Սպասման սրահին մէջ

by Զապէլ Եսայեան

Paperback. 13,00 / 19,50 cm. In Armenian. 128 p. Zabel Yesayan, yazarligi ve siyasi kisiligiyle yasadigi dönemin en dikkat çeken Ermeni sahsiyetlerinden biriydi. Onun eserleri, bugün dahi dünyanin dört bir yanindan okurlarin ilgisini çekiyor. Ilk kez 1903'te Dzagig gazetesinde yayimlanan Isbasman Sirahin Meç (Bekleme Odasinda), Paris'in yoksul siniflarinin hayatina özellikle kadinlarin karsi karsiya kaldigi güçlükler penceresinden bakiyor. Genç bir anne olan Eva, süt vermeyen memeleri nedeniyle bebegini emziremeyince, çareyi dogumhane koridorlarinda süt sirasi beklemekte bulur. Bu sirada hastane görevlilerinin kendisine ve onun gibilere reva gördügü muamele, toplumsal yasamdaki çürümenin açik bir örnegi olacaktir. Yesayan, ilk kez kitap olarak yayimlanan bu romaninda, 20. yüzyil basina, yaklasmakta olan felaketler çagina dair çok net bir fotograf çekiyor.

125 pages, Paperback

Published January 1, 1903

Reviews

[Byurakn · Rating 4 out of 5]

Վեպի գլխավոր իրադարձությունները տեղի են ունենում Փարիզի մի ծննդատան սպասասրահում։ Այստեղ աղքատ կանայք, որոնք ինչ-ինչ պատճառներով չեն կարող իրենց երեխաներին կրծքով կերակրել, հավաքվում են կաթ ստանալու։ Նրանցից է նաև Էվան՝ հրեա մի կին, որ ամուսնացել է ֆրանսիացի Անտրէի հետ ու տեղափոխվել Ֆրանսիա։

Սպասման սրահն այն վայրն է, որտեղ աղքատները հանդիպում են նախկին աղքատներին. հիվանդապահուհիները, թեև նույն ստորին դասակարգից են, աշխատանքի են տեղավորվել ծննդատանը, հետևաբար իրենց ապրուստի հարցը լուծել են, մինչ կաթ ստացող կանայք ծայրահեղ աղքատ են, բացարձակապես ոչ մի կոպեկ չունեն գպանում։ Հիվանդապահուհիների մեջ սաստիկ չարություն կա այցելու կանանց նկատմամբ։ Նրանց ստորացնում են, ծաղրում, ըստ իրենց քմահաճույքի անգամ զրկում կաթից։

Էդպես կաթից զրկում են նաև Էվային։ Էվան ու Անտրէն այնքան աղքատ են, որ ամիսներով պարտքեր ունեն կուտակած, իրենք էլ օրերով ոչինչ չեն ուտում, բայց երեխային կերակրելը հրատապ է։ Սակայն մի վեճի ժամանակ հիվանդապահուհին Էվային էլ է զրկում կաթից, ու ընտանիքով հայտնվում են լրիվ անելանելի դրության մեջ։ Ընտանիքի բարեկամ Սատարօֆը միջնորդում է, բժիշկ Բրացը հիվանդապահուհիների վրա ճնշում գործադրի, ու Էվային կաթ տան։

Ու Էվան սպասման սրահում երկարուձիգ ժամեր է անցկացնում՝ սպասելով Բրացին։ Էվան նաև թեթևակի սիրահարվել է նրան, փրկության է սպասում։ Բայց Բրացը, թեև սիրալիր է Էվայի նկատմամբ, լինելով այլ դասակարգից, վերևից է նայում աղքատներին. «Ա՜Հ անանկ տգիտութիւն մը, յամառութիւն մը կայ այդ ստորին դասակարգին մէջ որ հակառակ բոլոր բարի կամեցողութեան բան մը ընել կարելի չէ»։

Սպասման սրահը նաև այն վայրն է, որտեղ աղքատների ժամանակը չի գնահատվում, ու կարելի է նրանց սպասեցնել այնքան, որքան ուզենան։ Վերջում, երբ Անտրէն հիվանդանոց է ընկնում, Էվան ու Սատարօֆը գնում են տեսակցության ու ժամերով սպասում են սպասասրահում, մինչ բժիշկները կճաշեն, կհանգստանան ու կբարեհաճեն իրենցով զբաղվել։

Ընդհանուր առմամբ, «Սպասման սրահին մէջ» վեպով Զապէլ Եսայեանը ցույց է տալիս, թե աղքատները որքան մենակ են իրենց խնդիրներով, ու դրանց որքան անհաղորդ են մնացածները՝ լինեն նրանք նախկին աղքատներ, թե առավել բարեկեցիկ կյանք ունեցողներ։

[սեւան]

«Հիվանդապահուհիները անփութօրէն կը կատակէին ծնող կիներուն հետ, անախորժ եւ լկտի խօսքերով. նորածիններ շտապով կը տեղաւորցնէին ceuveuseներու մէջ, անդին գրեթէ վիժած մը կը մեռնէր մօրը աչքին առջեւ եւ իր ճիշդ քովը կին մը քլորոֆորմի ազդեցութեան ներքեւ մեռելի պէս տժգոյն երկնցած էր անկողնին վրայ. բժիշկները ստիպուած էին տղան յօշոտել որպէսզի մայրը ազատի. կը յիշէր դեռ արիւնոտ եւ անձեւ անդամները որ մէկիկ֊մէկիկ իրարու վրայ կը դնէին ու այնքան եղերական էին այդ պզտիկ էակին ջարդուած կտորները որ գարշելի ու immonde դէզ մը կը կազմէին մայրիկին անկողնին քովը. ու կը յիշէր նաեւ ամպերուն որոտումը, հիվանդներուն գոչիւնը, քլորոֆորմին հոտը որ մինչեւ իրեն կու գար բայց մանաւանդ կտրտուած նորածնին գլուխին տեսքը ֊կակուղ գրեթէ լպրծուն գլուխ մը թուշին վրայէն կիսովին կտրուած֊ զոր աւելցուցեր էին անոր մարմնոյն միւս կըտորներուն վրայ, նուաղում պատճառած էր իրեն վերջապէս ու հազիւ ինքզինքին եկած առաջին անգամ ըլլալով տեսած էր Բրացը որ զինքը կը խնամէր եւ ալ չէր հեռացած քովէն մինչեւ վերջը։»