Jump to ratings and reviews
Rate this book

Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana

Rate this book
O miłości nieuleczalnej i o małostkowym, okrutnym odrzuceniu.
O obcości i bezdomności, w której trzeba się zadomowić, gdy cię z domu wypędzają, a tam, gdzie przyjmują, nie czujesz się u siebie.
O antykomunizmie w Polsce po 1989 roku, który pozbawił nas wrażliwości na inne doświadczenie i utrudnił nam dostęp do samowiedzy.
O decyzjach, które po latach wydają się błędne, lecz w chwili ich podejmowania wcale takie nie były.
O pisaniu opowieści o czyimś życiu.

O kimś, kto przez całe życie uciekał przed plagą nacjonalizmu, a ta ścigała go do końca.
O kimś, kto nie przynależał, nie pasował do żadnej sitwy, koterii, szkoły ani klanu – tak bardzo, że budził podejrzenia o pychę.
O krytyku niesprawiedliwego ładu, który mimo pesymizmu na krótką metę wierzył, że na dłuższą mamy szanse.

936 pages, Hardcover

First published February 24, 2021

17 people are currently reading
323 people want to read

About the author

Artur Domosławski

16 books44 followers
Artur Domosławski, né en 1967, est un journaliste polonais qui travaille notamment comme grand reporter pour l'hebdomadaire Polityka. Artur Domosławski, né en 1967, est un journaliste polonais qui travaille notamment comme grand reporter pour l'hebdomadaire Polityka.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
135 (66%)
4 stars
51 (25%)
3 stars
15 (7%)
2 stars
3 (1%)
1 star
0 (0%)
Displaying 1 - 24 of 24 reviews
Profile Image for Asia.
77 reviews28 followers
March 7, 2021
4/5 bo uczucia mam bardzo mieszane, doceniam tytaniczną pracę, ALE…
1. Gdy Domosławski zakreślał bardzo szerokie i szczegółowe tło historyczne mające na celu zrozumienie sytuacji i decyzji Baumana – nudziłam się, bo ja to po prostu wiem, chociażby z racji wykształcenia (choć karciłam się w myślach, że „ej, nie każdy jest historyczką”). Poza tym te analizy przypominały mi wypowiedzi profesora Friszke, który później okazał się konsultantem (to wiele wyjaśnia dla samego sposobu narracji).
2. Dokładne przytaczania światopoglądu Baumana oraz streszczanie jego twórczości, znów drobiazgowo, szczegółowo, co akurat mnie nudziło, gdyż (nieskromnie) dorobek ten znam dobrze.
Zastanawia mnie to, kto po tę biografię sięgnie. Socjolodzy? Historycy? Miłośnicy twórczości Baumana? Raczej nie członkowie ONRu (który jest organizacją faszystowską).
Samo życie Baumana jest niesamowicie pouczające i ciekawe. Wierzę, że jego postać zostanie w końcu odczarowana i przestanie być chłopcem do bicia dla antysemitów i antykomunistycznych fanatyków.
Profile Image for Romulus.
967 reviews57 followers
April 5, 2021
Nie byłem pewien piątej gwiazdki. Ponieważ dosyć szczegółowe analizy, czy odniesienia do różnych poglądów naukowych Baumana nie zawsze były dla mnie strawne i trochę się po nich ślizgałem. Ostatecznie uznałem, że tego (analizy i odniesień) należało się spodziewać i bez sensu jest czynienie z tego zarzutów.

Mimo to po książkę sięgnąłem nie dla jej bohatera, nie przede wszystkim. Lubię książki Artura Domosławskiego od czasu gdy przeczytałem jego "Gorączkę latynoamerykańską". A mając na uwadze dodatkowo jego głośną biografię Ryszarda Kapuścińskiego (którego twórczość też mi jest raczej obojętna) liczyłem na uczciwe i interesujące podejście do biografii Zygmunta Baumana. Ciekawiło mnie także, czy "diabeł" rzeczywiście jest taki straszny jak go maluje prawica, która swego czasu organizowała nagonki na Baumana (jak to prawica narodowa ma w zwyczaju).

