What do you think?
Rate this book
Yanılgının İcadı
Canlılık, neyin mükemmel olduğuna göre değil, hangi özelliklerin sonraki nesile aktarıldığına göre şekillenir. Bizler, bu çağa ulaşmayı başarmış genleri taşıyoruz. İçgüdülerimizin, dürtülerimizin, tepkilerimizin, duygularımızın arkasında biyolojik nedenler yatıyor. Beynimiz, kendisini ortaya çıkarıp şekillendirmiş biyolojik koşullara göre düşünüyor. Sorun şu ki; artık aynı koşullarda yaşamıyoruz. Sahip olduğumuz sağlıklı bir beyin, tamamen olması gerektiği gibi çalışırken; atalarını tehdit eden korkuları tekrar yaşar, sağlığı bozacak şeyler ister ve her veriyi strese bahane olarak kullanır. Rahatlıkla zayıflığı, keyifle mutluluğu, dürtülerle duyguları, yasalarla varsayımları birbirine karıştırır. İnsan, hayatta kalmaya odaklı biyolojik bir beyni kendi yarattığı mekanik dünya düzeni için kullanan tek canlıdır. Hayvanlarda olmayıp da insanda olan şey; yanılgıdır.
- GenresPsychologyNonfiction
320 pages, Paperback
Published October 12, 2020
24 people are currently reading
232 people want to read
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 16 of 16 reviews
October 25, 2021
Evrimsel psikoloji, antropoloji ve biyoloji temelli bir kitap. Biyolojinin, kültürün ve psikolojinin birbirlerine olan etkileri bölüm bölüm tartışılmış ve pek çok farklı konudan bahsedilmiş. Ayrıca içinde Kur'an-ı Kerim ve Tevrat'la bilimsel veriler arasında ilginç bağlantılar kurulmuş. Hem basit hem kapsamlı hem öğretici hem keyifli. Bu sebeple başlangıç için güzel bir seçim olduğunu düşünüyorum. Herhangi bir ön bilginizin olmasına gerek yok, benim de bu alanlarla ilgili okuduğum ilk kitaptı ve okuyup anlamada bir zorluk yaşamadım. Yalnız henüz kitapta yazılanların doğruluğunu yanlışlığını tartışacak bir bilgi birikimim olmadığından şu an büyük bir soru işareti var beynimde. Ama yazara bana yeni bir dünyanın kapısını açan bu kitabı yazdığı için teşekkür etmek istiyorum. Girdiğim bu kapı beni nereye götürür, yola devam mı ederim, geri mi dönerim bilmiyorum ama henüz eşikteyken bile büyük keyif aldım. Diğer taraftan hayatla ilgili, hayatımla ilgili sorulara yenileri eklendi, huzurumu biraz daha bozdu ve rahatımı kaçırdı. (Bu iyi bir şeydir)
Elden bırakmak kolay olmayacak, üzerine düşünülmesi gereken onlarca mesele var.
Elden bırakmak kolay olmayacak, üzerine düşünülmesi gereken onlarca mesele var.
July 26, 2021
“Vardığım kanı şudur: biyolojik açıdan, olabildiğince varyasyonlu nesiller üretmenin güvenli olmasının sonucu olacak kararlar içerisinde yaşıyoruz. Genetik açıdan, bizden öncekilerin hayatta kalan davranışlarının devamıyız, aksi davranışlar bugüne ulaşmadı. Nörolojik açıdan, sık kullandığımız nöron yolundan elektrik akımı geçmesine meyilliyiz, her düşündüğümüzde beynimiz değişiyor. Psikiyatrik açıdan, belirli kimyasalların salgılanması ile aldığımız kararlar ile hayatımızı devam ettiriyoruz, bizi biyokimyasal sıvılar yönetiyor. Sosyolojik açıdan, ortalama içerisinde normale yaklaşma eğilimindeyiz, hepimiz birer sayıdan ibaretiz. Psikolojik açıdan, sorunun nasıl sorulduğu bile cevaplarımızı değiştirdiği gibi, ne cevap verdiğimiz de soru öncesi fikirlerimizi değiştiriyor. Mantıksal açıdan, tek bir rasyonel kararımızı bulmak bile zor. Tüm bunlar içinde bir karakterimiz, zekamız ve seçimlerimiz olduğu iddiasındayız.”
