آخرین شیطان

by Isaac Bashevis Singer, سپاس ریوندی (Translator)

این کتاب مجموعه نه داستان کوتاه است. داستانها به هم پیوسته نیستند اما همگی در مکان مشترکی اتفاق می‌افتند که از آن با نام گورستان بزرگ یهودیان یاد می‌شود. هشت قصه از کتاب «جمعه کوتاه و داستان‌های دیگر» چاپ ۱۹۶۴ و یک قصه هم داستانی است که چندین سال بعد در یک روزنامه به چاپ رسید.
این مجموعه اولین بار در امریکا برای بزرگ‌داشت صدمین سال تولد نویسنده به چاپ رسید.

Genres: Short Stories, Fiction, Classics, Judaism, American, Literature

184 pages, Paperback

First published July 8, 2004

About the author

Isaac Bashevis Singer was a Polish American author of Jewish descent, noted for his short stories. He was one of the leading figures in the Yiddish literary movement, and received the Nobel Prize in Literature in 1978.
His memoir, "A Day Of Pleasure: Stories of a Boy Growing Up in Warsaw", won the U.S. National Book Award in Children's Literature in 1970, while his collection "A Crown of Feathers and Other Stories" won the U.S. National Book Award in Fiction in 1974.

Reviews

[William2 · Rating 5 out of 5]

I admire these early stories about Jewish life in the shtetl, translated from the Yiddish. They transport me to an entirely different world. Many are about devotion and family life; some are concerned with the supernatural, like “The Black Wedding,” which is phantasmagorical in a way that reminds me of Mikhail Bulgakov.

The stories in the first two books of stories collected here—Gimpel the Fool and Other Stories and The Spinoza of Market Street—are filled with goblins and devils and witches, the evil eye, mysterious spells and incantations. Lovers of fantasy horror should like them immensely. Singer is a superb writer and a master of the telling detail.

Singer was from a family of rabbis, so one learns something of the intricacies of the Jewish faith as it was practiced in the Old Country, its nomenclature and practicalities, and not a little touching on cabala —highly informative.

At the same time the humor can be madcap, as in “A Tale of Two Liars,” narrated by Satan himself, in which two sociopathic liars compromise themselves and earn eternal hellfire for their pains.

Much as I like this volume, I look forward to Volume 2 which I believe is more grounded in realism. Astonishing writing throughout this one. Also, let me recommend his novels, those I particularly like include Enemies: A Love Story, Shadows on the Hudson, The Magician of Lublin and The Slave.

Isaac Bashevis Singer was awarded the Nobel Prize in 1978.

[Maziyar Yf · Rating 2 out of 5]

خواندن کتاب آخرین شیطان را تنها می توان ادای دِینی به ایزاک بشویتس زینکر غول ادبیات لهستان و وارث آیین وسنت یهودی دانست . زینکر در این نُه داستان کوتاه از دین و آیین یهودیان شرق اروپا گفته ، مکان داستان ها بیشتر در لهستان و روستاهای اطراف رود ویستولا یا شهر لوبلین می گذرد و شیطان در بیشتر داستان ها حضوری پر رنگ دارد .
زینکر به مانند شاهکار معروفش ، خانواده موسکات از یهودیان شرق اروپا (متاسفانه اطلاعات زیادی در مورد شاخه های دین یهود ندارم اما به گمانم اکثریت یهودیان شرق اروپا از حسیدی ها بودند ) و رسوم آنها در طبخ غذا و عبادت گفته و رسم و رسوم مردمی را باز گو کرده که سالیان سال و شاید قرنها این آداب را اجرا می کردند تا ناگهان هیتلر و لشکریان او رسیدند و هلوکاست اتفاق افتاد و این سبک زندگی و فرهنگ در معرض خطر انقراض قرار گرفت . (گوشه هایی از این فرهنگ را می توان در سریال کافر یا غیر ارتدوکس ساخته ماریا شریدر دید ).
از بشویتس زینکر آثار کمی به فارسی ترجمه شده است اما در کتاب خانواده موسکات و دشمنان یک داستان عاشقانه می توان نشانه های نبوغ زیاد و اشراف کامل او به داستان گویی به زبان ییدیش را دریافت ولی متاسفانه آخرین شیطان نکته چندان برجسته ای ندارد و به هیچ وجه قابل مقایسه با هیچ یک از دو کتاب ذکر شده نیست .

