What do you think?
Rate this book
Virtudes
Contar a emigración dende a parte dos retornados. Velaí o obxectivo que se propuxo Xesús Fraga ao encetar esta novela que é, sobre todo, o relato dunha epopea como a que protagonizaron tantas mulleres galegas que, levadas pola adversidade, rematan percorrendo o mundo á procura dun futuro mellor.
Xesús Fraga constrúe unha historia que se centra nas vicisitudes dunha familia das Mariñas coruñesas marcada pola emigración, historia que tamén é a da segunda metade do século XX, e que vai medrando coma quen vai pintando un lenzo a base de sensacións, recordos, fotografías, o diario dunha nai e a voz das testemuñas que o poden contar. Unha obra que ten moitas lecturas e moitos vieiros, polos que o autor nos leva coma se fosen as liñas do metro de Londres, a cidade ao redor da que gravitan os personaxes da novela. É, tamén, a historia dun neto asombrado e dunha avoa poderosa. A historia dos que marchan e que, cando regresan, nin eles son os mesmos nin a terra que deixaron é a mesma.
Xesús Fraga constrúe unha historia que se centra nas vicisitudes dunha familia das Mariñas coruñesas marcada pola emigración, historia que tamén é a da segunda metade do século XX, e que vai medrando coma quen vai pintando un lenzo a base de sensacións, recordos, fotografías, o diario dunha nai e a voz das testemuñas que o poden contar. Unha obra que ten moitas lecturas e moitos vieiros, polos que o autor nos leva coma se fosen as liñas do metro de Londres, a cidade ao redor da que gravitan os personaxes da novela. É, tamén, a historia dun neto asombrado e dunha avoa poderosa. A historia dos que marchan e que, cando regresan, nin eles son os mesmos nin a terra que deixaron é a mesma.
- GenresFiction
362 pages, Paperback
First published January 31, 2020
16 people are currently reading
299 people want to read
About the author
Xesús Fraga
35 books8 followersNaceu en Londres, pero dende moi neno viviu na Coruña, e logo en Betanzos. Estudou xornalismo en Salamanca e traballa desde hai moitos anos en La Voz de Galicia. Entre as súas obras destacan títulos como O elefante Branco. A-Z ou Salimán. Unha das súas afeccións é o mundo da cociña, sobre a que publicou 50 receitas con amoras e outros froitos silvestres. Como tradutor trouxo para o galego libros como Lolita, de Vladimir Nabokov, ou Arthur & George, de Julian Barnes.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 51 reviews
September 12, 2022
Disclaimer: this book's author is a friend of mine. I am even proudly and undeservedly mentioned in the last pages of the book. I would try to be impartial, but perhaps that makes me too overcritical.
Let's start with the negative, which is not really a downside of the book, but mine. I have difficulties dealing with nostalgia. And Fraga's view, from his very fantastic first book (A-Z), is kind of a reenactment of a lost paradise, his lost London as a migrant boy. This one, 'Virtudes (and mysteries)', is the story of his own family, the migrant women who came from Galicia to the UK in the middle of the 20th century, with no English and no more tools than their own back and no more skills than their endurance and resilience. It has to be nostalgic! So I resisted for a while; I bought the book but didn't read it; I kept it on the shelves, even after being awarded one of the most important prizes in Spain, perhaps waiting for my recent exile from the UK to evolve into a lost paradise too. Eventually, a new book club launched these days, they picked this book as a first reading, and I had no option but to confront my prejudices.
Most of my comments, though, are positive. The characters (and particular his grandma) are so powerful that they would be a reason enough to read the book. The more Virtudes, the better. Then, despite everything, there is happiness, or optimism, in particular through the first half of the book. The life of migrant workers was a hard life, with endless hours, many jobs at the same time, hunger, deprivation... and it is beautifully narrated, with perfect restraint, without excesses of sentimentalism that would be easily forgiven if they occur. Only here and there the author lets some personal feelings go, and these occasions are even more brilliant in the background of his writing restraint. Those occasions make this story even more human, more real. Spoiler: there are tears on occasion.
I couldn't help to comment on the research. The author has researched, has checked, has revised pictures, objects, and certificates. But he author as a researcher is never the main character. How easy would be to fall into a story of exploring the family sources and documents, and however, this has been carefully avoided. But the research is still there: there are pictures, there are documents, there are lists of objects here and there to show us that the novel is not just a random collection of memories, but a dedicated effort of careful, touching research.
Towards the end, the sad notes are more frequent. As in every end, death is approaching. And this is not fiction. Deaths are real deaths, his pain is for real. That hit me deeply.
Finally, the book was initially published by one of the 2 major publishing houses in Galicia, yet it seems that there is no one at the wheel in that company. Pictures, so critical to the story, to the memory's truth, couldn't be more poorly printed and with less care. I would ban these guys from getting near a printing press for a couple of years. That is definitely not my friend's fault so I am genuinely angry. Otherwise, I am very comforted, touched, moved, by this simple, beautiful story.
