What do you think?
Rate this book
Το μυστικό του Λεονάρντο
«Πέθανα πρώτη φορά στα πέντε μου χρόνια...»
Στη δύση του βίου του, φιλοξενούμενος του Φραγκίσκου Α΄ της Γαλλίας, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι αποφασίζει ν' αφηγηθεί τη ζωή του: από την αθωότητα και την οδύνη των παιδικών του χρόνων μέχρι την πρώτη του επαφή με την τέχνη της εικόνας, τη μαθητεία του στο ατελιέ του Βερρόκιο και την πολυτάραχη νιότη του, με τους ανομολόγητους έρωτες και τη ραγδαία του ανέλιξη στην κορυφή του καλλιτεχνικού ιερατείου της Αναγέννησης.
Όμως το αόρατο νήμα που ξετυλίγει τον μίτο της αφήγησης είναι η λαχτάρα του ηλικιωμένου Λεονάρντο να ομολογήσει το πιο σκοτεινό του μυστικό, που του βαραίνει χρόνια την ψυχή: ένα έγκλημα που έμεινε ατιμώρητο και στο οποίο χρωστά το πιο διάσημο έργο του – έναν πίνακα που δεν λέει να αποχωριστεί, καθώς περιέχει ό,τι πιο ακριβό κουβαλά στην καρδιά του.
Ιστορία μυστηρίου κρυμμένη μες στο αξεδιάλυτο μυστήριο της Ιστορίας, το Μυστικό του Λεονάρντο είναι πάνω απ' όλα ένας ύμνος στην ανθρώπινη δημιουργία: στην ψυχή και στο σώμα που επιμένουν να γεννούν ακόμα κι υπό τη βαριά σκιά του θανάτου.
Στη δύση του βίου του, φιλοξενούμενος του Φραγκίσκου Α΄ της Γαλλίας, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι αποφασίζει ν' αφηγηθεί τη ζωή του: από την αθωότητα και την οδύνη των παιδικών του χρόνων μέχρι την πρώτη του επαφή με την τέχνη της εικόνας, τη μαθητεία του στο ατελιέ του Βερρόκιο και την πολυτάραχη νιότη του, με τους ανομολόγητους έρωτες και τη ραγδαία του ανέλιξη στην κορυφή του καλλιτεχνικού ιερατείου της Αναγέννησης.
Όμως το αόρατο νήμα που ξετυλίγει τον μίτο της αφήγησης είναι η λαχτάρα του ηλικιωμένου Λεονάρντο να ομολογήσει το πιο σκοτεινό του μυστικό, που του βαραίνει χρόνια την ψυχή: ένα έγκλημα που έμεινε ατιμώρητο και στο οποίο χρωστά το πιο διάσημο έργο του – έναν πίνακα που δεν λέει να αποχωριστεί, καθώς περιέχει ό,τι πιο ακριβό κουβαλά στην καρδιά του.
Ιστορία μυστηρίου κρυμμένη μες στο αξεδιάλυτο μυστήριο της Ιστορίας, το Μυστικό του Λεονάρντο είναι πάνω απ' όλα ένας ύμνος στην ανθρώπινη δημιουργία: στην ψυχή και στο σώμα που επιμένουν να γεννούν ακόμα κι υπό τη βαριά σκιά του θανάτου.
- GenresArtHistorical Fiction
Unknown Binding
First published April 13, 2019
6 people are currently reading
157 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 31 reviews
May 17, 2020
Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είναι από αυτούς τους τύπους, που όπως αναφέρει και ο συγγραφέας στο βιβλίο του, έχουν την ευτυχή ατυχία να γίνουν μύθοι. Τουτέστιν, έχουμε ξεχάσει ολωσδιόλου πως κατά βάθος υπήρξαν άνθρωποι που έτρωγαν, έπιναν, έκλαιγαν, είχαν φόβους και εμμονές.
Αν και η γλώσσα του Κορτώ μού άρεσε στο συγκεκριμένο βιβλίο, ειλικρινά δεν κατάλαβα τι είχε στο νου του ο συγγραφέας όταν το έγραφε. Βιογραφία του Ντα Βίντσι δεν είναι, ιστορική μυθιστοριογραφία δεν είναι, εργογραφία του καλλιτέχνη δεν είναι, δοκίμιο δεν είναι, λογοτεχνία του φανταστικού δεν είναι, το φιδάκι ο Διαμαντής δεν είναι, τι στο καλό είναι;
Κομμάτια ατάκτως ειρημένα από τη ζωή του Ντα Βίντσι όπως τα βρίσκουμε στους βίους του Βαζάρι, ολίγον από ψυχολογία κι ένα μυστικό κατεβασμένο από τη φαντασία του συγγραφέα. Όταν όμως αναφέρεσαι σ’ένα πρόσωπο αληθινό, μπερδεύεις τον αναγνώστη που πλέον δεν ξέρει τι να πιστέψει για αλήθεια και τι για όνειρο θερινής νυκτός.
Νομίζω πως το θέμα της μητέρας που κατά κόρον παίζει στα έργα του Κορτώ, εδώ ήταν άκαιρο και άσκοπο, τουλάχιστον με τον τρόπο τον οποίο παρουσιάστηκε…
Διαβάστηκε αργά, πιο αργά και από την καθυστέρηση…
2.5/5 γιατί η γλώσσα μου άρεσε…
Αν και η γλώσσα του Κορτώ μού άρεσε στο συγκεκριμένο βιβλίο, ειλικρινά δεν κατάλαβα τι είχε στο νου του ο συγγραφέας όταν το έγραφε. Βιογραφία του Ντα Βίντσι δεν είναι, ιστορική μυθιστοριογραφία δεν είναι, εργογραφία του καλλιτέχνη δεν είναι, δοκίμιο δεν είναι, λογοτεχνία του φανταστικού δεν είναι, το φιδάκι ο Διαμαντής δεν είναι, τι στο καλό είναι;
Κομμάτια ατάκτως ειρημένα από τη ζωή του Ντα Βίντσι όπως τα βρίσκουμε στους βίους του Βαζάρι, ολίγον από ψυχολογία κι ένα μυστικό κατεβασμένο από τη φαντασία του συγγραφέα. Όταν όμως αναφέρεσαι σ’ένα πρόσωπο αληθινό, μπερδεύεις τον αναγνώστη που πλέον δεν ξέρει τι να πιστέψει για αλήθεια και τι για όνειρο θερινής νυκτός.
Νομίζω πως το θέμα της μητέρας που κατά κόρον παίζει στα έργα του Κορτώ, εδώ ήταν άκαιρο και άσκοπο, τουλάχιστον με τον τρόπο τον οποίο παρουσιάστηκε…
Διαβάστηκε αργά, πιο αργά και από την καθυστέρηση…
2.5/5 γιατί η γλώσσα μου άρεσε…
June 19, 2019
Πολυτάλαντος ομοφυλόφιλος με μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του μας πρήζει τον έρωτα με τα mommy issues του με μητέρα ονόματι (wait for it...) Κατερίνα. Όχι δεν πρόκειται για μια ακόμη αυτοβιογραφία, αλλά η μυθιστορηματική βιογραφία του Ντα Βίντσι.
Κακώς έσπασα την υπόσχεση μου ότι δεν θα ξαναδιαβάσω Κορτώ. Θα μπορούσε να ήταν (ίσως) ένα 3αστερο, λυρικό, έτσι και γιουβετσι, αλλά το υποτιθέμενο μυστικό του Ντα Βίντσι βγαλμένο από παρωδία αστυνομικού ρίχνει το βιβλίο στο 2αστερο.
Έχουμε και εμείς τα θέματα μας, αλλά την ψυχοθεραπεία μας δεν μας την βγάζει ο Πατάκης.
Πίσω στο Facebook με φωτό από την επόμενη απόπειρα αυτοκτονίας.
Λάικ, σεαρ, εντ ποστ.
Κακώς έσπασα την υπόσχεση μου ότι δεν θα ξαναδιαβάσω Κορτώ. Θα μπορούσε να ήταν (ίσως) ένα 3αστερο, λυρικό, έτσι και γιουβετσι, αλλά το υποτιθέμενο μυστικό του Ντα Βίντσι βγαλμένο από παρωδία αστυνομικού ρίχνει το βιβλίο στο 2αστερο.
Έχουμε και εμείς τα θέματα μας, αλλά την ψυχοθεραπεία μας δεν μας την βγάζει ο Πατάκης.
Πίσω στο Facebook με φωτό από την επόμενη απόπειρα αυτοκτονίας.
Λάικ, σεαρ, εντ ποστ.
April 12, 2019
Ο ηλικιωμένος Λεονάρντο ντα Βίντσι στις τελευταίες μέρες της ζωής του παίρνει την απόφαση να γράψει για τη ζωή του. Ξεκινώντας από την παιδική του ηλικία και την πρώτη του γνωριμία με τη δύναμη της εικόνας, τη μαθητεία του στο ατελιέ του Βερρόκιου και τους νεανικούς του έρωτες ρίχνει μια ματιά στα χρόνια που βρέθηκε στην κορυφή της καλλιτεχνικής ζωής της Ιταλίας για να καταλήξει σε αυτό που τον ώθησε σε αυτή την αφήγηση εξ αρχής.
Ο Λεονάρντο έχει την ανάγκη να μιλήσει για το μεγάλο του μυστικό. Ένα έγκλημα που παρ'ότι έχει μείνει ατιμώρητο, τον βαραίνει εδώ και χρόνια. Ένα έγκλημα το οποίο συνδέεται με τον πιο διάσημο πίνακά του.