December 19, 2021
İyi bir derleme, ama derleme
July 14, 2025
Vardığım kanı şudur: Biyolojik açıdan; olabildiğince varyasyonlu nesiller üretmenin güvenli olmasının sonucu olacak kararlar içerisinde yaşıyoruz. Genetik açıdan; bizden öncelerin hayatta kalan davranışlarının devamıyız, aksi davranışlar bugüne ulaşmadı. Nörolojik açıdan; sık kullandığımızın nöron yolundan elektrik akımı geçmesine meyiliyiz, her düşündüğümüzde beynimiz değişiyor. Psikiyatrik açıdan; belirli kimyasalların salgılanması ile aldığımız kararlar ile hayatımızı devam ettiriyoruz, bizi biyokimyasal sıvılar yönetiyor. Sosyolojik açıdan; ortalama içerisinde normale yaklaşma eğilimindeyiz, hepimiz birer sayıdan ibaretiz. Psikolojik açıdan; sorunun nasıl sorulduğu bile cevaplarımızı değiştirdiği gibi, ne cevap verdiğimiz de soru öncesi fikirlerimizi değiştiriyor. Mantıksal açıdan; tek bir rasyonel kararımızı bulmak bile zor. Tüm bunlar içinde karakterimiz, zekamız seçimlerimiz olduğu iddiasındayız” (s.5)
“Evcilleştirmenin neredeyse tamamı, on bin yıl önce Avrasya kıtasında yapılan faliyetlerdir ve en önemlileri “Bereket Hilal” olarak bilinen bölgede gerçekleştirmiştir. Harari, bugünkü günlük diyetten aldığımız kalorinin %90’ını atarlarımızın MÖ 9500-3500 yılları arasında evcilleştirdiği bir avuç bitkiden aldığımız söyler: Evcilleştirme belirli bir dönemde ve çok kısıtlı olmuştur. Son 2000 yılda kayda değer herhangi bir hayvan ya da bitki evcilleştirmedi” (s.26)
“Adam Ruherford der ki :”İki milyar yıl önce, bir anne ve babaya bile ihtiyacınız yoktu. Tek bir hücrenin bölünmesi ve bir canlı iki canlıya dönüşüyordu. Bugün 1.5mlilyon tür canlı listelemiş durumdayız” (s.30)
“Somerset Maugham şöyle der: “Gelenek bir gardiyan değil, bir kılavuzdur” Gelenek, sebebi keşfetmek için kullanılmalı; insnaları düzeltmek veya baskı altına almak için değil.” (s.43)
“Peki, bugün yaşayan “herkesin”, yani dünyadaki yedi milyar insanın ortak atası, en yakın hangi tarihte yaşamış olabilir? Matematiksel hesaplar bunun 3600 yıl gibi yakın bir tarih olduğunu gösteriyor” (s.45)
“3600 yıl önce yaşamış o kişiyi düşünün. Torunları hangi ırkın üstün olduğunu tartışıyorlar. O yaşadıktan 1600 yıl sonra Felsefenin temelleri atıldı. 3000 yıl sonra Dünya’nın döndüğü kanıtlandı. 3500 yıl sonra aya gidildi. Ancak onlar bazı genlere sahip kişilerin diğer insanlara üstün olduğunu tartışıyorlar. İnsanları birbiriyle kültürüne, kararlarına, karakterine göre değil doğuştan gelen genlerine ve “ataların” göre kıyaslıyorlar. Aynı atalara sahip oldukları ve bilinçli karar verebilen tek canlı oldukları halde başka insanları kendisinden aşağı görebiliyorlar. Ruherford şöyle özetler: “Atalarınızın genlerinin, sizin üzerinizde çok az etkisi vardır. Aile ağacından size ulaşan belirli bir hastalığın olmadığı sürece, genlerin bitmek bilmeye değişimi, nesiller arasında seyrelme ve genlerin sizlerin tavırları üzerinde oldukça değişken ve karmaşık etkisi, atalarınızın sizler üzerinde pek de büyük bir etkisinin olmamasına neden olur” (s.46)
