Jump to ratings and reviews
Rate this book

100 Triệu Năm Thực Phẩm

Rate this book
GIỚI THIỆU SÁCH:
Thể loại: Lịch sử/ Phi hư cấu/ Dinh dưỡng/ Thực phẩm/ Sức khỏe

Một nhà nhân chủng học sẽ phân tích thực phẩm và dinh dưỡng như thế nào khi đặt nó trong quá trình tiến hóa của loài người? Điểm chung giữa các vấn đề về sức khỏe từ phương Tây đến phương Đông là gì? Tật cận thị có phải do mắt phải hoạt động tinh quá nhiều, còn các bệnh dị ứng là do vấn đề vệ sinh và diệt khuẩn như từ trước đến nay chúng ta vẫn nghĩ? Chế độ ăn ít chất béo và ít thịt dẫn tới giảm bệnh tim hay những can thiệp vào lối sống như tập luyện, giảm căng thẳng, ngừng hút thuốc và trị liệu nhóm mới là chìa khóa thật sự? Những câu hỏi đó sẽ được giải đáp trong cuốn sách bạn đang cầm trên tay. Hãy cùng xem xét những thực phẩm mà tổ tiên con người đã ăn từ xa xưa đến ngày nay, từ côn trùng, trái cây đến thịt cá, tinh bột, sữa... trong mối quan hệ với sự tiến hóa và sức khỏe của con người, từ đó rút ra những lời khuyên để về lối sống và chế độ ăn để cải thiện sức khỏe cho bản thân.

TRUYỀN THÔNG ĐÁNH GIÁ:
“Cuốn sách giải trí “ngon lành” này sẽ giúp bạn tận hưởng việc ăn uống, tận hưởng việc suy nghĩ về đồ ăn thức uống và có một cuộc sống lành mạnh.” - Jared Diamond, người nhận giải Pulitzer, tác giả sách bán chạy theo bình chọn của New York Times với cuốn 'Súng, vi trùng và thép'.

“Tính chất rộng lớn, phóng khoáng và tham vọng của cuốn sách này khiến nó trở nên gần gũi và hấp dẫn.” - Mark Kurlansky, tác giả cuốn 'Muối và cá tuyết'.

GIỚI THIỆU TÁC GIẢ:
Stenphen Le hiện là giáo sư thỉnh giảng tại Khoa Sinh học, Đại học Ottawa. Năm 2010, anh nhận bằng tiến sĩ về Nhân chủng học sinh học của Đại học California, Los Angeles.

340 pages, Paperback

Published April 25, 2020

8 people are currently reading
27 people want to read

About the author

Stephen Le

3 books23 followers
Stephen Le is currently a Visiting Professor in the Department of Biology at the University of Ottawa. He received a Ph.D. in Biological Anthropology from the University of California, Los Angeles in 2010 where he was a recipient of a UCLA Chancellor's Fellowship and a National Science Foundation grant for his fieldwork in Vietnam.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
2 (7%)
4 stars
15 (53%)
3 stars
10 (35%)
2 stars
1 (3%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 5 of 5 reviews
Profile Image for Dang Minh Ngoc.
914 reviews42 followers
August 7, 2025
100 Triệu Năm Thực Phẩm by Stephen Le

Giới thiệu nội dung

100 Triệu Năm Thực Phẩm là cuốn sách thú vị về chuyện ăn uống: đưa độc giả quay ngược thời gian để khám phá lịch sử dinh dưỡng của con người từ khởi thủy đến hiện đại, từ đó mang đến những lời khuyên hữu ích về chế độ ăn uống và tập luyện sức khỏe.

Stephen Le là giáo sư thỉnh giảng tại khoa Sinh học của
Đại học Ottawa (Canada). Năm 2010, anh nhận bằng tiến sĩ về nhân chủng học sinh học tại Đại học California
(Hoa Kỳ).

Tổng quan

Hiện nay, các căn bệnh liên quan đến chế độ dinh dưỡng ngày càng phổ biến trong cộng đồng. Số lượng bệnh nhân mắc các bệnh tiểu đường tuýp 2, béo phì, dị ứng thực phẩm (chưa kể là ung thư) đang ngày càng gia tăng thấy rõ. Chuyện gì đang xảy ra đối với chế độ ăn uống hằng ngày của chúng ta? Nên ăn uống thế nào để cải thiện sức khỏe của người thân và chính mình? Có lẽ ta không biết, nhưng chế độ dinh dưỡng của tổ tiên có thể cung cấp một vài đáp án cho những câu trả lời.

