Ode aan de verliezer - Levenslessen uit Bijbelverhalen over hoop, twijfel en succes

by Alain Verheij

Hoe moet ik leven? Hoe houd ik hoop? Waar vind ik vrijheid? Het zijn vragen van nu, maar ze zijn niet nieuw. De Bijbel staat al vol verhalen waarin zulke levensvragen onderzocht worden, betoogt Alain Verheij. Zijn hervertelling – vol vaart, met humor, empathie en bravoure – begint bij de eerste twee Bijbelse broers: Kaïn en Abel. De eerste is sterk, succesvol, zelfredzaam en assertief. De tweede weet zich helemaal niet te redden. Toch maken de Bijbelschrijvers juist van hem, en van de Abels die na hem kwamen, een held.

Het is een van de belangrijkste lessen die de Bijbel ons leert: Zie en hoor de Abels, wees niet bang om er soms een te zijn. Heel wonden als de Samaritaan, heb je naasten lief en zelfs je vijanden, heb de moed van Debora en het rechtvaardigheidsgevoel van Mozes. Verheij laat zien dat Bijbelverhalen ons aansporen om oog te hebben voor het kwestbare: in de wereld, in anderen en in jezelf

Genres: Theology, Christianity

263 pages, Paperback

Published November 10, 2020

About the author

Theologian

Reviews

[Alain Verheij]

who dis? (10 november 2020)

[Maartje De Groot · Rating 4 out of 5]

Theoloog en schrijver Alain Verheij gebruikt in Ode aan de verliezer de Bijbel om moderne problemen te bespreken. Hij laat met dit boek zien dat de Bijbel nog steeds actueel is.

Hij begint zijn boek met het verhaal van Kaïn en Abel. De broers zijn heel verschillend. Waar Kaïn steeds op zoek is naar meer en beter, is Abel contemplatief en de underdog. Als de broers allebei een offer brengen, accepteert God het offer van Abel, maar niet dat van Kaïn. Dit 'kiezen voor de verliezer' staat ook centraal in de volgende hoofdstukken waarin verschillende Bijbelverhalen worden uitgelegd.
Alain Verheij pleit zo voor heersers die zichzelf niet op een voetstuk plaatsen, voor de #metoo beweging die vrouwen meer stem wil geven, voor het opkomen voor de zwakkeren in de samenleving, voor samenleven in de breedste zin van het woord.

'Als de Bijbel over onze tijd zou gaan, trof je er geen lofzang aan op alle elektronica die we uitvonden, of de weelde van onze kledingmerken, of het feit dat we All you can eat-restaurants hadden. Dat zijn allemaal tekenen van inventiviteit en rijkdom. De Bijbel zou liever de moderne slaaf documenteren die deze mooie producten in een mijn of sweatshop moet fabriceren. Of het dier dat een kort en verschrikkelijk leven in de bio-industrie leidt voordat het op mijn bord belandt. Niet de Braziliaanse voetballer die miljonair werd, maar zijn vriend van vroeger die achterbleef in de achterstandswijk. De bossen die we kapten voor onze landbouwgrond, de gassen die we uitstootten voor onze massaproductie, de concurrenten die we achter ons lieten in een meedogenloze strijd.'

Ode aan de verliezer is een prettig leesbaar boek dat je laat nadenken over oude en nieuwe verhalen en over jouw rol in het geheel. Ben je meer een Abel, of toch meer een Kaïn? Hoe zou Mozes de wereld leiden? En wat leert Jezus ons over liefde voor de medemens?
Ik denk dat het boek mooie inzichten geeft en daardoor geschikt is voor mensen die de Bijbel al kennen, maar ook voor mensen die niet direct iets met religie hebben.

[Manon · Rating 5 out of 5]

Prachtig en inspirerend!

[Leo · Rating 5 out of 5]

Dit boek heeft veel bijbelverhalen leven en context ingeblazen waar ik wat mee kan op een zeer pakkende wijze waardoor ik dit boek snel heb uitgelezen. Alain is een type theoloog waardoor ik als vroeg-afgehaakte katholiek doorkrijg dat er meer betekenisvolle humane en soms zelfs voor deze tijd morele betekenis schuil gaat in de verhalen uit de bijbel dan ik dacht.

[Enid Osendarp · Rating 5 out of 5]

Zeer toegankelijk en fijn geschreven boek over bijbelverhalen, of je nou Christen bent of niet, een aanrader!

[Floris Jan · Rating 5 out of 5]

Dit boek is echt een aanrader!

Ik heb genoten en ben geraakt door de zoektocht naar Kaïn en Abel in de geschiedenis van de Bijbel. Zeker de manier waarin Oud Testamentische verhalen worden toegelicht zonder nuance en daarna worden geconcretiseerd in de moderne tijd is echt treffend.