“Hayvanlar kalabalık olarak bir arada yaşayabilse bile anlamlı topluluklar oluşturamazlar. Bir milyon balık, bir balıktan daha zeki değildir. Hatta birey sayısı arttıkça ortalama zeka düşer” (s.47)
“İnsan, kalabalık ama anlamlı topluluklar oluşturabilen tek canlıdır” (s.47)
“Reklamcılık kitaplarında şöyle yazar: “Kırmızı her şeyi dikkat çekici yapar” (s.75)
“Loretta Graziano Breuning şöyle der: Doğa boş bir sayfada sıfırdan başlamak yerine üzerine inşa etmeye yatkındır. Memeliler sürüngen beyni üzerine, insanlar da memeli beyni üzerine kuruldu” (s.82)
“Goethe şöyle der: Zenginler kaliteli şarap ister, fakirler çok şarap” (s.120)
“Beyin, genlerin devamını sağlamaya yönelik içgüdelere sahiptir” (s.150)
“Yüzbinlerce yıl güçlü ve atletik olmak erkek için işlevsel olmuştur. Böylece kadınların birbirini çekici bulurken avcı-toplayıcı özelliklere göre çekici bulurlar. Ancak 12 bin yıl statü sahiplerinin genleri devam etmiştir. Yani kadınlar eş seçerken tarım devrimi sonrası dönemden kalma kriterlere göre eş seçerler. Çocuk sahibi olduktan sonra kaybolacak sonra kaybolacak ya da kirasını ödemeyecek kaslı ve yakışıklı birindense, işinde gücünde ve aile babası olacak sıradan biri çok daha tercih sebebidir. Dadi Lewis şöyle der: “Kadın ve erkeğin evrimsel geçmişleri çok fakrlı olduğundan, her biri kendi cinsiyetlerine has sorunları çözmek için tasarlanmış psikolojik mekanizmalar gerçekleşmiştir” (s.178)
“4.5 milyar tıl önce Theia isimli bir cisim Dünya’ya çarptı. Dünya’nın bazı parçaları uzaya savruldu. Dünya’nın yörüngesi ve eğimi değişti. İklimler ve mevsimler ortaya çıktı. Dünya’da canlılığın başlamasına uygun ortam olmasını sağlamış olaylardan biri buydu. Uzaya savrulan parçalar döndükçe birleştiler ve gece pencerenizi açtığınızda gördüğünüz beyaz, parlamk cism meydana getirdiler. İsmine “ay” diyoruz.” (s.189)
“Mantıklı insan dünyaya uyum sağlar; mantıksız olansa ısrarla dünyayı kendine uydurmaya çalışır. O yüzden, tüm ilerlemeyi mantıksız insanlara borçluyuz” (s.194)
“Carl Sagan şöyle der: “Dünya çok yaşlı, insan ise çok genç” “Big Bang’den itibaren geçen zamanı 1 yıl kabul edersek, insanın ortaya çıkışı yılın bitmesine 1.5 saat kaladır. İnsanın dünyada geçirdiği zamanı 1 saat kabul edersek, taş devri olarak adlandırdığımız avcı-toplayıcı dönem 59 dakika 43 saniye sürmüştür. Genlerimiz, bu dönemde şekillenmiş, hayatta kalma içgüdülerimiz bu geniş sürede biyolojimize yerleşmiştir. Bedenlerimiz bu dönemdeki koşullara göre hayatta kalmaya adapte olmuştur. 17 saniye önce ise tarıma ve yerleşik hayatta kalmaya geçilmiş ve biyolojik uyumsuzluklar başlamıştır. Saliseler önce başlayan dijital devrimde ise uyumsuzluklardan birden patlama yaşanmıştır ve her gün bunların sonuçları artmaktadır” (s.198)