Let's start with the negative, which is not really a downside of the book, but mine. I have difficulties dealing with nostalgia. And Fraga's view, from his very fantastic first book (A-Z), is kind of a reenactment of a lost paradise, his lost London as a migrant boy. This one, 'Virtudes (and mysteries)', is the story of his own family, the migrant women who came from Galicia to the UK in the middle of the 20th century, with no English and no more tools than their own back and no more skills than their endurance and resilience. It has to be nostalgic! So I resisted for a while; I bought the book but didn't read it; I kept it on the shelves, even after being awarded one of the most important prizes in Spain, perhaps waiting for my recent exile from the UK to evolve into a lost paradise too. Eventually, a new book club launched these days, they picked this book as a first reading, and I had no option but to confront my prejudices.
Most of my comments, though, are positive. The characters (and particular his grandma) are so powerful that they would be a reason enough to read the book. The more Virtudes, the better. Then, despite everything, there is happiness, or optimism, in particular through the first half of the book. The life of migrant workers was a hard life, with endless hours, many jobs at the same time, hunger, deprivation... and it is beautifully narrated, with perfect restraint, without excesses of sentimentalism that would be easily forgiven if they occur. Only here and there the author lets some personal feelings go, and these occasions are even more brilliant in the background of his writing restraint. Those occasions make this story even more human, more real. Spoiler: there are tears on occasion.
I couldn't help to comment on the research. The author has researched, has checked, has revised pictures, objects, and certificates. But he author as a researcher is never the main character. How easy would be to fall into a story of exploring the family sources and documents, and however, this has been carefully avoided. But the research is still there: there are pictures, there are documents, there are lists of objects here and there to show us that the novel is not just a random collection of memories, but a dedicated effort of careful, touching research.
Towards the end, the sad notes are more frequent. As in every end, death is approaching. And this is not fiction. Deaths are real deaths, his pain is for real. That hit me deeply.
Finally, the book was initially published by one of the 2 major publishing houses in Galicia, yet it seems that there is no one at the wheel in that company. Pictures, so critical to the story, to the memory's truth, couldn't be more poorly printed and with less care. I would ban these guys from getting near a printing press for a couple of years. That is definitely not my friend's fault so I am genuinely angry. Otherwise, I am very comforted, touched, moved, by this simple, beautiful story.
November 6, 2021
[Libro en galego] aunque también está disponible en castellano
Comezo marabilloso. Cunha prosa sinxela e desprovista de todo artificio cóntanos as andanzas de Virtudes, a avoa do autor, no seu tempo e lugar e como as circunstancias lévana a emigrar. Hai cousas que non sei se é que son moi boas ou que me sinto moi identificado e son capaz de ver a Virtudes como se a coñecese. Calquera que sexa a razón a min me sirve.
A medida que avanza a narración chega un punto no que a protagonista pasa da avoa á nai do escritor e aí comeza a caer o libro. Perde todo interese e o que conta é aburrido ata case chegar o final que depara unha lixeira sorpresa. E despois do fin da historia chega unha especie de reflexión do autor que é morrer. Moi persoal pero é mais entretido mirar ás vacas pastar.
Aquí quero facer un inciso: isto que digo non é contra o autor (como ser humano) nin contra as persoas reais descritas no libro, nin contra os pensamentos, palabras, obras ou omisións levadas a cabo por estes. É so unha cuestión narrativa.
Durante a infortunada parte do libro tiven tempo de sobra para reflexionar, moito, e a miña conclusión é que esta disonancia narrativa ven motivada polas protagonistas e como o autor adapta o estilo narrativo a elas. A avoa era un muller de “pelo no peito”, non unha miñaxoia, cando había imprevistos afrontábaos de cara e levaba a cabo accións en consecuencia. E sempre había imprevistos, é coma "Hannibal" Smith do Equipo A, sempre tiña un plan (adaptable). Virtudes non pensaba, non sabiamos do seu mundo interior, actuaba. As súas accións falaban mais forte que calquera cousa que puidera dicir. Definíase a súa personalidade por como traballaba, polo xeito de comportarse na vida.
Pola outra banda, a nai, e despois o propio autor, son moito más reflexivos (ou non, pero así e como o percibo eu). Salvo un detalle en particular, a nivel de satisfacción vital, sobre os estudos e como a realidade se acaba impoñendo non atopo nada salientable. Antes as descricións dicían como era Londres, cidade e sociedade, é como Virtudes reaccionaba, que traballos facía, con quen se relacionaba, como se preocupaba de enviar os cartos. Nesta parte son descricións das vivendas, de cantos metros tiñan, cantas habitacións, do mundo interior morriñento e con dúbidas. Todo moi estático.
