Dialogue sur l'art et la politique

by Ken Loach, Édouard Louis

Deux artistes de deux pays et deux générations très différentes, Ken Loach et Edouard Louis, échangent sur l'art, le cinéma, la littérature et leur rôle aujourd'hui. Comment l'art peut-il, notamment, poser et repenser la question de la violence de classe ? Comment représenter les classes populaires comme ont tenté de le faire les deux auteurs du présent livre dans leur travail ? Et quel est le rôle de l'art dans un contexte politique mondial où les plus précaires se tournent vers l'extrême-droite ? Comment repenser la gauche pour défaire cette tendance, palpable tant dans la montée du Front National, que dans l'ascension de Trump, ou encore de Bolsonaro ? En confrontant leurs réflexions, et à partir de leurs oeuvres, Loach et Louis tentent de répondre à ces questions.

Genres: Nonfiction, Politics, Art, Sociology, Philosophy, France, LGBT

84 pages, Paperback

First published March 31, 2021

About the author

Kenneth Charles Loach is a British film director and screenwriter. His socially critical directing style and socialism are evident in his film treatment of social issues such as poverty (Poor Cow, 1967), homelessness (Cathy Come Home, 1966), and labour rights (Riff-Raff, 1991, and The Navigators, 2001).

Loach's film Kes (1969) was voted the seventh-greatest British film of the 20th century in a poll by the British Film Institute. Two of his films, The Wind That Shakes the Barley (2006) and I, Daniel Blake (2016), received the Palme d'Or at the Cannes Film Festival, making him one of only nine filmmakers to win the award twice. Loach also holds the record for most films in the main competition at Cannes, with fifteen films.

Reviews

[Eva Pliakou · Rating 5 out of 5]

«Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η αξία της τέχνης, ιδίως σε μια περίοδο πολιτικής κρίσης;

ΚΕΝ ΛΟΟΥΤΣ: Η αξία της τέχνης; ­Καταρχήν η τέχνη θα έπρεπε να είναι αυτό που η ίδια θέλει να είναι. Θα έπρεπε να είναι αυτό που γεννά η φαντασία. Κατά τη γνώμη μου, τη στιγμή που λέμε «η τέχνη θα έπρεπε να είναι αυτό» ή «η τέχνη θα έπρεπε να είναι το άλλο», σκοτώνουμε τη δημιουργικότητα. Και το αποτέλεσμα είναι να έχουμε μια τέχνη που είναι απόλυτα εμπορευματική. Πιστεύω όμως ότι όταν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε ταινίες ή να γράφουμε βιβλία ή οτιδήποτε άλλο, μπορούμε να υπερασπιστούμε τις θεμελιώδεις αρχές ενός τρόπου ζωής. Τις μεγάλες αξίες της ισότητας, της αδελφότητας και της ελευθερίας. Και μπορούμε να πούμε, ορίστε, αυτές είναι οι αρχές με βάση τις οποίες πρέπει να ζούμε.

ΕΝΤΟΥΑΡ ΛΟΥΙ: Από τη μεριά μου, πιστεύω πως θα έπρεπε πάντοτε να διατηρούμε μια μορφή περιφρόνησης προς την τέχνη, αντιστρέφοντας το λόγο των κυρίαρχων για την αναγκαιότητα της τέ­­χνης στην κοινωνία μας. Γιατί τις περισσότερες φορές, όταν λέμε ότι «έχουμε ανάγκη την τέχνη», απλώς επιβεβαιώνουμε έμμεσα το προνόμιό μας, την πρόσβασή μας και την ταξική μας συσχέτιση με την τέχνη, σε αντίθεση με τις βάρβαρες μάζες που δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτήν. Νομίζω πως όσο πιο σκληρή είναι η κριτική μας προς την τέχνη τόσο καλύτερη θα είναι η τέχνη. Η ιστορία της τέχνης είναι στην πραγματικότητα η ιστορία μιας πολεμικής προς την τέχνη, κι έτσι εξελίσσονται τα πράγματα. Ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία απέκλειαν επί μακρόν τους φτωχούς ή τους παρουσίαζαν ως καρικατούρες, όπως και τους μαύρους, τους ομοφυλόφιλους ή τους διεμφυλικούς, ακριβώς την ίδια περίοδο που η μορφωμένη αστική τάξη είχε ήδη διαμορφώσει το λόγο της για τη σημασία της τέχνης και για την ικανότητά της να μας κάνει καλύτερους ανθρώπους. Η Τόνι Μόρισον γράφοντας για τους μαύρους ή ο Εμίλ Ζολά γράφοντας για τους φτωχούς, στην πραγματικότητα επιτέθηκαν στην τέχνη και στη λογοτεχνία, επιτέθηκαν στον ορισμό της λογοτεχνίας που κυριαρχούσε τη στιγμή που έγραφαν. Μιλάμε πάντοτε γι’ αυτούς ως σημαντικές μορφές στην ιστορία της λογοτεχνίας, οι ίδιοι όμως έγραψαν επίσης εναντίον της λογοτεχνίας – παρότι είχαν πρότυπα και πηγές έμπνευσης μέσα στο λογοτεχνικό πεδίο, ο Ζολά τον Βικτόρ Ουγκό και η Τόνι Μόρισον τη Ζόρα Νηλ Χέρστον. Η τέχνη δημιουργείται υπό μια συνθήκη οργής εναντίον της τέχνης, και όχι όταν χρησιμεύει απλώς ως ένα ακόμη μέσο που ικανοποιεί την αυταρέσκεια των κυρίαρχων τάξεων.

