overgeleverde bronnen uit die tijd blijkt dat er toen ook mensen bestonden die verandering in de man-vrouwverhoudingen en hokjesdenken wilden. Sterker nog: die teleurgesteld waren dat daarin na WOI maar weinig fundamenteel veranderd was. Verder kon ik in 'De tunnel' merken dat er veel onderzoek was gedaan naar historische context. Zinnetjes over bijvoorbeeld de verlaagde snelheid van auto's tijdens de verduistering lijken tussen neus en lippen verteld te worden, maar hiermee wordt het verhaal wel rijker. Ondanks, of misschien dankzij, de korte periode van hevige bombardementen boven Engeland met grote impact, is dit een niet vaak terugkerend beschreven onderwerp. Met de benoemde thema's en uitleg in het verhaal beschouw ik 'De tunnel' als een toegankelijk boek voor beginnende oorlogslezers, dat ook in de onderbouw van de middelbare school gebruikt kan worden. En je raadt het al: niet verboden voor volwassenen.
Voorop. Ik denk dat veel zesdeklassers en jonge pubers dit boek heel erg zullen waarderen. Het leest met vaart, heeft romantiek en drama en dat zijn wel punten die het boek voor veel jonge lezers extra aantrekkelijk maken. Voor die doelgroep zou ik het 4 of 5 sterren geven, naar gelang het type lezer dan.
Voor mijzelf (en de sterren die ik hier geef gaan altijd over de waarde van het boek voor mij persoonlijk) is het 3 sterren. De vaart zorgde dat ik me slecht met de personages verbonden voelde en ik vond ze ook meer jongeren van nu in een jasje van toen, wat mij minder het gevoel gaf een boek te lezen dat zich in het begin van de oorlogsjaren afspeelde. Verder was het me gewoon wat al te glad geschreven, nergens niet voorspelbaar of ergens echt rauw. Alsof er geschreven werd met bepaalde triggers/schrijftrucjes, waardoor ik me als lezer minder serieus genomen voelde en daardoor heel erg de schrijfster zelf op de achtergrond bleef voelen.
'We waren met zijn vieren, maar vaak hadden we net zo goed alleen kunnen zijn.'
Ik heb best wel "genoten" van dit boek. Het leest zeer vlot, enkel denk ik dat het verhaal iets te snel gaat. Je leest dit uit in een rush, maar zo voelt het verhaal op zich ook aan. Ik weet ook niet echt of de personages passen in de wereld van Londen 1940. Ze voelen mij net iets te modern aan of zo. Maar goed, verder is De Tunnel zeker een oké boek.
"We drinken geleende thee, we eten rozijnen die mensen ons gaven omdat ze willen dat ik doorga, en voor het eerst in mijn leven zijn woorden geen vlucht.
Weer een filmisch avontuur van Anna Woltz, met alle vertrouwde ingrediënten uit haar boeken, maar in een nieuwe setting: Londen tijdens de Blitzkrieg in 1940. Luister naar onze bespreking in de 45ste aflevering van De Grote Vriendelijke Podcast, via Spotify, je podcast-app of http://www.degrotevriendelijkepodcast...
Een boek waar je doorheen vliegt en voor jongeren zeker een laagdrempelig boek om te lezen over de blitz. Al voelde het voor mij persoonlijk dat de jongeren iets te modern over kwamen, alsof ze in een willekeurige oorlog zijn neergezet, als je niet zou weten dat het om 1940 zou gaan, zou je ook kunnen denken dat het een oorlog is in een land waar op dit moment oorlog wordt gevoerd. De eerste helft voelde ik een beetje afstand tot het verhaal, maar dat veranderde wel in de tweede helft, dus ik heb er uiteindelijk wel van genoten.
Zoals te verwachten bij zo'n steengoede auteur als Anna Woltz is dit een boek dat onder je huid kruipt. Zo'n boek over de oorlog was er nog niet. Zo'n boek zorgt ervoor dat het verhaal van de oorlog verteld blijft worden, dat nieuwe generaties zich er iets bij voor kunnen stellen, en dat is wat nodig is. Dat het nooit vergeten wordt. Daar draagt Anna Woltz aan bij, en dat dan ook nog eens met haar eigen, unieke manier van schrijven, die je laat leven in iemands anders hoofd. Niets anders dan 5* voor dit pareltje!
