De atlas van overal

by Deniz Kuypers

De atlas van overal gaat over een man in het Turkije van de jaren zestig die zichzelf genoodzaakt ziet zijn schrijversdroom opzij te zetten en naar Nederland te komen. Zijn zoon Deniz wordt wél schrijver en verhuist naar Amerika. Als Deniz zelf kinderen krijgt, ontstaat de behoefte het verleden van zijn vader, die hij twintig jaar niet heeft gesproken, te onderzoeken. Zijn vragen leiden hem van Oost-Turkije naar Californië en uiteindelijk terug naar Nederland.
Met De atlas van overal vertelt Deniz Kuypers een aangrijpend verhaal over ontheemding, het opgroeien tussen twee culturen, de rusteloosheid die daarbij hoort en de verhalen die ons verbinden – aan onze thuisgrond en aan elkaar.

Genres: Fiction, Audiobook, Roman

374 pages, Paperback

First published February 18, 2021

About the author

Deniz Kuypers has published four critically acclaimed novels in his native The Netherlands. His 2021 novel De atlas van overal (The Atlas of Everywhere) was shortlisted for the 2022 Libris Prize. He lives in San Francisco. His latest novel is Zing voor me morgen (Sing for Me Tomorrow). He also writes for various Dutch magazines and newspapers (De Groene Amsterdamm, De Revisor, Trouw, NRC) and his short stories have been published in the Denver Quarterly and Westwind Journal of the Arts.

Reviews

[Boudewijn · Rating 4 out of 5]

Hoe leg je uit wat een landschap voor jou betekent? Wat is de geheime kracht van je geboortegrond?

Met de bekendmaking van zijn nominatie voor de Libris Literatuurprijs 2022 kwam dit boek op mijn radar. Tot mijn verrassing was het nog gewoon beschikbaar in mijn plaatselijke bibliotheek dus deze kon ik direct meenemen - net op tijd want de reserveringen begonnen daarna rap op te lopen.

Dit is een Vatersuche roman, met een stevige psychologische insteek. Deniz Kuypers doet een grondige poging om via zijn vader uiteindelijk zichzelf te doorgronden. Zijn vader is/was een overheersende man, die veel heeft meegemaakt. Wat heeft hem zo gemaakt? Wat heeft Deniz van hem overgenomen?

Ik leg uit dat ik niet per se over mijn vader schrijf, maar over de man die hij voor mij was, en de man die ik ben in verhouding tot hem, tot Elly [zijn vrouw] en de kinderen.

Het levert een mooi verhaal op.

Hoe leg je uit wat een landschap voor jou betekent? Wat is de geheime kracht van je geboortegrond?

Door te schakelen naar het verleden van zijn vader in Turkije, het gezin waar Deniz is opgegroeid en hoe zijn vader zijn huidige wereldbeeld heeft beïnvloed - en nog steeds beïnvloedt zien we ook de tweeslachtigheid van Deniz zelf. Is hij nu Turks, Nederlands of toch een man zonder geboortegrond?

Ik spreek foutloos Engels maar het is niet mijn moedertaal en ik beschouw me niet als Amerikaan, waardoor het na zeventien jaar nog altijd voelt alsof dit leven me elk moment kan worden afgenomen

Deniz Kuypers probeert zijn vader te doorgronden door in zijn verleden te duiken. De spaarzame details die zijn vader hem geeft weet hij knap op fictieve wijze aaneen te smelten. Uiteindelijk merkt Deniz dat hij veel van zijn vader heeft overgenomen, de tweestrijd, de vele werelden waarin hij verkeert en wil vluchten. We zien gaandeweg een roman ontstaan met als climax de uiteindelijke confrontatie tussen zoon en vader. Een roman die net zozeer over zijn vader als zichzelf gaat.

Een mooie, gevoelige en persoonlijke roman en een terechte kandidaat voor de Libris Literatuurprijs 2022

Link:
https://libris.nl/fictie/libris-liter...

[Marloes · Rating 4 out of 5]

In ‘De atlas van overal’ gaat Deniz Kuypers op zoek naar zijn vader. Op zoek naar de man die zo overheersend, dominant, gewelddadig, kleinerend en tegelijkertijd zo afwezig was tijdens zijn jeugd. Op zoek naar de man met twee gezinnen, één in Turkije en één in Nederland. Op zoek naar de man met wie hij al jaren geen contact meer heeft gehad. Nu Deniz zelf is geëmigreerd naar Amerika en daar een gezin heeft gesticht, begrijpt hij meer van de gevoelens van ontheemding en rusteloosheid van zijn vader, hoe moeilijk het kan zijn om je te moeten aanpassen aan een andere cultuur en kinderen te krijgen die vrijwel niets van jouw thuisland weten. In een poging te begrijpen waarom zijn vader en hij zo vervreemd van elkaar zijn geraakt, probeert hij het levensverhaal van zijn vader te reconstrueren.