Quero entender que isto é deliberado, que trata de mostrar dúas vertentes dun mesmo acto como é o de emigrar pero como personaxe para unha historia a avoa é maná celestial que fai todo interesante mentres que o resto faise árido.
Comezo marabilloso. Cunha prosa sinxela e desprovista de todo artificio cóntanos as andanzas de Virtudes, a avoa do autor, no seu tempo e lugar e como as circunstancias lévana a emigrar. Hai cousas que non sei se é que son moi boas ou que me sinto moi identificado e son capaz de ver a Virtudes como se a coñecese. Calquera que sexa a razón a min me sirve.
A medida que avanza a narración chega un punto no que a protagonista pasa da avoa á nai do escritor e aí comeza a caer o libro. Perde todo interese e o que conta é aburrido ata case chegar o final que depara unha lixeira sorpresa. E despois do fin da historia chega unha especie de reflexión do autor que é morrer. Moi persoal pero é mais entretido mirar ás vacas pastar.
Aquí quero facer un inciso: isto que digo non é contra o autor (como ser humano) nin contra as persoas reais descritas no libro, nin contra os pensamentos, palabras, obras ou omisións levadas a cabo por estes. É so unha cuestión narrativa.
Durante a infortunada parte do libro tiven tempo de sobra para reflexionar, moito, e a miña conclusión é que esta disonancia narrativa ven motivada polas protagonistas e como o autor adapta o estilo narrativo a elas. A avoa era un muller de “pelo no peito”, non unha miñaxoia, cando había imprevistos afrontábaos de cara e levaba a cabo accións en consecuencia. E sempre había imprevistos, é coma "Hannibal" Smith do Equipo A, sempre tiña un plan (adaptable). Virtudes non pensaba, non sabiamos do seu mundo interior, actuaba. As súas accións falaban mais forte que calquera cousa que puidera dicir. Definíase a súa personalidade por como traballaba, polo xeito de comportarse na vida.
Pola outra banda, a nai, e despois o propio autor, son moito más reflexivos (ou non, pero así e como o percibo eu). Salvo un detalle en particular, a nivel de satisfacción vital, sobre os estudos e como a realidade se acaba impoñendo non atopo nada salientable. Antes as descricións dicían como era Londres, cidade e sociedade, é como Virtudes reaccionaba, que traballos facía, con quen se relacionaba, como se preocupaba de enviar os cartos. Nesta parte son descricións das vivendas, de cantos metros tiñan, cantas habitacións, do mundo interior morriñento e con dúbidas. Todo moi estático.
Quero entender que isto é deliberado, que trata de mostrar dúas vertentes dun mesmo acto como é o de emigrar pero como personaxe para unha historia a avoa é maná celestial que fai todo interesante mentres que o resto faise árido.
December 15, 2021
A andamiaxe e a factura do libro son irreprochables e fan a lectura dinámica e entretida. Porén, non deixa de ser un relato familiar que, aínda que consegue pintar un retrato da emigración moi rico (con momentos conmovedores e episodios de entrega e sacrificio admirables), descansa irremediablemente sobre o novelizables que sexan a familia e os seus membros. A este respecto, persoalmente, custoume empatizar con algúns dos personaxes principais. Recoñezo en calquera caso que isto pode deberse á honestidade do autor á hora de presentar a estas persoas, cualidade que valoro e que talvez sexa un dos puntos fortes do libro: a franqueza e a non idealización nin novelización aritifical do que se conta.
Un libro que coido, con todo, necesario e que engade un novo capítulo á literatura sobre a emigración galega, que puidera parecer un tema xa machucado pero que, no entanto, merece unha actualización coma a que este libro achega.
Un libro que coido, con todo, necesario e que engade un novo capítulo á literatura sobre a emigración galega, que puidera parecer un tema xa machucado pero que, no entanto, merece unha actualización coma a que este libro achega.
November 16, 2023
É a historia de tantas e tantas familias galegas, historia que leva nome de muller. Un traballo fermoso de memoria familiar que se converte en colectiva ao recoñecernos nas súas páxinas.
Asumir e coñecer o fenómeno migratorio tal e como é, sen azucre.
Imprescindible!
Asumir e coñecer o fenómeno migratorio tal e como é, sen azucre.
Imprescindible!
March 28, 2022
"O vivido, por pleno que resulte, nunca ten o poder do imaxinado, que, por definición, pertence aos eidos do desexo".
Fascíname a capacidade do autor para relatar esta historia tan bonita dunha maneira tan sinxela e riquiña, e ademais escollendo as palabras exactas para que sexa unha verdadeira delicia lela, facéndome rir e mesmo que caera algunha que outra bágoa nalgúns momentos.
Recoñecer a maior parte dos sitios que aparecen (e mesmo a algunha persoa), xunto coas fotos que acompañan á narración, fixéronme conectar moitísimo máis coa historia e collerlle tanto agarimo a Virtudes e á súa familia que non quería que o libro acabara. Non todos os libros conseguen facerte sentir como na casa, pero este o fai cunha facilidade abraiante.