[Javad Azadi · Rating 3 out of 5]

آخرین شیطان اثری بود پر از کلمات و اصطلاحات و ارجاعات و... به یهودیت و دین‌شون. اول جا داره به مترجم یه دست مریزاد بگم که متل ترجمه‌ی "این نیز اگر انسان است"، توی ترجمه این اثرم سنگ‌تموم گذاشته و کلی پانویس و اطلاعات اضافه کرده به متن. صد البته نشون‌دهنده تسلطش به متن و بافت‌اشه.

حیف که داستان‌های این مجموعه همگی تم مذهبی و دینی دارند. علارغم اینکه یهودیت پر از داستان‌های جن و پری و شیاطین و خرافات و... (که الحق موجب ایجاد جذابیت‌های زیادی میتونه بشه وقتی به قالب داستان در بیان) ولی خیلی جذابیتی برای من نداشت و تو ذوقم میزد. اما قلم نویسنده واقعا خوبه. یعنی تونست کاری که با وجود خوندن داستانایی که دوست نداری، لذت خاصی از نثر و تکنیک نوشتارش ببرم. داستان آخر مجموعه (یاخید و یخیدا) واقعا نجات‌دهنده‌ نویسنده برای من بود؛ یه داستان کوتاه واقعا کاردرست و حساب‌شده.

[Nasrin · Rating 5 out of 5]

یخید و یخیدا آخرین داستان این کتاب به نظرم از بقیه ی همه ی داستانهای این کتاب و کتاب های دیگر سینگر خاص تر و عجیب تر بود . و می توان اوج قدرت نویسندگی و استفاده از استعاره های بی نظیری را در آن نمایان دید.برای نمونه :«بهار بود شکوفه ها چنان زمین را به فساد کشانده بودند که به تن جذامیان می مانست. از گور ها ،با آن درختهای یاد بود و آب زلال روانشان. ،بوی تعفن بر می خاست میلیون ها جانوری که مجبور به هبوط بر زمین شده بودند به شکل مگس و پروانه و کرم و قورباغه و وزغ ظاهر می شدند و وزوز و قور قور وغژغژ خش خش می کردند خلاصه درگیر تنازع فنا شده بودند .یخیدا چنان به رویه ی زمین خو کرده بود که این همه به نظرش بخشی از زندگی می آمد .در یک پارک روی نیمکتی نشسته و به ماه خیره شده بود که در تاریکی عالم اسفل گاه شمع ییادبودی به نظر می رسد که آنرا درون جمجمه ای افروخته باشند.مثل همه ی اجساد مونث ،یخیدا هم در آرزوی جاودانه ساختن زنجیره ی مرگ بود ،در آرزوی این که زهدان او نیز گوری باشد برای مرده ای تازه .اما چنین کاری بدون کمک یک موجود مذکر امکان پذیر نبود ،موجودی که یخیدا بتواند به واسطه ی نفرتی که اجساد عشق می نامند با او جفت شود .»
درسته داستانهای مولانا داستانهای قرآنی ،اشعار کتاب سه گانه ی دانته هم پیش آکاهی یا مسائلی مطرح کرده اند ولی این روایت در نوع خودش بی همتا بود .

[M · Rating 3 out of 5]

به کتاب دیگر نویسنده یک مهمانی یک رقص نمیرسید اما واقعا خوب بود

[Pooia · Rating 4 out of 5]