Dit reconstrueren doet hij aan de hand van herinneringen, mogelijke scenario’s, verklaringen voor gebeurtenissen waar hij vrijwel niets van weet. Hij laveert tussen feiten en fictie, onderzoekt de geschiedenis en vult gaten zelf in, aangevuld en gecorrigeerd door (ook niet altijd onfeilbare) herinneringen van zijn moeder en zus.

“Zelf ben ik geneigd te denken dat alles fictie is, want alles is een vorm van interpretatie. Zodra we iets meemaken en ons brein het begint te verwerken wordt het fictie, of het nu onze eigen ervaringen betreft of die van een ander. Mijn boek en de herinneringen van mijn vader zijn dus twee versies van wat er werkelijk gebeurd is.”

De vader van Deniz groeide op op het Turkse platteland. Hij had grote toekomstdromen, wilde dichter worden en werd verliefd op een meisje uit de grote stad, maar hij werd gedwongen om met een meisje uit zijn geboortedorp te trouwen, met wie hij uiteindelijk een gezin stichtte. Hij had geen gemakkelijk leven, verloor zijn vader, twee zoons en zat een tijd in de gevangenis. In de jaren zestig kwam hij als gastarbeider naar Nederland, waar hij verschillende – in zijn ogen geestdodende – banen had voordat hij in Twente voor de klas kwam te staan en in het Turks lesgaf, waar hij ook de moeder van Deniz ontmoette. Hij was teleurgesteld in wat Nederland hem had beloofd en wat hij zich had verbeeld toen hij Turkije verliet. Hij leefde tussen twee werelden in, twee halve levens.

Kuypers schakelt tussen heden en verleden, tussen zijn eigen jeugd en het levensverhaal van zijn vader. Dit vergt enige aandacht van de lezer, het zorgt voor wat fragmentatie, maar dit is ook een kracht van het boek. Er is veel ruimte voor reflectie, voor onderzoek, voor mogelijkheden, voor bezinning, voor hersenspinsels. Sommige vragen blijven onbeantwoord en het is niet overal een betrouwbaar, maar wel een bijzonder portret van een vader door de ogen van zijn zoon, geschreven in een vlotte stijl die veel lezers zal aanspreken. Het is een verhaal over vervreemding, over ontheemding, over dramatische gebeurtenissen, over familie, over een soms lastige jeugd, over het opgroeien tussen twee culturen, over het blijven zoeken naar liefde en goedkeuring. Boeiend, interessant en meeslepend. Zeker het lezen waard!

[Johanna]

Kuypers schrijft in het nawoord nadrukkelijk dat het in De atlas van overal niet om een biografie of geschiedschrijving gaat. Toch zijn er verdacht veel overeenkomsten tussen de ik-figuur en het leven van de auteur zelf. En het draait niet alleen om de auteur, maar juist ook om zijn vader. De relatie tussen vader en zoon is op z'n zachtst gezegd gecompliceerd.

Vader, van Turkse afkomst, is na een aantal omzwervingen en ervaringen in Nederland terecht gekomen. Zoon Kuypers weet heel weinig over het verleden van zijn vader. Hij kent zijn vader eigenlijk alleen maar als een moeilijke, dwarse, onaangepaste man (in mijn woorden), met losse handjes en een niet te volgen wisselend temperament. Zijn moeder gaat daar op haar eigen manier mee om en ook zus Suzan maakt haar eigen keuzes.

Zodra het kan, verlaat Deniz zijn ouderlijk huis en vertrekt naar Amerika om daar een eigen leven op te bouwen. Maar omdat bloed nu eenmaal kruipt waar het niet gaan kan, knaagt zijn jeugd en achtergrond steeds oorverdovender aan zijn bewustzijn en zelfbeeld. Hij merkt dat er in hem zelf een enorme rusteloosheid zit, een eindeloze rusteloosheid. Hij komt er niet onder uit: hij moet meer over zijn vader te weten komen. Hij besluit een boek over zijn vader te schrijven.
Vader zelf is overigens al jaren bezig geweest om zelf over zijn leven te schrijven. In diverse multomappen komt dit zeer moeizaam en stapje voor stapje tot stand. Het proces wordt in de familie dan ook “een lastig geval” genoemd en het wordt ook nooit door vader afgerond en al helemaal niet met zijn vrouw en kinderen gedeeld.

Het is verrassend en verbijsterend om vervolgens te zien hoe veel overeenkomsten er tussen vader en zoon Kuypers blijken te zijn. Voor de vader met de wortels diep in de Turkse geschiedenis, voor de zoon in de hedendaagse wereldse maatschappij. Dus ieder op zijn eigen manier, maar met dezelfde vragen, dezelfde emoties, hetzelfde verdriet en eenzaamheid. En met de terugkerende vraag: had het ook anders gekund? Had je andere keuzes kunnen maken of zelfs de vraag of je op bepaalde keuzes had kunnen terugkomen.