Bằng cách truy nguyên về quá khứ, đến tận thời kỳ xa xưa nhất của tổ tiên loài người cách đây 100 triệu năm, kết hợp cùng những nghiên cứu tóm tắt về sinh học, về thực phẩm, 100 Triệu Năm Thực Phẩm của Stephen Le đã khắc họa gần như trọn vẹn lịch sử thực phẩm và dẫn dắt độc giả đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, thậm chí đánh động vào niềm tin bấy lâu về chế độ thực phẩm của chính họ.

Nội ding thứ nhất: Những hiếu biết bất ngờ về thực phẩm thay thế thịt.

Ở nhiều nơi trên thế giới - nơi mà thịt đỏ là một thực phẩm rất khó tìm, người dân địa phương buộc phải chọn cá là nguồn thực phẩm thay thế, bởi vì cá bổ dưỡng và dễ săn bắt. Đây là sự lựa chọn thông minh bởi những con cá tươi roi rói chứa đầy axit béo Omega-3 và vitamin D chính là dưỡng chất quan trọng cho xương của con người. Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng chọn cá làm thực phẩm.

Vấn đề này không đơn thuần chỉ vì cá khó ăn do chứa những chiếc xương găm khó chịu trong cơ thể, mà còn vì nét văn hóá bản địa.
Một số nền văn hóa xem cá là loài vật thiêng, trong khi một số khác, như với người da đỏ Apache, lại xem cá là loài vật ô uế.

Bên cạnh cá, loại thực phẩm quan trọng có khả năng thay thế thịt đỏ chính là sữa động vật, vốn được tổ tiên ta sử dụng cách đây 8.000 năm. Các quốc gia Bắc u là một trong những nơi đầu tiên sử dụng sữa động vật trong bữa ăn gia đình. Nguồn thực phẩm này giàu canxi và có thể bổ sung vô vàn chất dinh dưỡng khác cho con người. Suốt một thời gian dài, hầu hết mọi người đều cho rằng sữa động vật rất giàu dưỡng chất. Thế nhưng hóá ra, nó không hoàn toàn tốt cho sức khỏe. Các số liệu thống kê giữa việc tiêu thụ sữa động vật với sự tăng trưởng chiều cao ở trẻ em cho thấy:
tiêu thụ quá nhiều sữa có thể khiến xương giòn và dễ gãy hơn. Công dân ở các quốc gia thuộc nhóm có chiều cao trên mức trung bình của thế giới có tỷ lệ gãy xương hông cao hơn rất nhiều so với nhóm quốc gia còn lại. Trong khi đó, người dân đến từ các vùng có lượng tiêu thụ sữa động vật ít hơn lại có thể hấp thụ canxi nhiều hơn. Điều này đồng nghĩa với việc nếu một người đàn ông châu Phi uống nhiều sữa, nồng độ canxi trong máu của anh ta có thể tăng đến mức nguy hiểm. Theo nhiều nhà nghiên cứu, nồng độ canxi trong máu cao cũng có khả năng dẫn đến ung thư tuyến tiền liệt.
Ngày nay, chế độ dinh dưỡng với các loại thực phẩm thay thế thịt đang rất thịnh hành trong cộng đồng. Tuy nhiên, như những gì Stephen Le phản ánh, không phải tất cả thực phẩm thay thế thịt đều tốt cho sức khỏe. Bởi vì, mức độ ảnh hưởng tích cực của chúng phần lớn phụ thuộc vào thể chất của mỗi người.

Nội dung thứ 2: Thay đổi trong ăn uống và lối sống có thể gây ra mầm bệnh mới.

