Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer

by Błażej Warkocki (Editor), Alessandro Amenta (Editor), Tomasz Kaliściak (Editor)

W setce zebranych w niniejszym tomie tekstów polskich autorek i autorów – od Adama Mickiewicza, przez Jarosława Iwaszkiewicza czy Irenę Krzywicką, po Ingę Iwasiów i Jacka Dehnela – wyłania się ważna część polskiej literatury i społeczeństwa od końca XVIII do początku XXI wieku. Fragmenty prozy, szkice eseistyczne czy poezja, nie są tu jedynie świadectwem różnorodnych zjawisk literackich, lecz przede wszystkim znakiem zmieniających się wzorów i norm społeczno-kulturowych. „Dezorientacje…” wpisują się przez to w kontekst globalny – „queer studies”; ale i lokalny nawiązując do legendarnej antologii Marii Janion z lat 80. „Transgresje”.

Ta antologia ukazuje nie tylko reprezentacje nienormatywnych seksualności i płci na tle zmieniających się historycznie norm kulturowych, ale i wskazuje na wątki, historie, i przemilczane elementy życia twórców i twórczyń, o których dotychczas mówiono jedynie w wąskich kręgach literaturoznawców. Książka nie tyle odkrywa nieznane, co przywraca do głównego nurtu polskiej literatury i kultury ważne dla zrozumienia współczesności zjawiska, teksty i autorów.

Genres: Queer, LGBT, Poland, Nonfiction, Polish Literature

912 pages, Hardcover

First published February 1, 2021

Reviews

[Introverticheart · Rating 5 out of 5]

Jakkolwiek nazwać Dezorientacje – jest to póki co BIBLIA polskiego queeru. A dla mnie osobiście, jest iście kopernikańskim przewrotem.

„Literatura ta opisuje – całkiem po prostu – ludzkie życie, jest odbiciem egzystencji nieheteronormatywnych osób w świecie. Jest jednak „przewrotna”, a zatem, etymologicznie rzecz ujmując, zdolna coś przewrócić czy wywrócić: zastane hierarchie, przyzwyczajenia czy status quo (przynajmniej w obrębie tekstu literackiego). A to może wywoływać dezorientację”.

Antologia polskiej literatury queer to pasjonujący przewodnik, który ukazuje seksualność i płeć na tle zmieniających się norm społecznych, kulturowych, nadaje im kontekst, wskazuje na wątki i historie, łamie pewne tabu.

Dezorientacje pozwalają odkryć nieznane, a raczej przywrócić do głównego dyskursu polskiej literatury i kultury autorów i ich teksty, które pomogą zrozumieć współczesne zjawiska.

[Kamil Dudar · Rating 5 out of 5]

Biblia polskiego queeru, nawet papier cienki. A tak już bardziej na serio, niesamowicie ważna książka zarówno z naukowego, jak i czysto rozrywkowego punktu widzenia. Autorzy udowodnili, że historia "inności" w Polsce trwa już długo i jest niesamowicie (to słowo naprawdę pasuje do tej pozycji) różnorodna. Wiele przypisów ułatwiło znacznie interpretację i zrozumienie wielu utworów zaangażowanych historyczno-politycznie. Sama publikacja zaczyna się od wstępu, który unaocznia tendencje w polskiej queerowej literaturze i umożliwia późniejsze własne interpretacje utworów zawartych w antologii.
Mówią: "nie oceniaj książki po okładce", ale jednak... Krytyka Polityczna wydała tą pozycje w pięknej i wygodnej formie. Mimo pokaźnych rozmiarów i prawie tysiąca stron wygodnie się ją czytało.
5*

[Hjartsláttur · Rating 5 out of 5]