Ik vind het een ontroerend boek. Door de manier waarop Kuypers over zijn vader schrijft, voelde ik een vorm van medelijden met de vader. Hij heeft geen makkelijk leven gehad. Dat mag geen excuus zijn voor hoe hij zich vervolgens heeft opgesteld, jegens zijn gezin, jegens de Nederlandse samenleving en jegens zichzelf, maar het maakt het wel beter te begrijpen. Het is te hopen dat dit begrip voor de schrijver ook een zekere rust en stabiliteit oplevert.

Een uitgebreidere leeservaring over dit boek is te vinden op mijn boekenblog: http://www.theonlymrsjo.nl/boek-revie...

[Bruno · Rating 2 out of 5]

"Wat een koppig, hard man!", schrijft Kuypers over zijn vader, met wie hij zowat alle contact verbroken heeft na een, in de ogen van de auteur, ongelukkige jeugd. Kuypers is vooral bang dat hij te veel op zijn vader gaat gelijken, al geeft hij op het einde toe, dat hij hem eigenlijk nauwelijks kent. In het korte nawoord benadrukt hij nog verder dat de roman enkel gaat over "impressies van een man zoals alleen ik die gekend heb, of die ik misschien wel helemaal miet heb gekend."
Die tweeslachtigheid tekent het boek, en zorgt ervoor dat het bijzonder moeilijk is om ook maar enige sympathie (of zelfs empathie) op te brengen voor vader of zoon. Veel meer dan een zoektocht van een zoon naar een vader, of van een persoon naar diens achtergrond, lijkt deze roman een ellenlange beschuldiging aan het adres van zijn vader. Het is jammer dat Kuypers het oordelen niet aan de lezer overlaat, maar van bij het begin zijn vader eigenlijk geen kans laat. De auteur lijkt geen of toch onvoldoende afstand te kunnen nemen van het verhaal, om het echt tot een hoger niveau te tillen. En dat is alweer jammer, want intrinsiek zit er best een goede roman in.

[Elisa Goudriaan · Rating 5 out of 5]

Wat een prachtig geschreven boek! Zoekend, aftastend, de lezer hierbij meenemend, en op andere momenten de lezer weer loslatend, in de vrije val die zijn verbeelding creëerde. Soms ben je even in de verhalen van zijn verbeelding, in de interpretatie die hij maakte van zijn vaders levensloop en gevoelens, soms ben je samen met hem aan het twijfelen over wat nu de werkelijke loop van het verhaal was. Maar die werkelijke loop maakt voor het boek eigenlijk niet veel uit, omdat het hoe dan ook goed geschreven is en je verder wilt. Verder op de zoektocht naar de identiteit van vader en zoon, naar de plek die zij innemen in de levens van hun families, naar het evenwichtspunt dat zij blijven zoeken. Bij Deniz gebeurt dit soms met vallen en opstaan, maar wel is hij op weg erheen. Voor hem is het nog niet te laat. Om vrede te vinden met 'dat dit het gewoon is', het leven, en dat zoeken naar iets anders niet altijd nog gelukkiger maakt. Hoewel blijven zoeken misschien bij de twijfels en schoonheid van het leven hoort.

Het perspectief verspringt steeds, waardoor het boek niet saai wordt. Het is met humor geschreven en is toch een heel serieus en diep(mee-)gevoeld verhaal.

[Mark · Rating 2 out of 5]

Een boek ‘over migratie en waar een mens thuis is, wat familie is, wat een vader is, wat een mens ertoe beweegt te verhuizen en opnieuw te beginnen’, merkt de schrijver op in De atlas van overal. Universele vraagstukken, en daarmee ook al vaak verkend in de literatuur. Schrijf daar maar eens een goede roman over. Wat mij betreft is dat Deniz Kuypers niet gelukt. In het eerste van de twee delen van de roman wisselt hij tussen het hier en nu (zijn leven in San Francisco met zijn vrouw Elly en twee kinderen) en een fictieve verkenning van hoe het leven van zijn vader – een Turkse immigrant die met een Nederlandse vrouw is getrouwd – zou kunnen zijn verlopen. In die fictieve verhaallijn is Kuypers soms heel aardig op dreef. Maar hij onderbreekt zichzelf de hele tijd, onder andere om op te merken dat hij ‘het natuurlijk verzonnen heeft’. Ja, zo gaat de lol er wel vanaf.

Tussendoor debiteert hij sleetse wijsheden. Ik noem er een paar:
- Naarmate we ouder worden keert onze blik zich meer inwaarts en merken we de wereld om ons heen minder op.
- Zo gaat dat met alles: hoe meer je opsteekt, hoe meer je beseft wat je allemaal niet weet en wat je niet is gelukt.
- Tot op zekere hoogte gelooft iedereen dat de dood slechts voor anderen bestemd is, dat wij die ene persoon in de geschiedenis van de mensheid zijn die zal worden overgeslagen.
- Kinderen horen ons te overleven, hun aftakeling moet ons bespaard worden.