Ook Jezus als Christus in dit motief was vernieuwend. Hierbij een passage over de veroordeling van Pilatus uit het boek:

‘Jezus zet twee werelden tegenover elkaar. De wereld waar degene met de grootste kracht op de troon mag zitten. En die van Abel, waarin begrippen als vrijheid, succes, recht en schoonheid radicaal anders gedefinieerd worden. Dat laatste is het rijk waar ik hoor, zegt Jezus tegen de Romein, die met zijn handen in het haar zit van onbegrip, onmacht en radeloosheid.’

[Babiche · Rating 4 out of 5]

Dit boek heeft mij echt aan het denken gezet. Ik denk dat ik de bijbelverhalen wel honderd keer heb gehoord, maar nog nooit heb ik ze zo goed begrepen. Nooit had ik het gevoel dat ik mijn naam kon vervangen door de naam van één van de mensen uit de bijbel. Ik zag winnaars en ik zag verliezers en ik dacht altijd dat God daar een bedoeling mee had. De wijze lessen begreep ik wel. Toch zag ik Abel, van Kaïn en Abel, niet als winnaar. Ik zag hem als iemand die goed deed en toch verloor. Dat leerde ik ervan. Dat het niet altijd goed afloopt. Net zoals films niet altijd een goed einde hebben. Zo werkt dat in het leven. Verheij heeft mij anders leren kijken naar de verhalen en dat vind ik waardevol. Als een boek je echt wat kan brengen, is het een werk dat je nog vaker kan openslaan. Het leert je wat meer om te kijken naar elkaar. Juist nu, in deze tijd, denk ik dat we dat nodig hebben.

[Hanneke · Rating 4 out of 5]

Interessant om de rode lijn door de Bijbel te volgen vanuit de positie van Kain en Abel. God kiest de kant van de verliezer. Vooral ook hoe Verheij dat verbindt aan nu (onderdrukking van vrouwen, tot slaafgemaakten etc), soms was dat ook wel iets geforceerd. Maar al met al een een mooie ode aan dat wat kwetsbaar is.

[Tammi · Rating 4 out of 5]

Heel mooi en overzichtelijk. Een echte aanrader voor wie de bijbel beter wil leren kennen!

[Ina Overeem · Rating 4 out of 5]

Interessant boek over de Kaïn’s en Abels van de wereld. Duidelijk. Ik heb het gelezen als leesboek en dat was niet altijd de beste keus

[Mark de Boer · Rating 4 out of 5]

Het tweede boek van Alain Verheij stelt niet teleur. Het is minder persoonlijk dan het eerste maar gaat met niet minder vaart en verve door de Bijbel. Van Genesis tot Openbaring en heel veel er tussenin (niet alles, dan kun je net zo goed de Bijbel zelf lezen). Alain knoopt de oude verhalen aan moderne issues (die dus van alle tijden blijken te zijn) en brengt zo de Bijbel dichtbij. Hij gebruikt het oerverhaal van Kaïn en Abel als leitmotif - Kaïn die uit jaloezie en woede zijn broer doodslaat en hem daarmee de eerste loser uit de geschiedenis maakt. Of is Kaïn dat uiteindelijk zelf?

[KarinJST · Rating 4 out of 5]

Boeiende samenvatting van de grote verhalen uit de bijbel

[Lennart · Rating 4 out of 5]

Kon niet slapen en las het tweede boek van Alain uit. Erg sterk, inspirerend ook. Nu slapen.

[Jorien · Rating 5 out of 5]

Prachtig, vol hoop maar ook confronterend en inspirerend. Aanrader!

[Djoa Van Oostenrijk · Rating 4 out of 5]

Goed boek, 't leest als een trein en is zeer toegankelijk; in moderne taal geschreven. Eeuwenoude verhalen worden in een hedendaagse context geplaatst. Aan de hand van 8 hoofdstukken behandelt Verheij 8 thema's:welke richting kies je, waar vind je houvast, waar vind je wijsheid, hoe blijf je staande, hoe houd je hoop, hoe moet je leven en hoe moet het nu verder. De schrijver start met het verhaal van de broers Kain en Abel en laat ons zien hoe beide types door de hele bijbel heen voorkomen en hoe in de bijbel steeds gekozen wordt voor de verliezer Abel. Jezus zoekt altijd mensen op die hun plaats in de samenleving niet vinden, de Abels. Bij het verhaal van de barmhartige Samaritaan is het besef dat de vreemdeling misschien in de toekomst je redder zal zijn, de basis voor het liefhebben van je naaste.
Alle verhalen waarbij volken tegen elkaar vechten vallen samen in een Leitmotiv: allen zijn een. In die eenheid omarmt Kain zijn broer Abel en wordt Ode aan de verliezer een Ode aan de Heelheid.

[Alexis · Rating 4 out of 5]

Verheij neemt je op een leuke en makkeljke manier door de bijbelverhalen. Hij plaatst alles in de context van winnaars en verliezers en trekt de lijn die begon met Kain en Abel door naar het heden.