Woltz weet precies wat haar publiek wil en biedt ze net een beetje meer en juist dat maakt haar goed. Wat willen ze? Een spannend verhaal, herkenbare personages, een enkel perspectief, een beetje romantiek en een gesloten einde. Allemaal puik vormgegeven in ‘De tunnel’. En wat is dan stiekem dat beetje meer? Quinn die net wat erudieter spreekt, een mooi uitgewerkt kooimotief, de dood die helaas ook onderdeel is van het leven, een beetje geschiedenis, maar vooral een boek dat ook voldoende inkijkjes biedt naar het nu (en dan bedoel ik inderdaad het Corona-nu). Knap!
Prima boek, maar net iets te simpel. Hoofdpersoon is 14 jaar dus dat was soms wat moeilijker om in te leven. Paar jaar geleden had ik het boek waarschijnlijk toffer gevonden. Ook had ik perongeluk de proloog overgeslagen wat het verhaal wel wat beter had gemaakt, haha. Voordeel van de twijfel, dus 3 sterren!
In dit spannende historische verhaal schuilen 4 jongeren in de Londense metro voor nachtelijke bommen. Hun leven zal nooit meer hetzelfde zijn. De stijl is kristalhelder, het vertelritme snel en raak. Ook de achtergrondinfo over hoe het was om in een ijzeren long te liggen als je polio had, is superinteressant. Topper!
,,Сите со векови си дозволуваме да нè ставаат во кафези. Мажите вршат машка работа во машкиот кафез, на жените им е здодевно до солзи во женскиот кафез. Има златен кафез за богатите, беден кафез за сиромашните. Ама има и темна ќелија за секој кој има смелост да посака да живее во свет без кафези."
1940 година. Жителите на Лондон почнуваат да се засолнуваат во подземјето од секојдневните бомбардирања. Река од тела на скалите, ескалаторите и платформите, веднаш до шините. А утрото секој тргнува во свој правец: кој на работа, кој дома да види дали воопшто има дом или некоја бомба ги избришала сите нивни спомени.
По игра на судбината, четворица тинејџери се запознаваат. Квин, Ела, Џеј и Роби. Четири сосема различни животи кои се испреплетија поради војната...
Понекогаш ги бараш книгите, ама понекогаш тие те наоѓаат тебе. Како да му објаснам на луѓето кои не читаат за моментот кога ќе читаш нов автор и веднаш ти се вгнездува во срце? Како да ја опишам возбудата и среќата додека читаш книга која знаеш дека ќе ти се вброи во омилените? Ана Волц ми е најубавото откри��ие за оваа година. Холандска авторка која ги везе зборовите до перфекција.
Има некои книги кои се кратки, ама секоја реченица злато вреди. А верувајте, во оваа книга, иако е малечка, секоја втора ��еченица те погодува во срце. Воодушевена сум од моќта на авторката во толку малку страници да допре до многу важни теми. Има моќна нарација која уште од почетокот те повлекува. Толку моќна што ќе можеш да го мисирнеш чадот во воздувот, да го слушнеш плачот на луѓето кои изгубиле сè и да ја почувствуваш вибрацијата од бомбите.
Ела е паметна, храбра и многу скромна девојка која се соочува со проблеми со ногата. Иако доаѓа од сиромашно семејство, нејзината чиста душа не гледа така на светот. Тоа малку што го имаат за неа значи богатство. Многу ми се допадна нејзиното зрело размислување и поглед кон сè што ја опкружува. Можеби образованието не ѝ е на високо ниво, ама затоа нејзината прекрасна душа се гледа преку нејзините дела и зборови. Многу мил лик!
Нејзин брат е Роби кој е најмал од четворицата. Премило детенце кое животот го натера прерано да порасне. Бидејќи нараторот на целата приказна е Ела, ние ги гледаме сите ликови преку нејзини очи. Па така, на прв поглед Џеј е арогантен и измамник, но откако читателот ќе ја дознае неговата приказна ќе сфати дека и тој е само дете кое е натерано да се снаоѓа само. Ми се допадна неговиот цврст карактер, тоа што секогаш го кажува она што го мисли и не бара валидација од други луѓе. Неговата искината облека и валкани раце не ја отсликуваат неговата душа.