Ademais, podemos falar do parágrafo final? É que asjdflksdjaklf como o fías TAN BEN??
Encantoume, non hai moito máis que dicir. 5 resplandecentes estreliñas, e ben feliz por terlle dado unha oportunidade.💖
Fascíname a capacidade do autor para relatar esta historia tan bonita dunha maneira tan sinxela e riquiña, e ademais escollendo as palabras exactas para que sexa unha verdadeira delicia lela, facéndome rir e mesmo que caera algunha que outra bágoa nalgúns momentos.
Recoñecer a maior parte dos sitios que aparecen (e mesmo a algunha persoa), xunto coas fotos que acompañan á narración, fixéronme conectar moitísimo máis coa historia e collerlle tanto agarimo a Virtudes e á súa familia que non quería que o libro acabara. Non todos os libros conseguen facerte sentir como na casa, pero este o fai cunha facilidade abraiante.
Ademais, podemos falar do parágrafo final? É que asjdflksdjaklf como o fías TAN BEN??
Encantoume, non hai moito máis que dicir. 5 resplandecentes estreliñas, e ben feliz por terlle dado unha oportunidade.💖
February 22, 2021
No soy capaz de resumir este libro. Está lleno de tantas vidas, de tantas historias y tantos detalles que el intento sería, sin duda, una mutilación. Me tomé mi tiempo para leerlo por el mismo motivo, porque muy pronto se perciben todos los años de escritura que hay detrás de cada página. No es para menos: el autor cuenta la historia de su familia.
Es una historia fragmentada en escenarios tan distintos como Betanzos, Caracas y Londres.
Dentro de la narración, la característica principal del tiempo es su curiosa elasticidad. A lo largo de la trama, que viene y va de unas generaciones a otras, la migración es un factor determinante que abre puertas como heridas. A su vez, hay un diálogo constante con la intuición, con el pasado, con el futuro, con el destino y con la vida que no fue, ese tiempo verbal conocido por todos y conjugado casi siempre con "si yo hubiera".
Reflexiones hay para todos los gustos, así como pasajes y descripciones memorables. Hay belleza, hay ternura y hay cariño, hay grandes mujeres, hay Virtudes. También hay una nube gris que a ratos cubre el pecho, la tristeza se disfraza en lo que a veces parece un reproche hacia el abuelo ausente que un día se marcha a Venezuela y desaparace; pero no es más que el desconsuelo de llevar dentro un fantasma.
Al final se impone la muerte, el más grande de todos los misterios. A su lado parece que las demás preguntas se encogen. Después, la vida se llena de rumores y recuerdos, de sonidos, de olores, de señales. Salen a la superficie los pequeños detalles que siempre estuvieron ahí, pero que se nos descubren entonces, transformándose en puentes hacia nuestros fantasmas. A través de ellos nos hablan y a través de ellos, un día, hablaremos.
Por favor, lean esta maravilla.
MUY RECOMENDADO📚💫
"La marcha de mi abuelo se mantiene como la acción más singular de todas las que emprendió en vida. (...)Tres generaciones marcadas por una elección que, como una bomba de efecto retardado, siguió explotando por sorpresa en estallidos de mayor o menos intensidad que aún hoy nos estremecen o conmueven".
Es una historia fragmentada en escenarios tan distintos como Betanzos, Caracas y Londres.
Dentro de la narración, la característica principal del tiempo es su curiosa elasticidad. A lo largo de la trama, que viene y va de unas generaciones a otras, la migración es un factor determinante que abre puertas como heridas. A su vez, hay un diálogo constante con la intuición, con el pasado, con el futuro, con el destino y con la vida que no fue, ese tiempo verbal conocido por todos y conjugado casi siempre con "si yo hubiera".
Reflexiones hay para todos los gustos, así como pasajes y descripciones memorables. Hay belleza, hay ternura y hay cariño, hay grandes mujeres, hay Virtudes. También hay una nube gris que a ratos cubre el pecho, la tristeza se disfraza en lo que a veces parece un reproche hacia el abuelo ausente que un día se marcha a Venezuela y desaparace; pero no es más que el desconsuelo de llevar dentro un fantasma.
Al final se impone la muerte, el más grande de todos los misterios. A su lado parece que las demás preguntas se encogen. Después, la vida se llena de rumores y recuerdos, de sonidos, de olores, de señales. Salen a la superficie los pequeños detalles que siempre estuvieron ahí, pero que se nos descubren entonces, transformándose en puentes hacia nuestros fantasmas. A través de ellos nos hablan y a través de ellos, un día, hablaremos.
Por favor, lean esta maravilla.