Για να είμαι ειλικρινής, κάπου στη δεύτερη παράγραφο είχα ήδη ξεχάσει ότι διάβαζα μυθιστόρημα και ένιωθα σαν να άκουγα τον ίδιο τον Da Vinci να μου αφηγείται τη ζωή του. Κι έπειτα κάπου κάπου διάβαζα μια φράση και θυμόμουν ότι διάβαζα βιβλίο του Κορτώ και εμένα άφωνη με τόσο δική του είχε κάνει την ιστορία, χωρίς όμως να την κάνει κάτι που δεν ήταν.
Αναλυτική κριτική θα διαβάσετε αύριο στο blog μου
Ο Λεονάρντο έχει την ανάγκη να μιλήσει για το μεγάλο του μυστικό. Ένα έγκλημα που παρ'ότι έχει μείνει ατιμώρητο, τον βαραίνει εδώ και χρόνια. Ένα έγκλημα το οποίο συνδέεται με τον πιο διάσημο πίνακά του.
Για να είμαι ειλικρινής, κάπου στη δεύτερη παράγραφο είχα ήδη ξεχάσει ότι διάβαζα μυθιστόρημα και ένιωθα σαν να άκουγα τον ίδιο τον Da Vinci να μου αφηγείται τη ζωή του. Κι έπειτα κάπου κάπου διάβαζα μια φράση και θυμόμουν ότι διάβαζα βιβλίο του Κορτώ και εμένα άφωνη με τόσο δική του είχε κάνει την ιστορία, χωρίς όμως να την κάνει κάτι που δεν ήταν.
Αναλυτική κριτική θα διαβάσετε αύριο στο blog μου
May 1, 2019
Εξαιρετική η έμπνευση μίας ΑΥΤΟβιογραφίας του διάσημου ζωγράφου, αλλά επειδή είχα πρόσφατα διαβάσει την ασύλληπτη πραγματικά «Βιογραφία μιας Μεγαλοφυίας» του Isaacson με θέμα τον Leonardo Da Vinci που κυκλοφόρησε μόλις πέρσι, έχασα απευθείας το στοιχείο της έκπληξης, όσα διάβαζα μου ήταν ήδη γνωστά, η ζωή του σαν μπάσταρδος γόνος, η τρομακτική ασπίδα με τα θηρία που αν και δωρο πουλήθηκε τελικά στο Δούκα του Μιλάνου, τα χρόνια του στο εργαστήριο του Βερόκιο, το άσβεστο μίσος από και προς τον Μικεάντζελο, τα αμέτρητα ανολοκλήρωτα έργα του (επειδή δεν υπάρχει περίπτωση αυτός ο άνθρωπος να μην έπασχε από διάσπαση προσοχής), το λόγο που αποφάσισε τελικά συνειδητά να προχωρήσει στο πορτραίτο της Λίζας.
Σε κάθε περίπτωση όμως, δηλώνω θαυμαστής της πένας του Κορτώ, το ταλέντο του παιδιού αυτού στη μυθοπλασία δύσκολα μπορεί να κρυφτεί πίσω από τις λέξεις, και για κάποιον που θέλει να περάσει μιά όμορφη μέρα δίπλα στη θάλασσα, το συστήνω δίχως δεύτερη σκέψη.
Σε κάθε περίπτωση όμως, δηλώνω θαυμαστής της πένας του Κορτώ, το ταλέντο του παιδιού αυτού στη μυθοπλασία δύσκολα μπορεί να κρυφτεί πίσω από τις λέξεις, και για κάποιον που θέλει να περάσει μιά όμορφη μέρα δίπλα στη θάλασσα, το συστήνω δίχως δεύτερη σκέψη.
July 28, 2019
Κορτώ μετά από καιρό και δυστυχώς μάπα το 🍉!
Είναι πραγματικά απορίας άξιο πως κατάφερε από μυθιστορηματική βιογραφία με πινελιές Ουμπέρτο Έκο να το γυρίσει προς το φινάλε σε βιβλίο της Κατερίνας Νο 2 με έκδηλες αυτοαναφορικές πινελιές ανακυκλώνοντας ακόμη μια φορά τα προσωπικά του θέματα.
Επίσης αναπάντεχα βαρετό για Κορτώ,πομπώδες ύφος και γραφή που ξενίζει προκαλώντας ανά στιγμές αμηχανία, αν όχι γέλιο!👎🏻🤷🏻♂️
Είναι πραγματικά απορίας άξιο πως κατάφερε από μυθιστορηματική βιογραφία με πινελιές Ουμπέρτο Έκο να το γυρίσει προς το φινάλε σε βιβλίο της Κατερίνας Νο 2 με έκδηλες αυτοαναφορικές πινελιές ανακυκλώνοντας ακόμη μια φορά τα προσωπικά του θέματα.
Επίσης αναπάντεχα βαρετό για Κορτώ,πομπώδες ύφος και γραφή που ξενίζει προκαλώντας ανά στιγμές αμηχανία, αν όχι γέλιο!👎🏻🤷🏻♂️
January 29, 2020
Alternative title: Mommy issues in renaissance Italy.
The great artist Leonardo Da Vinci, now in his late 60s, is sick and believes that now he is actually going to die. So, he decides to write down the story of his life while he still can. And that's pretty much the plot.
We see him as a child living with his mother, we learn how him being forcibly removed from her care, scarred him for life, we see him becoming an artist and basically going through his everyday life.
And yet we don't see enough.
See, not only the book is quite short, but, the author doesn't really develop Da Vinci as a character. This is is supposed to be an autobiography and all we get is that, Leonardo never got over not seeing his mother again and that he never felt real happiness.
Mentions of his loved ones, his work, the politics of his country (since he was rubbing shoulders with so many important people of the era) almost all of his life, gets only a little mention, compared to other stuff that will be discussed later.
Because, in my opinion, the author didn't really intend to write a novel about Da Vinci.
It feels like, what he intended to do, was to explore his own mommy issues through the lenses of a different era and through the eyes of a very famous person who didn't really have a maternal figure to look up to.
It feels like Corteau doesn't write with Leonardo as a protagonist in his mind, but himself.
One could argue that this is to be expected by an author who, like Da Vinci, had a complicated relationship with his mother whom he loved and who was 'taken' from him in a tragic waythe author actually has a book about his mother, and it's considered his most famous and best work, maybe someday I will read that too is also a member of the LGBT community and I am tempted to say is also a genius, but of course, I don't know if he really believes himself to be as good at what he does, as Da Vinci was to what he did...
Da Vinci's mommy issues take up most of the space while doing nothing at moving the plot forward. And of course even great men are 'allowed' to miss their mothers, but please, 224 pages mainly focused on that fact are more than enough.
And that part near the end, where he mistakenly killed a baby, only because he wanted to depict his mother's grief in his portrait (of Mona Lisa) was absolutely absurd. The whole part of him living with the Giocondo family actually was somehow even more boring than the rest of the book.
As expected, I also wasn't a big fan of the writing style.
But despite everything, despite this not being the groundbreaking book everyone was saying it was, I am glad I was spared the cringe the rest of the historical fiction/Italian renaissance books I've read, made me feel.
And this is why I am a bit torn on what rating I should give this one. At first, I was gonna give it 3/5, but some parts were deserving of, maybe a 2.5/5, so I think 2.75/5 is gonna be my final rating.
If you made it this far, congratulations! Also, first review of 2020, yay!
Here's hoping for another crazy reading year!
'Til next time, take care :) :)
The great artist Leonardo Da Vinci, now in his late 60s, is sick and believes that now he is actually going to die. So, he decides to write down the story of his life while he still can. And that's pretty much the plot.
We see him as a child living with his mother, we learn how him being forcibly removed from her care, scarred him for life, we see him becoming an artist and basically going through his everyday life.
And yet we don't see enough.
See, not only the book is quite short, but, the author doesn't really develop Da Vinci as a character. This is is supposed to be an autobiography and all we get is that, Leonardo never got over not seeing his mother again and that he never felt real happiness.
Mentions of his loved ones, his work, the politics of his country (since he was rubbing shoulders with so many important people of the era) almost all of his life, gets only a little mention, compared to other stuff that will be discussed later.
Because, in my opinion, the author didn't really intend to write a novel about Da Vinci.
It feels like, what he intended to do, was to explore his own mommy issues through the lenses of a different era and through the eyes of a very famous person who didn't really have a maternal figure to look up to.
It feels like Corteau doesn't write with Leonardo as a protagonist in his mind, but himself.
One could argue that this is to be expected by an author who, like Da Vinci, had a complicated relationship with his mother whom he loved and who was 'taken' from him in a tragic way
Da Vinci's mommy issues take up most of the space while doing nothing at moving the plot forward. And of course even great men are 'allowed' to miss their mothers, but please, 224 pages mainly focused on that fact are more than enough.
And that part near the end, where he mistakenly killed a baby, only because he wanted to depict his mother's grief in his portrait (of Mona Lisa) was absolutely absurd. The whole part of him living with the Giocondo family actually was somehow even more boring than the rest of the book.
As expected, I also wasn't a big fan of the writing style.
But despite everything, despite this not being the groundbreaking book everyone was saying it was, I am glad I was spared the cringe the rest of the historical fiction/Italian renaissance books I've read, made me feel.
And this is why I am a bit torn on what rating I should give this one. At first, I was gonna give it 3/5, but some parts were deserving of, maybe a 2.5/5, so I think 2.75/5 is gonna be my final rating.