И како ѕвезда во оваа книга ја издвојувам Квин. Па можеби и единствениот уникатен и интересен лик за анализирање кој го имам сретнато во книга! Понекогаш парите знаат да го стават човек во едно заштитно меурче, ама ведмаш штом Квин се соочи со последиците од војната, сфаќа дека тоа меурче е само илузија. И знам што ќе помислите за неа: дека е разгалено детиште кое е растено со златни лажици во уста. И ќе бидете сосема во право. Ама дозволете ми да ви кажам зошто е посебна - не се плаши да се соочи со валканите, грдите и тешките делови од светот. Всушност, таа трага по нив! Не се плаши да ги покори правилата кои во тоа време биле наметнати на жените. Сака да го живее животот со полни гради и по свои правила. Фасцинантен лик, ја обожавам!
Војната е сеприсутна во книгата, ама како да е во заден план. И покрај сите бомбардирања, целата смрт и траумите, меѓу страниците има повеќе живот. Како волјата за живот да е поголема од сите експлозиви.
И покрај тоа што крајот се најавува уште на почетокот, јас воопшто не бев спремна. Моќта на авторката ја увидов кога се почувствував дека губам вистински пријател, смртта ме погоди многу повеќе од што очекував. Толку убаво ги има развиено ликовите и приказната, што ми требаа неколку денови да се вратам во реалниот свет.
Кратка, болна, брутална и емотивно совршена, ,,Тунел" е приказна која никогаш нема да ја заборавите. Од секоја страница извира страдање, болка и трауми, а истовремено и топлина, љубов и хумор. Приказна полна со животни лекции и безвременски ликови. Следната ,,Момчето во пижами на риги". 🤍
In dit nieuwste boek van Anna Woltz volgen we de lotgevallen van Ella, Quinn, Jay, Sebastian en in iets mindere mate van Ella’s jongere broer Robbie, wanneer ze allen noodgedwongen in een tunnel van de ondergrondse moeten schuilen voor de bommen die Londen teisteren tijdens WOII.
De veertienjarige Ella is nog niet lang hersteld van polio en loopt sindsdien mank, wanneer ze tijdens het aanschuiven in de rij voor een slaapplaats in de metro het straatschoffie Jay opmerkt. Wat later komt ze in contact met Quinn, een vijftienjarige lady die haar ouders en woonplaats is ontvlucht om in Londen waar het kan bij te springen. In Londen zoekt Quinn samen met Ella haar broer Sebastian op die ze ervan beschuldigt met de vijand mee te heulen.
Wat zullen deze oorlogsvrienden allemaal beleven? Worden familiegeheimen en -vetes blootgelegd en/of opgelost? Komen zij ongeschonden uit de oorlog? Deze en nog heel wat meer vragen worden tijdens het lezen uitgeklaard!
Van de eerste zin af: “We zijn met zijn drieën nu. We waren met zijn vieren, maar één van ons gaat dood. Dat kun je beter maar weten. Nu al, voordat ik begin.” had Anna Woltz mijn volledige aandacht en uiteindelijk wist ze me toch wel in te pakken met dit boek. Ik werd als het ware in het verhaal gezogen, was geïntrigeerd door wat nog komen moest en had het moeilijk om dit boek af en toe aan de kant te leggen.
Anna Woltz heeft een fijne, heldere, rechttoe-rechtaan en pakkende schrijfstijl. Haar woordkeuze, de beschrijvingen, de metaforen … spreken tot de verbeelding en alles werd heel realistisch in korte zinnen neergeschreven. Ondanks het ‘zware’ onderwerp was er toch geregeld plaats voor wat humor en fijn geestigheid. De personages hebben allemaal hun specifieke rol in het verhaal, werden goed neergezet en vooral de wisselwerking tussen de hoofdrolspelers maken, dragen en verbinden het verhaal.