In het tweede deel gaat hij zijn vader, die hij als 17 jaar niet meer gesproken of gezien heeft, opzoeken en wordt het fictieve verhaal uit het eerste deel op diverse punten verder ontkracht. En ondertussen blijft Kuypers schakelen naar het heden en ons bestoken met zijn gepieker. Van dat gepieker had hij romankunst moeten maken, en op sommige momenten, in het eerste deel van het boek, als hij fantaseert hoe zijn vader als jongeman opgroeide in Turkije, komt hij in de buurt. Maar dan komen de sleetse opmerkingen en het gepieker weer terug, alsof hij nog niet voldoende afstand heeft kunnen nemen van de materie waarover hij wil schrijven.

[Fideelski · Rating 5 out of 5]

“De atlas van overal” is tegelijk een zoektocht, een familiekroniek en een roman.

Een koele, strenge, afstandelijke vader, die onderga je als kind. Je rebelleert, bent boos en voelt diep vanbinnen onbegrip borrelen. Eens volwassen kijk je anders naar die jeugdherinneringen. Was alles wel zoals het leek?

Wanneer Deniz Kuypers Nederland verruilt voor een buitenlands avontuur blijkt zijn leven vreemd genoeg parallel te lopen met dat van zijn verguisde vader. Ook die verruilde zijn thuisland (Turkije) voor een leven in een ander land (Duitsland en finaal Nederland). De onrust en ontheemdheid die de auteur voelt moet zijn oudeheer toch ook gevoeld hebben? Hij reconstrueert aan de hand van een handvol feiten zijn jeugd in het Turkije van de jaren 1950 en de gebeurtenissen die hem naar Nederland leiden.

Zijn vader was een jongeman die de wens koesterde om de kost te verdienen als schrijver. Hij wordt leraar in een ruraal dorp, maar zoekt in de stad geestesgenoten op. Wanneer hij finaal op het punt staat zijn droom te verwezenlijken, zorgt een serie evenementen voor een ommekeer. Hij verlaat zijn moederland om zijn geluk in het buitenland te beproeven. Ondanks een vrouw en kinderen in Turkije, sticht hij een gezin in Nederland. Hij blijft pendelen tussen zijn oude en nieuwe leven.

Deniz is de enige zoon uit beide huwelijken. Hij ervaart zijn vader als nors en koel, een man waarvoor hij schijnbaar niets goed kan doen. Bovendien vindt hij Nederland maar halfslachtig en wil hij op termijn opnieuw verhuizen naar Turkije. Onbegrip beheerst de relatie tussen vader en zoon.

Wanneer Kuypers het leven van zijn vader op papier zet, beseft hij enerzijds wat de man maakte tot wie hij is, anderzijds dat hij bitter weinig over hem weet en er heel veel ruimte is voor speculatie.
Pas wanneer de jarenlange radiostilte tussen beiden wordt verbroken, vallen de puzzelstukjes eindelijk op hun plaats.

De atlas van overal is een ontroerend boek dat je als lezer laat stilstaan bij de vader-zoonrelatie en aantoont dat niet alles altijd is wat het lijkt. De roman leest bovendien als een trein en laat je niet onbewogen achter. Een absolute aanrader!

[Michael · Rating 4 out of 5]

Boek 3 van de shortlist van de Libris Literatuur Prijs.

Zoals gezegd kon ik aanvankelijk weinig met de vertelinstantie die bij voortduring het fictieve karakter van het verhaal bevestigt. Zoiets voelt toch een beetje betuttelend, als een motie van onvermogen aan het adres van de lezer. Anderzijds valt die keuze goed te verdedigen als je in overweging neemt dat het schrijven van deze roman grote consequenties heeft gehad voor de auteur.

Het verhaal zelf steekt goed in elkaar. De mooiste episodes spelen zich af in Turkije, waar de verteller een vader schetst die hij nooit heeft gekend maar waar hij wel naar verlangt. Niet de uitgebluste zoutzak die zijn kinderen het licht in de ogen niet gunt, de bij vlagen maniakale driftkikker die zijn vrouw met een hamer achternazit. Maar een vader, jong en met de horizon in zijn ogen, dromend over een dichterschap.

Anders dan Eus of Bestsellerboy of zelfs Confrontaties is dit boek veel minder een afrekening dan een zoeklicht, waarin de verteller het verleden en heden doorkruist om iets te doorgronden wat misschien wel ongrijpbaar is maar nooit onvoorstelbaar. En dat is, ondanks de kanttekeningen, vier sterren waard.

[Esther · Rating 3 out of 5]

Vele interessante lijntjes en inzichten. Toch bleef het wat los zand. Mooi dat hij steeds reflecteert op zijn eigen rol als schrijver, maar ik dacht ook regelmatig: zet nu eens door! Schrijf het verhaal verder uit! Natuurlijk weten we allemaal dat de auteur dan zaken invult, maar dan is de lijn wel beter te grijpen.