ΚΕΝ ΛΟΟΥΤΣ: Η παρατήρησή σου είναι πολύ ση­­μαντική. Το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι ένα χώρο τέχνης που να τον χρηματοδοτεί η τάδε ή η δείνα επιχείρηση. Η τέχνη πρέπει να είναι ανατρεπτική. Αν κανείς δεν έχει αρκετή οργή μέσα του, καλύτερα να κάθεται σπίτι του, έτσι δεν είναι;

ΕΝΤΟΥΑΡ ΛΟΥΙ: Ναι!

ΚΕΝ ΛΟΟΥΤΣ: Γιατί πρέπει να καταφέρουμε να συνδεθούμε με τα συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι και, καθώς ο βασικός πυλώνας κάθε ριζοσπαστικής πολιτικής είναι η πάλη, μαθαίνουμε μέσα από την πάλη, δημιουργούμε μέσα από την πάλη. Έχεις απόλυτο δίκιο σε αυτό το σημείο, Εντουάρ, υπάρχει ένα κατεστημένο στον κόσμο της λογοτεχνίας, του κινηματογράφου και του θεάτρου.

ΕΝΤΟΥΑΡ ΛΟΥΙ: Ακριβώς. Και μερικές φορές η βία του πολιτισμικού κεφαλαίου μπορεί να είναι ακόμη πιο ισχυρή από εκείνη του οικονομικού κε­φαλαίου, αφού οι καλλιεργημένοι αστοί έχουν την εντύπωση ότι βρίσκονται στη σωστή πλευρά, ακριβώς χάρη στη σχέση τους με την κουλτούρα. Αυτό είναι που πρέπει να θέσουμε υπό αμφισβήτηση.

ΚΕΝ ΛΟΟΥΤΣ: Χαίρομαι τόσο πολύ που το ακούω αυτό!»

[Eylül Görmüş · Rating 4 out of 5]

Bu kitabı ilk duyduğumda çok heyecanlanmıştım, beklentimin büyük ölçüde karşılandığını söyleyebilirim. İki farklı milletten, iki farklı kuşaktan iki sanatçının üretimlerinin ortak temaları üzerine derinlikli sohbetlerine ortak olmak ne güzel. Büyük İngiliz sinemacı Ken Loach ile, Fransız genç yazar Edouard Louis'in karşılıklı konuşmalarının kitaplaştırılmış hali bu.

Louis, malum, Avrupalı genç yazarlar arasında en dikkat çekenlerden biri - ki kendisine gösterilen teveccüh boşa değil. Özkurmaca eserleriyle tanıdığımız yazar, eserlerinde sosyal adaletsizlikten ayrımcılığa, aileye içkin şiddetten kadın ve lgbti meselesine; kangren olmuş bir sürü mevzuyu çok ustalıklı biçimde didikliyor. Ken Loach'u anlatmaya gerek var mı bilmiyorum, yaşayan en büyük yönetmenlerden biri şüphesiz. Geçtiğimiz sene izlediğimiz The Old Oak filmi ile sinemaya veda ettiğini açıkladı maalesef, ama sinema tarihine bıraktığı izler kolay kolay silinmeyecek. Şunu yazarken bile duygulanıyorum ya; canım Ken Loach, 50 senedir vicdanın sesi olarak dimdik duruyor orada.

Neyse, bu ikilinin sanat ve siyaset üzerine konuşmalarını okuyoruz ama siyaset kısmı sanattan daha ağır basıyor metinde, eh, sonuçta her şey politiktir, değil mi? Birbirlerinin kitaplarına ve filmlerine referans vererek ve kendi ailelerinin öykülerinden yola çıkarak (Louis'nin fabrika işçisi babası, Loach'un içinde büyüdüğü madenci topluluk) neoliberalizmle beraber gitgide küçülen devletin insanların hayatına nasıl etkileri olduğunu; solun, sistemin ürettiği korkunç adaletsizlik karşısında neden ve nasıl bu kadar etkisiz kaldığını, sinemanın ve edebiyatın bu gidişata karşı neler yapabileceğini tartışıyorlar.

Tartışma güzel, ufuk açıcı, ancak doyurucu mu emin değilim. Orijinali bir sohbet olduğu için haliyle bazı konulara yüzeyden yaklaşıyor ve fazla derinine inemiyorlar, ama epeyce düşünce malzemesi sundukları muhakkak. Her durumda, bambaşka geçmişlere sahip, bambaşka alanlarda üretim yapan ancak benzer meseleleri dert edinmiş iki sanatçının sohbetini okumak pek güzeldi.

Bir son not da Tellekt'e: kendileri iyi ki varlar. Bu tür metinleri bulup çıkarmalarını, basmalarını, bizimle buluşturmalarını çok seviyorum.

[Vasileios · Rating 5 out of 5]

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η συνάντησή τους, για όλα αυτά που μας απασχολούν συνειδητά ή όχι.
Δεν ήθελα να τελειώσει.