Oczywiście, odpowiedź na to pytanie znałem już dawno. Nie od dziś wiadomo, że kiedy prawica bierze za lustrację to będzie kłamać i manipulować. Średnio rozgarnięty licealista powinien być tego świadom. Tak mi się wydaje. :) Zatem ciekawość dotyczyła tego, ile mitów na temat Baumana stworzono. Całkiem sporo, jak się okazuje. Manipulacji i kłamstw też nie zabrakło.

Bez wątpienia Zygmunt Bauman należy do całkiem licznego grona sławnych Polaków, znanych ze swych dokonań za granicą, a w Polsce przemilczanych lub tępionych. Nie on pierwszy i nie ostatni, to chyba nasza cecha narodowa, aby marnotrawić swoje zasoby. Trochę z bezsilnością a trochę z pogardą śledziłem ludzi, którzy przodowali w jego krytyce lub tworzeniu czarnej legendy: miernoty, lub koniunkturaliści (jak pewna profesorka, która dziś krytykuje Baumana na melodię prawicowych kastratów, a wcześniej krytykowała go z pozycji twardo komunistycznych).

Jednak pamiętać należy, że Domosławski to nie autor, który tworzy na kolanach. Dowodem na to jego biografia Ryszarda Kapuścińskiego, która spotkała się ze skandalem a nawet potępianiem autora przez tych, którzy zapisali się do fanklubu Kapuścińskiego i fakty niewygodne dla wykreowanego portretu Mistrza woleli przemilczać lub zakrzykiwać. W przypadku Baumana zawiodą się ci, którzy szukają sensacji i "obrazoburstwa". Znajdą w niej jednak tragizm człowieka, który był kilkukrotnie odrzucany przez kraj uznawany przez siebie za ojczyznę. I który dalej jest przezeń odrzucany za sprawą fanatyków nie różniących się ideologicznie od komunistów i antysemitów, którzy go z Polski wyrzucili w 1968 r. I którzy z niezdarnie skrywanym antysemityzmem nadal to robią.
Profile Image for Monika.
774 reviews81 followers
September 11, 2022
Ogromna biografia (840 stron +50 stron przypisów) Zygmunta Baumana - socjologa wieku XX i początku XXI. To nie tylko biografia tego naukowca, ale także obraz przemian polityczno - społecznych w Polsce po II wojnie światowej. To opis awansów społecznych, utraty przywilejó w przez dawne elity, sytuacja Żydów na przestrzeni XX wieku (nie tylko w Polsce ale także początki państwa Izrael). To świetny przegląd rozwoju socjologii jako nauki na polskich uniwersytetach, stosunek partii do socjologii uzależniony od wniosków naukowców (czy były zbieżne z kierunkiem partii czy nie).
To drobiazgowo rozpisany życiorys Baumana, bez zatajania niewygodnych faktów, krytykowanych często przez antykomunistów czy nacjonalistów. Autor zastanawia się nad powodami zachowań Zygmunta Baumana ale także ludzi w stosunku do niego. W dalszej części też omawia sporo książek naukowca, szczególnie tych napisanych w jego ostatnich 20 latach życia -czyli tych najgłośniejszych.
Bardzo ciekawe podrozdziały - będące często uzupełnieniem historii, swego rodzaju dopowiedzeniem, dygresją, a czasem metatematycznym esejem o zasadności pisaniu biografii i zakresu takiego utworu - jak głęboko autor powinien sięgać w prywatność bohatera?
Czasem przeszkadzała mi ilość i drobiazgowość materiałów źródłowych przytaczanych w bardzo obszernych fragmentach - te szczegółowe opisy spotkań partyjnych czy spotkań socjologów wydawały mi się miejscami nadmierne.
Ale poza tym - kapitalne kompendium wiedzy o czasach nowożytnych.
Profile Image for Kat.
476 reviews26 followers
July 4, 2021
RE WE LA CJA !
Ta ksiazka nie jest po prostu biografia. To studium wspolczesnosci poprzez pryzmat losu czlowieka rzuconego w wir wydarzen historycznych, politycznych i obyczajowych. Czlowieka, ktory byl odrzucony niemal przez wszystkich za swoja wrazliwosc, ktorej nikt nie rozumial. Ta wrazliwosc naznaczyla go, wypalila pietno na jego osobie, wg autora zupelnie nieslusznie. Ta ksiazka to w zasadzie bezlitosne obnazenie polskiego chamskiego srodowiska politycznego i naukowego, ktore nie jest w stanie spojrzec dalej niz na koniec wlasnego nosa. Rzecz bolesna, piekna, absolutnie fascynujaca. Panie Arturze chyle czola!
Profile Image for Mirek Jasinski.
483 reviews17 followers
February 25, 2022
Zacząłem czytać prawie rok temu i wtedy zabrakło mi czasu by się w nią wgryźć. Był to błąd, bo książka jest rewelacyjna i wciągająca. To nie tylko dobra biografia, ale i doskonały opis czasów. To wiarygodne świadectwo dla potomności.