ترکیب دلچسب و گوارایی از موپاسان و چخوف که یکسره به روایت زندگی یهودیان میپردازه و شخصیت‌های به‌یادماندنی از این قوم را برای ما تصویر میکنه، ایزاک باشویتس زینگر با روایتی خوانا و بدون حاشیه ما را به دل قوم یهود میبره.
سال‌ها بود که اسم زینگر (یا سینگر) را توی متون مختلف می‌دیدم و می‌خوندم و از قدرت داستان‌گویی اون تعریف می‌شنیدم ولی هیچوقت سراغ کتابی ازش نرفته بودم و خوشحالم که حالا با یک مجموعه داستان کوتاه درجه یک، بالاخره با این استاد یدیش زبان ملاقات کردم. آخرین شیطان تبدیل به یکی از بهترین مجموعه داستان‌های کوتاهی شد که در این چند سال اخیر خوندم و همین هم بهانه‌ای برای اینکه سراغ بقیه کارهای زینگر برم.
بیشتر داستان‌های این مجموعه حادثه محور هستند و همین موضوع، آخرین شیطان را به کارهای موپاسان نزدیک میکنه. با اینکه زینگر و البته ما باید فروتنانه بپذیریم که فاصله‌ای قابل توجه بین کارهای اون و موپاسان وجود داره اما ضرری هم نداره که کمی از اعتبار غول داستان کوتاه جهان را به زینگر بدیم. یکی از موپاسانی‌ترین داستان‌های این مجموعه، زیر تیغ هست که مختصاتی از جهان و تقدیر کور را همراه شخصیت‌هایی شکست خورده و له شده میکنه و تا لحظه آخر هم هیچ پیش‌بینی و ایده‌ای برای اتفاقی که قرار است بیفته نداریم.
در لحظاتی هم البته زینگر به چخوف نازنین شبیه میشه و شخصیت‌هایی را خلق میکنه که از دل ساده‌ترین وقایع روزانه، بزرگ‌ترین سوالات و گره‌های زندگی را ایجاد می‌کنند. یِنتِل، طلبه یِشیوا یکی از این داستان‌های مجموعه است که در سنتی شبیه به داستان‌گویی چخوف روایت میشه.
اگر دنبال یک مجموعه داستان کوتاه جمع و جورِ درجه یک هستید و هنوز هم کاری از زینگر نخوندید، آخرین شیطان یکی از بهترین انتخاب‌هایی است که می‌تونید داشته باشید، همراه با زینگر وارد زندگی مذهب‌زده و پُرقانون یهودیان بشید و سری به روستاهای لهستان و روح‌ها و جسم‌های شاد و غمگین بزنید.
من چاپ اول نشر ماهی با ترجمه سپاس ریوندی را خواندم. از ریوندی تازگی انقدر ترجمه‌های خوب خواندم که بدون لحظه‌ای درنگ سراغ کارهای جدیدش میرم و مطمئنم علاوه بر اینکه با یک کار خوب و عالی از یک نویسنده درجه یک روبه‌رو می‌شم، می‌تونم ترجمه‌ای تمیز و شسته رفته و بدون اشکال را هم بخونم. نشر ماهی هم مثل اکثر کارهای دیگه‌اش با وسواس و دقت کتاب را نمونه‌خوانی و منتشر کرده. تمام اینها به علاوه یادداشت‌ها و پاورقی‌های مفصل و دقیقی که ریوندی برای موضوعات و مراسم یهودی جمع آوری کرده، لذت یک مجموعه خوب را کامل میکنه.
"دنیا شناختنی نیست و حقیقتی هم وجود ندارد. همان‌طور که نمی‌توانی با بینی‌ات شوری نمک را حس کنی و بوی بلسان را با گوشَت نمی‌شنوی و صدای ویولن را با زبانت نمی‌چشی، عقل آدمی هم گنجایش فهم جهان را ندارد."

[Arezoo · Rating 3 out of 5]

زینگر در این ۹ داستان کوتاه از آیین و دین یهودان شرق اروپا گفته، در همه داستانها شیطان پررنگ است.

📚در مقام یک شیطان، شهادت می دهم که دیگر شیطانی باقی نمانده است. وقتی انسان خودش شیطان است، دیگر چه نیازی به شیطان؟ چرا باید کسی را که نزده می رقصد به گناه ترغیب کرد؟ من آخرین ترغیب کنندگان هستم.

[Ehsan Abarghouei · Rating 5 out of 5]

واقعا ترجمه ی عالی‌ای بود. سپاس ریوندی آدم رو تنها نمیذاره در رویارویی با اثر و تا آخر راهنمایی میکنه با توضیحات لازم و کافی و این به دلیل تسلط و معلومات بالاشه. بسیار پیشنهاد میکنم که این کتاب رو بخونین و با قص های جذابش سرگرم بشین و لذت ببرین.

[Ehsan · Rating 3 out of 5]

ممکنه در نگاه اول داستان‌های کتاب سطحی و عامیانه به نظر بیان ولی به نظرم این فقط شیوه و پوسته‌ی روایته که اینطوره و مسئله‌ی داستان‌ها اتفاقن مسئله‌ی داستانِ مدرنه.
ترجمه و مقدمه‌ی خیلی خوب سپاس ریوندی هم از نکات مثبت کتابه.

[FATEMEH · Rating 4 out of 5]

جزو کتاب‌های محبوبمه. چه لذتی از خوندنش بردم!