[Nasia · Rating 4 out of 5]

Φέτος το καλοκαίρι η αποκάλυψη υπήρξε ο Εντουάρ Λουί! Γεννημένος μόλις το 1992, γράφει πολύ καθαρά και σταράτα, μια φωνή αριστεράς που προσπαθεί να καταδείξει τα προβλήματα στην πολιτική σκηνή της Γαλλίας. Έτσι λοιπόν, το βιβλίο δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από τον "Διάλογο για την τέχνη και την πολιτική" που αποτελεί αυτό που λέει, έναν διάλογο, μεταξύ του Εντουάρ Λουί και του Κεν Λόουτς, σκηνοθέτη και στρατευμένου αριστερά στην πολιτική σκηνή της Μ. Βρετανίας που έχει γεννηθεί το 1936! Μιλάμε για 2 τελείως διαφορετικές γενιές καλλιτεχνών που καταφέρνουν παρόλα αυτά να συνεννοηθούν περίφημα και να παράξουν πολύ γόνιμο διάλογο. Φυσικά το βιβλίο είναι απλά μια γεύση των σκέψεων των 2 αυτών ανθρώπων, αλλά όσα ειπώθηκαν θα με ακολουθούν καιρό.

Θα το ήθελα μεγαλύτερο; Ναι, σαφώς, αλλά μου δίνει μια εικόνα τι υπάρχει στο μυαλό αυτών των 2.

"Εντουαρ Λουι: Ποιοι λόγοι υπαγορεύουν τις πράξεις μας; Ένας πατέρας που ζει σε μια χώρα όπου η αριστερά μάχεται ενάντια στην ομοφοβία ίσως να είναι λιγότερο σκληρός με τον γκει γιο του, να τον αγαπάει περισσότερο, να είναι πιο τρυφερός μαζί του. Η πολιτική είναι επίσης η δυνατότητα της αγάπης.

Κεν Λοουτς: Πάντως θεωρώ και πάλι ότι όλα αυτά πηγάζουν από το αίσθημα της ασφάλειας. Όταν αισθάνεσαι ασφαλής, μπορείς να είσαι και γενναιόδωρος. Αν δεν αισθάνεσαι να απειλείσαι προσωπικά μπορείς πολύ πιο εύκολα να δείξεις αλληλεγγύη σε όσους χρειάζονται βοήθεια, είτε επειδή ζητούν άσυλο, είτε για οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπίσει μια κοινότητα, δεν έχει σημασία ποιο. Όταν αισθάνεται κανείς καλά, μπορεί να είναι γενναιόδωρος. Αν φοβάται, αν αισθάνεται ότι βρίσκεται σε κίνδυνο, αν είναι απελπισμένος, αν εξωθείται στον κυνισμό, τότε απορρίπτει τους άλλους.

Εντουαρ Λουι: Τότε όμως πώς εξηγείς το γεγονός ότι οι κυρίαρχοι που έχουν αυτό το αίσθημα ασφαλείας παρ'ολα αυτά δεν δείχνουν αλληλεγγύη;

Κεν Λοουτς: Γιατί δεν μπορούν να διατηρήσουν αυτό αυτό αίσθημα ασφαλείας παρς κρατώντας όλους τους υπόλοιπους από κάτω."

[Ρένα Λούνα · Rating 4 out of 5]

Η αριστερά από έναν Γάλλο καλλιτέχνη που γεννήθηκε το 1992 (shout out to my birthday year buddy), τον Ε. Λουί και η αριστερά από έναν Άγγλο καλλιτέχνη που γεννήθηκε το 1936, τον Κ. Λόουτς. Παρά τις διαφορετικές γενιές, ο διάλογός τους έχει απόλυτη αρμονία, προσεγγίζοντας με σεβασμό ο ένας τα βιώματα και έργο του άλλου, ακουμπώντας αυτά που σήμερα σκεφτόμαστε όλοι: Τη θέση μας στην εργασία από την πρώτη σταγόνα φιλοσοφίας του Λαφάργκ μέχρι το κόστος του να ανήκει κανείς σε ένα δυσκίνητο σωματείο. Προσεγγίζουν την ταξική βία, αναλύουν με ψυχραιμία τη στροφή πολλών λαϊκών στρωμάτων στην ακροδεξιά, και συζητούν για τον ιερό ρόλο της τέχνης στον εργατισμό, ταυτόχρονα με την αισθητική του πολιτικού αγώνα. Συνεχίζουν τον ατελείωτο διάλογο του κάθε Αγώνα, είτε ενάντια στον καπιταλισμό, είτε στην Αντρική κυριαρχία, είτε και στα δύο.

Καταφέρνουν κάτι εξαιρετικό: Χορεύουν χωρίς να πατάνε ο ένας τον άλλον. Ο Λουί ή��αν αγέννητος σε πολλά απ’ όσα έχουν επηρεάσει τον Λόουτς, όπως οι μάχιμες κοινότητες των ανθρακωρύχων και ο Λόουτς δεν μπορεί να μαντέψει τον βίαιο εξοστρακισμό του Λουί από εργατικές κοινότητες εξαιτίας της σεξουαλικότητάς του. Όμως συστήνονται, αναλύονται και ξεδιπλώνονται με κάθε χάρη, εκτίμηση και ηθική διαλόγου, χωρίς να έχουν καμία διάθεση να επικρατήσει η δικιά τους Αλήθεια, επιτρέποντας στην Αριστέρα να χωράει περισσότερες κοινότητες από μια, να κάνει χώρο για να χωρέσει όλους τους συμμαχητές που ανήκουν στην ίδια πλευρά.