[Sandra · Rating 4 out of 5]

Nadat ik een mooi interview op de radio van kunststof had gehoord besloot ik dit boek te lezen. Het is een aangrijpend verhaal van een zoektocht van een zoon naar zijn vader en zichzelf. Vader en zoon die elkaar letterlijk en figuurlijk moeilijk verstaan. Soms wat gewikkeld maar je moet jezelf gewoon mee laten nemen in het verhaal.

[Lyanne · Rating 4 out of 5]

[RECENSIE: https://www.readabook.nl/2022/04/deni...]
De atlas van overal is een indrukwekkend boek, omdat je leest hoe het is om twee identiteiten te hebben. Hoe je je nergens bij voelt passen. Maar ook de drang naar iets nieuws en de onrust die je kunt voelen. Een vlot geschreven boek met sterke thema’s!

[André · Rating 5 out of 5]

“Iedereen is een gevangene van zijn verbeelding en die verbeelding is op haar best een defecte machine. We herinneren ons het verleden beter dan het was en stellen ons de toekomst beter voor dan die zal zijn, en zo blijven we eeuwig verlangen.”
Deniz Kuypers schreef de romans De atlas van overal, Dagen zonder Dulci en Het ruisen van de wereld. Hij studeerde Engelse Letterkunde aan de UvA en woont sinds 2002 in San Francisco.
In ‘De atlas van overal’ gaat Deniz Kuypers op zoek naar zijn vader. Op zoek naar de man die zo overheersend, dominant, gewelddadig, kleinerend en tegelijkertijd zo afwezig was tijdens zijn jeugd. Op zoek naar de man met twee gezinnen, één in Turkije en één in Nederland. Op zoek naar de man met wie hij al jaren geen contact meer heeft gehad. Nu Deniz zelf is geëmigreerd naar Amerika en daar een gezin heeft gesticht, begrijpt hij meer van de gevoelens van ontheemding en rusteloosheid van zijn vader, hoe moeilijk het kan zijn om je te moeten aanpassen aan een andere cultuur en kinderen te krijgen die vrijwel niets van jouw thuisland weten. In een poging te begrijpen waarom zijn vader en hij zo vervreemd van elkaar zijn geraakt, probeert hij het levensverhaal van zijn vader te reconstrueren. Deze roman houdt het midden tussen fictie en non-fictie. Hij probeert het verleden van zijn vader te reconstrueren, maar hij stoot daarbij op flink wat hiaten omdat hij vooral omdat hij voor een groot deel steunt op zijn eigen herinneringen, interpretaties en veronderstellingen en de leegtes kleur hij in met zijn verbeelding. In De atlas van overal probeert Kuypers de relatie met zijn vader – of het grotendeels ontbreken daarvan – te ontrafelen en te begrijpen. Omdat hij van zijn vader zelf nooit veel te weten is gekomen, gebruikt hij het weinige dat hij wel weet als referentiekader.
De vader van Deniz groeide op op het Turkse platteland. Hij had grote toekomstdromen, wilde dichter worden en werd verliefd op een meisje uit de grote stad, maar hij werd gedwongen om met een meisje uit zijn geboortedorp te trouwen, met wie hij uiteindelijk een gezin stichtte. Hij had geen gemakkelijk leven, verloor zijn vader, twee zoons en zat een tijd in de gevangenis. In de jaren zestig kwam hij als gastarbeider naar Nederland, waar hij verschillende – in zijn ogen geestdodende – banen had voordat hij in Twente voor de klas kwam te staan en in het Turks lesgaf, waar hij ook de moeder van Deniz ontmoette. Hij was teleurgesteld in wat Nederland hem had beloofd en wat hij zich had verbeeld toen hij Turkije verliet. Hij leefde tussen twee werelden in, twee halve levens.
De auteur schakelt moeiteloos over van het heden naar het verleden en beschrijft hierbij ook de belevenissen van zijn zus en moeder.
Deze werkwijze van de auteur zorgt ervoor dat de lezer alert moet blijven om de volledige omvang van het verhaal te vatten. Het is een genadeloos en tegelijkertijd liefdevol onderzoek naar wat het betekent om een zoon te zijn, als vader, partner, mens - maar het is ook een aangrijpende reis door liefde, haat, verlies en literatuur, die leidt van Oost-Turkije naar Californië en van Istanbul naar Amsterdam.

open in nieuw venster
Je mening aanpassen

[Marijn Schafer · Rating 4 out of 5]

De ik-persoon, half Turks/half Nederlands, beschrijft de zoektocht naar het verhaal van zijn vader, een nurkse onberekenbare Turkse man, met een tweede gezin op het Turkse platteland.
Zelf is hij inmiddels geëmigreerd naar Californië en heeft een eigen gezin.
Dit boek wordt op verschillende manieren geschreven:
Er is het verhaal van de vader, zijn levensloop in Turkije, zijn dromen voor het leven die anders verlopen dan gehoopt. Maar hier tussendoor zijn bespiegelingen van de schrijver, die de lezer er steeds weer aan herinnert dat dit maar verzinsels zijn, dat hij graag het verhaal van zijn vader zelf had willen vernemen, maar vader en zoon praten niet met elkaar.
En er zijn gedachten van de schrijver over zijn eigen karakter en levensloop, wat meer filosofisch van aard.
Vooral het verhaal van de vader is boeiend, kleurrijk geschreven. Over de andere delen van het boek had ik vaak ergernis, maar uiteindelijk zorgden die wel voor een verdieping. Tijdens het lezen dus gemengde gevoelens, maar na afloop overwegend positief.