MUY RECOMENDADO📚💫
"La marcha de mi abuelo se mantiene como la acción más singular de todas las que emprendió en vida. (...)Tres generaciones marcadas por una elección que, como una bomba de efecto retardado, siguió explotando por sorpresa en estallidos de mayor o menos intensidad que aún hoy nos estremecen o conmueven".
June 18, 2023
Virtudes contagia sus ganas de vivir y fuerza a través de las palabras de su nieto (autor del libro). Historia de tres generaciones gallegas que tuvieron que emigrar para sobrevivir y volver para vivir. Libro tierno y lleno de detalles preciosos.
September 26, 2022
Me ha costado mucho acabar este libro. El tema me interesa, y creo que el proyecto emprendido por el autor para recuperar la memoria de su familia es muy auténtico. Los primeros capítulos, los dedicados a Virtudes, me engancharon enseguida. Sin embargo, conforme avanzan los episodios el libro se vuelve repetitivo y pierde fuerza. Además, quizá por ser traducción del gallego original, se me ha hecho muy pesada la prosa. Es una sintaxis que abusa de la subordinación hasta tal punto que, con frecuencia, el autor comete errores gramaticales y de coherencia sintáctica que no pasan desapercibidos al lector atento. La historia no es lo suficientemente cautivadora para poder pasar por alto los anacolutos y fallos de preposiciones. Es una lástima porque Virtudes es, de verdad, una mujer digna de conocer.
June 18, 2024
Normal que este libro gañase o premio nacional de narrativa (amais de outros moitos). É un libro complexo, denso no que chegas a coñecer aos personaxes dunha maneira incluso íntima, no que as historias soan super persoais inda sendo vivencias que moitas persoas de Galicia viviron durante a emigración.
Para min o meu novo libro favorito, porque explica dunha maneira moi profunda como as historias das nosas familias, as súas decisións, vivencias, expresións e maneira de ser nos moldean ata crear as persoas que somos, mesmo se non chegamos a coñecer todos os seus misterios.
Para min o meu novo libro favorito, porque explica dunha maneira moi profunda como as historias das nosas familias, as súas decisións, vivencias, expresións e maneira de ser nos moldean ata crear as persoas que somos, mesmo se non chegamos a coñecer todos os seus misterios.
May 5, 2022
Foi unha boa decisión mercar e ler esta novela, despois da última que lera (que non me gustou nada) tiven certas dúbidas ao ler outra novela en galego relacionada con Londres. Definitivamente volvería lelo e recomendoche que o fagas.
O tema principal paréceme sumamente interesante: a emigración galega na segunda mitade do século XX. Penso que case todos os galegos ou as persoas con raíces nestas terras saben de algunha historia de emigración, sexan os pais, os avós, os tíos ou aquel curmán do Brasil do que case non coñeces nada, polo que toca un pouco a fibra. É unha historia familiar moi bonita, paréceme un agasallo enorme que alguén escriba as lembranzas da familia deste xeito.
A lectura divídese en seis zonas, como o metro londinense, e en cada unha delas afondase máis na historia e os motivos da emigración de cada un dos personaxes principais para o autor. É certo que esperaba outra cousa, vendo o título e lendo o comezo do libro pensei que a historia ía falar de Virtudes (ou de Betty, como se dá a coñecer no seu novo fogar), pero Xesús Fraga cambia o foco de atención ao longo da narración. Deste xeito, a primeira parte (na que fala de Virtudes) cativoume por completo, creo que tamén pola súa forma de ser, que dinamiza moito a lectura. Noutros puntos a acción decae e Xesús Fraga deixa paso as súas propias reflexións. Ao final, acada un bo resultado, porque pódese ver a forma de ser de cada personaxe e comprender mellor as decisións que toma cada un deles.
A prosa é sinxela e ao mesmo tempo moi rica, as descricións son tan claras que te mergullan de cheo nos ambientes descritos.
O tema principal paréceme sumamente interesante: a emigración galega na segunda mitade do século XX. Penso que case todos os galegos ou as persoas con raíces nestas terras saben de algunha historia de emigración, sexan os pais, os avós, os tíos ou aquel curmán do Brasil do que case non coñeces nada, polo que toca un pouco a fibra. É unha historia familiar moi bonita, paréceme un agasallo enorme que alguén escriba as lembranzas da familia deste xeito.
A lectura divídese en seis zonas, como o metro londinense, e en cada unha delas afondase máis na historia e os motivos da emigración de cada un dos personaxes principais para o autor. É certo que esperaba outra cousa, vendo o título e lendo o comezo do libro pensei que a historia ía falar de Virtudes (ou de Betty, como se dá a coñecer no seu novo fogar), pero Xesús Fraga cambia o foco de atención ao longo da narración. Deste xeito, a primeira parte (na que fala de Virtudes) cativoume por completo, creo que tamén pola súa forma de ser, que dinamiza moito a lectura. Noutros puntos a acción decae e Xesús Fraga deixa paso as súas propias reflexións. Ao final, acada un bo resultado, porque pódese ver a forma de ser de cada personaxe e comprender mellor as decisións que toma cada un deles.