Dane mi było wysłuchać kilku wykładów Baumana i byłem pod olbrzymim jego wrażeniem. Potem było mi przykro, gdy próbowano zmieszać go z błotem, gdy prawicowe bojówki zakłócały jego wykłady. Bałem się, że Domosławski nie podoła. A jednak dał radę i napisał świetną książkę. Zachęcił mnie też do sięgnięcia do źródeł, a więc do książek Baumana, które są takimi "listami w butelkach".

Polecam lekturę!
Profile Image for Jula.
35 reviews3 followers
July 28, 2023
Wyborna.
Doskonała biografia fascynującego i genialnego Człowieka.
Profile Image for Marko.
424 reviews18 followers
January 5, 2022
Świetna książka o niesamowitym człowieku. Monumentalna pozycja, napisana z rozmachem i z sercem o czym świadczą podziękowania dla tylu życzliwych osób, które miały wpływ na treść biografii.
Profile Image for Gancu.
402 reviews17 followers
May 10, 2024
Gdy sięgnąłem po Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana Artura Domosławskiego, nie wiedziałem, czego się spodziewać. Nie mogłem się oprzeć ciekawości, co takiego kryje się za życiem tego wybitnego socjologa, którego nazwisko często było obarczone kontrowersją. Nie ukrywam, że z pracami Baumana byłem już zaznajomiony i cenie jego wkład w dyscyplinę którą sam się po części zajmuje.

Nie znalazłem tu tylko suchych faktów czy suchego przebiegu życia. To nie tylko opowieść o jednym człowieku, ale studium epoki, w której przyszło mu żyć i tworzyć. Każda z tych "21 scen" ukazuje nie tylko Baumana, lecz także Polskę, w której się obracał. To opowieść o czasach, w których Polacy walczyli o swoje tożsamości, a naukowcy o swoje miejsce w społeczeństwie. Przez te 21 scen przechodziłem jak przez kalejdoskop, gdzie każdy obraz ukazuje nowy aspekt życia i działalności Baumana. To podróż przez jego sukcesy i porażki, jego triumfy i upadki. Jednak najbardziej poruszające są chwile, gdy Bauman musiał stawić czoło wygnaniu, zarówno dosłownemu, jak i metaforycznemu. To niezwykle silne doświadczenie, które kształtowało jego myślenie i twórczość. O wielu niemiłych sytuacjach z życia Baumana wiedziałem więc mnie tak nie dziwiły. Jednak smutne, że tak wybitna jednostka była nękana przez poglądy.

Domosławski stawia Baumana w centrum, ale otacza go kontekstem społecznym i politycznym, pokazując, jak bardzo był on związany z duchem swoich czasów. Ta książka to przede wszystkim biografia całej epoki w jakiej żył Bauman, malowana z precyzją socjologicznego obserwatora.