Spędziłam z tą antologią miesiąc, ale w tym czasie przeprowadziła mnie ona przez setki lat queerowej polskiej historii, składającej się z tysięcy małych osobistych przeżyć. Poczynając od świetnego wstępu, który zapewnia czytelnikowi kontekst potrzebny do pełniejszego zrozumienia późniejszych tekstów, "Dezorientacje" pokazują ewolucję literatury przewrotnej od końca XIX w. aż po teraźniejszość. Pod względem liczby dominują bezsprzecznie teksty traktujące o relacjach między mężczyznami, ale im bliżej czasów współczesnych, tym więcej historii osób o różnych tożsamościach seksualnych, czy też osób niewpisujących się w binarny podział płci. Jest to niezwykle ważny zbiór, zwłaszcza w kraju, w którym próbuje się udawać, że osoby nieheteronormatywne nie odegrały w historii większej roli. Wszystkich myślących podobnie zachęcam serdecznie, by zerknęli do spisu treści.

[agata · Rating 5 out of 5]

za panią osińską daję piąteczkę

[wbobek · Rating 5 out of 5]

<3 Biblia

[Krzysztof Krajewski · Rating 5 out of 5]

Obszerne opracowanie stanowiące zbiór tekstów zarówno poetyckich jak i prozatorskich, esejów czy fragmentów sztuk teatralnych poruszających wątki łamiące heteronormę. Dzięki obszernemu wstępowi osoba czytająca uzyskuje kluczowe wskazówki jak odczytywać utwory zamieszczone w czterech chronologicznie ułożonych partiach antologii. Przywołane są zarówno klasycznie jak i współczesne osoby autorskie, a zamieszczone przy każdej z osób noty biograficzne ułatwiają odczytanie tekstów w odpowiedni sposób. Bardzo pomocne są noty redaktorskie i przypisy umieszczające cytowane teksty w odpowiednim kontekście historyczno-kulturowym, tłumaczące liczne odniesienia. Jest to próba unaocznienia często pomijanych i wyciszanych narracji nieheteronotmatywnych i niecisplciowych już obecnych w literaturze polskiej.

[echo · Rating 4 out of 5]

książka zaczyna się od Mickiewicza, więc myślę, że mogę go przywołać — plwajmy na tę skorupę cis-hetero-patriarchalnych interpretacji, literaturoznawczych kanonów, symbolicznego konsensusu i zstąpmy do cudacznej, odmieńczej głębi, bo siła nowej narracji, takiej, która wzmacnia marginalne głosy zamiast je tłumić, leży w liczbie; liczbie tych, którzy piszą, czytają, mówią, istnieją, żyją z wiedzą, że obok mieszkają tacy jak oni, że osamotnienie nie trwa wiecznie i zawsze znajdzie się ktoś, kto zrozumie, a każdy przewrotny żywot może powrócić jak duch i zaznać spokoju w nowych słowach, bo plemiona skazane na sto lat samotności jednak mają drugą szansę na ziemi!!

[Ivan Radyk · Rating 5 out of 5]

jesień już Panie a moje ciało jest
w podróży odkąd wkradłem się z domu
mojej matki i wybrałem wolność
moje ciało jest w ciągłej podróży

podoba się innym wymyka się władzy
która nad nim sprawuję kiedy znowu
wracam z komisariatu choć powiadają
że nie trzyma się kupy od pary lat

moje ciało jest w ciągłej podróży wymyka się
najprędzej tym którzy mnie uszczuplają i biorą
za kpa: nie po to Panie wkradłem się
z domu mojej matki by pójść do ciociobaru

////Eugeniusz Tkaczyszyn-dycki////

[Aleksandra Orlikowska]

Biblia polskiego queeru. Niezwykle ciekawe opracowanie tematu we wstępie, a samy wybór tekstów otwierający i użyteczny. Na ile siedzę w temacie myślę że jest to nowy początek badań nad literaturą w kontekście queer theory.

[Miss Abstrakcja · Rating 5 out of 5]

Biblia Polskiego Queeru to bardzo dobre określenie tego zbioru. Jestem urzeczona tym, ilu świetnych autorów mi przedstawiła, a ilu mi znanych pokazała pod nowym kontem i rozkochała w nich. Szalenie doceniam tę cegiełkę.

[Paulina · Rating 5 out of 5]

POTĘŻNA lektura