A prosa é sinxela e ao mesmo tempo moi rica, as descricións son tan claras que te mergullan de cheo nos ambientes descritos.
November 14, 2021
Pese a haber acabo el libro el viernes, decidí esperar para poder procesar esta pedazo de obra. No puedo ni siquiera hacer una reseña graciosa...
Suelo ser bastante escéptico en cuanto a aquellos libros que han ganado premios literarios, pero es INCREÍBLE la habilidad del autor para redactar de una forma tan maravillosa una historia bellísima. Todos los acontecimientos, a parte de ser reales (cosa que me deja ^^^^^^^), están contados de una forma tan costumbrista que no se sienten como una forma de martirizar la vida de Virtudes; el final del libro, pese a decepcionar en un principio, está hilado de una forma excepcional (sobretodo la conclusión final AAAAAAAH), y el hecho de que conozca una gran parte de las localizaciones e historias que se cuentan, así como a algunas personas, (junto con estar escrito en gallego, que es un puntazo) hacen que está obra sea, sin duda, uno de los mejores libros que he leído en toda mi vida; y sé que no me voy a arrepentir de hacer este statement.
Suelo ser bastante escéptico en cuanto a aquellos libros que han ganado premios literarios, pero es INCREÍBLE la habilidad del autor para redactar de una forma tan maravillosa una historia bellísima. Todos los acontecimientos, a parte de ser reales (cosa que me deja ^^^^^^^), están contados de una forma tan costumbrista que no se sienten como una forma de martirizar la vida de Virtudes; el final del libro, pese a decepcionar en un principio, está hilado de una forma excepcional (sobretodo la conclusión final AAAAAAAH), y el hecho de que conozca una gran parte de las localizaciones e historias que se cuentan, así como a algunas personas, (junto con estar escrito en gallego, que es un puntazo) hacen que está obra sea, sin duda, uno de los mejores libros que he leído en toda mi vida; y sé que no me voy a arrepentir de hacer este statement.
June 29, 2022
Riquísimo testemuño particular dunha vivencia universal galega: a migración. Estilo solvente, con algún recurso narrativo de inspiración cinematográfica moi ben traballado, sobre todo nos dous primeiros terzos do libro. Nas partes finais dase entrada a reflexións moi persoais do autor, que por aí lin que resultaron aburridas... En todo caso, hai unha mudanza de ritmo que a min si me parece interesante. En fin, eu gostei moitísimo e mesmo chorei coa morte de Virtudes, cousa que non adoito facer en xeral. Moi recomendábel.
This entire review has been hidden because of spoilers.
November 24, 2023
Un libro bien escrito, con mucho, mucho, cariño.
Esto es quizás lo que le salva porque el autor nos cuenta aquí la historia de su familia, centrada en su abuela. Sin ese cariño con el que escribe la historia nos resultaría un tanto anodina, con sus puntos de interés pero que no me consiguió atrapar.
Es un estupendo libro de memoria para familiares y amigos del autor.
Esto es quizás lo que le salva porque el autor nos cuenta aquí la historia de su familia, centrada en su abuela. Sin ese cariño con el que escribe la historia nos resultaría un tanto anodina, con sus puntos de interés pero que no me consiguió atrapar.
Es un estupendo libro de memoria para familiares y amigos del autor.
January 25, 2022
La belleza de lo cotidiano, de historias pasadas y exfuturos posibles, de cómo trazar líneas para resolver misterios y entender cómo has llegado hasta aquí.
September 3, 2025
Eu tamén quixera escribir unha biografía familiar para atoparme nos ires e vires da migración. To Xesús or Tony, which is it?
This entire review has been hidden because of spoilers.
December 28, 2025
A través dun relato familiar constrúe unha imaxe interna da emigración galega.
Unha imaxe netamente en feminino, afondando na carga de ser muller, migrante, e cabeza da familia.
Unha imaxe netamente en feminino, afondando na carga de ser muller, migrante, e cabeza da familia.
December 13, 2023
Xesús Fraga fai o relato da epopea sentimental dunha familia traballadora de Galicia. A avoa Virtudes perdeu o contacto co seu marido emigrante en Venezuela nos anos 50 e máis tarde atopou en Londres a liberdade do traballo co que manter as tres fillas que quedaran no Betanzos natal. A historia de Xesús Fraga, que naceu en Londres cando os pais estaban tamén alá emigrados, é unha historia de dislocación afectiva, dun neno dividido entre dúas paisaxes culturais amadas que semellan reflectirse entre elas, aínda que só hai que rozar a superficie da visión cos dedos para que se rompa o engado. Hai unha Galicia que se agocha no envés arbóreo de todas as migracións, como na reprodución do cadro de John Constable, 'O carro de feo' (1821), que colgaba no recibidor de Betanzos. Hai un xeito, tamén, de reconstruír o futuro que se perdeu ao regresar definitivamente a Galicia –sandar esa morriña do que non foi–, esa ferida da existencia que abrolla cando o progreso da alma queda interrompido por unha perda imprevista dos espazos habitados.