Anna Woltz laat zien dat jongeren van verschillende komaf als het er echt toe doet, toch in harmonie samen kunnen leven en kunnen samenwerken. Op een niet belerende, maar pakkende manier komt de lezer te weten hoe jongeren in de oorlog moesten zien te overleven en langzaam maar zeker legt ze hun ziel, verlangens, emoties en gedachten een voor een bloot.
Het boek behandelt uiteraard in de eerste plaats een gebeurtenis tijdens WOII, maar daarnaast vond ik ook heel wat onderliggende thema’s zoals: klassenverschil, armoede, honger, analfabetisme, liefde, verliefdheid … subtiel aangebracht en soms tussen de lijnen te vinden. Het verhaal stemt tot nadenken, want ook al hebben wij het nu goed, ergens in de wereld is een oorlog aan de gang waar onschuldige slachtoffers bange jaren vol ontbering tegemoet gaan en/of worden gedood.
Anna Woltz heeft de verhaallijnen mooi in elkaar geregen, maakte dat er steeds net genoeg spanning was en wist het verhaal in een bijzonder spannende ontknoping te laten eindigen. De cover van het boek oogt heel erg mooi: een tunnel met licht aan het einde en een meisje dat aanstalten maakt een donkere tunnel in te lopen.
Voor het mooie, aangrijpende en pakkende verhaal, voor de fijne beschrijvingen en voor de leuke schrijfstijl waardeer ik dit boek heel erg graag met vijf sterren.
Foxiesreadingplace op vakantie : boek nummer 5 : De tunnel van Anna Woltz. Wat heb ik terug genoten van deze schitterende hardcover. Geen seconde kon ik dit boek eventjes naast me leggen. (Sorry dus dan ook voor mijn associaal gedrag. ) Maar het boek is geschreven om de ene pagina na de andere te gaan verkennen en je in die tijd van de geschiedenis te gaan verdiepen. Een verhaal naast vele oorlogsverhalen, die geschreven is om niet te vergeten. Er is nog geen enkele verhaal van Anna Woltz die me niet heeft weten te bekoren. Die me niet in zijn macht had tot op de laatste bladzijde en ook erna nog bleef ronddwalen in mijn gedachten.
Londen, september 1940 . De verhalen van Quinn, Jay, Ella en Sebastiaan krijgen in de tunnels van de metro een diepere betekenis. De plaats waar ze moeten schuilen voor de bommen, wordt ook de plaats waar ze elkaar beter leren kennen, waar ze elkaar leren te begrijpen. De plaats waar iedereen hoopt veilig te zijn. De plaats waar iederen zijn plekje hoopt te vinden.
“Als je bij de laatste bladzijden de armen rond je middel voelt, een krop in de keel krijgt. Ogen die vochtig worden en een traan voelt vloeien langs je wang. Dan weet je Anna did it again!
'There are three of us now. At first we were four, but one of us will die. It's better you know this before we begin.'
It's an arresting opening, but probably an ending you could predict for a story set during the Blitz. Fourteen-year-old Ella walks with a limp due to polio, sixteen-year-old Jack is a grifter who will do anything to make some extra money for his younger brothers and sisters, fifteen-year-old Quinn is a Mitford-style aristocrat who has run away from home to join the war effort in London, and her older brother Sebastian is a university student who was kicked out for not conforming to societal norms. Ella is the narrator and aspiring author who documents her process of recovering from the trauma of her treatment in an iron lung, coming to terms with her disability and choosing to live outside the box the world has tried to put her in.
There is a lot of really rich and fascinating background texture of London during the Blitz and the treatment of polio, but the champions of the story are the characters. Quinn is vivid and bold, Jack is charming and defiant, Sebastian is wry, and Ella is wonderfully stubborn and brave. It's a cast of characters worthy of 'I Capture the Castle' and a similarly engaging coming-of-age story, full of heart and humour.
The cover design makes this look like a middle-grade story but it is more suitable for a teen/YA audience - there is a little innuendo and some kissing but nothing too explicit for younger teens.