If you made it this far, congratulations! Also, first review of 2020, yay!
Here's hoping for another crazy reading year!
'Til next time, take care :) :)
July 18, 2019
Ο Αύγουστος Κορτώ είναι, κατά γενική ομολογία, ένας συγγραφέας που προκαλεί ακραία συναισθήματα. Τα βιβλία του, είτε θα τα λατρέψεις είτε θα τα μισήσεις. Ή θα ανήκεις στους αναγνώστες που τον ακολουθούν πιστά και αγαπούν το ιδιαίτερο ύφος του, ή θα ανήκεις σε εκείνους που δεν αντέχουν ν' ακούν ούτε το όνομά του. Και ίσως, τελικά, αυτό να είναι ένα από τα χαρακτηριστικά ενός καλού συγγραφέα, τουλάχιστον στην εποχή μας. Το να μην προκαλεί χλιαρά συναισθήματα, σε όποιο άκρο κι αν αυτά εκδηλώνονται. Τώρα, αν ρωτάτε εμένα σε ποιους ανήκω, θα έλεγα μάλλον στους πρώτους έχοντας, ωστόσο, κάποιες μικρές ενστάσεις ορισμένες φορές, όπως στην προκειμένη.
Το βιβλίο αυτό είναι μια καθαρά μυθοπλαστική ιστορία, ή για να το θέσω ακόμα καλύτερα, μια μυθοπλαστική αφήγηση του ίδιου του Λεονάρντο ντα Βίντσι, ενός εκ των σπουδαιότερων καλλιτεχνών που πέρασαν ποτέ από τον μάταιο τούτο κόσμο -και τον οποίο έχω μελετήσει εις βάθος τα χρόνια που είχα φάει πετριά με την ζωγραφική και είχα κάνει σπουδή στο έργο ζωγράφων που άφησαν το στίγμα τους. Η πρωτοπρόσωπη αυτή αφήγηση έχει ένα θετικό κι ένα αρνητικό. Ξεκινώντας από το πρώτο, οφείλουμε να παραδεχθούμε πως η φωνή του Λεονάρντο φαντάζει απόλυτα ρεαλιστική, τόσο που ορισμένες στιγμές ξεχνάς πως αυτό που διαβάζεις δεν είναι παρά ένα μυθιστόρημα -με ρίζες σε πραγματικά γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις-, ενώ παράλληλα σε ταξιδεύει σε έναν κόσμο γεμάτο εικόνες και μυστήριο που σε κάνει να γυρίζεις κάθε σελίδα με μεγάλο ενδιαφέρον.
Πάμε, όμως, τώρα, στο αρνητικό της υπόθεσης, που δεν είναι άλλο από την ομοιότητα ανάμεσα στον Αύγουστο και στον Λεονάρντο. Είναι και οι δύο κάπως... χαοτικοί, θα έλεγα, με αποτέλεσμα η τελική μορφή του έργου τους να μην είναι πάντα αψεγάδιαστη, κάνοντάς σε να σκέφτεσαι πως κάτι λείπει. Στην προκειμένη περίπτωση, θα ήθελα το βιβλίο να ήταν λίγο μεγαλύτερο -αν και δεν είναι κάτι που συνηθίζει ο Κορτώ- και να είχε δώσει λίγη περισσότερη έμφαση στο περιγραφικό κομμάτι της αφήγησης, κάτι που θα είχε συμβάλλει στο να με παρασύρει περισσότερο στον κόσμο της, ταξιδεύοντάς με λίγο πιο έντονα με εικόνες, χρώματα κι αρώματα. Ίσως αυτό να οφείλεται και σε διάσπαση προσοχής, ή στην πολύ έντονη προσωπικότητα που καμιά φορά "πνίγεται" μέσα στο εγώ της, αλλά τουλάχιστον στην περίπτωση του Λεονάρντο δεν θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς ίσχυε.
Συνοπτικά, λοιπόν, "Το μυστικό του Λεονάρντο" είναι ένα βιβλίο μικρό, εύκολο, γρήγορο, ευχάριστο. Έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία να αφηγηθεί η οποία, όμως, ίσως να ενοχλήσει κάποιους φανατικούς, αφού αποδομεί ελαφρώς τον Λεονάρντο, κυρίως ως προσωπικότητα. Ιδιαίτερα ρεαλιστικό, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με το αφηγηματικό ύφος, πολύ καλή αφηγηματική ροή, αλλά κάπως "φτωχό" στην παραστατικότητά του. Ναι μεν μας μεταφέρει στην Ιταλία της εποχής εκείνης και σε ό,τι αυτό συνεπάγεται, αλλά θα ήθελα λίγη περισσότερη έμφαση στις μικρές εκείνες λεπτομέρειες που μπορούν να κάνουν ένα έργο πραγματικά σπουδαίο. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, οι fans του Κορτώ θα το απολαύσουν, ενώ οι haters... gonna hate!
Το βιβλίο αυτό είναι μια καθαρά μυθοπλαστική ιστορία, ή για να το θέσω ακόμα καλύτερα, μια μυθοπλαστική αφήγηση του ίδιου του Λεονάρντο ντα Βίντσι, ενός εκ των σπουδαιότερων καλλιτεχνών που πέρασαν ποτέ από τον μάταιο τούτο κόσμο -και τον οποίο έχω μελετήσει εις βάθος τα χρόνια που είχα φάει πετριά με την ζωγραφική και είχα κάνει σπουδή στο έργο ζωγράφων που άφησαν το στίγμα τους. Η πρωτοπρόσωπη αυτή αφήγηση έχει ένα θετικό κι ένα αρνητικό. Ξεκινώντας από το πρώτο, οφείλουμε να παραδεχθούμε πως η φωνή του Λεονάρντο φαντάζει απόλυτα ρεαλιστική, τόσο που ορισμένες στιγμές ξεχνάς πως αυτό που διαβάζεις δεν είναι παρά ένα μυθιστόρημα -με ρίζες σε πραγματικά γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις-, ενώ παράλληλα σε ταξιδεύει σε έναν κόσμο γεμάτο εικόνες και μυστήριο που σε κάνει να γυρίζεις κάθε σελίδα με μεγάλο ενδιαφέρον.
Πάμε, όμως, τώρα, στο αρνητικό της υπόθεσης, που δεν είναι άλλο από την ομοιότητα ανάμεσα στον Αύγουστο και στον Λεονάρντο. Είναι και οι δύο κάπως... χαοτικοί, θα έλεγα, με αποτέλεσμα η τελική μορφή του έργου τους να μην είναι πάντα αψεγάδιαστη, κάνοντάς σε να σκέφτεσαι πως κάτι λείπει. Στην προκειμένη περίπτωση, θα ήθελα το βιβλίο να ήταν λίγο μεγαλύτερο -αν και δεν είναι κάτι που συνηθίζει ο Κορτώ- και να είχε δώσει λίγη περισσότερη έμφαση στο περιγραφικό κομμάτι της αφήγησης, κάτι που θα είχε συμβάλλει στο να με παρασύρει περισσότερο στον κόσμο της, ταξιδεύοντάς με λίγο πιο έντονα με εικόνες, χρώματα κι αρώματα. Ίσως αυτό να οφείλεται και σε διάσπαση προσοχής, ή στην πολύ έντονη προσωπικότητα που καμιά φορά "πνίγεται" μέσα στο εγώ της, αλλά τουλάχιστον στην περίπτωση του Λεονάρντο δεν θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς ίσχυε.
Συνοπτικά, λοιπόν, "Το μυστικό του Λεονάρντο" είναι ένα βιβλίο μικρό, εύκολο, γρήγορο, ευχάριστο. Έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία να αφηγηθεί η οποία, όμως, ίσως να ενοχλήσει κάποιους φανατικούς, αφού αποδομεί ελαφρώς τον Λεονάρντο, κυρίως ως προσωπικότητα. Ιδιαίτερα ρεαλιστικό, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με το αφηγηματικό ύφος, πολύ καλή αφηγηματική ροή, αλλά κάπως "φτωχό" στην παραστατικότητά του. Ναι μεν μας μεταφέρει στην Ιταλία της εποχής εκείνης και σε ό,τι αυτό συνεπάγεται, αλλά θα ήθελα λίγη περισσότερη έμφαση στις μικρές εκείνες λεπτομέρειες που μπορούν να κάνουν ένα έργο πραγματικά σπουδαίο. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, οι fans του Κορτώ θα το απολαύσουν, ενώ οι haters... gonna hate!
October 17, 2020
Και ο Λεονάρδο ξαναπέθανε...
November 24, 2019
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519) ήταν Ιταλός επιστήμονας και εφευρέτης, πολυμαθής και πολυτάλαντος. Ασχολήθηκε με τις εφευρέσεις, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική, τη μουσική, τα μαθηματικά, τη μηχανική, τη λογοτεχνία, την ανατομία, την αστρονομία κ. ά. Γεννήθηκε στο Βίντσι, γιος του νοτάριου Πιέρο ντα Βίντσι και μιας Κατερίνας αγνώστων λοιπών στοιχείων, οι οποίοι δεν παντρεύτηκαν ποτέ, αντίθετα ακολούθησαν χωριστές διαδρομές ως το τέλος της ζωής τους. Ο πατέρας του τον πήρε υπό την προστασία του και τον έστειλε μαθητευόμενο στο εργαστήριο του φλωρεντινού ζωγράφου και αρχιτέκτονα Αντρέα ντελ Βερρόκκιο κι αυτό ήταν η καλύτερη αρχή για την ξεχωριστή ζωή του μεγάλου αυτού επιστήμονα.