“İbrani dinler Adem ve Havva’nın cennete yaşadığını söyler. Tevrat’da bu “cennet” Dünya’dadır. Kur’an’da kastedilen ahiretteki cennet olduğu zannedilse de aslında orada da Dünya’dan bahsedilir. Herkesçe bilinen “şu ağaca yaklaşmayın”kıssası sonrası Adem ve Havva cennetten kovulurlar. Bir örüntü kurarsak; hem bilim hem din için; insanın son dönem avcı-toplayıcı yaşamı “cennet” tarıma geçiş “cennetten kovulma”dır (s.234)
“Mitoloji başlangıçtaki bir olayın binlerce yılda evrim geçirmesidir” (s.239)
“Beyin, kullanılmayan enerjiyi başka yere yönlendirir”(s.254)
“Bilinç kazanan ilk atalarımızın kendisinin de öleceğini anladığında verdiği tepkiyi düşününüz. Bugün anlamamız mümkün değil. Çünkü bu konular çoktan konuşulduktan, üzerine kararlara varıldıktan, insanlık stabil bir ruh haline kavuştuktan sonrasında yaşıyoruz. Doğduğumuzdan beri televizyonlar, diziler, romanlar, hikayeler, anlık oyalanmalara önemli soruları soracak hiç vaktimiz olmadı. Ama bir ömür her gün çabaladıktan sonra kendisinin de ölüp çürüyeceğini ilk keşfeden atalarımız için bu dünya katlanılmaz bir yer olmuş olmalı. Bugünün modern dünyasında sonsuz cevap, haz ve oyalanma içinde bile insnalar antidepresanlarla ayakta durmaya çalışıyor. O günün insanı bir ömür geçmek bilemeyen varoluş sancısı çekmiş olabilir” (s.268)
“Nietzche ; Doğada huzur bulmamızın sebebi, bizim hakkımızda hiçbir fikre sahip olmamasıdır” (s.286)
“Einstein ; Her şeyi bilmek istemiyorum, bilgi bilgeliği sınırlar” (s.296)
“Her nedense Kur’an okuduğumda dinin esas amacının insanlığın evrildiği Afrika’dan kalma biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak, insanı “default” ayarlarına döndürmek olduğunu düşündüm. Dine harici konular insan eliyle konmuş gibiydi. Din; gün doğmadan kalmaktan oruç tutmaya kadar avcı-toplayıcı bi hayat öneriyordu. Sonra “din fıtrattır” ayetini görünce üzerine çalışmak gerekecek bir ödev çıkmış oldu” (s.311)
“Evcilleştirmenin neredeyse tamamı, on bin yıl önce Avrasya kıtasında yapılan faliyetlerdir ve en önemlileri “Bereket Hilal” olarak bilinen bölgede gerçekleştirmiştir. Harari, bugünkü günlük diyetten aldığımız kalorinin %90’ını atarlarımızın MÖ 9500-3500 yılları arasında evcilleştirdiği bir avuç bitkiden aldığımız söyler: Evcilleştirme belirli bir dönemde ve çok kısıtlı olmuştur. Son 2000 yılda kayda değer herhangi bir hayvan ya da bitki evcilleştirmedi” (s.26)
“Adam Ruherford der ki :”İki milyar yıl önce, bir anne ve babaya bile ihtiyacınız yoktu. Tek bir hücrenin bölünmesi ve bir canlı iki canlıya dönüşüyordu. Bugün 1.5mlilyon tür canlı listelemiş durumdayız” (s.30)
“Somerset Maugham şöyle der: “Gelenek bir gardiyan değil, bir kılavuzdur” Gelenek, sebebi keşfetmek için kullanılmalı; insnaları düzeltmek veya baskı altına almak için değil.” (s.43)
“Peki, bugün yaşayan “herkesin”, yani dünyadaki yedi milyar insanın ortak atası, en yakın hangi tarihte yaşamış olabilir? Matematiksel hesaplar bunun 3600 yıl gibi yakın bir tarih olduğunu gösteriyor” (s.45)