Ακολουθεί αγαπημένο απόσπασμα από τον Λουί:

«Η Τόνι Μόρισον γράφοντας για τους μαύρους ή ο Εμίλ Ζολά γράφοντας για τους φτωχούς, στην πραγματικότητα επιτέθηκαν στην τέχνη και στη λογοτεχνία, επιτέθηκαν στον ορισμό της λογοτεχνίας που κυριαρχούσε τη στιγμή που έγραφαν. Μιλάμε πάντοτε γι’ αυτούς ως σημαντικές μορφές στην ιστορία της λογοτεχνίας, οι ίδιοι όμως έγραψαν επίσης εναντίον της λογοτεχνίας – παρότι είχαν πρότυπα και πηγές έμπνευσης μέσα στο λογοτεχνικό πεδίο, ο Ζολά τον Βικτόρ Ουγκό και η Τόνι Μόρισον τη Ζόρα Νηλ Χέρστον. Η τέχνη δημιουργείται υπό μια συνθήκη οργής εναντίον της τέχνης, και όχι όταν χρησιμεύει απλώς ως ένα ακόμη μέσο που ικανοποιεί την αυταρέσκεια των κυρίαρχων τάξεων».

[Renklikalem · Rating 4 out of 5]

Parti kur oy verelim Edouard! Edouard Louis hayranlığım çoğalarak devam ediyor. Hem çok iyi bir edebiyatçı hem mahir bir siyaset konuşmacısı. Toplumsal şiddet, ekonomik eşitsizlik gibi konulara bakışını sorun tespiti ve çözüm üretme konusundaki maharetini okurken ufkum açıldı.

Bu arada bu kitabı okumamla ağustos @moy_atolye’de ayın yönetmeninin Ken Loach olması ne güzel tesadüf oldu! Tamam tesadüften biraz (!) fazlası, ben bu ısrarli öneriyle gelmiş olabilirim:) Ama yine de güzel oldu. Ken Loach’u önce okudum, sırada izlemek var. 🎥

#neokudum #edouardlouis #kenloach #sanatvesiyasetkonuşmaları #tellektyayınları #renklikalemkitap

[Gerasimos Evangelatos]

Σύντομη μα άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση πάνω σε θέματα πολιτικής, κοινωνίας και Τέχνης από δυο σημαντικούς αριστερούς εκπρόσωπους διαφορετικών καταβολών και γενεών. Ήθελα κι άλλο.

[νίκη κωνσταντίνου-σγουρού · Rating 5 out of 5]

«πώς μπορεί να διατηρήσει κάνεις την ψυχραιμία του όταν μιλάει για την πολιτική με βάση αυτή την παραδοχή [την επίγνωση της αδικίας, δηλαδή, και τη συνειδητή διαιώνιση της καταπίεσης];»

[Jeroen Schwartz · Rating 4 out of 5]

Een roman is er bij mijn weten al een tijd niet van Éduoard Louis verschenen, zijn pamfletten, essays of manifesten sinds 'Geschiedenis van geweld' vind ik zonder uitzondering bijzonder en belangrijk. Kleine uitgaven, grote woorden. Persoonlijk en universeel, pijnlijk en teder tegelijk. Sombere, bijna uitzichtloze beschrijvingen van een ellendige jeugd en een karige toekomst die toch - of juist daarom - een vuur weten aan te wakkeren.
Ken Loach is natuulijk (ook) iemand met hart voor de zaak - en het hart op de goede plek - maar soms in zijn films en interviews wat... eendimensioneel. In dit interessante gesprek met Louis vind ik de Engelse filmmaker beslist geen simplistische, activistische drammer. Eerder een doener, met pijnlijke constateringen over het verval van linkse politieke partijen en de dominatie van rechts. Over creëren in plaats van verdedigen, over de straat op gaan voor en door kunst, over de geweldspiraal van zij die zich onveilig en niet gezien voelen. En waarom domineert elke rechtse kots het nieuws? Dat de links zich afverwijderd heeft van de 'overheerste klasse' is een gegeven, maar waarom lukt het radicalere linkse partijen dan niet die klasse 'terug' te winnen? Door de hartstocht van beiden en door de intellectuele diepgang van vooral Louis is dit boekje van maar 68 bladzijden er in deze onbestemde tijd eentje om over te filosferen, een om te herlezen - om in actie te (blijven) komen. 'De verandering zal evenzeer voortkomen uit sociale bewegingen als uit kunst en de stembus.'

[How About Books · Rating 5 out of 5]

Ο Θανάσης Καμπαγιάννης γράφει στο επίμετρο:
«Και Κάπως έτσι,ήσυχα και απλά, όπως λέει και το τραγούδι, θα πρέπει κι εμείς να μάθουμε και πάλι να κουβεντιάζουμε.»
Όπως ακριβώς κάνουν και οι δυο καλλιτέχνες στο βιβλίο. Από διαφορετικές χώρες και με μεγάλη διαφορά ηλικίας( ο Λόουτς γεννημένος το 1936 στην Αγγλία και ο Λουί το 1992), συζητούν, ουσιαστικά. Για την τέχνη, το ρόλο και τη δύναμη της, για την τεχνολογία, την αισθητική, την κουλτούρα, τη βία, για τον πολιτικό αγώνα, για την πολιτική γενικά και κατά βάση, για τη ζωή.
Για μια ζωή, συμπεριληπτική, υποφερτή και όμορφη για όλους, εργάτες, γυναίκες, μετανάστες, ομοφυλόφιλους, για όλους.