[Mahan · Rating 1 out of 5]

این کتاب مجموعه داستانی ست شامل نه داستان.
به جز داستان اول (“ماجراهای من در مقام یک ایدئالیست”) و داستان چهارم (“زیر تیغ” که به عقیده ی من تقلید آشکاری از سبک داستایفسکی بود) باقی داستان ها،افسانه های مذهبی کودکانه بودند.
به نظر بنده در برابر داستان های کوتاه نویسندگانی مانند چخوف و گی دو موپاسان، داستان های کوتاه زینگر فاجعه ای تمام عیار هستند.

[Mona · Rating 5 out of 5]

کتاب نثر خیلی خوبی داره .علیرغم اینکه در داستان‌ها مناسک و آیین دین یهودیت رو بررسی میکنه و برای خواننده ممکنه سخت باشه اما به قدری لحن روایی و داستانها جذابه که بدون لحظه‌ای مکث روایت ادامه می‌یابه .افرادی که کتب و ایین دینی علاقمندند این کتاب را دوست خواهند داشت .

[Mohanna · Rating 3 out of 5]

باشویس سینگر و سبک نوشتنش حالا در هر اثری چه رمان و چه داستان کوتاه جاذبه داره برای من. البته این کتاب برای من ۲ ۳ تا داستان جذاب داشت. البته به خاطر ناآشناییم با اصطلاحات دینی یهودی هستش و اینکه لازمه آدم ارجاعات دینی کتاب رو بدونه که بیشتر فهمش کنه. درکل خیلی نوسانی بود ارتباط گرفتن و نگرفتنم باهاش. داستان به داستان فرق داشت و درکل خیلی جاها به خاطر ندونستن ارجاعات اونقدر لذت نبردم از خوندنش.

[Bahareh · Rating 4 out of 5]

سرگرم کننده و در هم تنیده با مذهب یهودیان

[Atamoghani · Rating 5 out of 5]

کتابی با محوریت شر و حضور پررنگ شیطان در داستان. این کتاب مجموعه‌ داستان‌های کوتاهیه که یا راوی خود شیطانه، یا انسانی خودش را شیطان جا میزنه برای خوابیدن با زنان. شور و هیجانی که این کتاب به من داد تا نمره 5را بدم و برای شما بنویسم که عجب کتابیه، یک جمله در آخر کتاب و از داستان آخرین شیطان بود که گفت: "مادامی که یک جلد کتاب باقی مانده باشد من چیزی برای معاش دارم." و چقدرماها تنها چیز امرارمعاش مون در این همین جلد کتاب‌هاست

[Lorri · Rating 5 out of 5]

Singer Collected Stories: V. 1 (Library of America, 149) (Vol.1) Gimpel the Fool to The Letter Writer, by Isaac Bashevis Singer, is quite the unique, intense and extraordinary collection of short stories whose foundations are straight from the shtetl in Poland.

Singer is an incredible writer of the mystical and supernatural tale, and an extremely inventive writer, creating scenarios that often verge on the border of outrageous, that left me shaking my head at times at the absurdity of it all. Yet, within the structure of the stories there are deep and meaningful messages with positive illuminations that overpower the demons and imps that are out to set a stage of evil.

The evil that is contained, or let loose, if you will, is often haunting and eerie, leaving the reader with goose bumps running over their skin. The eerie aspect of the prose is abundant, giving the reader much to think about in the realms of morality and goodness.

[Colleen · Rating 5 out of 5]

A devoted and vocal vegetarian, Singer included the themes of vegetarianism and animal suffering in many of his stories, included several listed in this volume, such as The Slaughterer, a powerful and harrowing story about the anguish that an appointed ritual slaughterer has trying to reconcile his compassion for animals with his job of slaughtering animals. I read it on my podcast as part of my series that features stories about our relationship to and our mistreatment of non-human animals. Singer is the guy to look for if you want to explore that theme.

[Fred Fisher · Rating 5 out of 5]

I am reading this now. I still have a 100 pages to go, it's almost 800 pages long. This has been mind-blowing for me. His stories are so fresh, so vivid, so touching. Poland and Wales have the best story tellers in the Western World. Some of my ancestors are Bohemian and even though his one mention of Bohemia is disparaging, I feel connected to all he has written here and it's like opening a portal to the past. FYI, the stories were written in Yiddish and translated by various people. Singer, who lived more than half his life in the US, approved the translations. Astounding stuff.

[Gerard Van Elzen · Rating 5 out of 5]

Spoken, godsdienst en seks! Dit blijft onovertroffen. Toen maakten ze nog Nobelprijswinnaars!

