Έρωτος Αποτελέσματα: Ιστορίαι Ηθικοερωτικαί

by Mario Vitti (Editor )

Με τη χρηστική έκδοση του 1989 θέλησα να φέρω πιο κοντά στον σημερινό αναγνώστη το έργο Έρωτος αποτελέσματα, προσελκύοντας ιδιαίτερα την προσοχή του προς τα πεζά. Ήταν πια ώρα να προσεχτεί η δημιουργική πνοή ενός πεζογράφου που, αφήνοντας πίσω μια αφηγηματική παράδοση δέσμια του Μεσαίωνα, εγκαινιάζει την αφηγηματική τέχνη σε πεζό όπως αυτή θα συνεχιστεί έως τους καιρούς μας στην Ελλάδα.
Το έργο αυτό δεν αποτελείται όμως μονάχα από τρεις ιστορίες σε πεζό, περιέχει και πολυάριθμα στιχουργήματα. Πρόκειται για τα φαναριώτικα τραγούδια που, το ίδιο διάστημα με την έκδοση που επιμελήθηκα το 1989, άρχισαν να απασχολούν τους φιλολόγους και τους γραμματολόγους. Εγώ είχα αμελήσει να τα κοιτάξω από πιο κο-ντά και είχα φερθεί, το ομολογώ, με αχαριστία προς το μέρος εκείνο του βιβλίου που αντίθετα ο εκδότης και ο συγγραφέας του Έρωτος αποτελέσματα από την πρώτη ώρα είχαν προβάλει για να δελεάσουν τους πρώτους αναγνώστες.
Επίσης δεν επέμενα τότε να δώσω όνομα και επώνυμο στον προικισμένο αυτό συγγραφέα που επέλεξε να κρυφτεί πίσω από τα αρχικά Ι. Κ., ενώ αντίθετα άλλοι κατέβαλαν στο μεταξύ φιλότιμες προσπάθειες για να ιχνηλατήσουν την ταυτότητα του.
Ως προς τα υπόλοιπα, αυτή η νέα έκδοση παρουσιάζει πλήρη σειρά των τραγουδιών, συμπεριλαμβανομένων και όσων είχα παραμερίσει στην πρώτη έκδοση, και, επίσης, μια νέα ενημερωμένη εισαγωγή. Είθε και αυτή η έκδοση να γίνει αφορμή για νέες έρευνες όπως και η πρώτη. M.V. Ρώμη-Βιτέρμπο, καλοκαίρι 2006 και καλοκαίρι 2007 (Από την έκδοση)

234 pages, Paperback

Published December 1, 2009

Reviews

[Kyriakos Sorokkou]

Πέρσι αποφάσισα να κάνω ένα πρότζεκτ όπου θα διάβαζα κλασική ελληνική λογοτεχνία του 20ου κυρίως αιώνα με ένα βιβλίο τον μήνα από κάθε δεκαετία.
Ξεκίνησα με τη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη (1903) και τέλειωσα με την Πικρία Χώρα (2019) της Κ. Σωτηρίου.
Φέτος το δυσκολεύω το πράγμα διαβάζοντας ελληνική λογοτεχνία του 19ου αιώνα.
Πάλι μια δεκαετία ανά μήνα.
Και επειδή δεν βρήκα βιβλίο από την δεκαετία 1800-1809 κάνω την εξαίρεση ξεκινώντας με βιβλίο του 18ου αιώνα.


Ιωάννης Καρατζάς ο Κύπριος σύντροφος του Ρήγα Φεραίου ο οποίος εκτελέστηκε ή πιο σωστά δολοφονήθηκε μαζί του το 1798 στο Βελιγράδι.

Παρατηρείται μια σιγή ιχθύος εκ μέρους των σχολικών εγχειριδίων (μέσης εκπαίδευσης) στην Ελλάδα όσο αφορά το συγγραφέα της συλλογής διηγημάτων Έρωτος Αποτελέσματα (1792).

Ενώ μεταξύ μελετητών τόσο σε Ελλάδα όσο και σε Κύπρο επικρατεί η άποψη ότι ο Ιωάννης Καρατζάς είναι ο επικρατέστερος μεταξύ άλλων πιθανών συγγραφέων, συν το ότι στην έκδοση του 1803 (την οποία και διαβασα) υπάρχει αφιέρωση που τελειώνει ως εξής: «Ταπεινότατος δούλος Ι: Κ: »
και σε μεταγενέστερη το ακόμη πιο ξεκάθαρο: «ευτελεςτατος δούλος Ιωάννης Καρατζάς ο εκ Κύπρου» (sic),τα σχολικά εγχειρίδια στην Ελλάδα επιμένουν να χρεώνουν το Έρωτος Αποτελέσματα σε Άγνωστο συγγραφέα. 
Η παραδοχή ότι Κύπριος ήταν ο πρώτος συγγραφέας που έγραψε και έκδωσε βιβλίο αφηγηματικής πεζογραφίας στην νεοελληνική γλώσσα ΔΕΝ θα πτωχεύσει την ελληνική λογοτεχνία! Απλά εμπλουτίζεται η κυπριακή που ως ελληνόφωνη είναι παρακλάδι της ελληνικής.

Γι’ αυτό καιρός είναι νομίζω να διαγραφεί το Αγνώστου και να μπεί (όπως του αξίζει) το όνομα Ιωάννης Καρατζάς στο ανθολογούμενο λήμμα του Έρωτος Αποτελέσματα.