“3600 yıl önce yaşamış o kişiyi düşünün. Torunları hangi ırkın üstün olduğunu tartışıyorlar. O yaşadıktan 1600 yıl sonra Felsefenin temelleri atıldı. 3000 yıl sonra Dünya’nın döndüğü kanıtlandı. 3500 yıl sonra aya gidildi. Ancak onlar bazı genlere sahip kişilerin diğer insanlara üstün olduğunu tartışıyorlar. İnsanları birbiriyle kültürüne, kararlarına, karakterine göre değil doğuştan gelen genlerine ve “ataların” göre kıyaslıyorlar. Aynı atalara sahip oldukları ve bilinçli karar verebilen tek canlı oldukları halde başka insanları kendisinden aşağı görebiliyorlar. Ruherford şöyle özetler: “Atalarınızın genlerinin, sizin üzerinizde çok az etkisi vardır. Aile ağacından size ulaşan belirli bir hastalığın olmadığı sürece, genlerin bitmek bilmeye değişimi, nesiller arasında seyrelme ve genlerin sizlerin tavırları üzerinde oldukça değişken ve karmaşık etkisi, atalarınızın sizler üzerinde pek de büyük bir etkisinin olmamasına neden olur” (s.46)
“Hayvanlar kalabalık olarak bir arada yaşayabilse bile anlamlı topluluklar oluşturamazlar. Bir milyon balık, bir balıktan daha zeki değildir. Hatta birey sayısı arttıkça ortalama zeka düşer” (s.47)
“İnsan, kalabalık ama anlamlı topluluklar oluşturabilen tek canlıdır” (s.47)
“Reklamcılık kitaplarında şöyle yazar: “Kırmızı her şeyi dikkat çekici yapar” (s.75)
“Loretta Graziano Breuning şöyle der: Doğa boş bir sayfada sıfırdan başlamak yerine üzerine inşa etmeye yatkındır. Memeliler sürüngen beyni üzerine, insanlar da memeli beyni üzerine kuruldu” (s.82)
“Goethe şöyle der: Zenginler kaliteli şarap ister, fakirler çok şarap” (s.120)
“Beyin, genlerin devamını sağlamaya yönelik içgüdelere sahiptir” (s.150)
“Yüzbinlerce yıl güçlü ve atletik olmak erkek için işlevsel olmuştur. Böylece kadınların birbirini çekici bulurken avcı-toplayıcı özelliklere göre çekici bulurlar. Ancak 12 bin yıl statü sahiplerinin genleri devam etmiştir. Yani kadınlar eş seçerken tarım devrimi sonrası dönemden kalma kriterlere göre eş seçerler. Çocuk sahibi olduktan sonra kaybolacak sonra kaybolacak ya da kirasını ödemeyecek kaslı ve yakışıklı birindense, işinde gücünde ve aile babası olacak sıradan biri çok daha tercih sebebidir. Dadi Lewis şöyle der: “Kadın ve erkeğin evrimsel geçmişleri çok fakrlı olduğundan, her biri kendi cinsiyetlerine has sorunları çözmek için tasarlanmış psikolojik mekanizmalar gerçekleşmiştir” (s.178)
“4.5 milyar tıl önce Theia isimli bir cisim Dünya’ya çarptı. Dünya’nın bazı parçaları uzaya savruldu. Dünya’nın yörüngesi ve eğimi değişti. İklimler ve mevsimler ortaya çıktı. Dünya’da canlılığın başlamasına uygun ortam olmasını sağlamış olaylardan biri buydu. Uzaya savrulan parçalar döndükçe birleştiler ve gece pencerenizi açtığınızda gördüğünüz beyaz, parlamk cism meydana getirdiler. İsmine “ay” diyoruz.” (s.189)
“Mantıklı insan dünyaya uyum sağlar; mantıksız olansa ısrarla dünyayı kendine uydurmaya çalışır. O yüzden, tüm ilerlemeyi mantıksız insanlara borçluyuz” (s.194)