Wiederum ein einfach toller Roman von Anna Woltz. Ich habe Haifischzähne schon geliebt und auch dieses Buch ist klasse. Die Geschichte spielt in London während den ersten Jahren des Zweiten Weltkrieg, die Stadt wird Nacht für Nacht zerbombt. Ella, die gerade von einer Polioerkrankung geheilt ist, und ihre Familie ziehen deswegen jeden Abend in die U-Bahnstation, die als Schutzkeller dient. Dort lernt sie Jay, ein Junge, der Schlafplätze in der Station verkauft, für das Ella ihn verabscheut. Dennoch - sie ist schließlich ein Mädchen in der Pubertät - fühlt sie sich von ihm angezogen. Und wenn sie Jay besser kennenlernt, stellt sich auch heraus, dass ihr anfängliches Urteil vielleicht zu schnell gezogen war. Sie lernt auch Quinn kennen, ein Mädchen aus gutem Hause, das etwas gutes für die Leidtragenden des Krieges machen will. Die Welt der Armen ist aber völlig neu für sie. Das Buch zieht einen mit in eine Achterbahn von Gefühlen: Angst und Hoffnung, Liebe und Trauer. Ich war nicht honderprozentig überzeugt von der Sprecherin, dies hat aber meine Meinung zum Buch nicht beeinflusst.
Een boek over WOII dat ik kon smaken. Leuke invalshoek, fijne personages, leuke schrijfstijl en meeslepend verhaal. Minpunt voor mij: heel wat dingen werden in het Engels aangeduid maar the Underground werd vertaald... Voor de rest erg genoten!
Het lijkt er ineens op dat ik tegen allerlei boeken over de WOII loop, maar dan vanuit Engels perspectief. De oorlog die mijn leven redde, Ons kasteel aan zee, en nu De tunnel. Zoals Altijd weet Anna Woltz me te pakken en mee te nemen in haar verhaal, haar personen en haar kijk op het leven. Tegelijkertijd leer ik weer iets over een stukje geschiedenis en over polio en de werking van de ijzeren long. Ik blijf erbij, het lezen van jeugdboeken is alles behalve tijdverspilling! Voor alle fans van Anna Woltz en jongeren vanaf 12 jaar.
Potverdikkie. Ik was al fan van Anna Woltz, maar met De tunnel laat ze zien dat ze samen met Erna Sassen de onbetwiste youngadultkoningin van de Nederlandse letterkunde is. Wat een prachtig verhaal over De Londense Blitz in 1940 en vier tieners die dit meemaken. Over kooien waarin we leven, over vriendschap en over woorden vinden voor dat wat mooi en heel lelijk is. In dat laatste is Woltz echt een ongekend talent.
Een bijzonder visueel en vlot lezend verhaal, dat net als "Mijn bijzonder rare Week met Tess" geschreven lijkt om verfilmd te worden. Vorig jaar kreeg ik deze jeugdfilm voorgeschoteld op het FilmFest Gent, dit jaar kreeg ik jongste roman van Anna Woltz in mijn handen geduwd van de leraar van mijn oudste zoon. Een meeslepende en spannende lectuur.
Als ik zo zelf die omslag zit te lezen, dan ben ik blij dat ik het boek heb gelezen zonder de omslag te lezen, want deze geeft naar mijn mening niet goed weer wat je kan verwachten. De omschrijving is nogal kort door de bocht, al klopt alles wat er staat wel. Het is gewoon totaal niet aantrekkelijk om deze omslag te lezen. Dus ik ben erg blij dat ik dit boek las omdat de samenlezenwe-club dat deed, anders had ik hem waarschijnlijk nooit uit mezelf opgepakt.
eens in de zoveel tijd moet ik een boek oppakken dat echt wat los maakt. Niet teveel, want dan denk ik dat ik niet meer hou van lezen, dan denk ik ook dat ik niet meer hou van het lezen (Wat al vaak genoeg zo is), maar soms, heel soms, moet je je laten raken door een verhaal. En eerlijk is eerlijk, 'De tunnel' is zo'n verhaal. Ik lees niet vaak boeken over de oorlog, maar dat zou ik wel vaker moeten doen. De laatste keer was in 2023, toen ik 'Een ster erbij' van Elena Mora las, ook zo'n boek dat je echt raakt.