Czytałem tę książkę w miarę wolnym tempie, chłonąc każdy rozdział z uwagą i zastanowieniem. To nie lektura na jeden wieczór, to podróż przez życie i myśli wybitnego myśliciela. I choć niektóre fragmenty były dla mnie trudne do strawienia, całość składa się na niezwykle wartościowy obraz, który pozostanie we mnie jeszcze długo po zakończeniu lektury.

"Wygnaniec" to nie tylko książka, to doświadczenie, którego nie zapomnę. Dzięki niej lepiej rozumiem nie tylko Zygmunta Baumana, ale także da mi inne spojrzenie na świat, w którym żyjemy. To lektura, która zmienia spojrzenie na historię i współczesność. Polecam ją każdemu, kto pragnie zgłębić tajniki ludzkiego losu i społecznych przemian. Bauman to wybitny socjolog był. Sam jako socjolog chciałbym być chodź trochę jak on. Mimo, często mamy inne spojrzenie to lektora zabrała mnie w ciekawą wizje świata.
Profile Image for Karol Walesiak.
37 reviews3 followers
May 4, 2021
To jest naprawdę bardzo szeroka pozycja. Studiuję socjologię, więc dla mnie ta pozycja jest bardzo cenna, to i dla osoby chcącej zrozumieć czasy PRL przez pryzmat ludzi żyjących wtedy i zaangażowanych w komunistyczną Polskie - ta pozycja i świadectwo życia Zygmunta Baumana może być nieoceniona.

Trochę lepiej rozumiem te 40 lat rządów komunistów, lepiej rozumiem dzisiejszą politykę historyczną. Poznałem nowe perspektywy, z jakich można patrzeć na społeczeństwo, globalizację, miłość, wygnanie, standaryzację, nadzieję.

Polecam. Musiałem często robić przystanki, trawić wątki po parę dni, ale jak to na suto zastawionym stole - to normalne.
Profile Image for Sylwia.
71 reviews
May 30, 2021
Pierwsza połowa książki bardzo ciekawa, potem rekonstrukcja teorii socjo i ostatnie lata nie przekonały mnie. Ale dla tej połowy warto
Profile Image for Marta Jinga.
25 reviews5 followers
May 16, 2021
Doskonała książka, która trudno mi nazwać typową biografia. Jest to opowieść o życiu Baumana, z wielką historią w tle, z odniesieniem do jego dzieł i wnikliwym komentarzem Domosławskiego. Lektura pozwala zrozumieć wybory Baumana, zrozumieć lepiej jego myśl. Szkoda, że tak mało osób sięgnie po tą książkę, pozna prawdziwa historie Baumana, a nie tą przekłamana przez prawicowe media. Jestem pod wrażeniem ilości ciekawych rozmówców, nie zawsze przychylnych i co za tym idzie poznania racji z obu stron sporu. Bardzo mi się podobało to, że Domosławski znał i wielokrotnie rozmawiał z Baumanem, i ich znajomość przebija w różnych miejscach książki, czasem na poważnie, czasem to anegdota, a czasem mądrość, która jest bardzo trafna. Bardzo polecam.
Profile Image for iwcia_r.
17 reviews1 follower
May 2, 2021
Monumentalna biografia, ale jednocześnie opowieść. Dużo faktów, które pozwalają wyrobić samodzielnie opinie czytelnikowi. Obraz Przedwojnia, wojny, powojnia, PRL i III RP. Wygnaniec, naukowiec, ofiara.
Zawsze miałam słabość do wybitnych wykolejeńców, niejednoznacznych postaci historii, ale prof. Bauman jest w Polsce ofiarą niesprawiedliwej nagonki i podziwiam, że do końca zachował klasę. Nic nie wyjaśniał, nic nie tłumaczył, ale też się nie skarżył.
Profile Image for mariuszowelektury.
490 reviews8 followers
January 4, 2025
Biografia Zbigniewa Baumana to obraz życia człowieka, który sprzeciwiał się nacjonalizmom, utożsamia się z polskością, której przez całe życie mu odmawiano, którego życie pełne było szykan i poniżeń. Wierzył w człowieka i to, że on jest ważniejszy niż zysk. Mimo zmieniających się okoliczności nie wyrzekł się swoich racji. Autor obficie prezentuje jego poglądy, co może stanowić dobry punkt wyjścia do zapoznania się z książkami tego socjologa.