“Carl Sagan şöyle der: “Dünya çok yaşlı, insan ise çok genç” “Big Bang’den itibaren geçen zamanı 1 yıl kabul edersek, insanın ortaya çıkışı yılın bitmesine 1.5 saat kaladır. İnsanın dünyada geçirdiği zamanı 1 saat kabul edersek, taş devri olarak adlandırdığımız avcı-toplayıcı dönem 59 dakika 43 saniye sürmüştür. Genlerimiz, bu dönemde şekillenmiş, hayatta kalma içgüdülerimiz bu geniş sürede biyolojimize yerleşmiştir. Bedenlerimiz bu dönemdeki koşullara göre hayatta kalmaya adapte olmuştur. 17 saniye önce ise tarıma ve yerleşik hayatta kalmaya geçilmiş ve biyolojik uyumsuzluklar başlamıştır. Saliseler önce başlayan dijital devrimde ise uyumsuzluklardan birden patlama yaşanmıştır ve her gün bunların sonuçları artmaktadır” (s.198)
“İbrani dinler Adem ve Havva’nın cennete yaşadığını söyler. Tevrat’da bu “cennet” Dünya’dadır. Kur’an’da kastedilen ahiretteki cennet olduğu zannedilse de aslında orada da Dünya’dan bahsedilir. Herkesçe bilinen “şu ağaca yaklaşmayın”kıssası sonrası Adem ve Havva cennetten kovulurlar. Bir örüntü kurarsak; hem bilim hem din için; insanın son dönem avcı-toplayıcı yaşamı “cennet” tarıma geçiş “cennetten kovulma”dır (s.234)
“Mitoloji başlangıçtaki bir olayın binlerce yılda evrim geçirmesidir” (s.239)
“Beyin, kullanılmayan enerjiyi başka yere yönlendirir”(s.254)
“Bilinç kazanan ilk atalarımızın kendisinin de öleceğini anladığında verdiği tepkiyi düşününüz. Bugün anlamamız mümkün değil. Çünkü bu konular çoktan konuşulduktan, üzerine kararlara varıldıktan, insanlık stabil bir ruh haline kavuştuktan sonrasında yaşıyoruz. Doğduğumuzdan beri televizyonlar, diziler, romanlar, hikayeler, anlık oyalanmalara önemli soruları soracak hiç vaktimiz olmadı. Ama bir ömür her gün çabaladıktan sonra kendisinin de ölüp çürüyeceğini ilk keşfeden atalarımız için bu dünya katlanılmaz bir yer olmuş olmalı. Bugünün modern dünyasında sonsuz cevap, haz ve oyalanma içinde bile insnalar antidepresanlarla ayakta durmaya çalışıyor. O günün insanı bir ömür geçmek bilemeyen varoluş sancısı çekmiş olabilir” (s.268)
“Nietzche ; Doğada huzur bulmamızın sebebi, bizim hakkımızda hiçbir fikre sahip olmamasıdır” (s.286)
“Einstein ; Her şeyi bilmek istemiyorum, bilgi bilgeliği sınırlar” (s.296)
“Her nedense Kur’an okuduğumda dinin esas amacının insanlığın evrildiği Afrika’dan kalma biyolojik ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılamak, insanı “default” ayarlarına döndürmek olduğunu düşündüm. Dine harici konular insan eliyle konmuş gibiydi. Din; gün doğmadan kalmaktan oruç tutmaya kadar avcı-toplayıcı bi hayat öneriyordu. Sonra “din fıtrattır” ayetini görünce üzerine çalışmak gerekecek bir ödev çıkmış oldu” (s.311)
December 31, 2023
İyi bir derleme. Evrimsel psikoloji ve tarım devrimi üzerine daha önce okuma yaptıysanız muhtemelen zaten bildiğiniz/okuduğunuz şeyleri güzel örneklerle tekrar yorumluyor. Dini kitaplardan aldığı ayetleri savlarına bilimsel kanıt gibi sunmasa tam puan verebilirdim. Ama yine de bu okuyucuyu çok rahatsız etmiyor çünkü inançlı da inançsız da olsanız dinden verdiği örnekler konularla ilişkili. Eş dosta hediye edip üzerine uzun uzun konuşmaya müsait bir kitap.