[Bas · Rating 4 out of 5]

Knap gedaan, een boek dat op het oog zo, heel spontaan, op papier gezet is, maar waar in werkelijkheid van alles door elkaar loopt. Het verhaal van de vader van de auteur*, poëtisch genoteerd. Het verhaal van de zoektocht naar dat verhaal. En wat dit verhaal doet met mensen om de auteur heen (zijn vrouw, zijn zus). Kuypers deelt zijn frustratie over losse eindjes in het verhaal van zijn vader en geeft zijn eigen invulling van die losse eindjes. Soms laat hij de interpretatie aan de lezer over, bijvoorbeeld als hij zijn vader portretteert als heel harde man maar tegelijkertijd lieve brieven weergeeft die zijn vader aan hem schreef toen hij zelf nog heel klein was.
*Hoewel er 'roman' op het boek staat, is de naam van de hoofdpersoon ook gewoon Deniz Kuypers, dus ik ben er bij het lezen vanuit gegaan dat alles autobiografisch is. Of alles ook waargebeurd is en of het precies zo gebeurd is... wie zal het zeggen.

[Joyce · Rating 4 out of 5]

Hoewel Kuypers zelf achterin het boek aangeeft dat dit niet "de waarheid" is over zijn leven, zijn leven met zijn vader en het leven van zijn vader in Turkije, maar de waarheid zoals hij die kent, beleefd heeft of uit de overlevering kent, voelt het boek toch als een autobiografie van Kuypers zelf, en een biografie van zijn vader, die een heftig en verdrietig verleden met zich meedraagt, maar daar met zijn zoon niet over kan praten. De vertwijfeling en het verdriet van de zoon klinken overal in door, maar ook de pijn van de vader, die misschien wel meer verwacht en gehoopt had van het leven dan dat wat hij voelt als hij er op terugkijkt.

[MAKU · Rating 4 out of 5]

Een verhaal waarin de schrijver zichzelf probeert te snappen door een reconstructie te maken van het leven van zijn vader waar hij een moeizame relatie mee heeft vanwege een jeugd met mishandeling en agressie. Hij probeert zijn vader te begrijpen en dat raakt ook zijn eigen onrust en vaderschap. Soms was het een beetje lastig te volgen omdat de schrijver het leven van zijn vader schetst vanuit zijn herinneringen en verhalen die bij van zijn vader, moeder en zus heeft gehoord en deels zelf invult.

[IrmaJolanda · Rating 5 out of 5]

Een van de mooiste, ontroerende boeken, die ik ooit heb gelezen.

[Arie Kok · Rating 4 out of 5]

Prachtig boek over vaders en zonen. Een zoektocht naar de betekenis van geboortegrond, afkomst en het spreken van een taal. Universele thema's dus. Een verhaal met scherpe randjes, dat toch integer en liefdevol is geschreven.

[Lsieval · Rating 2 out of 5]

Helaas kon het verhaal me niet interesseren. Na 185 pagina’s ben ik afgehaakt. Wie vertelt me wat ik gemist heb?

[Marja Guitink · Rating 5 out of 5]

De atlas van overal is een prachtig, ontroerend boek over ontheemding, het opgroeien tussen twee culturen, over geworteld en ontworteld zijn.
Deniz Kuypers probeert middels het schrijven van een boek diep door te dringen in de gevoelswereld van zijn vader met wie hij tientallen jaren geen contact heeft gehad. Een vader vol emoties zoals woedeaanvallen, verdriet, wrok, ijdelheid en spijt. Een man met twee vrouwen en twee gezinnen van twee landen die liefde van hem eisen. In Turkije was hij vrij en de man die mooi kon praten. Zijn ambitie was dichter te worden. Maar om zijn gezin financieel te kunnen onderhouden emigreert hij naar Nederland waar hij ook een gezin stichtte. Maar het feit dat hij zich nauwelijks verstaanbaar kon maken werd het een grote kwelling. Ook de relatie tussen vader en zoon staat centraal. Een relatie die eigenlijk een gebrek aan relatie is. Deniz wil de leegte met dit boek tastbaar maken om te kunnen zeggen: dit is mijn vader en niet een vrijstaand individu. Om hem op die manier te omarmen en tegelijkertijd los te laten.
Dit boek laat je niet snel los, aanrader.