Ο Αύγουστος Κορτώ ζωντανεύει συμπυκνωμένα αυτήν την προσωπικότητα με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, μέσω του ημερολογίου που κρατάει ο ηλικιωμένος πια ντα Βίντσι, ο οποίος αναπολεί τη ζωή του και παραδέχεται πως κουβαλάει ένα φορτίο ασήκωτο, ένα έγκλημα που πρέπει κάποια στιγμή να το ομολογήσει. «Υπήρξα αλλόκοτος τεχνίτης» παραδέχεται και σημειώνει μάλιστα «σε κατοπτρική γραφή»! Παραδέχεται πως το μυστικό του είναι βαρύ και δε θέλει να το αντιμετωπίσει, γι’ αυτό αναπολεί και περιγράφει τα νιάτα του.
Τι συνέβη λοιπόν και νιώθει ο ντα Βίντσι τύψεις; Ποιες ήταν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε το πορτρέτο της Μόνα Λίζα; Πώς αντιμετώπισε τη σεξουαλικότητά του σε μια εποχή απαγορεύσεων και παρανομίας; Ποιες συνθήκες και ποιες συγκυρίες τον βοήθησαν να καλλιεργήσει το ανήσυχο πνεύμα του και το πολυδιάστατο ταλέντο του;
Το μυθιστόρημα με παρέσυρε στα μεσαιωνικά χρόνια της Ιταλίας και απέδωσε παραστατικά τον τόπο, τις συνήθειες και τις αντιλήψεις των ανθρώπων της εποχής, των πλουσίων και των φτωχών. Με ένα ξεχωριστό λεξιλόγιο, ιδιαίτερο και προσεγμένο, όμορφες και σπάνιες αλλά όχι «δύσκολες» ή «βαριές» λέξεις, ένιωσα σα να διάβαζα ένα πραγματικό ημερολόγιο του ντα Βίντσι. Ξεχωριστές και τρυφερές παρομοιώσεις και μεταφορές, πανέξυπνα επίθετα που δίνουν μια άλλη διάσταση στα αντικείμενα και στις καταστάσεις που περιγράφονται δημιούργησαν την ιδανική ατμόσφαιρα για να βυθιστώ στον κόσμο του ντα Βίντσι, ενός ανθρώπου που ξεκίνησε από τα χαμόσπιτα του Ανκιάνο κι έφτασε ως το κάστρο του Βίντσι κι από κει στη Φλωρεντία, στην μποτέγκα του παιδαγωγού καλλιτεχνών Αντρέα ντελ Βερρόκιο, στο Μιλάνο και σε άλλα σημεία της ιταλικής και γαλλικής ενδοχώρας.
Ο συγγραφέας έχει φροντίσει να αναφέρει όλες τις λεπτομέρειες που συγκροτούν την ταυτότητα του επιστήμονα ευσύνοπτα και περιορισμένα. Ο τρόπος σκέψης του Λεονάρντο, ο χαρακτήρας του, η προσωπικότητά του καταγράφονται πολύ σωστά και ρεαλιστικά, αλλάζει, μεταστρέφεται, μετανιώνει, δημιουργεί, ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητά του, ζει παθιασμένα, καταγράφει, παρατηρεί, μιλάει, κρύβεται, πεινάει κι όλα αυτά μέσα από μια σειρά από επιλεγμένα γεγονότα της ζωής του. Τονίζεται ακόμη και η αριστεροχειρία του, παρ’ όλο που χρησιμοποιούσε εξίσου επιδέξια και τα δύο άκρα του. Παραδέχεται την ομοφυλοφιλία του, την οποία όμως επαινεί: «…νιώθω την ισόβια, ακαταμάχητη έλξη της σκανταλιάς, της παραβατικότητας, που υπήρξε από τότε η κινητήρια δύναμή μου. Μα ξέρω καλά την ηδονή που ‘χει χαρίσει στο μυαλό και στο κορμί μου» και στη συνέχεια: «Και με παρόμοια επιμονή, δείχνοντας σε απρόθυμος συντρόφους την προθυμία που οι ίδιοι πάσχιζαν να πνίξουν… κατάφερα πολλές φορές ν’ ανακουφίσω το κορμί μου με αγγίγματα που, αν γίνονταν γνωστά, θα μου στοίχιζαν όχι μόνο την υπόληψη, μα ίσως και την ίδια τη ζωή μου. Κι αυτή η απειθαρχία μου στάθηκε πιο πολύτιμη απ’ τη γνώση, χωρίς αυτήν, όσα κι αν είχα διδαχτεί, όσα κι αν είχα κάνει, δεν θα ‘χα μάθει τίποτα. Δεν θα ‘χα ζήσει τίποτα» (σελ. 70 και 71). Όταν μάλιστα γνωρίζει κι έναν μεγάλο έρωτα, τον οποίο παραδέχεται πως αποτύπωσε στον πίνακα του για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, που βλέπουμε στο εξώφυλλο του βιβλίου, αναφωνεί: «Δεν ξέρω αν είναι αιώνιος ο παράδεισος, όμως χωράει σε μια στιγμή» (σελ. 126).
Πόση αγάπη πήρε από τη μητριά του, την Αλμπιέρα, όταν στα πέντε του χρόνια ο πατέρας του τον κάλεσε κοντά του και του άλλαξε για πάντα τη ζωή, κι όλη αυτήν τη ζεστασιά την περνούσε πάντοτε στα χαρακτηριστικά των αγγέλων που ζωγράφιζε. Δεν είναι αχάριστος: «…μια ζαριά με χώρισε» απ’ το πεπρωμένο ενός αδαούς, νόθου παιδιού που θα μπορούσε να γίνει, αν τελικά δεν τον καλούσε κοντά του ο πατέρας του. «Όταν είσαι μικρός, ο κόσμος ορίζεται περισσότερο απ’ αυτά που αγνοείς παρά απ’ τα λίγα, τα ελάχιστα που ξέρεις. Γι’ αυτό και αποκομίζοντας γνώση, συγχρόνως απομακρύνεσαι απ’ την παιδική άγνοια κι επιστρέφεις σ’ αυτήν τυραννικά, καθώς συνειδητοποιείς ότι ο κόσμος κρύβει τόση γνώση που μπρος της ο ανθρώπινος νους είναι ένα νήπιο που δεν θα ψηλώσει ποτέ» (σελ. 19-20).
Μέσα από το κείμενο ξεπηδάνε υπέροχα διαχρονικά μηνύματα και καίριες παρατηρήσεις, που ακόμη και σήμερα εγείρουν θέματα συζήτησης και ακονίζουν το μυαλό να παρατηρήσει καλύτερα και να σκεφτεί περισσότερο. «Γιατί, σε αντίθεση με τη λέξη, που εμπεριέχει το νόημα, τη γνώση κι όσα υπήρξαν, η εικόνα είναι η επαλήθευση του βιώματος και η αναπαραγωγή του, η αποτύπωση της αίσθησης και ταυτόχρονα η εκ νέου δημιουργία της. Αν η λέξη σημαίνει Διάβασα, έμαθα, σκέφτηκα, η εικόνα σημαίνει: Είδα, έπραξα, έζησα» (σελ. 76). Ο ντα Βίντσι σέβεται τη φύση, αναγνωρίζει το μεγαλείο της: «Καμιά εικόνα καμωμένη από ανθρώπινο χέρι δεν ήταν ολοκληρωμένη, άρτια, άξια επαίνου, αν δεν είχε έστω και λίγη από την υπεράνθρωπη ωραιότητα του φυσικού κόσμου» (σελ. 95).
Είναι πολύ συγκινητικός ο διπλός άξονας αναφοράς: από τη μια έχουμε ένα παιδί με ελπίδες, όνειρα και την ανατροπή των πάντων όταν τελικά ο πλούσιος συμβολαιογράφος πατέρας του τον παίρνει κοντά του, μακριά από τη χαμοζωή κι από την άλλη έχουμε έναν ετοιμοθάνατο γέρο που ξαναπερνάει με έμπειρο βλέμμα όλα αυτά τα γεγονότα. Πόση ντροπή νιώθει που πια το σώμα του δεν τον υπακούει κι αφήνεται να τον καθαρίζουν άλλοι… Η ταπείνωση που νιώθει δεν προέρχεται από τουπέ (κοιτάξτε ποιος ήμουν και τι έκανα) αλλά από ντροπή για την κατάντια του ανθρώπου όταν περνάει ο χρόνος από πάνω του κι αυτό είναι άλλο ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας προσωπικότητας προσγειωμένης στα πόδια της. «Όταν είσαι μικρός, ο χρόνος κυλάει σπασμωδικά κι αλλόκοτα, πότε σαν αστραπή και πότε σέρνοντας το βήμα, ώσπου, ίδιος με καρδιοχτύπι που ηρεμεί, καταλαγιάζει πια στον χρόνο της ωριμότητας, στη μονοτονία της μέρας που γεννά την άλλη μέρα κι όλες μαζί συνθέτουν τη ζωή» (σελ. 50).