Ο Λόουτς έχει σκηνοθετήσει το «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» και ο Λουί έγραψε τα «Να τελειώνουμε με τον Έντυ Μπελγκέλ», «Η ιστορία της βίας» και το «Ποιος σκότωσε τον πατέρα μου» ( εκδόσεις Αντίποδες). Ήταν λοιπόν αναμενόμενο ο διάλογος να είναι καθηλωτικός. Από τα ουσιαστικότερα πράγματα που έχω διαβάσει!

[Nikos Tzhmas · Rating 4 out of 5]

Σε κάποιο γαλαξία πολύ πολύ μακρυά από το δικό μας, η Αριστερά, σε διαφορετικές και αντιφατικές μεταξύ τους εκδοχές, αποδεικνύει πως μπορεί να συνομιλεί. Όπως τονίζει και ο Θανάσης Καμπαγιάννης στο επίμετρο του, αυτό είναι το σημαντικότερο δίδαγμα του μικρού αυτού βιβλίου.

Από τη μία έχουμε τον Κεν Λόουτς, γεννημένο το 1936. Με αναπαραστάσεις όλων των σημαντικών γεγονότων του δεύτερου μισού της «εποχής των άκρων» όπως λέει και ο Χομπσμπάουμ, του 20ου αιώνα. Πιστός υποστηρικτής μιας πιο παραδοσιακής και κομμουνιστογεννούς εκδοχής αριστερής σκέψης, με κύρια στοιχεία την επιμονή στη κεντρικότητα της εργατικής τάξης ως το υποκείμενο της χειραφέτησης και την υπερηφάνεια που φέρει η ίδια η έννοια της εργασίας. Επιμένει επίσης στην αξία της πολιτικής στράτευσης και στις παραδοσιακές μορφές οργάνωσης και συλλογικής έκφρασης του εργατικού κινήματος. Η συμβολή του στο διάλογο είναι ακόμα πιο σημαντική τη στιγμή που μιλάμε, όπου το Εργατικό Κόμμα διέγραψε τον Λόουτς εν μέσω ενός κυνηγιού μαγισσών που στη πραγματικότητα επισφραγίζει την περαιτέρω συντηρητικοποίηση του στη μετά-Κόρμπυν εποχή.

Απέναντι στον πασίγνωστο σκηνοθέτη βρίσκεται ο Εντουάρ Λουί, ένα γκέι αγόρι γεννημένο στη γαλλική επαρχία το 1992, το οποίο μέσα από τα βιώματα του έδωσε νέα πνοή στη «στρατευμένη» -με την ευρύτερη δυνατή έννοια- λογοτεχνία. Γεννημένος μετά το «τέλος της ιστορίας», οι αναζητήσεις του τον έφεραν κοντά στα κοινωνικά κινήματα και μια εκδοχή αριστερής σκέψης πολύ διαφορετική από τον συνομιλητή του: ο Λουί είναι κοινωνικός επιστήμονας που δουλεύει με τα τρομερά εργαλεία της θεωρητικής κληρονομιάς του Πιερ Μπουρντιέ - η διάκριση, η ανδρική κυριαρχία, η συμβολική βία, η έξη είναι μερικές από τις έννοιες που δομούν τη προβληματική εντός της οποίας φιλτράρει τις καταστάσεις. Τα θεωρητικά εργαλεία και τα βιώματα του τον καθιστούν επιφυλακτικό ως προς τη πραγματικότητα της σημερινής εργατικής τάξης, οι ταυτότητες έχουν μεγάλο ρόλο στη σκέψη του και η δημιουργία χώρων πραγματικά συμπεριληπτικών αποτελεί μόνιμο ερώτημα.

Κι όμως, αυτοί οι δύο τόσο διαφορετικοί larger than life χαρακτήρες καταφέρνουν να συνομιλήσουν με ουσιαστικό τρόπο. Πως το κάνουν αυτό; Με τρία βασικά στοιχεία. Πρώτον, με σεβασμό στα επιμέρους βιώματα και σκέψεις. Δεύτερον, επιλέγοντας το δύσβατο μονοπάτι του να διατυπώνουν δύσκολα ερωτήματα που παραμένουν ανοιχτά, χωρίς διάθεση να τα κλείσουν βίαια με τις αλήθειες του καθενός. Τρίτον, με τη συνειδητοποίηση πως βρίσκονται στην ίδια πλευρά, αυτή των υποτελών: φωτίζουν με το έργο τους τη βίαιη πραγματικότητα της ζωής των «από κάτω», με όλες τις πιθανές ταυτότητες που μπορεί να χωράει αυτή η έννοια. Χωρίς λοιπόν να αλλάξει ζωές ως προς το περιεχόμενο του, ο διάλογος μεταξύ Κεν Λόουτς και Εντουάρ Λουί μας αφήσει μάλλον στο μεθοδολογικό σκέλος τη μεγαλύτερη παρακαταθήκη: μας θυμίζει τι πραγματικά σημαίνει ηθική του διαλόγου. 3,5/5