October 15, 2024
Bu kitap üzerine düşüncelerimi derinleştirdiğimde, en çok öne çıkan şey, eserin temel yapısının yazarın birikimlerinden ve notlarından oluşan bir derleme gibi durması oldu. Her sayfasında, yazarın yıllar boyunca okuduğu, üzerinde durduğu konuların titizlikle seçildiğini hissediyorsunuz; sanki kendi görüşlerini alıntılarla besleyerek ortaya çıkardığı düşünce manzarasıyla sizi kendi iç dünyasına davet ediyor. İçerik zenginliği gerçekten dikkat çekici; ele aldığı konuların genişliği ve işleniş şeklinin kalitesi de bir o kadar etkileyici.
Kitap süresince yer yer oldukça sığ bulduğum bölümler oldu, ama bazı kısımlar gerçekten derinlikliydi. Belki de bu dengesizlik okuma sürecinde dikkatimi çeken noktalardan biriydi. Eleştirel bir gözle okudum, satır aralarında düzeltebileceğim eksiklikler aradım ve çoğu zaman bulmakta da zorlanmadım açıkçası. Ancak tüm bu süreç içinde kitabın son cümlesine geldiğimde, büyük bir hayranlıkla tamamladığımı fark ettim. Kitap, finalde öyle bir noktaya varıyor ki, derinlemesine işlediği konular bir araya gelerek berrak bir sonuç oluşturuyor. Okumaya başlamadan önce, hatta okuma sürecinde dahi, böyle kapsamlı ve berrak bir yapıyla karşılaşacağımı hiç düşünmemiştim.
Yeni bir perspektif veya bilgi kattı mı diye soracak olursak, emin değilim. Ancak, halihazırda anlamlandırdığım konularda yazarın bakış açısının benimkine bu denli paralel olduğunu görmek, daha önce edindiğim fikirleri adeta bir başkasının gözünden yeniden keşfetmek gibiydi. Böylesine bir örtüşme yaşamak ilginçti ve bir o kadar da iyi hissettirdi; aslında fikirlerimin yankısını bulmak, bana kendimi daha derin bir anlayışın parçası gibi hissettirdi.
Kitap süresince yer yer oldukça sığ bulduğum bölümler oldu, ama bazı kısımlar gerçekten derinlikliydi. Belki de bu dengesizlik okuma sürecinde dikkatimi çeken noktalardan biriydi. Eleştirel bir gözle okudum, satır aralarında düzeltebileceğim eksiklikler aradım ve çoğu zaman bulmakta da zorlanmadım açıkçası. Ancak tüm bu süreç içinde kitabın son cümlesine geldiğimde, büyük bir hayranlıkla tamamladığımı fark ettim. Kitap, finalde öyle bir noktaya varıyor ki, derinlemesine işlediği konular bir araya gelerek berrak bir sonuç oluşturuyor. Okumaya başlamadan önce, hatta okuma sürecinde dahi, böyle kapsamlı ve berrak bir yapıyla karşılaşacağımı hiç düşünmemiştim.
Yeni bir perspektif veya bilgi kattı mı diye soracak olursak, emin değilim. Ancak, halihazırda anlamlandırdığım konularda yazarın bakış açısının benimkine bu denli paralel olduğunu görmek, daha önce edindiğim fikirleri adeta bir başkasının gözünden yeniden keşfetmek gibiydi. Böylesine bir örtüşme yaşamak ilginçti ve bir o kadar da iyi hissettirdi; aslında fikirlerimin yankısını bulmak, bana kendimi daha derin bir anlayışın parçası gibi hissettirdi.