Η συναρπαστική αυτή ζωή, από μόνη της υπερπλήρης σε γεγονότα, ξεδιπλώνεται σ’ ένα ιστορικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο που ο συγγραφέας αποφεύγει να εκτείνει κι έτσι του αφιερώνει σχεδόν ολόκληρη τη σελίδα 107 καθώς κι ελάχιστα δείγματα τήδε κακείσε, κάτι αρκετά ευρηματικό, μιας κι ο αναγνώστης κουράζεται εύκολα ενώ ο κίνδυνος της υπερπληθώρας πληροφοριών πάντα καραδοκεί. Έτσι, μέσα σε ελάχιστες παραγράφους, κατάλαβα ποια εποχή και στιγμή άνθισε το ταλέντο του ντα Βίντσι και ποιες συγκυρίες βοήθησαν για να γίνει ευρύτερα γνωστός. Η αλήθεια βέβαια είναι πως πραγματικά υπήρχε άφθονο περιθώριο να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο το μυθιστόρημα και να μη νιώσω πως βιαστήκαμε να φτάσουμε στα γεγονότα που οδήγησαν στον πίνακα της Μόνα Λίζα. Ο συγγραφέας έδωσε το βάρος σε αρκετά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της προσωπικότητας του επιστήμονα, τα οποία ανέπτυξε περισσότερο από άλλα, χωρίς να μακρηγορεί, επομένως με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης υπάρχει έντονο το αίσθημα της ανισομέρειας.
«Το μυστικό του Λεονάρντο» είναι ένα καλογραμμένο και ρεαλιστικό μυθιστόρημα, με συναρπαστική γραφή και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή του μεγάλου αυτού ανθρώπου. Το μυστικό είναι ένα καθαρά μυθιστορηματικό εύρημα που όμως εντάσσεται αρμονικά στις εξελίξεις και την προσωπικότητα του ντα Βίντσι και χαρίζει μια αξιόλογη κορύφωση στην ήδη ενδιαφέρουσα αφήγηση. Ρεαλισμός και φαντασία, πραγματολογικά και καλολογικά στοιχεία είναι όλα αρμονικά δεμένα και δημιουργούν ένα ιδιαίτερο κείμενο.
Ο Αύγουστος Κορτώ ζωντανεύει συμπυκνωμένα αυτήν την προσωπικότητα με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, μέσω του ημερολογίου που κρατάει ο ηλικιωμένος πια ντα Βίντσι, ο οποίος αναπολεί τη ζωή του και παραδέχεται πως κουβαλάει ένα φορτίο ασήκωτο, ένα έγκλημα που πρέπει κάποια στιγμή να το ομολογήσει. «Υπήρξα αλλόκοτος τεχνίτης» παραδέχεται και σημειώνει μάλιστα «σε κατοπτρική γραφή»! Παραδέχεται πως το μυστικό του είναι βαρύ και δε θέλει να το αντιμετωπίσει, γι’ αυτό αναπολεί και περιγράφει τα νιάτα του.
Τι συνέβη λοιπόν και νιώθει ο ντα Βίντσι τύψεις; Ποιες ήταν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε το πορτρέτο της Μόνα Λίζα; Πώς αντιμετώπισε τη σεξουαλικότητά του σε μια εποχή απαγορεύσεων και παρανομίας; Ποιες συνθήκες και ποιες συγκυρίες τον βοήθησαν να καλλιεργήσει το ανήσυχο πνεύμα του και το πολυδιάστατο ταλέντο του;
Το μυθιστόρημα με παρέσυρε στα μεσαιωνικά χρόνια της Ιταλίας και απέδωσε παραστατικά τον τόπο, τις συνήθειες και τις αντιλήψεις των ανθρώπων της εποχής, των πλουσίων και των φτωχών. Με ένα ξεχωριστό λεξιλόγιο, ιδιαίτερο και προσεγμένο, όμορφες και σπάνιες αλλά όχι «δύσκολες» ή «βαριές» λέξεις, ένιωσα σα να διάβαζα ένα πραγματικό ημερολόγιο του ντα Βίντσι. Ξεχωριστές και τρυφερές παρομοιώσεις και μεταφορές, πανέξυπνα επίθετα που δίνουν μια άλλη διάσταση στα αντικείμενα και στις καταστάσεις που περιγράφονται δημιούργησαν την ιδανική ατμόσφαιρα για να βυθιστώ στον κόσμο του ντα Βίντσι, ενός ανθρώπου που ξεκίνησε από τα χαμόσπιτα του Ανκιάνο κι έφτασε ως το κάστρο του Βίντσι κι από κει στη Φλωρεντία, στην μποτέγκα του παιδαγωγού καλλιτεχνών Αντρέα ντελ Βερρόκιο, στο Μιλάνο και σε άλλα σημεία της ιταλικής και γαλλικής ενδοχώρας.
Ο συγγραφέας έχει φροντίσει να αναφέρει όλες τις λεπτομέρειες που συγκροτούν την ταυτότητα του επιστήμονα ευσύνοπτα και περιορισμένα. Ο τρόπος σκέψης του Λεονάρντο, ο χαρακτήρας του, η προσωπικότητά του καταγράφονται πολύ σωστά και ρεαλιστικά, αλλάζει, μεταστρέφεται, μετανιώνει, δημιουργεί, ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητά του, ζει παθιασμένα, καταγράφει, παρατηρεί, μιλάει, κρύβεται, πεινάει κι όλα αυτά μέσα από μια σειρά από επιλεγμένα γεγονότα της ζωής του. Τονίζεται ακόμη και η αριστεροχειρία του, παρ’ όλο που χρησιμοποιούσε εξίσου επιδέξια και τα δύο άκρα του. Παραδέχεται την ομοφυλοφιλία του, την οποία όμως επαινεί: «…νιώθω την ισόβια, ακαταμάχητη έλξη της σκανταλιάς, της παραβατικότητας, που υπήρξε από τότε η κινητήρια δύναμή μου. Μα ξέρω καλά την ηδονή που ‘χει χαρίσει στο μυαλό και στο κορμί μου» και στη συνέχεια: «Και με παρόμοια επιμονή, δείχνοντας σε απρόθυμος συντρόφους την προθυμία που οι ίδιοι πάσχιζαν να πνίξουν… κατάφερα πολλές φορές ν’ ανακουφίσω το κορμί μου με αγγίγματα που, αν γίνονταν γνωστά, θα μου στοίχιζαν όχι μόνο την υπόληψη, μα ίσως και την ίδια τη ζωή μου. Κι αυτή η απειθαρχία μου στάθηκε πιο πολύτιμη απ’ τη γνώση, χωρίς αυτήν, όσα κι αν είχα διδαχτεί, όσα κι αν είχα κάνει, δεν θα ‘χα μάθει τίποτα. Δεν θα ‘χα ζήσει τίποτα» (σελ. 70 και 71). Όταν μάλιστα γνωρίζει κι έναν μεγάλο έρωτα, τον οποίο παραδέχεται πως αποτύπωσε στον πίνακα του για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, που βλέπουμε στο εξώφυλλο του βιβλίου, αναφωνεί: «Δεν ξέρω αν είναι αιώνιος ο παράδεισος, όμως χωράει σε μια στιγμή» (σελ. 126).
Πόση αγάπη πήρε από τη μητριά του, την Αλμπιέρα, όταν στα πέντε του χρόνια ο πατέρας του τον κάλεσε κοντά του και του άλλαξε για πάντα τη ζωή, κι όλη αυτήν τη ζεστασιά την περνούσε πάντοτε στα χαρακτηριστικά των αγγέλων που ζωγράφιζε. Δεν είναι αχάριστος: «…μια ζαριά με χώρισε» απ’ το πεπρωμένο ενός αδαούς, νόθου παιδιού που θα μπορούσε να γίνει, αν τελικά δεν τον καλούσε κοντά του ο πατέρας του. «Όταν είσαι μικρός, ο κόσμος ορίζεται περισσότερο απ’ αυτά που αγνοείς παρά απ’ τα λίγα, τα ελάχιστα που ξέρεις. Γι’ αυτό και αποκομίζοντας γνώση, συγχρόνως απομακρύνεσαι απ’ την παιδική άγνοια κι επιστρέφεις σ’ αυτήν τυραννικά, καθώς συνειδητοποιείς ότι ο κόσμος κρύβει τόση γνώση που μπρος της ο ανθρώπινος νους είναι ένα νήπιο που δεν θα ψηλώσει ποτέ» (σελ. 19-20).
Μέσα από το κείμενο ξεπηδάνε υπέροχα διαχρονικά μηνύματα και καίριες παρατηρήσεις, που ακόμη και σήμερα εγείρουν θέματα συζήτησης και ακονίζουν το μυαλό να παρατηρήσει καλύτερα και να σκεφτεί περισσότερο. «Γιατί, σε αντίθεση με τη λέξη, που εμπεριέχει το νόημα, τη γνώση κι όσα υπήρξαν, η εικόνα είναι η επαλήθευση του βιώματος και η αναπαραγωγή του, η αποτύπωση της αίσθησης και ταυτόχρονα η εκ νέου δημιουργία της. Αν η λέξη σημαίνει Διάβασα, έμαθα, σκέφτηκα, η εικόνα σημαίνει: Είδα, έπραξα, έζησα» (σελ. 76). Ο ντα Βίντσι σέβεται τη φύση, αναγνωρίζει το μεγαλείο της: «Καμιά εικόνα καμωμένη από ανθρώπινο χέρι δεν ήταν ολοκληρωμένη, άρτια, άξια επαίνου, αν δεν είχε έστω και λίγη από την υπεράνθρωπη ωραιότητα του φυσικού κόσμου» (σελ. 95).