Τώρα όσο αφορά το περιεχόμενο, περισσότερο μου άρεσε που διάβασα αυτό το πρώιμο δείγμα νεοελληνικής πεζογραφίας παρά το τι διάβασα.
Με αλλά λόγια του αναγνωρίζω την λογοτεχνική αξία αλλά μέχρι εκεί. Με κούρασε.

Τρεις ιστορίες σχεδόν πανομοιότυπες με ζευγαράκι να στέλνει στα κρυφά ραβασάκια μέχρι να καταφέρουν να βρεθούν νόμιμα. Κάποιοι τα καταφέρνουν κάποιοι όχι. Κάποιοι έχουν καλή κατάληξη, κάποιοι τραγική. Απλά το ίδιο μοτίβο με αλλαγμένα ονόματα και πάμπολλα ποιήματα. 

Αν βγάλεις όλα τα ποιήματα από το έργο αυτό λιγότερο από το μισό θα μείνει. 
Σαν μιούζικαλ που η μουσική του διακόπτει κάθε λίγο και λιγάκι τη ροή της υπόθεσης.

Το διάβαζα και σε ηλεκτρονική μορφή και πονοκεφάλιασα. 
Αν βρω ποτέ την κριτική έκδοση ίσως το πάρω να το έχω στη βιβλιοθήκη μου διότι τα μη φυσικά βιβλία δεν τα λογαριάζω ως μέρος της βιβλιοθήκης μου.

Τέλος πάντων, μπορώ πλέον να βάλω σταυρό στο κουτάκι με το συγκεκριμένο βιβλίο.

[Kyriakos Sorokkou]

Ελληνική λογοτεχνία του 12ου-18ου αιώνα.

1) Βασίλειος Διγενής Ακρίτης (1102-1140) 
2) Τα Πτωχοπροδρομικά Ποιήματα (1142-1164) 
3)  Αφήγησις Λιβίστρου Και Ροδάμνης (1240-1260) 
4) Καταλόγια - Στίχοι περί έρωτος αγάπης (1401-1450)
5) Απόκοπος/Βοσκοπούλα (1519 / 1627)
6) Ρίμες Αγάπης (1480-1580)
7) Ερωφίλη (1595)
8) Ερωτόκριτος (1600-1610) 
9) Ροδολίνος (1647) 
10) Άνθη Ευλαβείας (1708) 
11) Κήπος Χαρίτων (1764)
12) Σχολείο των ντελικάτων εραστών (1790)

13) Έρωτος Αποτελέσματα (1792)

χρόνος ανάγνωσης κριτικής: 1 λεπτό

Αυτό ήταν και το τελευταίο βιβλίο για αυτό το πρότζεκτ.

Αυτά τα δύο τελευταία βιβλία του πρότζεκτ έχουν αρκετά κοινά μεταξύ τους.

Είναι και τα 2 γραμμένα σε πεζό λόγο, είναι και τα δύο συλλογές διηγημάτων, έχουν και τα δύο κοινό θέμα: των έρωτα μεταξύ νέων και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν ή/και τους βάζουν οι γονείς κι οι συγγενείς, και τα δύο εκδόθηκαν στη Βιέννη. Και τα δύο εκδόθηκαν την δεκαετία του 1790, και των δύο οι συγγραφείς εκτελέστηκαν στον Πύργο Νεμπόιτσα στο Βελιγράδι το 1798.

Φυσικά όπως και με τα Άνθη Ευλαβείας και το Σχολείον του Ρήγα, η εισαγωγή μου φάνηκε πιο ενδιαφέρουσα από το κυρίως κείμενο. 

Το κυρίως κείμενο από την άλλη με κούρασε απίστευτα.

Τρεις ιστορίες σχεδόν πανομοιότυπες με ζευγαράκι να στέλνει στα κρυφά ραβασάκια μέχρι να καταφέρουν να βρεθούν νόμιμα. Κάποιοι τα καταφέρνουν κάποιοι όχι. Κάποιοι έχουν καλή κατάληξη, κάποιοι τραγική. Απλά το ίδιο μοτίβο με αλλαγμένα ονόματα και πάμπολλα ποιήματα. 

Αν βγάλεις όλα τα ποιήματα από το έργο αυτό λιγότερο από το μισό θα μείνει. 
Σαν μιούζικαλ που η μουσική του διακόπτει κάθε λίγο και λιγάκι τη ροή της υπόθεσης.

Μέχρι και ο επιμελητής τα ίδια λέει στην εισαγωγή του:«Ο συγγραφέας συνδέει τα τραγούδια με την αφήγηση μέσω της πλοκής, με αποτέλεσμα να δικαιολογήσει όσο γίνεται οργανικότερα την παρεμβολή τους [...] στους καιρούς μας υπάρχουν ανάλογα κατασκευάσματα με επιμειξία πεζό/ποίηση, πρόζα/μουσική. Τι άλλο είναι τα musicals; Και παλαιότερα τα κωμειδύλλια και οι οπερέτες;»

Πριν ολοκληρώσει την εισαγωγή του ο επιμελητής αφήνει ένα μήνυμα που κάποιος λιγότερο μαζόχας από μένα θα λάμβανε πιο σοβαρά υπόψη. Θα ήμουν υποκριτής αν δεν του συνιστούσα να διαβάζει διαγωνίως τα τραγούδια. Τα [υπόλοιπα] να τα παραλείπει οπωσδήποτε.