Los wygnańca, który gdziekolwiek jest, uznawany jest za obcego (Żyda, komunistę, emigranta), to również przyczynek do obrazu świata, w którym epizody z jego biografii są pretekstem do opisania czegoś szerszego: getta ławkowe, szykany antysemickie przed i po wojnie, rozwój i konsekwencje taczeryzmu, obraz zmian ustrojowych, rozwój polskiej i europejskiej socjologii.

Domosławski nie wybiela swojego bohatera, raczej pokazuje go z różnych punktów widzenia, starając się dochować wierności faktom, a nie z góry założonym tezom. Dzięki temu można zrozumieć niuanse decyzji, relacji, przekonać się, że nic nie jest tak proste i jednoznaczne, jak mogłoby się wydawać. A ferowanie wyroków i ocenianie zachowań z dzisiejszej perspektywy jest co najmniej dużym uproszczeniem.

Książkę, mimo swej obszerności, czyta się dobrze. Warto się z nią zapoznać, zwłaszcza gdy rozumiemy, że ktoś może mieć inne poglądy na świat, że może trwać wbrew okolicznościom przy nich i gdy interesujemy się historią XX wieku. Daje do myślenia, skłania do refleksji.
Profile Image for Tomek Ciosek.
8 reviews
July 3, 2021
Mam pewien niedosyt, mimo, ze to ponad 800 stron (dosc szybko sie czyta) czuje jakby ta biografia jednak nie byla dokonczona. Jest historia Baumana jako czlowieka, gdzie pewnie przez brak wspolpracy rodziny, nie za wiele dowiadujemy sie o tym jakim byl czlowiekiem prywatnie. Dowiemy sie, ze lubil gotowac i, ze byl swietnym partnerem do dyskusji. Ale to w zasadzie tyle. Na podstawie tej lektury ciezko mi zbudowac sobie obraz charakteru Baumana. Dobrze rozwiniety i fajnie opisany jest watek opisujacy tworczosc Baumana. Nawet mam ochote wreszcie wziac sie za 'ponowoczesnosc jako zrodlo cierpien'.
Drugim bohaterem tej ksiazki jest polskie piekielko. Tak w zasadzie jest to glowny watek ksiazki i pewnie dlatego zbiera tak dobre recenzje. Bo tak naprawde czy dla narodu tak niepewnego siebie i rownoczesnie skoncentrowanego sobie moze byc cos ciekawszego niz ogladanie siebie z perspektywy innego?
I tak zeby postawic kropke nad i, ktorej troche brakowalo w niedopowiedzeniach i ostroznych wypowiedziac rozmowcow: tak to przez zawisc i etnocentrym umniejszacie jego osiagniecia (mości prawdziwie polska inteligencjo dobrego pochodzenia, mizernych osiągnięć i nadęcia godnego szlacheckiego stanu) i ogranizowaliscie festiwal nienawisci dla tego skromnego mysliciela (prawico nieudanie ukrywajaca faszystowskie podniebienie).
534 reviews1 follower
February 11, 2024
Każda biografia to po części także opis czasów i okoliczności, w których głównych bohater żył. W przypadku "Wygnańca..." zasada ta jest jeszcze mocniej widoczna. Momentami "sceny" z życia Zygmunta Baumna są tylko przyczynkiem, żeby opowiedzieć o powojennej Polsce (tej do 68. roku), zmianach w Wielkiej Brytanie epoki thatcheryzmu, czasach zmian ustrojowych w Polsce, rozwoju światowej socjologii.
Jednak pokazuje to również, jak bogate (chociaż nie wiem czy to właściwie słowo) były doświadczenia samego Zygmunta Baumana. Nie mniej jednak, część czytelników może być zmęczona baardzo rozbudowanym tłem, w którym gubi się momentami postać wybitnego socjologa, (szczególnie że książka ma ponad 800 stron w dużym formacie).