[Bo · Rating 2 out of 5]

dit boek… is niet wat het wil zijn. vooral omdat het geen idee heeft wat het wil zijn. deniz vertelt niet een verhaal dat hij verzonnen geeft, iets wat geïnspireerd is door de grote thema’s waar hij in dit boek mee worstelt, nee. hij vertelt het verhaal van zijn vader. zonder hem te vragen of hij daar oké mee is, terwijl de beste man nog leeft. zijn vader heeft hem niet goed behandeld in zijn jeugd, dus dat is misschien zijn verdiende loon. maar het verhaal van zijn moeder, die haar hele leven net zo goed onderworpen is aan deze man, vertelt hij ook, zonder enig respect voor haar wens om dat niet te doen. het voelt bijna minachtend. alsof hij het verdient zich hun levens toe te eigenen, gewoonweg omdat hij hun zoon is.

deniz schrijft soms mooi, zijn metaforen zijn origineel en de hoofdstukken waarin zijn vaders leven worden omschreven zijn aangrijpend. toch heb ik zoveel principiële bezwaren tegen het bestaan van dit boek, en heb ik nu het uit is eigenlijk geen idee wat nou precies het punt was, dat het naar mijn mening niet meer dan twee sterren verdient.

[Anneke van Heek · Rating 4 out of 5]

Ik vond het uiteindelijk een mooi boek, met dank aan hoofdstuk 14. Ik dacht dat ik het mooier zou vinden, als Nederlander woonachtig in het buitenland, maar wat daar betrekking op had sprak mij minder aan. Minpuntjes van het boek zijn dat het wat rommelig is doordat het heel erg een autobiografie is die van het ene onderwerp en tijdsbestek naar het andere gaat waarbij de schrijver te vaak zegt dat het niet waardheidsgetrouw is. Dat begrijp ik na 1x ook wel, een autobiografie is altijd door de ogen van de verteller, en een voorwoord en nawoord lenen zich uitstekend voor dit doel. Het boek deed mij denken aan het verhaal van Lale Gül maar De Atlas van Overal is met veel meer liefde geschreven en prettiger leesbaar. Hoewel ik ook bij dit boek denk: misschien eerst het eea met een therapeut verwerken voordat je het op papier zet en publiekelijk maakt. Een boek gebruiken als vorm van therapie vind ik persoonlijk iets minder.

[Madelon · Rating 3 out of 5]

De Atlas van Overal staat op de shortlist voor de Libris Literatuurprijs 2022 en is de derde roman van Deniz Kuypers. In deze roman staat de Turkse vader van de verteller (die ook Deniz Kuypers heet en die ik hier Deniz noem) centraal en wordt telkens weer duidelijk hoe broos het menselijk geheugen is. Toch weten sommige van die (onjuiste) herinneringen je hele wezen te beïnvloeden, merkt ook Deniz, en hij probeert het echte, juiste verleden van zijn vader te achterhalen.

Deniz’ vader kan nogal gewelddadige, tirannieke trekjes hebben en leefde zich toen Deniz nog kind was regelmatig uit op zijn vrouw en kinderen. Dat is dan ook hoe Deniz zijn vader altijd gekend heeft. Hij heeft al jaren geen contact meer met zijn vader, die in Nederland woont terwijl hij in de Verenigde Staten een gezin gesticht heeft. Deniz vindt bij zichzelf dezelfde rusteloosheid als bij zijn vader en merkt ook hoe hij soms op dezelfde manier worstelt als zijn vader met het hebben van een gezin. Hij besluit de geschiedenis van zijn vader te onderzoeken en op te schrijven om er zo achter te komen hoe zijn vader de vader is geworden die Deniz kent en om de andere versies die zijn vader is geweest te leren kennen.

Lees verder

[Petra Leest · Rating 2 out of 5]

Jemig... Dit boek moet ik helaas toevoegen aan mijn DNF-plank. Ik had hoge verwachtingen, o.a. omdat het geshortlist was voor de Libris maar ook omdat ik graag lees (/leer) over andere culturen, maar godallemachtig wat is dit saai geschreven! Ik kwam er werkelijk niet doorheen. Smaken verschillen uiteraard dus het kan heel goed mogelijk zijn dat anderen het wel meeslepend en overdonderend vinden, maar ik kon het vanwege de saaiheid amper volgen. Niet te doen. Weggelegd.

[AV AV · Rating 4 out of 5]

Enigszins sceptisch begin ik aan dit boek, gratis ontvangen als e-reader, en titel noch schrijver waren mij bekend.
Voor het toewijzen van de sterren hink ik op twee gedachten. Enerzijds een prachtig verhaal over zijn vader die de auteur in alle situaties vader blijft noemen ondanks een zeer verstoorde relatie. Anderzijds schrijft de auteur over het heden en zijn, bijna filosofische, gedachten over zijn zoon-vader-relatie. En juist dat deel vind ik minder. Het paste niet lekker in de context

[Jolanda de Jong · Rating 4 out of 5]

🇱🇺 ‘Als kind van een Turkse vader en Nederlandse moeder is Deniz opgegroeid mét en tússen twee culturen. Al jaren woonachtig in Amerika heeft hij nooit het gevoel ergens thuis te komen. Deniz wil dit rusteloze gevoel bij hemzelf graag ontrafelen en probeert door in gesprek te gaan met zijn ouders vooral het levensverhaal van zijn vader te doorgronden. Door zijn moeizame relatie met zijn vader blijkt dit een lastig proces’.