Wat ik je kan vertellen over 'De tunnel'? Dat het geschreven is vanuit Ella, een veertien-jarig meisje, en dat je het boek leest in de eerste persoonsvorm. Dat maakt dat het boek extra dichtbij komt. Ella leeft in de oorlog. Een oorlog die haar leven, maar ook dat van iedereen om haar heen veranderde. Ella woont in Londen, en Londen wordt dagelijks gebombardeerd door Hitler. Dit heette ook wel The Blitz. 8 maanden lang schuilden bewoners van londen in schuilkelders of ondergronds om zichzelf te beschermen tegen de bommen. Duizenden mensen kwamen om, huizen lagen plat, levens lagen plat. Van rijk tot arm, van platteland tot stad, iedereen kreeg te maken met de oorlog. En Ella, die arm is, ziek is, mank is, voelt zich vastzitten in een kooi. Het voelt alsof ze geen kant op kan. Tot je Quinn, Sebastian en Jay ontmoet, die allemaal een andere achtergrond hebben. De eens straatarm en op het randje van crimineel, de ander de dochter van een graaf en dus rijk en welbespraakt. Ze laten Ella zien dat ze meer is dan haar ziekte en haar manke been. Dat ze, ondanks haar mankementen, mag dromen en, bovenal, haar eigen keuzes mag en kan maken.
Dit is geen verhaal waarvan je heel erg vrolijk wordt. Het is geen verhaal waarbij je plat gaat van het lachen of je graag wil voorstellen hoe het in het echt is omdat het zo magisch is. Maar wat is het dan wel? Het is een verhaal om ons te herinneren aan wat is geweest. Een verhaal dat in ons verleden ligt, maar dat we nooit meer mogen vergeten. Het is een verhaal waarbij mensen met de grootste verschillende in bepaalde situaties toch allemaal hetzelfde blijken te zijn, namelijk mensen. Mensen van vlees en bloed. Mensen met dromen. Mensen met angsten. Mensen met liefde. En hoever je ook uit elkaar lijkt te staan, in bizarre situaties zoals een oorlog en verplicht schuilen in een tunnel, komt je toch bij elkaar.
Ik heb gelachen tijdens het lezen, de momentjes van humor, de grapjes, de schaamte die je soms voelt, maken het verhaal leesbaar en te doen, maken het iets minder zwaar. Dit boek laat een stukje realiteit zien van toen. En dat is ontzettend belangrijk. Verhalen zoals dit moeten verteld blijven worden. Ik ben geraakt door Ella, Quinn, Jay, Robbie en Sebastian. Door de situaties waarin ze terecht komen, maar ook door hun vermogen om zich aan te passen in een wereld die onbegaanbaar lijkt. Het leven gaat door, ook tijdens de oorlog.
"Ik mag denken wat ik wil, ik mag schrijven wat ik wil, ik mag voelen wat ik wil. Niemand kan tralies in mijn hoofd zetten. Dat is niet alles, maar misschien is het genoeg."
Het voelde als een eer om de karakters te leren kennen en dit verhaal te mogen lezen. En het einde was bijzonder heftig, maar uiteindelijk ook bijzonder mooi. Het voelt alsof het af is, wat betekent dat het voor mij ook voelt alsof ik de emoties die ik erbij voelde ook af kan sluiten. Ik heb geen andere woorden voor dit boek dan: Geweldig, Mooi en Herkenbaar.
'Nooit van mijn leven zal ik deze tunnel in durven. Niet na die andere tunnel.'
Als Ella deze woorden denkt, staat ze ontdaan wankelend op een perron in de Ondergrondse. Voor weer een nacht schuilen voor bommen in het Londen van 1940. Jay en Quinn heeft ze inmiddels leren kennen, beiden ook een verhaal met zich meeslepend. Totaal verschillende sociale klassen - de kooien - komen samen. In woorden, in geld, omgang en alledrie jonger dan 18 jaar. Ze ontdekken een andere wereld en zichzelf; gevoelens en ontwikkeling ook in een wereld vol armoede en ellende van een oorlog.