'Virtudes (e misterios)' (2020) é un esforzo por ordenar a experiencia familiar, o progreso da clase traballadora dun país durante case un século. Os misterios se agochan entre as palabras, as virtudes desenvólvense nos fíos das xeracións. Testemuñar o propio conto, o fragmento sentimental da historia doméstica e sociocultural dun mesmo, non hai mellor maneira de congraciarse co destino.
'Virtudes (e misterios)' (2020) é un esforzo por ordenar a experiencia familiar, o progreso da clase traballadora dun país durante case un século. Os misterios se agochan entre as palabras, as virtudes desenvólvense nos fíos das xeracións. Testemuñar o propio conto, o fragmento sentimental da historia doméstica e sociocultural dun mesmo, non hai mellor maneira de congraciarse co destino.
August 24, 2022
Este libro me pareció el regalo ideal para una amiga, sin haberlo leído, solo conociendo su sinopsis: la emigración gallega en un relato parte autobiográfico, parte investigación. Si de algo estamos orgullosas las personas gallegas es de nuestro origen, de nuestra cultura y de nuestra tradición migrante. La valentía y el arrojo de marchar lejos, en viajes que duraban varios días, a menudo sin mas compañía que una maleta y otras personas migrantes desconocidas. Qué orgullo y qué enriquecimiento para nuestras familias y cultura en general. Me sorprende que hoy a tanta gente se le olvide nuestro pasado y no trate a quien migra a nuestro país con la misma disposición que fuimos tratados en el pasado.
A pesar del interesante tema escogido y de la capacidad de evocar recuerdos propios sobre “a galeguidade”, mi puntuación es de solo 4 estrellas porque me falta algo de tensión, esa emoción que te mantiene leyendo sin parar , esperando con ansia lo que pasará. No con ello quiero desmerecer la experiencia del autor, no creo que haya falta de emoción en au vida, pero creo que la manera elegida para contarlo le resta dicha tensión. Aún así, he disfrutado como una enana, desde mi exilio a 500km de miña terra galega.
A pesar del interesante tema escogido y de la capacidad de evocar recuerdos propios sobre “a galeguidade”, mi puntuación es de solo 4 estrellas porque me falta algo de tensión, esa emoción que te mantiene leyendo sin parar , esperando con ansia lo que pasará. No con ello quiero desmerecer la experiencia del autor, no creo que haya falta de emoción en au vida, pero creo que la manera elegida para contarlo le resta dicha tensión. Aún así, he disfrutado como una enana, desde mi exilio a 500km de miña terra galega.
July 23, 2025
3,5/5 🌟
La novela trata de la vida de xesus fraga, tanto de la suya y sobre todo de sus ancestros. La protagonista sin duda es su abuela materna Virtudes.
Una historia que retrata muy bien la vida de las familias gallegas de esos años, lo normal es que en todas las familias de origen gallego tengamos algún familiar que tuviera que emigrar, ya sea a América o en Europa.
Me ha gustado mucho, lo mejor son las descripciones de las fotos, refleja totalmente la impresión que dan las fotos y incluso llega a ir más allá.
Llevaba tiempo sin leer un libro en gallego, probablemente desde bachillerato y muchos conceptos no los pude coger bien, además que el contexto me pilla un poco lejos, ya que no viví ese época.
Muy recomendable para cualquier persona, sobre todo si eres gallego o tienes familia gallega (también existe la traducción al castellano por el propio autor).
Libro leído en el Club de Lectura de la Biblioteca de Viveiro.
La novela trata de la vida de xesus fraga, tanto de la suya y sobre todo de sus ancestros. La protagonista sin duda es su abuela materna Virtudes.
Una historia que retrata muy bien la vida de las familias gallegas de esos años, lo normal es que en todas las familias de origen gallego tengamos algún familiar que tuviera que emigrar, ya sea a América o en Europa.
Me ha gustado mucho, lo mejor son las descripciones de las fotos, refleja totalmente la impresión que dan las fotos y incluso llega a ir más allá.
Llevaba tiempo sin leer un libro en gallego, probablemente desde bachillerato y muchos conceptos no los pude coger bien, además que el contexto me pilla un poco lejos, ya que no viví ese época.
Muy recomendable para cualquier persona, sobre todo si eres gallego o tienes familia gallega (también existe la traducción al castellano por el propio autor).
Libro leído en el Club de Lectura de la Biblioteca de Viveiro.