October 12, 2024
Son derece yalın bir dille insanı insan yapan şeyler ve bunların serüveni üzerine yazılmış, fevkalade bir kitap. Kültür, psikoloji ve biyoloji arasındaki ilişkiyi basit bir şekilde anlatan kitap, yıllardır düşündüğüm birçok şeyi bana daha derli toplu sunduğu için çok minnettar kaldım. Yanılgının İcadı'nı dönem dönem okumak, neyi neden yaptığımızı ya da neden öyle hissettiğimizi düşünmek, insan için faydalı olacaktır. Evrimsel biyoloji ve psikoloji konusunda bir birikime sahipseniz kitap size yeni ufuklar açmıyor, lakin bildiklerinizi çok derli toplu bir şekilde size hatırlatıyor. Mutlaka okunması gerektiğini düşünüyorum. Günlük hayatımda yaşadığım bazı iniş çıkışlarda kitabın çeşitli bölümlerinin aklıma gelmesi ve kendimi bunlarla teskin etmem, beni çok memnun etti.
April 26, 2025
Uzun bir sürede okuyabildiğim oldukça bilgi yüklü bir kitaptı. Her sayfa üzerinde düşünmeyi gerektiriyor denebilir. Kitap ciddi emek harcanarak, kapsamlı araştırmalar sonucu yazılmış. İnsanlığın geçmişten günümüze gelişimi ve değişimi ile ilgili pek çok soruya tarih, antropoloji, biyoloji gibi alanlardan faydalanarak cevaplar sunuyor. Ancak okuyan kişide modern toplumda yaşamaya uyum sağlamaya yönelik daha fazla ipucu vermek kitabı daha etkili hale getirebilirdi. Kitap tekrar avcı toplayıcı olarak yaşasaydık mı acaba diye düşündürtüyor ya da tası tarağı toplayıp köye yerleşip tarım ve hayvancılıkla daha mı iyi olur hayat diye düşündürtüyor. Genel olarak beğendim.
May 27, 2025
the book offers a scientific deep dive into the countless changes humanity has undergone —from its earliest days to the present— through the connection of biology, psychology, and culture, while laying out all the essential and basic information one might need to better understand our own species. for anyone who finds themselves reflecting on human nature, this book provides a solid & satisfying start point. and on a personal note, if i had one regret, it's that i hadn’t taken any brief notes while reading it —i wish i had.
December 20, 2024
Keyifle okuduğum bir kitap oldu. Yazar hayatı boyunca aklına takılan soruları araştırmış, cevaplarını bulmuş ve kendi üslubuyla aktarmış. Ama yine de kaynakça zayıf, neredeyse tüm referanslar aynı yerlerden (özellikle Harari'den). Güzel bir derleme olmuş diyelim.
December 6, 2024
Mutluluk çırpınışlarla süren bir arayıştır, dürtüler aklı meşgul eder, duygular daima beyni yönetir ve gereksiz bilgiler düşünceleri şekillendirir.
This entire review has been hidden because of spoilers.
December 26, 2024
Evrim konusuna giriş için daha iyi bir kitap yok. Evrim konusunu hiç bilmeyen arkadaşlarıma bizzat okumaları için verdiğim bir kitap.
January 12, 2025
Yazar okudugu kitaplarin ozetini kitap yapmis. Jared Diamond, Harari, Carl Sagan’in kitaplarini okursaniz ya da okuduysaniz siz de kafa yordugunuz kisimlari yazip kitaplastirabilirsiniz.
April 14, 2025
4.5 tan 5
July 12, 2025
Başlangıç seviyesi genel kültür kitabı olmuş, daha derin ve detaylı bir kitap beklemiştim.
March 28, 2023
valla bir merak ile aldım iyi ki de almışım. dili çok anlaşılır, örnekler yerinde, konu hakkında temelde olsa çok şey katıyor. gaza gelip yazarımızın diğer kitaplarını da aldım, onlar maalesef hüsran çıktı. abdullah beyin şuanlık okunabilecek en iyi kitabı
Displaying 1 - 16 of 16 reviews