Deze invalshoek werkt goed, en bracht mij ook nieuwe inzichten en natuurlijk overdenkingsmomenten. Verheij loert af en toe wel op kijk-mij-eens-dit-zeggen momenten (hij vloekt!) en schrrkt de kant op van Joseph Campbell. Dit doet hij echter op zeer redelijke wijze.
Op driekwart had je wel het gevoel dat er wat  geredigreerd mocht worden. Alweer een verhaal van een Koning die de fout ingaat bij het beschermen van zijn volk tegen omringende landen! Ja ok, en wat leren we hier van? Vaak is het hoogmoed en laksheid komt voor de val. Ach ja, de mens blijft altijd dezelfde fouten maken. Maar hier aan herinnerd worden om zo wat te kunnen bijsturen (al is het tijdelijk), geeft dit boek waarde. 

[Maaike · Rating 4 out of 5]

Eeuwenoude verhalen worden in een hedendaagse context geplaatst. Aan de hand van 8 hoofdstukken behandelt Verheij 8 thema's: welke richting kies je, waar vind je houvast, waar vind je wijsheid, hoe houd je hoop etc. Het boek is zeer toegankelijk door de makkelijke schrijfstijl en de gevatte opmerkingen die de schrijver maakt.

Het boek start met het verhaal van de broers Kaïn en Abel (jeweetwel, die door zijn broer Kaïn aka de oppermacho wordt doorgeslagen). Dit verhaal wordt door Verheij als leimotiv gebruikt: Maakt Kaïn Abel tot verliezer met zijn acties of is hij dat uiteindelijk zelf? Zijn de Abels juist de winnaars in de samenleving?

[Cherelle · Rating 5 out of 5]

Ik ben niet christelijk, maar op mijn protestantse basisschool heb ik genoeg Bijbelverhalen meegekregen. Desondanks (of dankzij?) heb ik enorm genoten van dit boek. Alain laat zien dat veel van de Bijbelpersonages uit mijn jeugd licht-anarchistische gemarginaliseerde-mensenknuffelaars zijn - die op hun beurt weer hun eigen onhebbelijkheden en imperfecties hebben. Ode aan de Verliezer staat bol van mooie, menselijke verhalen en levenslessen. Aanrader, zeker in een periode als deze, waarin we wel wat medemenselijkheid en verdraagzaamheid kunnen gebruiken. :-)

[irma · Rating 4 out of 5]

Kaïn klaagt. Job klaagt. Jonah wil niet prediken in een ver land. Het Hebreeuwse volk, bevrijd van de slavernij in Egypte, wil niet langer door de woestijn dwalen. Mozes heeft er schoon genoeg. Door Verheij zie ik de bij God klagende, God verwijtende mens zo goed voor me. Spiegel.

[Stephan Brusche · Rating 4 out of 5]

Mooi verwoorde vertelling van de bijbel als humanistisch handboek. Heel toegankelijk ook vanwege de duidelijke links naar de 21ste eeuw. Verfrissend met vele leuke en subtiele woordspelingen. Aanrader voor gelovigen (let wel, dit is vanuit de moderne theologie geschreven, dus hier en daar zal je je wel even achter je oren krabben) maar vooral ook de ongelovige.

[Carlijn Van Der Hart · Rating 4 out of 5]

Net als de andere boeken van Alain echt een aanrader. Helder, bruikbaar en inzichtelijke verhalen over wat er nou eigenlijk in de Bijbel staat. Dit gaat wat meer in op dat de Bijbel het narratief omkeert: het gaat niet om de winnaars, maar juist om de «verliezers»

[Erkan Ergün · Rating 4 out of 5]

Heel fijn en toegankelijk geschreven. Het maakt ook niet echt veel uit of en wat je gelooft om inspiratie op te doen uit dit boek.

[Gertine · Rating 4 out of 5]

Prachtige navertelling + actualisatie van Bijbelverhalen. Vond het deel Oude Testament beter dan Nieuwe Testament.

[Bart Toorenaar · Rating 4 out of 5]

Prachtig boek dat mij veel heeft geleerd over de moraliteit van de Bijbel. Ook voor mij als atheist erg boeiend en inzichtelijk.

[Susan · Rating 5 out of 5]

Een leuk boek om te lezen. Fijne en heldere schrijfstijl.
Hedendaagse lessen uit een oude bron van wijsheid. Hermeneutische vaardigheden zitten wel goed bij de schrijver 😂

[Michiel · Rating 5 out of 5]

Van genoten! Zonder te vervallen in ‘is het waargebeurd’ vragen weet Alain de bijbel en zijn verhalen weer relevant te maken. Waargebeurd of niet, de verhalen zijn waar, herkenbaar en relevant.

[Erik · Rating 5 out of 5]

Het is vakwerk van de schrijver om de lezer weer met andere ogen naar de Bijbel te laten kijken, en theologisch goed verteerbaar van gkv tot Erik Drenth en verder (denk ik). Dat is ontzettend knap!