‘De atlas van overal’ is een bijzonder boek. Feiten en aannames (verhalen die Deniz rondom zijn vader verzint) lopen voortdurend door elkaar heen. Dat maakt het zo nu en dan wat verwarrend. Ook voelt het hier en daar wat fragmentarisch terwijl de schrijfstijl juist weer heel vlot is.
Soms wordt er voor mijn gevoel wat te snel door herinneringen heen gespoeld. Het had van mij wat verhalender gemogen. Maar waarschijnlijk komt dat doordat hij zich zijn jeugd ook maar in flarden terug kan halen.

Dat Deniz zo’n begenadigd verteller is, zat mij aan het begin van het boek wat in de weg. Ik werd voortdurend op het verkeerde been gezet: was dit nu fictie of werkelijkheid? En wiens herinneringen waren het dan? Deniz stuurt de lezer vervolgens altijd weer bij, maar ik vond dit wel een verwarrende manier van lezen. Echter maakt het wel duidelijk hoe een mens zijn herinneringen zelf kan aan- en invullen met (niet-bestaande) verhalen. Dit maakt ook dat Deniz zijn boek nadrukkelijk géén biografie noemt maar een roman.

Als lezer leef je wel heel duidelijk met de schrijver mee: zal het lukken om wat meer inzicht in zijn eigen leven te krijgen door het levensverhaal van zijn vader op te schrijven? Deniz lijkt er vrede mee te hebben dat het beeld uiteindelijk nooit compleet zal worden, maar als lezer proef je de teleurstelling toch.

Al met al een uniek boek waar je als lezer misschien ook eigen levensvragen in kan herkennen en wat het boek ook meteen cultuuroverstijgend maakt!

[Lisanne Guitink · Rating 4 out of 5]

De atlas van overal is een aangrijpend verhaal over de relatie tussen vader en zoon, en hun zoektocht naar identiteit. Je maakt kennis met Deniz, die nadat hij Nederland voor Amerika heeft verruild en vader is geworden, op zoek gaat naar zijn identiteit. Hij hoopt hierop antwoord te krijgen door op zoek te gaan naar het verhaal dat achter zijn vader ligt, de man die al op jonge leeftijd Turkije heeft verruild voor Nederland om daar aan een betere toekomst te werken. Een verhaal die je mee terugneemt naar de jeugd van zijn vader en je laat zien hoe hij de man is geworden die hij nu is. Een vader die sinds zijn aankomst in Nederland tussen twee werelden en culturen leeft: zijn oude leven in Turkije en zijn nieuwe leven in Nederland.

Deniz Kuypers weet met zijn vlotte schrijfstijl de lezer vanaf het begin tot eind te emotioneren met het familieverhaal waar vader en zoon de hoofdrol in spelen. Het is ontroerend om te lezen wat voor verhaal er schuil gaat achter zijn vader en wat hem tot die man heeft gemaakt. De Atlas van overal raakt je van binnen en laat je stilstaan bij de relatie tussen een vader en zoon. Een verhaal over ontheemding en heimwee, de zoektocht naar identiteit, naar thuis, en, al met al, de zoektocht naar wat is een vader. Kortom, een indrukwekkend familieverhaal dat je in één ademzucht uitleest. Een echte aanrader!

[Evelyne · Rating 2 out of 5]

Eindelijk uitgeluisterd. Ik vond het langdradig en vermoeiend, vooral waar de verteller de boel op licht opdeborstkloppende wijze op zichzelf betrok. De verhalen van zijn vaders leven waren machtig interessant, maar ik raakte wel telkens kwijt wie, wat en waar. De metareflecties van de verteller droegen daaraan bij en: dat trucje ken ik nu wel.

[Jolieg G · Rating 5 out of 5]

Een prachtig boek.
Wat weten we van de gedachten van en over het leven van onze ouders.
In dit geval de vader.
Veel weet Deniz niet en zijn vader laat ook weinig los.
Hij probeert het leven van zijn vader in te vullen om het begrijpbaar te maken.
Daarnaast zijn eigen rol als enige zoon van zijn vader nu hij zelf ook vader is.

[Mies · Rating 4 out of 5]

Onverwacht prachtig boek. Vol liefde op zoek naar je vader, jezelf, jouw geschiedenis om iets meer te kunnen begrijpen van de rusteloosheid die in je huist en die voortkomt uit ontheemding en geweld naast intellect en hoge verwachtingen.