Cơ thể con người có khả năng thích nghi đáng kinh ngạc, và chúng ta có thể thích nghi với những thay đổi lớn trong chế độ ăn uống hằng ngày. Nhưng sự thích nghi này sẽ phải mất nhiều thời gian, thậm chí lên đến mấy thế hệ. Sự chậm chạp đó có thể gây ra những thách thức cho con người khi mà việc chế biến thức ăn bắt đầu trở thành tiêu chuẩn chung
của xã hội. Con người chưa kịp thích nghi với sự thay đổi trong chế độ dinh dưỡng thì đã phải đối mặt với những mầm bệnh mới.
Trong giai đoạn nửa sau thế kỷ 19, căn bệnh đáng sợ có tên "beriberi" đã xuất hiện ở nhóm người giàu thuộc khu vực Đông Á và Đông Nam Á. Khi mắc bệnh, các bệnh nhân đều gặp phải vấn đề về tim và hệ vận động, thậm chí một số người còn bị rối loạn tâm thần. Giới y khoa đã tìm ra nguyên nhân gây bệnh, đó là do thiếu hụt trầm trọng vitamin B1. Các bệnh nhân với xuất thân giàu có thường chỉ chọn mua gạo cao cấp đã được xát trắng, gần như bị loại bỏ hết vitamin B1.
Hay vào những năm 1900, "pellagra" chỉ bùng phát ở những khu vực đói nghèo ở châu Mỹ Latinh. Theo nghiên cứu, những người mắc bệnh này đều có điểm chung là đã hoặc đang dùng sản phẩm làm từ ngô xay công nghiệp, vốn có hàm lượng vitamin B3 rất thấp so với ngô tươi. Triệu chứng của căn bệnh này rất đáng sợ: bệnh nhân có khả năng bị suy nhược thần kinh, nổi ban đỏ và thậm chí mất trí nhớ.
Rõ ràng có vấn đề với thực phẩm đã chế biến, nhưng đó không phải là vấn đề duy nhất.
Những thay đổi về lối sống cũng có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe. Ví dụ như việc ngày nay người dân châu Á rất hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Họ thích dành thời gian để ở trong nhà hay nơi có mái che. Và kết quả là họ không tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời nên bị thiếu vitamin D. Điều này dẫn đến tình trạng dị ứng ở người tăng lên. Bởi vì phụ nữ có lượng vitamin D thấp khi mang thai sẽ có xu hướng sinh ra những đứa bé dễ bị dị ứng.

Nếu bạn nghi ngờ giả thuyết này, hãy thử xem xét giả thuyết về vệ sinh. Người ta cho rằng trẻ con ngày nay dễ bị dị ứng và hen suyễn vì chúng lớn lên trong một môi trường quá sạch sẽ. Giả thuyết này cho rằng, hệ thống miễn dịch của trẻ cần tiếp xúc với một số vi trùng để học cách phân biệt giữa protein vô hại và vi khuẩn chết người, nhằm chống lại sự lây nhiễm mà vẫn không gây hại cho cơ thể.

Nội dung thứ 3: Tăng vài cân không phải là điều gì quá tệ.
Bạn có biết rằng một người Nhật trung bình ăn ít hơn 300 calo so với một người Mỹ hay không? Nghe có vẻ lành mạnh, nhưng chúng ta có nên noi theo? Thực tế, việc hạn chế lượng calo hấp thụ sẽ có cả mặt lợi và hại. Ví dụ, người Nhật sống lâu hơn người Mỹ, nhưng đó không phải là bằng chứng để khẳng định cách sống của họ là tốt hơn. Ăn quá ít calo có thể khiến cho não của bạn thiếu năng lượng và dễ dẫn đến sự mất tập trung. Và nếu cơ thể tiêu thụ quá ít protein trong một khoảng thời gian, các cơ bắp sẽ yếu dần đi. Vì vậy, đây là vấn đề có tính chất đánh đổi. Chẳng hạn, rất nhiều loài động vật khi trải qua thời kỳ thiếu nguồn thức ăn sẽ giảm hoạt động của các chức năng không cần thiết của cơ thể, ví dụ như sinh sản. Điều tương tự cũng xảy ra đối với con người. Bằng chứng là khi phụ nữ ăn ít calo hơn, họ sẽ sống lâu hơn, nhưng bù lại họ kém đầy đặn và dễ cáu kỉnh hơn.
Ngay cả khi bạn thừa cân, việc đếm từng đơn vị calo hấp thụ cũng không hắn là ý kiến hay.
Mối liên hệ giữa cân nặng và lượng calo nạp vào thực ra không chặt chẽ như bạn nghĩ.
Không phải tất cả khác biệt về trọng lượng cơ thể đều do lượng calo tiêu thụ và việc tập thể dục. Thật vô ích nếu chỉ chú ý đến tổng lượng calo bạn tiêu thụ mà không cân nhắc chúng đến từ loại thực phẩm nào. Nếu tất cả lượng calo bạn có đều đến từ đồ ăn nhanh và nước ngọt thì việc bạn tiêu thụ ít hay nhiều đã không còn quan trọng!
Và trên thực tế, những người nặng hơn vài cân so với mức trung bình hay những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) trong khoảng 25 đến 30 có khả năng sống lâu hơn so với người có trọng lượng bình thường. Điều này có thể là do cơ thể họ có nhiều chất béo hơn, giúp họ được bảo vệ khỏi các chất độc và sẽ có nhiều năng lượng hơn để bù đắp cho trọng lượng bị sụt khi bị bệnh nặng.