Artur Domosławski miał w tej biografii sporo do rozpakowania, bo opisywana przez niego postać nie była u nas w kraju odbierana jednoznacznie pozytywnie. Chociaż, jak sam przyznaje, miał relacje z Baumanem, to wydaję się że udało mi się zachować obiektywizm. Bardziej niż wybielaniem bohatera książki (czego ten sam również nigdy nie robił w stosunku do samego siebie), wydaję się pokazać brak logicznej spójności w atakach jego adwersarzy.
Jeśli czegoś mi tu zabrakło to może jeszcze szerszego pochylenia się nad twórczością Baumana, będącego przecież jednym z najwybitniejszych socjologów XX i XXI wieku.
Profile Image for Beata.
141 reviews
February 9, 2022
Cenię dzieło Zygmunta Baumana, dlatego byłam ciekawa opowieści o Baumanie - człowieku.
Ale książka jest niestety cholernie nudna - jak niekończące się sprawozdanie z tego, co kto komu powiedział i co, kto napisał, kiedy i dlaczego. Mało tu wspomnianego człowieka, a zdecydowanie za dużo relacji i tła historycznego. Rozumiem, że wynikało to być może z kontrowersji wobec młodości Socjologa, ale nie ma w tym umiaru i proporcji. Okoliczności życia przysłoniły samo życie.
Profile Image for Izabela Witorzeńć.
34 reviews6 followers
February 27, 2023
Jedna z najlepszych książek, jakie przeczytałam w życiu. To nie tylko biografia, ale także światłe myśli, wyraziste, czułe spojrzenie na otaczający świat i prognozy dotyczące przyszłości. Bauman był nie tylko jednym z najinteligentniejszych współczesnych socjologów ale także człowiekiem o niezwykłej wrażliwości społecznej. Właśnie jej możemy nauczyć się z tej książki.
Profile Image for Ryś.
51 reviews1 follower
November 11, 2025
To jedna z najlepszych książek w historii polskiej literatury.
Profile Image for Nina.
1,707 reviews42 followers
May 6, 2022
W biografii Ryszarda Kapuścińskiego celem autora było odbrązowienie postaci i twórczości wielkiego reportera. Natomiast w stosunku do Zygmunta Baumana jawi się Domosławski jako jego gorliwy obrońca, przed wszystkimi, przed całym nieżyczliwym światem. Chwilami miałam wrażenie, że więcej w tej obronie samego Domosławskiego niż Baumana. Na przykład, gdy streszcza ich rozmowę na temat Hamasu czy - co szczególnie mi zazgrzytało - gdy relacjonuje kontrowersje między Baumanem i Leszkiem Kołakowskim oraz polskie reakcje na nie.
Profile Image for ab.
19 reviews
August 6, 2023
Ciężko chyba wskazać lepszy przykład dobrze napisanej pośmiertnej biografii. Autor z dużą dozą pieczołowitości, ale także wrażliwości podchodzi do życia Baumana. Nie boi się podejmować tematów trudnych, choć o ich dokładną weryfikację niejednokrotnie jest ciężko, ze względu na śmierć socjologa, ale też i jego niechęć do wielokrotnego poruszania tych samych, kontrowersyjnych tematów. Niemniej jest to pozycja obowiązkowa, odczarowująca pewien krzywdzący schemat myślenia o tym badaczu zarówno w świecie naukowym, jak i w opinii publicznej.
Displaying 1 - 24 of 24 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.