An explosive entry into the world of poetry from the most acclaimed debut poet ever in the Dutch language: Radna Fabias has arrived.
Subversive, visual, and bold, Curaçao-born Dutch Radna Fabias’ explosive debut collection Habitus marks the entry of a genre-altering poet. Habitus is a collection full of thrilling sensory images, lines in turn grim and enchanting which move from the Caribbean island of Curaçao to the immigrant experience of the Netherlands. Fabias’ intrepid masterpiece explores issues of racism, neo-colonialism, poverty, and sexism with a heartbreaking rhythm and endless nuance.
Broken into three parts (“View with coconut,” “Rib,” and “Demonstrable effort made”), Habitus explores the profound struggles of melancholic longing, womanhood, religion, and migration. This ambitious, powerful, and compassionate collection has emerged, cheering on ambiguity, fluidity, and a lyrical ego on a quest to find its home.
Radna Fabias (1983) studeerde aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en de Universiteit van Amsterdam. Eerder won ze de poëzieprijs van de stad Oostende. In 2018 debuteerde ze als dichter met de bundel Habitus.
Fabias ontving voor Habitus de C. Buddingh'-prijs, de Awater Poëzieprijs, De Poëziedebuutprijs aan Zee, de Herman de Coninckprijs en de Grote Poëzieprijs.
Bestaat er zoiets als de perfecte poëziebundel? Ik ben niet expert genoeg om dat te kunnen beoordelen, maar gevoelsmatig komt dit in de buurt. IJzersterke beelden. Check. Ritmisch vernuft en levendig klankspel. Check. Persoonlijk en politiek engagement. Check. Daarbij is de structuur van de bundel zo strak, dat ik bij momenten haast het gevoel had, dat ik een roman aan het lezen was. Elk nieuwe gedicht vormt een perfect vervolg op het vorige, in een zich steeds verder ontwikkelend narratief. Het probleem met perfectie is alleen soms dat je er wat al te gemakkelijk over heen kan lezen. Dat alles zo strak gecomponeerd lijkt, dat de kunstigheid ervan je bijna niet meer opvalt. Maar dat is eerder mijn probleem dan die van de bundel. Ik zal mijn poëtische huiswerk gaan maken en als ik deze bundel dan nog eens ter hand neem, wat ik waarschijnlijk nog wel eens ga doen, krijgt het waarschijnlijk de 5 sterren die het eigenlijk verdient.
"Ik liet me maar in vorm kneden daarmee ontstond het eerste misverstand, want na drie of vier keer te zijn omgekneed wist niemand nog wat mijn oorspronkelijke vorm geweest was ik kon nooit meer mezelf worden en ik werd nergens meer herkend" (Vleeswording)
In deze prachtige bundel is Fabias op zoek naar haar 'thuis': vind je dat in je eigen lichaam of in het lichaam van anderen, is dat de plaats waar je nu woont of waar je voorouders vandaan komen? De gedichten van Fabias laten je niet altijd gelijk binnen, je daalt samen met de schrijfster door het donker af naar de kern, en ondertussen roepen de zinnen allerlei prikkelende, kleurrijke of smeulende beelden op.
"het is goed om naast de vijand te slapen zei mijn moeder ooit doch het is veel beter om mét de vijand te slapen het is alleen geen gezicht want in dit weinige licht heeft hij geen gezicht en zijn schaduw lijkt een beetje op de mijne" (Oorlog)
In het eerste gedeelte 'uitzicht met kokosnoot' hebben de gedichten nog iets grappigs of schurends, vol spot zoals in reisgids, maar in 'rib' en 'aantoonbare geleverde spanning' maakt de humor plaats voor het duister. Mensen houden zich daar schuil: gevaarlijke of liegende mannen (stille beschouwing in het donker), je ergste vijand (oorlog), zwervers op straat (tuig), of vreemdelingen die niet zo eng zijn als je dacht (gieser wildeman)
Ik durf niet te beweren dat ik Fabias's gedichten allemaal begrijp, maar spannend en zinderd vond ik deze bundel zelf. Een aanrader (misschien niet voor beginners) en ik ben benieuwd naar Obstructies!
"ik vind je in het onderstel van de pier bij de zee natuurlijk vind ik je aan zee je zit eerst in de vleugel van een hongerige meeuw dan vind ik je boven de zee in de nacht die valt om op jou te lijken" (ik zoek je in de stad)
• HABITUS by Radna Fabias, translated from the Dutch by David Colmer, 2018/2021.
Pulsating poetry that cuts to the quick. It's astounding to be moved by every. single. poem in a collection, but that's what happened here.
... "you have to grab the snow feel the cold in your fingertips in your tense shoulders in your limbs to understand winter you have to taste the snow the snow must be metabolized into tears the process is incomprehensible unscientific irreproducible there is no other way" (from "when the cold comes) ...
Fabias (and Colmer) play with form and rhythm here, some pieces are one stanza, while others span pages, morphing in shape and sound.