[stadtfisch · Rating 3 out of 5]

Ein dünnes Buch, rund 70 Seiten, gebunden mit Schutzumschlag für 17€ beschäftigt sich mit Kultur und Klasse. Ob diese Ironie den Verantwortlichen bei S. Fischer entgangen ist? Auch Theaterkarten für Inszenierungen von Werken von Édouard Louis sind in der Regel nicht gerade günstig. In diesem Gespräch wird die Frage des Zielpublikums zwar gestriffen aber offenbar nicht tief genug diskutiert, um die verschiedenen Akteuere der Kulturindustrie, durch dessen Augen, Ohren und Hände dieses Gespräch zu einem Buch geworden ist, tatsächlich aufzurütteln. Das ist schade.
Ansonsten wäre inhaltlich das Gespräch wahrscheinlich interessanter, wenn Louis einmal das Manifest in die Hand nähme, um seine Analyse zu schärfen. Er wirkt neben Ken Loach hin und wieder wie ein etwas zu selbstbewusster Gymnasiast. Dabei sind seine Überlegungen nicht uninteressant aber sie bleiben an entscheidenden Stellen zu unkonkret, nicht umsetzbar.

Gegen Ende sagt Loach: Die Vorstellung, die Welt wäre gefährlich und man müsse Räume schaffen, in denen die Leute sich in Sicherheit fühlen, diese Vorstellung ist eine Sackgasse. Sämtliche Räume müssten Sicherheit bieten. Wenn die Leute sich wohlfühlen, so sagten wir es vorhin, dann sind sie tolerant. Aber das verlangt, das Alltagsleben insgesamt neu zu denken: Wie sollen die Leute arbeiten, wie sollen sie sich entspannen usw.

Diese und andere Passagen machen das Buch lesenswert. Das Kosten-Nutzen-Verhältnis dieses Bändchens ist für mich allerdings einfach nicht angemessen. Auch die Umschlaggestaltung setzt die Autoren über den Inhalt. Ich kann nur für mich sprechen aber ich weiß nur wer die beiden sind, weil ich mich aktiv mit den Fragen beschäftige, mit denen sie sich beschäftigen und sie mir von Kolleginnen und Genossinnen empfohlen wurden. Die Kulturindustrie ist selbst dann fern von den Leuten, die wenig Zugang zu ihr haben, wenn es dezidiert um diese Leute geht. Das ist bitter.

[Merve · Rating 4 out of 5]

Bir kahve içimlik sürede sanat ve siyaset tartışmaları. Ünlü yönetmen Ken Loach ve genç yazarlardan Edouard Louis'in Sanat ve Siyaset Konuşmaları adlı kısacık kitabını yayımladı Tellekt yayınları. Bugün başladım bugün bittim Rebecca Solnit'in afetler ve afetler üzerine insanların birlikteliği, karşılıklı yardımlaşmalari, sivil toplum, yerel ve merkezi yönetim üzerine tartışmalarının yer aldığı Cehennemdeki Cennet'in üzerine okumak iyi geldi. Üst üste enfes iki kitap okudum.
Sanat ve Siyaset Konuşmaları iki bölümden(konuşma diye adlandirmislar) ve oluşuyor ; Birinci Konuşma Çalışma ve Şiddet üzerinden çalışma hayatının, siyasetin şiddeti üzerine bir tartisma. İkinci Konuşma da Siyaset ve dönüşüm adında, siyasetin, toplumsallığın nasıl yeniden inşa edilebileceği, mücadele tarihinin yeniden yeni güncel konuların eklemlenerek nasıl genisletilebilecegi üzerine ve en sonunda sanatın ne olduğuna dair tartışma. Ve yazarla yönetme yoneltilen sorular da var her iki bölümde.
48 sayfalık şahane bir kitap bence
Özellikle de Edouard Louis'in solu eleştirdiği bölümü çok sevdim. Kadın meselesini gündemine almamasını, lgbti, homofobi karşıtlığına mücadele vermesi gerekliliğini vurguladığı yerler çok çok değerli.

"Ah sonunda gerçek! Gilles Deleuze 68 Mayıs isyanlarının insanlara düşler, ütopyalar sunduğu için değil, gerçeği ortaya çıkardığı için güzel olduğunu söylüyordu- gerçek, yani arzu; daha iyi yaşama, cinselliğini yaşama, başka türlü yaşama arzusu. "

"Eylemlerimize hangi söylemler yön veriyor ?"

"Çünkü yeni bir dil üretmek, yeni insanlar ve yeni siyasi konular üretmektir."

"Solun dilini dönüştürmesi, solda bir söylem yenilenmesinin aciliyeti...."