[sakine76 · Rating 2 out of 5]

راستش فکر میکردم خوندن این کتاب باعث می‌شه با آداب و رسوم قوم یهود آشنا بشم ولی انتظاراتم رو برآورده نکرد.

[Sudefteri · Rating 5 out of 5]

Yidiş dilinin en büyük yazarı ve Nobel Edebiyat Ödülü'nün de sahibiymiş. Daha önceden tanımıyordum, iyi ki karşılaşmışım. Kitaptaki öyküler; Varşova ve Polonya'nın küçük Yahudi yerleşimlerinde yaşayan insanların yaşam tarzlarının, Musevi mistisizmi ile harmanlanmasından oluşuyor.

Kahramanları olan halk ile diğer insanlar arasında çok benzerlik buldum diyebilirim. Aslında sadece nesne ve rituellerin isimleri değişik, bunu okuduğumda daha net görebildim. Adetler, gelenekler ve düşünme biçimleri o kadar yakın ki..
Kitapta bir halkı yoldan çıkarmak için İblis bazı şeyler fısıldar. Kötüyü güzel gösterir ve insanı aldatmaya çalışır. Türlü hile ve desiseleri vardır lakin bir şey var ki hiçbir insan ona kayıtsız kalamıyor. O da kibir. Kibir kartını çıkardığında İblis; karşısında hiçbir insan, din adamı aldanmadan duramıyor.

"Eski zamanlarda her nesilde ben, Kötüler Kötüsü'nün, sıradan yöntemlerle yoldan çıkaramadığım üç beş kişi olurdu. Onları cinayete, zinaya, hırsızlığa ayartmak imkansızdı. Bu doğruluktan şaşmayan ruhların derinlerdeki tutkularına ulaşmanın bir yolu vardı: O da kibirlerini kullanmaktı." (sf 196)

Çokça ders alınacak sahne var burada. Okumak isteyenlerin tadını kaçırmak istemiyorum ama Koku filmine benzettiğim bir öykü vardı ki çok iyiydi. Başka bir öyküde de Game of Thrones'tan bir sahne gözlerimin önünden geçiyordu. Kraliçe Cersei Lannister'a yaşatılan utanç sahnesi.. Aşk-ı Memnu'nun ikonikleşen bazı diyalogları da. Bazı öykülerinin filmi çekilse ne güzel olurdu diye düşünmeden edemedim. Belki vardır da benim haberim yoktur.

"Duvarın boyaları döküldü mü altından başka bir renk boya çıkıyordu; onun altından başka bir renk. Duvarlar ailenin başına gelenleri kaydetmiş bir albüm gibiydi." (sf 54)


"Önüme güneşten kavrulmuş bir yaz melankolisi serilmişti; tuhaf, zira melankoli genelde sonbaharı hatırlatır. Sanki insanlık bir felaket sonucu yok olmuş. Nuh gibi bir tek ben kalmıştım. Ama boş bir gemide, oğullarım, karım, hayvanlarım olmadan." (sf 164)

[Murat Başaran · Rating 4 out of 5]

Singer'in bu ilk toplu öykü derlemesinde ağırlık, cemaati baştan çıkaran şeytan figüründe. Her ne kadar esas şeytanın insanın içinde olduğunu yinelese de, iblis üzerine düşeni yapıyor ve ortaya seyri keyifli tablolar çıkıyor. 13 öykülük kitapta özellikle Krakovlu Beyefendi, Görünmez, Kreşev'in Mahvı, Papa Zeidlus, Kısa Cuma ve kara mizah tadında Budala Gimpel'i beğendim. Son İblis ve Yeşiva Öğrencisi Yentl'ı da eküri olarak not ettim. Coelho'nun Şeytan ve Genç Kadın'ından Cazotte'nin Aşık Şeytan'ına, Faust'a değin, bu baştan çıkarma öykülerini seviyorsanız bu kitabı da sevmemeniz için hiçbir engel yok. Yiddish geleneklerine çokça yer verilmesi bu keyfi baltalamıyor. Başarılı bir kalem, başarılı bir kitap. Öykü müptelâlarının kaçırmaması gerekiyor.