Als een duidelijk aanwezig zoemen, steeds harder wordend brommen en plots knallend als een Messerschmitt tijdens de Blitz wordt een verhaal verteld over de 14-jarige Ella die polio heeft gehad, een tunnel - de ijzeren long - heeft overleefd. Nu brengt ze vele nachten door met Jay en Quinn en haar aandoenlijke broertje Robbie in de Tunnel, een onafgemaakt deel van de ondergrondse. Wachtend tot het 'all clear' wordt omgeroepen en de dag 'boven' gewoon weer begint. Welk huis zal getroffen zijn? Waar was er brand? In welke familie is nu een gat? Niet iedereen is 's nachts veilig, nachtwakers en hulpdiensten blijven actief in de blackout.
Er zijn verschillende onderwerpen in weinig woorden knap verweven in een verhaal voor 13+, hele VO en ouder. De goede lezer zal meer lagen ontdekken. De laag over bijv. broer Sebastian, waarom hij hoopt dat niet het Londen van voor 1940 zal terugkeren. Emancipatie, laaggeletterdheid, gezondheidszorg, gelijke kansen voor mindervaliden, politieke kopstukken worden naast het evacueren naar het platteland, een X of een T of de Zeppelin aangeduid. Enige historische context is handig. Een woordenlijst is vaak van toegevoegde waarde, doch na een schuingedrukt wordt er op subtiele wijze uitleg gegeven. De kunst van goed kunnen schrijven.
Een boek dat niet in een paar woorden is te vatten, een boek waarin je zelf de verhaallijn over deze jonge mensen met al hun onzekerheden, angsten, eigenheden, verdriet, vriendschap en liefde mag ontdekken. Als je daarna ooit in Regent Park loopt op weg naar de Londen Zoo, denk je vast aan het ene moment waar binnen no time een gat wordt geslagen naast Jay en Ella of liever aan Robbie die zijn verjaardag bij de aapjes wil vieren. Of bij de afkorting uxb aan de in woorden meer wereldse Quinn. En vooral hoop je dat Sebastian zichzelf heeft mogen zijn in een wereld zonder kooien. Boeken geven ruimte aan gedachten in verhalen. Zou Ella haar droom waar hebben gemaakt? Ze weet nu dat ze kán kiezen. En de stoere, warme Jay? 'Voor het eerst begrijp ik iets van soldaten. Waarom kerngezonde mannen bereid zijn de oorlog in te gaan. Niet omdat ze zo graag dood willen. Maar omdat ze willen voelen dat ze leven.' En dit: 'Ik voel dat er ver weg in mijn hersens nog hoekjes zijn die denken... Ik wil dat die hoekjes blijven.' En zoveel meer. Aanrader.
Zoveel als details ogende woorden die het beeld totaal maken, je loopt door Londen mee, je ervaart het. De foto's in een instagrampost van Anna Woltz zijn bijzonder en van toegevoegde waarde.
Jay misbruikt de nood om geld the verdienen en te stelen. Hij doet gemeen als andere mensen over hun traumatische belevenissen vertellen. De hoofdpersoon (sorry namen zijn niet mijn sterkste punt) wil maar met iedereen zoenen en is maar al te blij om al Jay's fouten te vergeven want hij is zo zielig. Het rijke meisje doet alsof de oorlog een spel is terwijl er mensen verschrikkelijk lijden en doet alsnog aso tegen haar broer ook als het niet (meer) redelijk is. Hey kleine broertje wordt letterlijk boos dat hij geen schuilplaatsen mag verkopen.
Daarbij kwam ook nog dat Anna Woltz weer typerend veel grof en lomp taalgebruik erin voegt. Het is echt niet zo ontzettend stoer om mannen "piemels" te noemen. Het is eerder vrij dom en irritant. Dit soort stomp gedrag heb ik al eerder bij Woltz gezien, dus ik lees haar niet meer.
De volgende keer dat ik in Londen ben kijk ik toch weer anders naar die eindeloze metro-gangenstelsels. Dit is een prachtig (jeugd) leesboek en tegelijkertijd een goede historische les. En dat zijn toch wel m'n favorieten 🤩 en fijne schrijfstijl ook!