[Evangelos Krikelis · Rating 5 out of 5]

Μικρό αλλά περιεκτικό. Χωρίς να μπορεί να εμβαθύνει λόγω ύφους (ζωντανός διάλογος) συμπυκνώνει τις ριζοσπαστικές αντιλήψεις δύο καλλιτεχνών με μεγάλη διαφορά ηλικίας. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις και οι δύο συγκλίνουν στην επαναδιατύπωση και στην ριζοσπαστική ανατροπή του αριστερού λόγου σήμερα, ενός λόγου του συμβιβασμού και της μετριοπαθούς αντίδρασης στην επικράτηση του ακραίου δεξιού λόγου. Η συμπερίληψη όλων των καταπιεσμένων και η κατανόηση των πολλών επιπέδων της βίας φαντάζει μονόδρομος.

[ahsen · Rating 4 out of 5]

edouard louisnin edebi eserlerinden once politik fikirleri hakkinda daha cok bilgi sahibi olmak onu okuma konusunda beni iyice heyecanlandirdi

[Lazaros Karavasilis · Rating 3 out of 5]

OK Millennial

Ο διάλογος μεταξύ δύο καλλιτεχνών διαφορετικού ύφους και βεληνεκούς μόνο ενδιαφέρον θα μπορούσε να έχει. Ανταλλαγή εμπειριών και αναμνήσεων απο δύο διαφορετικές χώρες και δύο διαφορετικές εποχές. Ο Κεν Λόουτς είναι γεννημένος το 1936, ενώ ο Εντουαρ Λουί το 1992. Ο πρώτος θυμάται τον 2ο ΠΠ, ο δεύτερος δεν θυμάται κάν την ΕΣΣΔ. Μπορούν να μιλήσουν για την αριστερά σήμερα;

Απ’ότι φαίνεται, ναι. Όπως επισημαίνει και ο Καμπαγιάννης στο πολύ ενδιαφέρον επίμετρο του δεν χρειάζεται η αριστερά να συμφωνεί σε όλα, αρκεί να συζητάει ανοιχτά, να διαφωνεί και να συμφωνεί και να αντιπαρατίθεται με επιχειρήματα.

Προσωπικά, δεν με εντυπωσίασε αυτή η συζήτηση πέρα απο το γεγονός ότι κατάφερε και συνέβη. Το χάσμα μεταξύ των δύο είναι τεράστιο (δεν θα μπορούσε να μην είναι άλλωστε), αλλά καταφέρνουν κάπως να το γεφυρώσουν. Ο Λόουτς προσπαθεί να παραθέσει μια αγιοποιημένη εικόνα της εργατικής τάξης και ο Λουί να του πει πως έπεφτε ξύλο στην οικογένεια της εργατικής τάξης. Διαφορετικές γενιές, διαφορετικές αντιλήψεις και ίσως να βρίσκεται ένας κάποιος κοινός παρανομαστής, κάπου εκεί.

Είναι μια ενδιαφέρουσα συνδιαλλαγή που αξίζει να την διαβάσει κάποιος.

[Jordan Iordanis · Rating 5 out of 5]

Μπορεί η απλή καταγραφή μιας τηλεοπτικής συνέντευξης να αποτελέσει ένα δυνατό βιβλίο; Μπορεί ο διάλογος ενός συγγραφέα και ενός σκηνοθέτη να μεταδώσει σημαντικά πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα στον αναγνώστη; Η απάντηση είναι ναι. Όλη η παθογένεια του σύγχρονου δυτικού κόσμου παρουσιάζεται μέσα σε εβδομήντα σελίδες, όπως και οι λύσεις που μπορεί να δώσει η -μη στρατευμένη- τέχνη.

ΥΓ. Ο τηλεοπτικός διάλογος Λουί και Λόουτς υπάρχει ελεύθερος σε πρόσβαση στο YouTube, στο επίσημο κανάλι του Al Jazeera.

[Irem Ercan · Rating 4 out of 5]

çok çok kısa ama etkili bir kitap, sanki lisans derslerimden birine girmişim gibi hissettirdi. :)
yoksulluk ve yoksulluğun kimlikle ilişkilenme noktasındaki düşünceler çok hoşuma gitti. özellikle yoksulluğun utanılacak bir "etiket/kimlik" olmasını tartıştıkları kısmın daha detaylı olmasını isterdim.

[malinka · Rating 3 out of 5]

1ère lecture de 2024 : ça donne la deter de lutter.

[DKR · Rating 4 out of 5]

Je zou willen dat meer mensen dit lezen. Ideeën om bij stil te staan, stil staan bij dat waaraan wij zo veel belang hechten en de impact hiervan op zij die die mogelijkheden niet hebben.

[Sibel · Rating 4 out of 5]

Edouard Louis ve Ken Loach’ın birlikte yaptıkları söyleşileri okuyoruz kitapta. Kitabın adı sanat ve siyaset konuşmaları olsa da daha çok siyaset konuşmaları tarafı ağır basmış. Sağ söylemlerin gücü, kitleleri nasıl etkilediği, sol söylemlerin ne kadar yetersiz kaldığı ve son dönemde neredeyse yaptıkları tek işin sağ söylemlere cevap verme yarışı olduğu anlatılıyor.
Kitapta bir çok önemli tespit var insan olmakla ilgili, insanların toplumdan nasıl etkinlikleri ile ilgili. Anlatıcılar kendilerinin eserlerinde toplumda gördükleri yaralara ne yönden yaklaştıkları ile ilgili bilgiler de veriyorlar.
Çok severek okudum ama ne yazıkki çok kısaydı. Kısacık bir kitap olmasına rağmen üzerinde hiç düşünmediğim çeşitli konularda bana ilham verdi. Kesinlikle okumanızı tavsiye ederim.