[Gary Miller · Rating 5 out of 5]

The first of three volumes from this prolific Yiddish author. I have the second volume in the bottom of my TBR stack where it will rise and start me on my second long voyage. Wow. Such elegant writing, which I deeply enjoyed. I honestly feel unqualified to review these rich 57 short stories. I was also impressed with how smoothly the translations into English carried over from the originals. It has been suggested Singer was deeply involved in the translating itself. Issac Bashevis Singer lived long (87) and his time was well spent. I am thrilled these works were not lost, as so many other great Yiddish authors have been.

[Dopram · Rating 3 out of 5]

#آخرین_شیطان، #ایساک_باشویس_زینگر، مترجم #سپاس_ریوندی، نشر #نشر_ماهی

کتاب شامل چند داستان کوتاه از زینگر نویسنده‌ی یهودی است، ترجمه‌ی کتاب بسیار خوبه و مترجم اطلاعات خوب و دقیقی از دین یهود داره که این اطلاعات هم به خوب درآمدن ترجمه کمک کرده و هم در پاورقی‌ها و انتهای کتاب توضیحات خوبی برای خواننده ارائه شده. داستان‌ها متوسط و گاهی کمی به‌تر از متوسط بودند ولی سه داستان "یِنتِل، طلبه‌ی یِشیوا"، "طایبله و شیطانش" و "یاخید و یِخیدا" خوب بودند و جذاب. در کل به دلیل عدم آشنایی کامل با مفاهیم یهودی که داستان‌ها کاملا با این مفاهیم درآمیخته بودند گاهی روان خواندن داستان‌ها مختل می‌شد. امتیاز: ۵ از ۱۰.

[Semih · Rating 5 out of 5]

Bu öykü kitabı beni oldukça şaşırttı. Sebebi yazarı daha önce tanımamış olmamdı. Çok profesyonel bir dil kullanımı bulunduğu gibi dinsel konsepti kendi içerisinde bütünsel kullanmış, öykülerinde tekrara düşmeden masalsı bir havayı da koruyarak öyküleri gereksiz detaylara yer vermeden kurgulamış. Bu sebeple her öyküsü iyi bir yazar elinden çıktığını belli ediyordu. Özellikle seçtiğim bir öyküsü yok. Diğer kitaplarını da aldım.

[Bamdad · Rating 3 out of 5]

ضد پیشنهاد: کتاب ابدا به خواننده‌ای که از باشویس‌سینگر «یک مهمانی، یک رقص»، را انتظار دارد، و کسی که علاقه و اطلاعات چندانی درباره‌ی آیین‌های
یهودی ندارد توصیه نمی‌شود.
+ پیشنهاد:
اگر از علاقه‌مندان فیلم A Serious Man
کوئن‌ها هستید، یا قصد دارید فیلم را به زودی ببینید خواندن «آخرین شیطان» را از دست ندهید. ویژگی‌های مشترکی دارند.
++ کتاب طنز ظریف و دلنشینی دارد و الحق که سپاس ریوندی از پس ترجمه‌اش خوب برآمده.

[Lina Gholami · Rating 4 out of 5]

"در مقام یک شیطان، شهادت می دهم که دیگر شیطانی باقی نمانده است. وقتی انسان خودش شیطان است، دیگر چه نیازی به شیطان؟ چرا باید کسی را که نزده می رقصد به گناه ترغیب کرد؟ من آخرینِ ترغیب کنندگان هستم."
"تجربه نشان داده است که از بین همه ی تله هایی که ما استفاده می کنیم سه تایشان بی بروبرگرد جواب می دهند- شهوت، غرور و طمع. هیچ کس نیست که بتواند از هر سه این ها قسر دربرود، از این سه، تورِ غرور از همه محکم تر است!"

[Ali Rad · Rating 3 out of 5]

کتاب، مجموعه‌ای از داستان‌های یهودی است.
خواندن داستان‌ها به ترتیبی که در مقدمه ذکر شده، ایده خوبی است.
داستان‌ها کم و بیش جالب هستند، اما دو داستان آخر کتاب برای من بسیار جذاب و خواندنی بودند. با فاصله از باقی داستان‌ها.

[Arash · Rating 3 out of 5]

داستان‌ها جز برای آشنایی مقدماتی با دیانت یهودی و اندکی از زندگی اجتماعی یهودیان اشکنازی، ارزش خاص دیگری ندارند.

[Hossein Sarafraz · Rating 4 out of 5]

داستان‌ها خیلی جذاب بودند. متوجه شدم که چقدر یهودیت و اسلام شباهت دارند. دو داستان آخر مخصوصا همان آخری محشر بود.