September 15, 2022
Tócame moi de cerca como galega emigrada a Londres. Aínda que xa levo máis de dez anos aquí, non hai quen leve a morriña e, aínda así, entendo tamén coma un pódese sentir na casa alí onde se atope.
Un libro moi bo sobre as dificultades da emigración. Como emigrada que son, parecéume unha marabilla. É unha historia real e, como tal, aparece con moitos exemplos reais do que a emigración conleva.
Pareceume que está escrito dunha maneira preciosa, cunha literatura e técnica impecable. As descricións das fotos transportan a un ao lugar onde se fixeron, e aos sentimentos do que as describe.
E para mín, o mellor son algúns dos infraleves e descripcións deses momentos da volta a casa. Do regreso a ese lugar onde un séntese cómodo, acollido e aroupado pola familia e polos amigos.
Un amor de libro, vaia!
Un libro moi bo sobre as dificultades da emigración. Como emigrada que son, parecéume unha marabilla. É unha historia real e, como tal, aparece con moitos exemplos reais do que a emigración conleva.
Pareceume que está escrito dunha maneira preciosa, cunha literatura e técnica impecable. As descricións das fotos transportan a un ao lugar onde se fixeron, e aos sentimentos do que as describe.
E para mín, o mellor son algúns dos infraleves e descripcións deses momentos da volta a casa. Do regreso a ese lugar onde un séntese cómodo, acollido e aroupado pola familia e polos amigos.
Un amor de libro, vaia!
June 18, 2022
Empieza con sabor de historia familiar escrita por un nieto que nos quiere dar a conocer a su abuela, emigrada en Londres. Y no acababa yo de entender el por qué del premio nacional de narrativa. Era una historia simple, como de cualquiera y contada por cualquiera. Los personajes podían ser de su familia o de la mía. Creo que lo que ennoblece el relato es su final, que de haber sido ficticio diríamos que en la vida real los círculos nunca se cierran…. Pero el autor consigue una historia redonda, cerrada, en la que la abuela protagonista (increíble esta mujer, más vieja que mi madre, sola, en el Londres de los 50 a los 70…) retorna y vive los últimos años de su vida como quiere (y no digo merece, porque seguro merece más…)
August 20, 2022
Finalmente o lin. Que sei eu. Pareceume un pouco decepcionante para un Premio Nacional: pouca innovación, reseso documentarismo, escaso risco narrativo. Hai que pensar que o ano anterior o premio levouno Cristina Morales, que é unha jefa absoluta. Non sei, para min fáltalle brillo e forza, vangarda, algún tipo de carraxe creadora, o que sexa. Por sorte, como é un libro xa tan premiado, pódese criticar sen facerlle mal a ninguén.
Read
December 8, 2021El libro está maravillosamente escrito. Su "pero" reside en el mismo lugar que todos los libros que tratan sobre historias familiares: ¿por qué me está el/la autor/a contando esto?
Creo que tarda demasiado en desvelarlo (solo en la última Zona se atisba algo) y no sé si lo zanja del todo.
Aun así, es un buen libro. Buena literatura
Creo que tarda demasiado en desvelarlo (solo en la última Zona se atisba algo) y no sé si lo zanja del todo.
Aun así, es un buen libro. Buena literatura
May 11, 2021
Gran ejercicio de búsqueda, familiar e interior, donde muchas personas de varias generaciones nos vemos reflejadas. Hermosa crónica de una familia que mueve a la reflexión, con un estilo cuidado, preciso pero ameno. Muy recomendable
December 6, 2021
Maravilloso retrato de la emigración gallega y de todas las dificultades y adversidades que tuvieron que superar para salir adelante. Grande Virtudes, una mujer a la que le cogemos cariños desde la primera página del libro. Totalmente recomendable.
June 19, 2022
OS misterios permanecen, igual que as virtudes dos que xa non están connosco. Ao cabo, son eles, a través do tempo compartido e ido, OS que botamos en falta, ainda que mentres OS lembremos convivirán connosco".
August 2, 2022
Moi bo libro. Fermosa historia, é unha historia moi ben levada. Mostra desde un punto de vista histórico-emocional as andainas dunha familia pero tamén representa moi ben as andainas e penurias da emigración galega no século XX
August 25, 2023
Marabilloso. É a historia familiar do escritor, da emigración galega na segunda metade do século pasado pero tamén un pouco a historia de todos os galegos. E fermosamente escrita, apoiada por documentos gráficos coidadosamente escollidos. Lectura obrigatoria.
November 25, 2021
He leído parte de mi historia. Este libro es un abrazo.
https://www.instagram.com/p/CWqzfn2Mo...
https://www.instagram.com/p/CWqzfn2Mo...
December 3, 2021
La emigración en Galicia, las vicisitudes de una familia betanceira. Interesante para conocer los jovenes las miserias de los años postguerra civil y años siguientes de la dictadura.
Displaying 1 - 30 of 51 reviews