[metempsicoso]

Piccolo dialogo/pamphlet, suddiviso in due sezioni, che personalmente ho trovato abbastanza superfluo.
Il mezzo, di per sé, non permette davvero un reale approfondimento e di certo non aiuta il fatto che sia una conversazione molto breve.
Per mio modo di vedere, gli spunti più interessanti vengono da Louis, ma credo sia una questione di prospettiva generazionale e di "vicinanza" d'identità.
Tra le cose che mancano, per me, c'è il riconoscimento del loro stesso privilegio. Criticano entrambi un sistema di cui in realtà fanno parte - e hanno iniziato a farlo nell'esatto istante in cui hanno cominciato ad essere ricompensati in denaro per la loro arte.
Questo è il problema di fondo che è impossibile risolvere: non c'è modo di prendere parola fuori da queste soffocanti dinamiche di potere e farlo è sempre un uso, più o meno impositivo, di questa leva.
Un po' come dire "questo microfono riduce tutte le voci di chi non lo impugna in brusio", parlandoci dentro.

Non mi sento in grado, in tutta onestà, di valutare questo testo.

[Nikoletta · Rating 5 out of 5]

το βιβλίο είναι ένα μικρό διαμαντάκι. Μου αρεσε πολύ το γεγονος ότι οι συνομιλητές απέχουν τόσο ηλικιακά και κανουν έναν τόσο ωραίο διάλογο. Γενικά παρόλο που ο ένας είναι από Αγγλία και ο άλλος από Γαλλία σε παρα πολλά σημεία ήταν λες και μιλήσαν και για την ελληνική πραγματικότητα.
" Η τέχνη πρέπει να καθιστά τον κόσμο αφόρητο , δείχνοντας πόσο αφόρητος είναι στην πραγματικότητα , και με τον τρόπο αυτό μπορεί να δώσει την ενέργεια και την έμπνευση στους ανθρώπους να τον κάνουν πιο υποφερτό , πιο όμορφο.Πάντοτε πίστευα ότι τα πιο δύσκολα και τα πιο βίαια βιβλία, οι πιο βίαιες ταινίες , ήταν κατά κάποιο τρόπο και οι πιο όμορφες."

[Yaprak · Rating 4 out of 5]

Kerkenez romanını sinemaya uyarlamış ünlü İngiliz sinemacı Ken Loach ile 1992 doğumlu olmasına karşın şimdiden Fransa'da edebiyat çevrelerinde büyük sükse edinmiş Edouard Louis'nin sohbetlerinden kısa bir kesit bu metin. Sohbetlerinden bir kesit olduğu için bazı şeyler biraz havada kalıyor gibi hissettim. Yine de yükselen sağa, günümüzde sosyal medyanın rolüne, empati ve dayanışma kanallarına kadar birçok farklı konuya değiniyor bu önemli iki isim. Kafa açan bir sohbet. Özellikle filmleri izlemiş, kitapları okumuş, iki ismi de takip etmiş okurlar için kısa fakat doyurucu bir metin/sohbet.

[malou]

Mooi gesprek. Wil er meer van Édouard Louis door lezen.

"soms is het geweld van cultureel kapitaal zelfs heviger dan dat van economisch kapitaal, omdat de culturele bourgeoisie het idee heeft aan de goede kant van de wereld te staan, juist vanwege haar relatie met cultuur"

[Nikki]

Natuurlijk heel kort en nogal “jij bent geweldig - nee jij bent geweldig!” maar wel interessant.

[Manon · Rating 4 out of 5]

« La définition de la culture - la culture légitime -, c'est avant tout l'écart violent entre ceux qui y ont accès et ceux qui n'y ont pas accès, non ? »

[Isa de Baay · Rating 2 out of 5]

Goede onderwerpen, interessante mensen, maar onsamenhangende vragen en oppervlakkige antwoorden

[İrem · Rating 5 out of 5]

Eduard Louis’in solun kendi içinde barındırdığı azınlıkları tartışmaya açmış olması çok güzel, Ken Loach bu açıdan biraz daha alıştığımız sol görüş ile yaklaşıyor. Örgütlenmek her şekilde eksik olan nokta da olsa, içindeki azınlıkların öznelliğini kabul etmeden nasıl birlik olabilirsin?

Uzun düşünmek için kısa bir kitap, kitap boyunca cevaplanmayan o soru aklımda, sol yeniden inşa edilecek ise bunun yöntemi nasıl olacak?

[Aljoša Harlamov · Rating 3 out of 5]

Ne bom rekel, da gre za neko nujno branje ali prepotrebno izdajo, ker gre praktično za natis pogovora dveh levih umetnikov in mislecev, ampak knjižico se prebere hitro – in že zaradi nekaterih vprašanj o položaju sodobne levice, ki jih odpreta, se jo splača prebrati, ker gre po mojem res za nevralgične točke, od katerih je odvisna prihodnost družb, v katerih živimo. Že zaradi Louisovega odličnega izvajanja o dvojici izključevanje/preganjanje delavskega razreda ter levega boja za ohranjanje delavnih mest v tovarnah, pa tudi Loachevih razmislekih o varnosti kot predpogoju »velikodušnosti«.