Είναι πολύ συγκινητικός ο διπλός άξονας αναφοράς: από τη μια έχουμε ένα παιδί με ελπίδες, όνειρα και την ανατροπή των πάντων όταν τελικά ο πλούσιος συμβολαιογράφος πατέρας του τον παίρνει κοντά του, μακριά από τη χαμοζωή κι από την άλλη έχουμε έναν ετοιμοθάνατο γέρο που ξαναπερνάει με έμπειρο βλέμμα όλα αυτά τα γεγονότα. Πόση ντροπή νιώθει που πια το σώμα του δεν τον υπακούει κι αφήνεται να τον καθαρίζουν άλλοι… Η ταπείνωση που νιώθει δεν προέρχεται από τουπέ (κοιτάξτε ποιος ήμουν και τι έκανα) αλλά από ντροπή για την κατάντια του ανθρώπου όταν περνάει ο χρόνος από πάνω του κι αυτό είναι άλλο ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας προσωπικότητας προσγειωμένης στα πόδια της. «Όταν είσαι μικρός, ο χρόνος κυλάει σπασμωδικά κι αλλόκοτα, πότε σαν αστραπή και πότε σέρνοντας το βήμα, ώσπου, ίδιος με καρδιοχτύπι που ηρεμεί, καταλαγιάζει πια στον χρόνο της ωριμότητας, στη μονοτονία της μέρας που γεννά την άλλη μέρα κι όλες μαζί συνθέτουν τη ζωή» (σελ. 50).
Η συναρπαστική αυτή ζωή, από μόνη της υπερπλήρης σε γεγονότα, ξεδιπλώνεται σ’ ένα ιστορικό, οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο που ο συγγραφέας αποφεύγει να εκτείνει κι έτσι του αφιερώνει σχεδόν ολόκληρη τη σελίδα 107 καθώς κι ελάχιστα δείγματα τήδε κακείσε, κάτι αρκετά ευρηματικό, μιας κι ο αναγνώστης κουράζεται εύκολα ενώ ο κίνδυνος της υπερπληθώρας πληροφοριών πάντα καραδοκεί. Έτσι, μέσα σε ελάχιστες παραγράφους, κατάλαβα ποια εποχή και στιγμή άνθισε το ταλέντο του ντα Βίντσι και ποιες συγκυρίες βοήθησαν για να γίνει ευρύτερα γνωστός. Η αλήθεια βέβαια είναι πως πραγματικά υπήρχε άφθονο περιθώριο να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο το μυθιστόρημα και να μη νιώσω πως βιαστήκαμε να φτάσουμε στα γεγονότα που οδήγησαν στον πίνακα της Μόνα Λίζα. Ο συγγραφέας έδωσε το βάρος σε αρκετά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της προσωπικότητας του επιστήμονα, τα οποία ανέπτυξε περισσότερο από άλλα, χωρίς να μακρηγορεί, επομένως με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης υπάρχει έντονο το αίσθημα της ανισομέρειας.
«Το μυστικό του Λεονάρντο» είναι ένα καλογραμμένο και ρεαλιστικό μυθιστόρημα, με συναρπαστική γραφή και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή του μεγάλου αυτού ανθρώπου. Το μυστικό είναι ένα καθαρά μυθιστορηματικό εύρημα που όμως εντάσσεται αρμονικά στις εξελίξεις και την προσωπικότητα του ντα Βίντσι και χαρίζει μια αξιόλογη κορύφωση στην ήδη ενδιαφέρουσα αφήγηση. Ρεαλισμός και φαντασία, πραγματολογικά και καλολογικά στοιχεία είναι όλα αρμονικά δεμένα και δημιουργούν ένα ιδιαίτερο κείμενο.
May 25, 2019
Απίστευτα ελκυστικο ανάγνωσμα. Η Φλωρεντια και το Μιλάνο του δεκάτου πέμπτου αιώνα , η πρισματική λάμψη μιας ιδιοφυΐας, το σκοτάδι του υποσυνείδητου και η ακαταμαχητη περιέργεια για την εξήγηση του αινίγματος σε μια γοητευτική ιστορία!
June 22, 2024
Μεικτά συναισθήματα προκάλεσε η συγκεκριμένη ανάγνωση. Το πάντρεμα μιας βιογραφίας με το λογοτεχνικό ημερολογιακό στυλ επιτάσσει τον συγκεκριμένο τρόπο γραφής, δηλαδή φουλ αφήγηση με ελάχιστο έως ανύπαρκτο διάλογο. Αυτό όμως, προσωπικά, δυσκόλεψε αρκετά την ανάγνωσή μου. Ο Κορτώ είναι μάστορας της ελληνικής γλώσσας - οι λέξεις που χρησιμοποιεί είναι δύσκολες και ιδιαίτερες, δείχνουν έναν άνθρωπο που αγαπά τον γραπτό λόγο κι έχει μεράκι να προσφέρει κάτι άρτιο στον αναγνώστη. Δεν γνωρίζω εάν πολλές λεπτομέρειες από τη ζωή του Λεονάρντο ντα Βίντσι που περιγράφονται στο βιβλίο είναι όντως αληθείς, πάντως με έβαλε στη διαδικασία να μάθω περισσότερα πράγματα γι' αυτόν. Η πλοκή κάνει αρκετές κοιλιές, αφού δίνεται έμφαση στον τρόπο που μεγάλωσε και στις οικογενειακές του σχέσεις, το κυρίως μέρος του έργου θίγει περισσότερο φιλοσοφικά ερωτήματα για την τέχνη, τον θάνατο κλπ. κλπ. και μετά η κορύφωση έρχεται με τη διαμονή του στο σπίτι των ντε Τζοκόντο, που είναι όντως το πιο δυνατό σημείο του έργου. Σίγουρα θα ήθελα να μάθω τι ήθελε να επιτύχει ο Κορτώ με αυτό το βιβλίο: μια δικαίωση για την ανθρώπινη ψυχή με αφορμή την τέχνη ή κάτι άλλο;
June 16, 2019
το πιο αισιοδοξο τέλος
Για ολους με θεματα με τη μητερα μας
Για ολους με θεματα με τη μητερα μας
This entire review has been hidden because of spoilers.
January 19, 2020
Ένα μυθιστόρημα που δεν είναι βιογραφία του Λεονάρντο, παρά μάλλον σκέψεις του συγγραφέα με όχημα τη μορφή του πρώτου. Ξεχωρίζουν ορισμένες στιγμές σε αυτό το σύντομο μυθιστόρημα, αλλά μέχρι εκεί, η πλοκή δεν είναι αρκετή για να σε κρατήσει, μόνο ο τρόπος αφήγησης έχει κάποιο ενδιαφέρον.
January 14, 2020
Όσο το διάβαζα (με το ζόρι ομολογώ) σκεφτόμουν ότι δε με κέρδισε. Αν ήταν άλλος συγγραφέας σίγουρα θα το είχα παρατήσει. Τολμώ να πω ότι με απογοήτευσε και με εκνεύρισε.
April 23, 2019
κλασσικος κορτω,που ποτε δεν απογοητευει.οπως και τα υπολοιπα βιβλια του,το διαβασα κ αυτο μονορουφι,μεσα σε μια νυχτα.το γραψιμο απιστευτο,με εικονες που σε ταξιδευουν μονομιας σε μια ιταλια αλλης εποχης.διαβαζοντας το μυστικο του λεοναρντο,επαθα ακριβως οτι και με την σκυλισια ψυχη.αντε να ξεχωρισεις τι ειναι επινοηση του συγγραφεα και τι πραγματικοτητα.η αφηγηση μεσα απο τη ματια του λεοναρντο ηταν τοσο πειστικη,που ωρες ωρες ξεχναγα πως το βιβλιο ειναι μυθιστορημα.χωρις να θελω να αποκαλυψω το τελος,απλα αναφερω οτι το συμπερασμα στο οποιο καταληγει ειναι τοσο ομορφο,το καταλληλο κλεισιμο για ενα τετοιο βιβλιο.γραμμενο με απολυτο σεβασμο και θαυμασμο για τον λεοναρντο ντα βιντσι,ο κορτω καταφερε να μου μεταδωσει την αγαπη του για τον συγκεκριμενο καλλιτεχνη και την επιθυμια να ανακαλυψω και να μελετησω περισσοτερα εργα του.
December 26, 2020
Το χαρακτηριστικό στυλ μονόλογος του Κορτώ ενώ σε μερικά βιβλία εκτοξεύουν την πλοκή στο συγκεκριμένο το έκανε αδύνατο να το διαβάσεις.
Αφού σου βγάζει την πίστη για να μάθεις το μυστικό, όταν φτάνει το σημείο και βλέπεις τι συμβαίνει καταλαβαίνεις πόσο εκπληκτικό βιβλίο θα μπορούσε να είναι αν είχε γραφτεί καλά.
Έχω ήδη στο σπίτι μου ένα από τα τελευταία βιβλία του Κορτώ που δεν έχω διαβάσει, ελπίζω εκείνο να είναι καλό γιατί αυτό θα δείξει και αν θα υπάρξει επόμενο βιβλίο του που θα διαβάσω.
Αφού σου βγάζει την πίστη για να μάθεις το μυστικό, όταν φτάνει το σημείο και βλέπεις τι συμβαίνει καταλαβαίνεις πόσο εκπληκτικό βιβλίο θα μπορούσε να είναι αν είχε γραφτεί καλά.
Έχω ήδη στο σπίτι μου ένα από τα τελευταία βιβλία του Κορτώ που δεν έχω διαβάσει, ελπίζω εκείνο να είναι καλό γιατί αυτό θα δείξει και αν θα υπάρξει επόμενο βιβλίο του που θα διαβάσω.