Fabias' staccato phrases - particularly in one of my favorite pieces "demonstrable effort made" - still echo in my mind.
... "the lack of escape routes the lack of seasons the lack the way everything is surrounded by sea the way everything is scorched by the sun" (from "what i hid") ...
Born in Curaçao, Fabias moved the the Netherlands in her teens. This is her debut collection and highly lauded in the Dutch press, winning several awards.
Outstanding collection. Already planning to revisit and reread. I'm never done with poetry, and it's never done with me.
Bonus: The Translator's Afterword by Colmer was great, discussing the process he and Fabias took in bringing this poetry into English.
💙 Deep gratitude to my friend Nohemí who told me about this book last year when translation and publication were announced.
My latest poetry reading experiment turned out quite nicely. The author’s mixed background (Dutch by the way of Curaçao) gives her a unique perspective and a striking musicality to her compositions. I can’t imagine how difficult it must have been to translate a book like this with all of its irregular stanzas and peculiar rhythms, but the end result is very impressive. The beauty and versatility of language is very prominently displayed here and it might have spoken to me more than the themes. Either way, one of the nicer poetry finds.
Ik kom meestal moeilijk door dichtbundels heen, maar Fabias schrijft zo gemakkelijk en tegelijkertijd zo doorgrondend, dat het werkelijkwaar fantastisch was om het te lezen
«hijs je langzaam in het pantser het pantser is van dood en honing je drupt doodkoudhoningzoet schaam je diep leer nu wachten»
poëzie kan zijn kan bestaan als partikels die nog moeten neerslaan in eigen interpretatie als ondoordringbaar nageslacht van de gietvorm en als de 19 andere onbedwingbare aggregatietoestanden tussenin
klei in elk stadium, heet op de schaduwrand
«ik ben blauw ik ben vast boos blauw aan de oppervlakte rimpel ik zachtjes ik geef vreemdvormige gedrochten een thuis het spijt me niet dat mijn tong zo zout is»
——————
Met onnoemelijke dank aan Lisette Ma Neza om me aan te sporen <4
Spreekpoëzie, migreerpoëzie, definieerpoëzie over de Cariben, de liefde (‘het geval’), wat het is om vrouw te zijn (‘aanvaard je lot, rib’) en wat het is om Nederlander te zijn (‘omgaan (...) met de alomtegenwoordigheid van arnon grunberg’) om hardop glimlachend aan jezelf voor te dragen.
Hoofdletterloos debuut, waarin elk zwart gat op z'n plek staat en woorden zich moeiteloos, organisch aan elkaar rijgen. Graag gelezen, soms niet veel van begrepen, maar een bundel om vast te pakken, opnieuw. Ook op YouTube is Fabias een knappe verschijning in haar voordrachten om naar te kijken.
Read February 2024 Een paar gedichten begreep ik niet helemaal (al dat zegt misschien meer over mij dan over de gedichten) maar in z’n geheel genomen, een fijne collectie!
Al 9 keer verslonden en zelfs meermaals gebruikt als voorbeeld in lessen. Wat een rijke bundel. Als iemand aanraders heeft op basis van Habitus dan hoor ik dat heeeel graag.
Deze wrede, eerlijke en hoogst oorspronkelijke bundel is te lezen als een verslag van een lange worsteling om te komen tot volledige autonomie, tot zelfbeschikking als mens, tot vrijheid. De bundel bestaat uit drie delen met een epiloog. Het eerste deel beschrijft de herkomst van de ik-persoon, de rauwe werkelijkheid en de versie in reisfolders, tot aan het vertrek naar een land aan de andere kant van de oceaan dat zich laat kennen als Nederland. In het tweede deel (rib) gaat het over vrouw zijn, over mannen, seksueel geweld, geilheid, wraak, liefde (het geval). In het derde deel gaat het over assimilatie in een nieuw land, ontmoetingen, overleven, een weg die eindigt met een verslag van de ballotagecommissie... de balottant is geslaagd. In de epiloog, het gedicht "roestplaats", trekt de ik-persoon haar conclusies uit al het voorafgaande en claimt haar autonomie op radicale wijze, door de herhaling van het lijden een halt toe te roepen. "Hier roest ik / Hier stopt het". Het einde doet me denken aan Schopenhauer, die betoogt dat de enige weg tot ware vrijheid een weigering ten overstaan van de Wil is. Het doet ook denken aan de documentaire van Tinkebell over het fosfaatprobleem. De ik-persoon maakt een ingrijpende keuze die als een opoffering gezien kan worden om toekomstig leed te voorkomen, maar die je ook als een claim tot volledige autonomie kan zien. Een bundel die af is, van inhoud tot vorm en vormgeving, een compleet universum inclusief zwarte gaten. Het leed hangt in deze bundel in hoge mate samen met mannen. Mannen die in de gevangenis zitten, die junkie of crackhandelaar zijn, die 'onteerders' zijn, veertigers uit de provincie die bankbiljetten naar je kont toe schuiven, vaders die zo afwezig zijn zodat ze een lege pagina in de bundel krijgen met als enige regel een tekst over hun nietige dood. Een tweede bron van leed is het institutioneel racisme. Donker te zijn en vrouw te zijn betekent lijden, een zwart gat te zijn. Dit thema wordt nooit op een clichématige politiek-correcte manier uitgewerkt, maar altijd meerdimensionaal, met grote talige creativiteit, met afstand en invoeling, rauw en geraffineerd, in de heldere kleuren van de Caribbean en de ijskleuren van Nederland. Uiteindelijk gaat de bundel erover wat het is om mens te zijn, om jezelf terug te claimen van een wereld die stempels op je zet en je in vormen dwingt vanaf je geboorte. Een van de geweldige gedichten vind ik het gedicht "in het voorbijgaan" over een hond die wordt doodgereden. Een hard, wreed en eerlijk gedicht, zoals veel gedichten in deze bundel. Een gedicht dat zegt: "Zo is het".