Bằng cách đi theo con đường của quá trình tiến hóa, Stephen Le đã cho chúng ta thấy sự thay đổi đáng kể chế độ dinh dưỡng của con người trong suốt hàng triệu năm qua. Từ đó độc giả dễ dàng nhận ra chế độ dinh dưỡng mà mình đang áp dụng trên thực tế đã có gốc rễ từ tổ tiên cách ta mấy mươi thế kỷ. Dù những chế độ ăn uống mà quyển sách đề xuất chưa chắc phù hợp với tất cả, nhưng bộ khung quy tắc và hướng dẫn chung có thể mang đến cho bạn sự cải thiện nhất định về sức khỏe thể chất cũng như niềm hạnh phúc ở khía cạnh tinh thần.


04.08.2025
N
Profile Image for Thư Trần.
72 reviews8 followers
January 23, 2022
Sách được viết bởi một nhà khoa học nên cũng có sự phân chia logic nhất định, với nhiều tài liệu tham khảo được liệt kê phía sau sách. Dù là tác giả có kể về những trải nghiệm của bản thân, những câu chuyện của người này người kia hơi nhiều, mình k thích lắm, nhưng nghĩ lại, đây có thể là cách để tiếp cận độc giả phổ thông tốt hơn chăng? Chứ cứ nhảy vào vấn đề chuyên môn thì nó lại hàn lâm và khô khan quá.

Sách cung cấp những thông tin rất thú vị giữa thực phẩm, chế độ ăn, chế độ sống và sự liên quan tới sức khỏe nói chung cũng như hệ miễn dịch nói riêng. Nó làm lung lay những thứ truyền miệng về chuyện ăn uống mà trước đây mình từng biết, như là phải giảm thịt, giảm mỡ, ăn ít carbohydrate, v...v... Trước đây mình k tin nhiều lắm những lời nói xấu về GMO, well, vì dù sao cũng học CNSH, cũng thấy những lời nói xấu đó có cơ sở gì đâu, chỉ như đồn thổi. Rồi thì phong trào ăn đồ hữu cơ nữa. Mà đọc sách xong thì cũng có cái nhìn hơi khác đi. Dù những tiêu cực về GMO vẫn chỉ là quan sát, cần những nghiên cứu dài hạn hơn, nhưng nó cũng khiến mình thấy cần phải lật lại vấn đề để xem xét lại.

Cuối cùng, có phần tóm ý lại, rốt cuộc cần chú ý gì sau những đi sâu dài dòng cả trăm trang sách trước đó :D. Thật đúng thứ mình cần.

Nói chung cũng là một cuốn sách thú vị về dinh dưỡng và sức khỏe ^^.
Profile Image for Kitty Pho Mai.
125 reviews28 followers
August 25, 2025
bản dịch hơi chán, đọc vui vui đi qua những khía cạnh của thực phẩm như trái cây, sữa tươi, côn trùng, calo, thịt, vi khuẩn.... rồi tổng kết lại với hướng dẫn ăn uống tựu chung lại là cần ăn thực phẩm sạch và tập luyện đều đặn, còn lại để cơ thể lo.
Profile Image for HƯƠNG TRANG.
25 reviews
March 21, 2024
Một trong khoảng 3 quyển của tác giả người Việt/gốc Việt mà mình thấy hay!
Profile Image for Lãnh Cơ.
1 review5 followers
June 8, 2025
Thông tin, kiến thức mang tính dàn trải nhưng dịch thuật quá tệ.
Displaying 1 - 5 of 5 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.