July 16, 2019
Λίγο καλύτερο από το προηγούμενο βιβλίο του Κορτώ που διάβασα... «το ημερολόγιο μιας σκύλας». Μάλλον δεν μου ταιριάζει το ύφος του... με ενόχλησε η αποδόμηση του Λεονάρντο, βρήκα το εγχείρημα «φθηνό».
November 8, 2020
Πόλη καλή αφηγηματική ροή αλλά κάτι του έλειπε. Σίγουρα η συσχέτιση Κορτω- Λεονάρντο και το μητρικό σύμπλεγμα δεν ήταν τυχαία αλλά είναι κομμάτι του συγγραφέα, οπότε οι λάτρεις του ξέρουν με τι έχουν να κάνουν. Όμορφη, εύκολη αναγνωση.
May 28, 2024
Τον τελευταίο καιρό ξεκίνησα να διαβάζω έργα του Αύγουστου Κορτώ, και πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου το εν λόγω βιβλίο. Αρχικά ο συγγραφέας βγαίνει από τα συνηθισμένα γι' αυτόν σε άποψη θέματος και χρονολογίας. Το βιβλίο καταφέρνει να σε ταξιδέψει όμορφα στο λίκνο της ιταλικής αναγέννησης την Φλωρεντία και το Μιλάνο των Σφόρτσα, στο κλίμα των καλλιτεχνών και των μαικήνων της εποχής.
Ωστόσο στα αρνητικά, νομίζω πως είναι ένα βιβλίο δίχως ταυτότητα, κάπως μπερδεμένο στο τι θέλει να δώσει και να πει στον αναγνώστη. Το φανταστικό "μυστικό" φτάνει τόσο αργά που κατά την γνώμη μου είναι αχρείαστο και δεν δημιουργεί καμία διαφορά στην αφήγηση. Θα μπορούσε να συνεχίσει μέχρι το τέλος αυτό που κάνει, μια μυθιστορηματική βιογραφία, μιας και δεν είναι ούτε μυθιστόρημα, ούτε ιστορικό βιβλίο, ούτε δοκίμιο. Η ομοιότητα Κορτώ και Λεονάρντο είναι εμφανής και φυσικά το σύμπλεγμα της μητέρας στην όλη υπόθεση, που ομολογώ ότι σ' αυτό το βιβλίο με χάλασε δεν έχει κάτι να προσφέρει.
Βέβαια ο Κορτώ είναι εξαιρετικός για ακόμα μία φορά τόσο στην περιγραφή των συναισθημάτων, όσο και στην υπέροχη χρήση και λυρικότητα της γλώσσας.
Ωστόσο στα αρνητικά, νομίζω πως είναι ένα βιβλίο δίχως ταυτότητα, κάπως μπερδεμένο στο τι θέλει να δώσει και να πει στον αναγνώστη. Το φανταστικό "μυστικό" φτάνει τόσο αργά που κατά την γνώμη μου είναι αχρείαστο και δεν δημιουργεί καμία διαφορά στην αφήγηση. Θα μπορούσε να συνεχίσει μέχρι το τέλος αυτό που κάνει, μια μυθιστορηματική βιογραφία, μιας και δεν είναι ούτε μυθιστόρημα, ούτε ιστορικό βιβλίο, ούτε δοκίμιο. Η ομοιότητα Κορτώ και Λεονάρντο είναι εμφανής και φυσικά το σύμπλεγμα της μητέρας στην όλη υπόθεση, που ομολογώ ότι σ' αυτό το βιβλίο με χάλασε δεν έχει κάτι να προσφέρει.
Βέβαια ο Κορτώ είναι εξαιρετικός για ακόμα μία φορά τόσο στην περιγραφή των συναισθημάτων, όσο και στην υπέροχη χρήση και λυρικότητα της γλώσσας.
November 19, 2024
«Το μυστικό του Λεονάρντο», Αύγουστος Κορτώ. Πολύ ωραία γραφή και ζωντανές περιγραφές της αναγεννησιακής Φλωρεντίας, αλλά για μένα εκεί σταματά το ενδιαφέρον του βιβλίου. Εντάξει, το ήξερα ότι δεν είναι βιογραφία του Ντε Βίντσι, αλλά ακόμη και μια μυθιστορηματική βιογραφία επινοεί καταστάσεις και γεγονότα που να ταιριάζουν κάπου στο χαρακτήρα και σε ότι ξέρουμε για την αληθινή ζωή του κεντρικού προσώπου. Εδώ είναι τόσα πολλά τα φανταστικά στοιχεία που κάπου ξεχνάμε ότι μιλάμε για υπαρκτό πρόσωπο. Και κυρίως η σχέση και οι σκέψεις του Ντα Βίντσι για τη μητέρα του είναι τόσο πολύ κύριο θέμα του βιβλίου που καταντάει ψυχανάλυση. Και εκεί που ο αναγνώστης έχει ήδη αρχίσει να κουράζεται, σκάει και ένα απίστευτο και αναπάντεχο «μυστικό» που φύλαγε ο Ντα Βίντσι και η μπάλα χάνεται τελείως.
Ξαναλέω, πολύ ωραία γραφή αλλά πραγματικά πιέστηκα να το τελειώσω για να δω που το πάει. Δεν μετανιώνω που το διάβασα αλλά δεν θα φτάσω μέχρι να το συστήσω. Ίσως αν δεν έλεγε ότι το κύριο πρόσωπο είναι ο Λεονάρντο αλλά κάποιος άγνωστος ζωγράφος να ήταν πιο πιστευτό. Ίσως πάλι φταίει ότι το διάβασα μετά την αριστουργηματική Κίρκη της Madeline Miller και δεν μπορώ να αποφύγω τη σύγκριση.
Ξαναλέω, πολύ ωραία γραφή αλλά πραγματικά πιέστηκα να το τελειώσω για να δω που το πάει. Δεν μετανιώνω που το διάβασα αλλά δεν θα φτάσω μέχρι να το συστήσω. Ίσως αν δεν έλεγε ότι το κύριο πρόσωπο είναι ο Λεονάρντο αλλά κάποιος άγνωστος ζωγράφος να ήταν πιο πιστευτό. Ίσως πάλι φταίει ότι το διάβασα μετά την αριστουργηματική Κίρκη της Madeline Miller και δεν μπορώ να αποφύγω τη σύγκριση.
March 17, 2022
Θα ήθελα να πω την άποψή μ��υ για το 2ο βιβλίο του Κορτώ που διάβασα, μετά το "Η βιογραφία μιας σκύλας", για το οποίο έχω γενικά χλιαρή εντύπωση.
Αν έπρεπε να περιγράψω με μία λέξη το πώς αισθάνθηκα όταν το τελείωσα, αυτή θα ήταν "Απογοήτευση". Γενικότερα αυτό που έχω παρατηρήσει είναι ότι το συγκεκριμένο βιβλίο δεν το αναφέρουν τόσο συχνά οι fan του Κορτώ, σε σχέση με άλλα που έχει γράψει, τα οποία είναι και πιο αγαπητά και πιο γνωστά. Αφού το διάβασα, ομολογώ πως κατάλαβα τον λόγο.
Προσωπικά είχα προσδοκίες από τον συγκεκριμένο τίτλο, καθώς ήταν η μόνη δουλειά μυστηρίου - τότε που το αγόρασα, πριν βγει το "Μισό Παιδί" - που έχει γράψει ο Κορτώ, κι αυτό μου φάνηκε ενδιαφέρον σαν ιδέα. Δυστυχώς, η εκτέλεση αυτής της ιδέας δεν ήταν καθόλου ικανοποιητική. Ο Λεονάρντο σαν πρωταγωνιστής και γενικότερα σαν χαρακτήρας δεν με άγγιξε ποτέ, το οποίο δε γνωρίζω αν οφείλεται στο γεγονός ότι εκείνος ήταν ένας ετοιμοθάνατος άντρας κι εγώ μια 24χρονη γυναίκα ή αν ο τρόπος που τον παρουσιάζει ο Κορτώ είναι ανιαρός και αδιάφορος. Η παρουσίαση της ζωής του μου φάνηκε μονότονη, με τη θέλησή μου να μάθω περισσότερα ολοένα να μειώνεται όσο προχωρούσα την ιστορία.
Παρά τα όσα αναφέρω παραπάνω, μέχρι ένα σημείο, είχα γενικά την πεποίθηση ότι το βιβλίο δεν είναι απλώς για εμένα και δεν ταιριάζει στα γούστα μου. Η γραφή του Κορτώ εξάλλου είναι ένα από τα καλά του στοιχεία και ο τρόπος που παίζει με την ελληνική γλώσσα στα βιβλία του είναι αρκετά ευφάνταστος και μοναδικός. Όμως, όταν τελικά μαθαίνουμε ποιο είναι το μυστικό του Λεονάρντο, ένα μυστικό το οποίο βαραίνει τη συνείδησή του, η γνώμη μου για το βιβλίο αλλάζει. Δυσαρέσκεια, ντροπή, αηδία, ανησυχία, είναι μερικά από τα συναισθήματα που ένιωσα διαβάζοντας τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου. Δε γνωρίζω αν ο Κορτώ είχε σκοπό να προκαλέσει τόσο έντονη αντίδραση από τον αναγνώστη αλλά ακόμα κι αν αυτό ήθελε, εμένα και πάλι δεν μου άρεσε. Το συμπέρασμα του Λεονάρντο για όλο το συμβάν του μυστικού δε, το βρήκα επιφανειακό και πολύ κακόγουστο.