Gedichten die zinderen van plezier, ritme én betekenis - zeg ik, terwijl ik ze vrij droog tot me nam. Bij tweede herlezing kwam het iets meer binnen maar ik zou het gevoelsmatig nog 10 x moeten lezen (misschien doe ik dat wel) tot ik het echt voel en dan is er toch nog een groot deel wat verloren zou gaan omdat ik het niet begrijp.
In plaats van herlezing zou ik Radna Fabias liever zelf de gedichten horen voorlezen omdat ik vermoed dat dat meer impact zou maken (op mij).
Niet zo mijn ding omdat poëzie misschien niet zo mijn ding is - vanwege het meestal overheersende gevoel: Hoe moet ik dit nu weer lezen. (Ook verwacht ik aardverschuivingen.) En dat bederft de halve pret.
Sorry, dit gaat totaal niet over de inhoud, die ik best krachtig vind maar toch, zie bovenstaande.
(Kleine toevoeging op 02-04-2019: Ik heb het idee dat de woorden blijven hangen, ergens om me heen, niet in het minste omdat ze iets mysterieus achterlaten en tegelijkertijd iets van een tijdsgeest weten te vangen in woorden waar ik aan blijf denken. Plus, poëzie is zo individueel en dat dit dan nog zo leesbaar is maakt dat ik mijn mening toch positief moet bijstellen.)
Ik vind dit werkelijk prachtig, maar ik vind de bundel wel echt even wat te lang. Ik vind het heerlijk om zo'n boekie in te duiken en middels specifieke gedichten over een algemene strekking te filosoferen. Dat is helaas bijzonder moeilijk met zo'n dik werk.
Nu is het ook wel een keer leuk dat je dat goed met een gedicht an sich kan. Er lijken vaak meerdere stemmen in één gedicht te zitten en dat maakt het vrijwel onmogelijk een sluitende interpretatie te geven. Daarmee samen hangt dat de gaten op de voorkant ook in het werk zelf zitten. Dat frustrerende (het frustreert mij in ieder geval) schudt wakker en laat je focussen op het medium zelf. Knap dat poëzie dit allemaal kan omvatten.
Veel interessante kanten dus, benieuwd was Fabias ons nog meer gaat brengen!
If I was to describe what it felt like reading these poems, I would say rhythmic. The words and how they connected flowed as water in a river.
As the water flows, it encounters rocks, roots, and debris that all reverberate with their own unique properties, giving rise to different tones and notes as they are struck by the flowing waters. Yet what we hear is a cohesive rhythm as those waters both approach and pass us by.
These poems resonate and reverberate, I feel them in my chest. They create shifting moods of stress, acknowledgement, consideration, and rumination.
Eindelijk een bundel uit de canon die ik ook effectief goed vind. Een zeldzaamheid.
Ik gebruik niet graag het woord rauw, maar in dit geval past het perfect bij de inhoud. Heel af en toe werd door een klankspel gegrepen, maar het was toch vooral de inhoud die me in de gedichten zoog. Ze maakt voor mij een wereld tastbaar die ik alleen van horen zeggen ken. Geen aangename wereld en toch heb ik de neiging om de gedichten een paar keer te herlezen om zo veel mogelijk te vatten.
Mijn absolute favorieten waren de "reisgidsen". Shots fired...
De Groene Amsterdammer schreef dat Fabias alle hoeken en gaten van de poëzie als kunstvorm durft te benutten en ik kan niet anders dan me daar volledig bij aan te sluiten. Deze poëzie is medogenloos, onontkoombaar en onverschrokken.
Bestaat er zoiets als ‘hedendaags sensitivisme’? Na het lezen van ‘Habitus’ vermoed ik van wel. Fabias kruipt onder je huid: deels door het aanwakkeren van herkenning, deels door het dwingen tot bewustwording. Ik heb de bundel helaas iets te haastig moeten lezen: dat is geen aanrader. Neem de tijd.