Ήθελα να μου αρέσει το μυστικό του Λεονάρντο αλλά δυστυχώς έκανε κάποια πράγματα που δεν μου άρεσαν, ενώ το υπόλοιπο δεν με κέρδισε ποτέ. Έχω κι άλλα βιβλία του στην κατοχή μου, οπότε σκοπεύω να δω κι άλλα δείγματα της δουλειάς του. Μέχρι στιγμής, είμαι με ανάμεικτες εντυπώσεις, οι οποίες ελπίζω να αλλάξουν προς το θετικό.
Αν έπρεπε να περιγράψω με μία λέξη το πώς αισθάνθηκα όταν το τελείωσα, αυτή θα ήταν "Απογοήτευση". Γενικότερα αυτό που έχω παρατηρήσει είναι ότι το συγκεκριμένο βιβλίο δεν το αναφέρουν τόσο συχνά οι fan του Κορτώ, σε σχέση με άλλα που έχει γράψει, τα οποία είναι και πιο αγαπητά και πιο γνωστά. Αφού το διάβασα, ομολογώ πως κατάλαβα τον λόγο.
Προσωπικά είχα προσδοκίες από τον συγκεκριμένο τίτλο, καθώς ήταν η μόνη δουλειά μυστηρίου - τότε που το αγόρασα, πριν βγει το "Μισό Παιδί" - που έχει γράψει ο Κορτώ, κι αυτό μου φάνηκε ενδιαφέρον σαν ιδέα. Δυστυχώς, η εκτέλεση αυτής της ιδέας δεν ήταν καθόλου ικανοποιητική. Ο Λεονάρντο σαν πρωταγωνιστής και γενικότερα σαν χαρακτήρας δεν με άγγιξε ποτέ, το οποίο δε γνωρίζω αν οφείλεται στο γεγονός ότι εκείνος ήταν ένας ετοιμοθάνατος άντρας κι εγώ μια 24χρονη γυναίκα ή αν ο τρόπος που τον παρουσιάζει ο Κορτώ είναι ανιαρός και αδιάφορος. Η παρουσίαση της ζωής του μου φάνηκε μονότονη, με τη θέλησή μου να μάθω περισσότερα ολοένα να μειώνεται όσο προχωρούσα την ιστορία.
Παρά τα όσα αναφέρω παραπάνω, μέχρι ένα σημείο, είχα γενικά την πεποίθηση ότι το βιβλίο δεν είναι απλώς για εμένα και δεν ταιριάζει στα γούστα μου. Η γραφή του Κορτώ εξάλλου είναι ένα από τα καλά του στοιχεία και ο τρόπος που παίζει με την ελληνική γλώσσα στα βιβλία του είναι αρκετά ευφάνταστος και μοναδικός. Όμως, όταν τελικά μαθαίνουμε ποιο είναι το μυστικό του Λεονάρντο, ένα μυστικό το οποίο βαραίνει τη συνείδησή του, η γνώμη μου για το βιβλίο αλλάζει. Δυσαρέσκεια, ντροπή, αηδία, ανησυχία, είναι μερικά από τα συναισθήματα που ένιωσα διαβάζοντας τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου. Δε γνωρίζω αν ο Κορτώ είχε σκοπό να προκαλέσει τόσο έντονη αντίδραση από τον αναγνώστη αλλά ακόμα κι αν αυτό ήθελε, εμένα και πάλι δεν μου άρεσε. Το συμπέρασμα του Λεονάρντο για όλο το συμβάν του μυστικού δε, το βρήκα επιφανειακό και πολύ κακόγουστο.
Ήθελα να μου αρέσει το μυστικό του Λεονάρντο αλλά δυστυχώς έκανε κάποια πράγματα που δεν μου άρεσαν, ενώ το υπόλοιπο δεν με κέρδισε ποτέ. Έχω κι άλλα βιβλία του στην κατοχή μου, οπότε σκοπεύω να δω κι άλλα δείγματα της δουλειάς του. Μέχρι στιγμής, είμαι με ανάμεικτες εντυπώσεις, οι οποίες ελπίζω να αλλάξουν προς το θετικό.
Read
October 1, 2019Ένα βιβλίο που σε καθηλώνει ήδη από τις πρώτες αράδες, το διάβασα σχεδόν απνευστί ! Ο Κορτώ δείχνει ότι έχει μελετήσει πάρα πολύ τόσο την προσωπικότητα του Νταβίντσι, όσο και τις εξωτερικές ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες και συγκυρίες που τον περιέβαλλαν εκείνη την εποχή. Η αφήγηση του είναι τόσο παραστατική και συναισθηματική , σχεδόν ζωντανεύει στα μάτια του αναγνώστη την στιγμή που το διαβάζει , ώστε η έλλειψη διαλογικών μερών να περνάει απαρατήρητη αν όχι να καθίσταται περιττή . Η μεγάλη μαεστρία του συγγραφέα είναι ότι οδηγεί αυτό το, μυθικό πλέον, πρόσωπο πάλι πίσω στις ανθρώπινες διαστάσεις του χωρίς να μειώνει ούτε ελάχιστα την αίγλη του . Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην ταυτίστηκε έστω και για μια στιγμή με τον Λεονάρντο! Το βιβλίο καταφέρνει να σε ταξιδέψει στο μαγευτικό παρελθόν της Αναγέννησης αλλά και στα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής , στις μύχιες σκέψεις και αναμνήσεις που όλοι λίγο- πολύ κρύβουμε μέσα μας .
May 23, 2019
Το μυστικό του Λεονάρντο είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα. Ωστόσο, ενώ η αρχή είναι ενδιαφέρουσα, στο μέσο του βιβλίου αισθάνθηκα μια αμηχανία...Η θεματολογία του έργου προσέφερε ένα γόνιμο έδαφος για την άνθιση ενός μεγάλου κλασικού έργου, αλλά δυστυχώς λείπουν οι πλούσιες περιγραφές,οι λεπτομέρειες,τα γεγονότα. Με λίγα λόγια, θα το ήθελα πιο εκτενές, θα ήθελα να επιμείνει στην περιγραφή των σημαντικών στιγμών της ζωής του Ντα Βίντσι, και να χτίσει πολλές μικρές αγωνίες μέχρι την κορύφωση, που ήταν εξαιρετικά ιδιοφυής και κέρδισε τον απεριόριστο θαυμασμό και σεβασμό μου.
Ο Κορτώ είναι ένας καλός συγγραφέας, αλλά πρέπει να δώσει περισσότερο χρόνο στον εαυτό του εστιάζοντας με μεγαλύτερο πάθος στα σημεία, προκειμένου να γράψει ένα αριστούργημα.
Ο Κορτώ είναι ένας καλός συγγραφέας, αλλά πρέπει να δώσει περισσότερο χρόνο στον εαυτό του εστιάζοντας με μεγαλύτερο πάθος στα σημεία, προκειμένου να γράψει ένα αριστούργημα.
September 15, 2019
Αν κι έπρεπε να το αφήσω για λίγο, το Μυστικό του Λεονάρντο με απορρόφησε από την πρώτη στιγμή. Με ονειρικές περιγραφές, ειδικά της αγαπημένης μου Φλωρεντίας αλλά και των ανθρώπων, ξαναγύρισα πολλές φορές σε προηγούμενες σελίδες να διαβάσω και πάλι κάποια που με τραβούσε ιδιαίτερα. Η αποκάλυψη του μυστικού είναι ένα μίνι θρίλερ, σχεδόν ήθελα να κρύψω το βιβλίο, τόση αγωνία αισθάνθηκα. Πάντα μού ασκούσε γοητεία η ιστορία του Λεονάρντο, μετά την μυθιστορία του Κορτώ, έχει πλέον διαστάσεις θρύλου.
March 10, 2023
Δεν μου άρεσε. Το βιβλίο δεν έχει χιούμορ και δύναμη. Αν ο συγραφέας ήθελε να γράψει ενα μικρό μυθιστορημα θα μπορούσε να εστιασει σε ένα περιστατικό μοναχα αντί να πάει να χωρέσει την βιογραφία ενός γίγαντα σε 200 σελίδες. Επίσης ο χαρακτήρας που σκιγραφεί ειναι αντιπαθητικός. Δεν το προτείνω. Για μένα το καλύτερο βιβλίο του ειναι το Αυτοκτονώντας ασύστολα
September 19, 2025
Το πρωτο μισο του βιβλιου ειναι καλογραμμενο και ενδιαφερον γιατι αναφερει λεπτομεριες της ζωης του Λ. ντα Βιντσι που δεν ειναι πολυ γνωστες. Το δευτερο μισο ειναι καπως αδιαφορο, αλλα γενικα διαβαζεται ευχαριστα.
July 5, 2019
Πόσο συναρπαστικό αυτό το βιβλίο! Από τη στιγμή που το έπιασα στα χέρια μου, δεν το άφησα πάρα πριν το τέλος. Συναρπαστική πλοκή, εξαιρετική γραφή και ασθματικος αφηγηματικό ρυθμός! Εξαιρετικό!
January 24, 2021
Easy read, but could have been more sensitive. It has become distant and brutal in the end.
December 27, 2022
ένα βιβλίο που σε ταξιδεύει. μια ιστορία που σε παρασύρει. λέξεις που διαλεχτηκαν, εικόνες που δημιουργήθηκαν.. ενα βιβλίο- παρέα εξαιρετική.
Displaying 1 - 30 of 31 reviews